Dworczyk o szczepieniach: "dobre, satysfakcjonujące tempo". W porównaniu z krajami UE jednak słabsze


15 procent mieszkańców Polski zaszczepionych wszystkimi dawkami szczepionki przeciw COVID-19 to wynik blisko średniej w Unii Europejskiej. Natomiast pod względem tempa szczepień spadliśmy w unijnym zestawieniu - w innych krajach udało się tę akcję bardziej przyspieszyć.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Pełnomocnik rządu do spraw szczepień i szef KPRM Michał Dworczyk poinformował we wtorek 25 maja, że ok. 70 proc. Polaków deklaruje chęć zaszczepienia się przeciw COVID-19. "70 procent to dużo, natomiast jest to cały czas niewystarczający, niesatysfakcjonujący nas odsetek" - ocenił. I to mimo kampanii "Ostatnia prosta", w ramach której ambasadorowie szczepień przekonują uśmiechnięci na billboardach, że "jesteśmy na ostatniej prostej".

Na razie jednak ok. 5,7 mln Polaków przyjęło wszystkie wymagane dawki szczepionki przeciw COVID-19 (za: gov.pl). Ponad 21 mln nie zarejestrowało się na szczepienie, mimo że się do niego kwalifikują, podał serwis rp.pl. Ostatnia prosta okazuje się nie tylko długa, ale i wyboista. Z kilku powodów.

Dr Konrad Maj o przekonywaniu do szczepień
Dr Konrad Maj o przekonywaniu do szczepień tvn24

Po pierwsze, spadło zainteresowanie Polaków szczepieniami. "Póki ta szczepionka była taka deficytowa, czyli ich było mało, były grupy wiekowe, to chęci w narodzie było bardzo dużo do szczepienia się. Natomiast obecnie wśród młodych osób jest dramatyczny spadek zainteresowania szczepieniami" - mówiła dziennikarzowi "Faktów" TVN dr Małgorzata Bielonko, lekarz rodziny, pracująca w punkcie szczepień w Białymstoku. Atrakcyjność szczepień ma podnieść zapowiedziana przez ministra Dworczyka 25 maja loteria programu szczepień, która ruszy 1 lipca. - Nagrody będą atrakcyjne. Mniej więcej co dwutysięczna osoba, która będzie się szczepiła, będzie otrzymywała 500 złotych - zachęcał Dworczyk.

Po drugie, brakuje oczekiwanej przez część zainteresowanych, szczególnie młodych, jednodawkowowej szczepionki Johnson & Johnson. "W ostatnich dwóch dostawach otrzymaliśmy 450 tysięcy mniej szczepionek niż Johnson & Johnson deklarował" - informował 19 maja w TVN24 prezes Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych Michał Kuczmierowski. "To jest dla nas bardzo duży problem, bo na te wszystkie szczepionki byli zapisani ludzie" - dodał.

Brakuje też innych preparatów. "Ponieważ otrzymaliśmy informację z Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, że nie dostaniemy żadnych dawek szczepionki Pfizer do końca maja, zmuszeni jesteśmy zawiesić działalność" - o tej decyzji Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku pisał 19 maja portal TVN24.pl. A w poniedziałek 24 maja Michał Dworczyk informował: "Otrzymaliśmy informację od firmy AstraZeneca, że 800 tysięcy szczepionek, które miały dojechać do Polski w tym tygodniu, nie dojadą. Po raz kolejny AstraZeneca opóźnia dostawę, to będzie miało wpływ na funkcjonowanie części punktów szczepień".

Po trzecie, Polacy boją się szczepić preparatem AstraZeneca - w tej sytuacji czasem to szczepionki czekają na pacjentów. Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki kusił nawet na Facebooku: "Uwaga, uwaga! Kto chce się zaszczepić jeszcze w ten piątek? Mamy kilka wolnych terminów na podanie pierwszej dawki szczepionki AstraZeneca. Kto pierwszy, ten lepszy". Lekarze w rozmowie z "Gazetą Wyborczą" przyznali, że chętnych jest bardzo mało, a mają dużo szczepionek.

Minister Niedzielski: dochodzimy do punktu, gdzie zmienia się charakterystyka podejścia do szczepień
Minister Niedzielski: dochodzimy do punktu, gdzie zmienia się charakterystyka podejścia do szczepieńtvn24

Minister Dworczyk informował jednak 25 maja: - W ostatnich tygodniach notujemy szczepienia na poziomie ponad dwóch milionów tygodniowo i to jest dobre, satysfakcjonujące tempo.

A jak to tempo szczepień w Polsce wypada w porównaniu z krajami Unii Europejskiej? Regularnie to monitorujemy. Opieramy się na danych publikowanych na portalu Our World in Data, który prowadzony jest przez zespół ekspertów z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Według najnowszych danych tempo szczepień w Polsce utrzymuje się na stałym poziomie - lecz na tle innych państw UE wygląda coraz słabiej. Pod względem wskaźnika zaszczepienia spadliśmy na 17. miejsce w UE.

Odsetek zaszczepionych mieszkańców: awans Polski w UE na 12. miejsce

Oto jak wygląda pozycja Polski pod względem odsetka zaszczepionych mieszkańców, czyli tych, którzy przyjęli wszystkie wymagane dawki szczepionki przeciw COVID-19. Obecnie portal Our World in Data podaje te informacje dla 128 państw i terytoriów zależnych.

Tydzień temu, 17 maja, zaszczepionych przeciw COVID-19 było 12,3 proc. mieszkańców Polski. Według danych z 24 maja - już 15 proc. To daje nam 47. miejsce na świeciei 12. miejsce w Unii Europejskiej. Tym samym awansowaliśmy w UE o cztery miejsca - tydzień temu byliśmy na 16.

Odsetek mieszkańców w 27 państwach Unii Europejskiej zaszczepionych przeciw COVID-19 wszystkimi wymaganymi dawkami - stan na 24 maja 2021Our World in Data | ourworldindata.com

Na 27 państw Unii najwyższy odsetek zaszczepionych obywateli mają: Malta - 40,8 proc., Węgry - 31,8 proc., Dania - 20,4 proc. Prawie 1/5 zaszczepionych mieszkańców mają: Litwa (19,4 proc.) i Cypr (18,6 proc.). Jeśli chodzi o wszystkich mieszkańców UE, zaszczepionych zostało 15,2 proc.

Przypomnijmy, że w lutym br. węgierski rząd kupił szczepionkę chińskiej firmy Sinopharm oraz rosyjską szczepionkę Sputnik V. Ponadto Węgry nadal otrzymują preparaty zamówione w ramach umowy negocjowanej z producentami przez Komisję Europejską.

Tempo szczepień w UE: spadek Polski na 13. miejsce

Pokazując liczbę dawek szczepionki przypadającą na 100 mieszkańców kraju (co określa się wskaźnikiem zaszczepienia), można porównać, jak wygląda tempo szczepień w poszczególnych krajach różniących się populacją. Przy czym liczba ta nie pokazuje, ile osób otrzymało już też drugą dawkę. Natomiast by pokazać, jak wygląda bieżąca sytuacja szczepień w danym kraju, warto przyjrzeć się tygodniowej średniej kroczącej wskaźnika zaszczepienia. Obrazuje, ile wykorzystanych dziennie dawek szczepionki przypadało średnio na 100 mieszkańców w ciągu ostatnich siedmiu dni (bo licząc sam wskaźnik zaszczepienia na 100 mieszkańców, przelicza się wszystkie wykorzystane do tej pory dawki). Tygodniowa średnia, śledzona w dłuższym czasie, pozwala ocenić, czy szczepionek przypadających na 100 mieszkańców przybywa i w jakim tempie.

Tempo szczepień w Polsce pozostaje na mniej więcej tym samym poziomie jak przed tygodniem, ale obecnie wypadamy pod tym względem nieco gorzej na tle innych państw UE, bo w części z nich przyspieszono programy szczepień.

24 maja średnia w Polsce wynosiła 0,77 - co dało nam 13. miejsce wśród 27 krajów UE. A tydzień wcześniej byliśmy na 11. miejscu - z nieco wyższą średnią 0,79.

Tygodniowa średnia krocząca wskaźnika zaszczepienia w 27 państwach Unii Europejskiej - stan na 24 maja 2021Our World in Data | ourworldindata.com

Według danych z 24 maja najwyższą tygodniową średnią kroczącą wskaźnika zaszczepienia miały: Malta (1,62 - stan na 23 maja), Cypr (1,38) i Węgry (0,94). Na czwartym miejscu był Luksemburg (0,91 - stan na 20 maja), na piątym - Dania (0,87 - stan na 23 maja).

Wskaźnik zaszczepienia w UE: niewielki awans Polski na 17. miejsce

Co tydzień sprawdzamy również, jak w państwach UE zmienia się wskaźnik zaszczepienia. Przypomnijmy: to liczba wykorzystanych do tej pory wszystkich dawek szczepionki przypadająca danego dnia na 100 mieszkańców.

Według danych z 24 maja wskaźnik zaszczepienia wynosił u nas 47,79 - daje nam to 17. miejsce w UE, a przed tygodniem z wartością wskaźnika 42,39 byliśmy na 18. miejscu.

Oto jak w ciągu tygodnia zmieniły się pozycje innych państw. O trzy miejsca awansowała Grecja (z 19. na 16. miejsce), a o dwa Chorwacja (z 25. na 23 miejsce). O cztery pozycje spadły Luksemburg (spadek z 8. na 12. miejsce) i Holandia (z 16. na 20. miejsce). O dwa miejsca spadła Szwecja (z 17. na 19 miejsce).

Wskaźnik zaszczepienia w 27 państwach Unii Europejskiej - stan na 24 maja 2021Our World in Data | ourworldindata.com

Wskaźnik zaszczepienia na świecie: Polska na 51. miejscu

Dane o wskaźniku zaszczepienia na świecie Our World in Data podaje dla 208 państw i niewielkich terytoriów zależnych.

24 maja Polska zajmowała 51. miejsce na świecie ze wskaźnikiem 47,79. Tydzień wcześniej byliśmy na 56. miejscu (wskaźnik wynosił 42,39). To awans o pięć miejsc.

Na pierwszym miejscu był obecnie Gibraltar (226,1 - stan na 22 maja), za nim Seszele (134,4 - stan na 18 maja), San Marino (124 - stan na 23 maja), Zjednoczone Emiraty Arabskie (123 - stan na 23 maja) i Izrael (122,1).

Według danych z poniedziałku 24 maja pod względem liczby wszystkich wykonanych szczepień w światowej czołówce były:

Chiny - 527,3 mln

Stany Zjednoczone - 286,9 mln

Indie - 194,2 mln

Wielka Brytania - 61 mln

Brazylia - 58,6 mln.

Do tego czasu w Polsce wykonano prawie 18,1 mln szczepień - awansowaliśmy na 15. miejsce, czyli o jedno miejsce.

Przypominamy, że niektóre dane i pozycje krajów przedstawione w artykule mogą się zmieniać już po prezentacji, ponieważ dane na portalu Our World in Data są bieżąco aktualizowane w miarę pojawiania się oficjalnych komunikatów o przeprowadzonych szczepieniach w poszczególnych krajach.

https://konkret24.tvn24.pl/swiat,109/szczepienia-w-europie-polska-na-ostatniej-prostej,1060969.html

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: PAP/EPA

Pozostałe wiadomości

Po pogrzebie Damiana Sobola, wolontariusza, który zginął w izraelskim ostrzale w Strefie Gazy, internauci zaczęli dopytywać, co wokół jego trumny robiły swastyki i czy były prawdziwe. Sprawdziliśmy.

Swastyki pod trumną Polaka zabitego w Strefie Gazy? Wyjaśniamy

Swastyki pod trumną Polaka zabitego w Strefie Gazy? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

"Ukraińcy mają większe prawa w Polsce niż Polacy" - stwierdził jeden z internautów, który rozsyłał przekaz o przyjęciu przez Senat uchwały "o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi". Posty te zawierają szereg nieprawdziwych informacji.

"Senat przyjął uchwałę o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi"? Nic się tu nie zgadza

"Senat przyjął uchwałę o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi"? Nic się tu nie zgadza

Źródło:
Konkret24

"Coś się szykuje" - przekazują zaniepokojeni internauci, rozsyłając zdjęcie zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie samochodu jako świadczenia na rzecz jednostki wojskowej. Uspokajamy: dokument wygląda groźnie, lecz nie jest ani niczym nowym, ani wyjątkowym.

Masz SUV-a, "to go stracisz"? Kto i dlaczego rozsyła takie pisma 

Masz SUV-a, "to go stracisz"? Kto i dlaczego rozsyła takie pisma 

Źródło:
Konkret24

Tysiące wyświetleń w mediach społecznościowych ma fotografia dwóch mężczyzn jedzących coś na ulicy przed barem. Jeden to prezydencki doradca Marcin Mastalerek, drugi stoi bokiem, twarzy nie widać. Internauci informują, że to prezydent Duda, który podczas pobytu w Nowym Jorku poszedł ze swoim doradcą na pizzę do baru. Czy na pewno?

Duda i Mastalerek jedzą pizzę na ulicy? Kto jest na zdjęciu

Duda i Mastalerek jedzą pizzę na ulicy? Kto jest na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

Według krążącego w sieci przekazu po zmianie prawa Ukraińcom łatwiej będzie uzyskać u nas kartę pobytu na trzy lata. A to spowoduje, że "do Polski będą ściągać jeszcze większe ilości Ukraińców". Przekaz ten jest manipulacją - w rzeczywistości planowane zmiany mają uniemożliwić to, by wszyscy Ukraińcy mogli uzyskiwać karty pobytu i pozostawać u nas trzy lata.

"Każdy, kto zechce" z Ukrainy dostanie kartę pobytu w Polsce? No właśnie nie

"Każdy, kto zechce" z Ukrainy dostanie kartę pobytu w Polsce? No właśnie nie

Źródło:
Konkret24

Ponad milionowe zasięgi generuje w polskiej sieci przekaz, że od początku lipca nie będzie można w Niemczech w weekendy jeździć samochodami osobowymi. Powodem ma być troska o środowisko. Uspokajamy: nie ma takich planów.

W Niemczech od lipca "całkowity zakaz jazdy w weekendy"? To "nieuzasadnione obawy"

W Niemczech od lipca "całkowity zakaz jazdy w weekendy"? To "nieuzasadnione obawy"

Źródło:
Konkret24

Czy Amerykański Czerwony Krzyż nie przyjmuje krwi od osób zaszczepionych przeciw COVID-19? Taką teorię, na podstawie pytań z formularza tej organizacji, wysnuli polscy internauci. Kwestionariusz jest prawdziwy, teoria już nie.

Amerykański Czerwony Krzyż "odmawia przyjmowania krwi" od zaszczepionych? Nie

Amerykański Czerwony Krzyż "odmawia przyjmowania krwi" od zaszczepionych? Nie

Źródło:
Konkret24

Internauci i serwisy internetowe podają przekaz, że polskie wojsko wysyła pracującym pierwsze powołania - że dostają "pracownicze przydziały mobilizacyjne". Wyjaśniamy, o co chodzi.

Pracownikom wysłano "pierwsze powołania do wojska"? Nie, wyjaśniamy

Pracownikom wysłano "pierwsze powołania do wojska"? Nie, wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Sceptycy pandemii COVID-19 i przeciwnicy wprowadzonych wtedy obostrzeń szerzą ostatnio narrację, jakoby "niemiecki rząd przyznał, że nie było pandemii". Wiele wpisów z taką informacją krąży po Facebooku i w serwisie X. Nie jest to jednak prawda.

"Niemiecki rząd przyznał, że nie było pandemii"? Manipulacja pana profesora

"Niemiecki rząd przyznał, że nie było pandemii"? Manipulacja pana profesora

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawiły się dramatyczny zbiór nagrań, rzekomo z potężnej burzy, która przeszła nad Dubajem. Niektóre z nich nie mają jednak nic wspólnego z ostatnimi wydarzeniami. Wyjaśniamy.

Powódź w Dubaju. Huragan i drzewo wyrwane z korzeniami? To nie są nagrania stamtąd

Powódź w Dubaju. Huragan i drzewo wyrwane z korzeniami? To nie są nagrania stamtąd

Źródło:
Konkret24

Posłanka PiS Joanna Lichocka zaalarmowała swoich odbiorców, że we Wrocławiu powstał "ruchomy meczet". W poście nawiązała do kwestii nielegalnych migrantów, Donalda Tuska i Unii Europejskiej. Posłanka mija się z prawdą. Pokazujemy, co rzeczywiście stoi przy Stadionie Olimpijskim w stolicy Dolnego Śląska.

"Ruchomy meczet" we Wrocławiu? Posłanka PiS manipuluje, tam stało i stoi boisko

"Ruchomy meczet" we Wrocławiu? Posłanka PiS manipuluje, tam stało i stoi boisko

Źródło:
Konkret24

"Głosują, jak im patroni z Niemiec każą", "lista hańby europosłów", "komu podziękować za pakiet migracyjny" - z takimi komentarzami rozsyłane jest w sieci zestawienie mające pokazywać, jak 25 polskich europosłów rzekomo głosowało "w sprawie pakietu migracyjnego". Tylko że grafika zawiera błędy i nie przedstawia, jak rzeczywiście ci europosłowie głosowali. Wyjaśniamy.

"Lista hańby europosłów"? Nie, grafika z błędami. Kto jak głosował w sprawie paktu migracyjnego?

"Lista hańby europosłów"? Nie, grafika z błędami. Kto jak głosował w sprawie paktu migracyjnego?

Źródło:
Konkret24

Według posłanki PiS Marleny Maląg proponowane przez obecny rząd "babciowe" oznacza likwidację programu wprowadzonego przez rząd Zjednoczonej Prawicy. "Znów oszukali?", "będą zabierać?" - pytała była minister rodziny. To manipulacja. Wyjaśniamy, czy rodzice rzeczywiście stracą na nowym świadczeniu.

Maląg: "babciowe" oznacza likwidację rodzinnego kapitału opiekuńczego. Co pominęła była minister?

Maląg: "babciowe" oznacza likwidację rodzinnego kapitału opiekuńczego. Co pominęła była minister?

Źródło:
Konkret24

Sugerując się tekstami niektórych serwisów internetowych, polscy internauci gratulują Słowakom, że "odrzucili pakt migracyjny" i piszą, że rząd Donalda Tuska powinien zrobić to samo. Sęk w tym, że Słowacja nic nie odrzuciła, a Polska - i Węgry - przyjmują takie samo stanowisko. Wyjaśniamy, na czym polega rozpowszechniany w internecie manipulacyjny przekaz.

Słowacja "odrzuca unijny pakt migracyjny, a Polska?" Uproszczenie i manipulacja

Słowacja "odrzuca unijny pakt migracyjny, a Polska?" Uproszczenie i manipulacja

Źródło:
Konkret24

Salon kosmetyczny z eksperymentalną terapią odchudzającą komarami jakoby działał w Gdańsku. Uchodźczyni z Ukrainy, która go prowadziła, miała na tym zarobić ponad milion złotych - wynika z rzekomego materiału stacji Euronews. Rozpowszechniają go w sieci prorosyjskie konta. Jest sfabrykowany.

Terapia odchudzająca komarami, fałszywe dokumenty i Ukrainka z milionem złotych. Nic tu nie jest prawdą

Terapia odchudzająca komarami, fałszywe dokumenty i Ukrainka z milionem złotych. Nic tu nie jest prawdą

Źródło:
Konkret24

W 2023 roku pierwszy raz od trzech lat spadła liczba osób, wobec których zarządzono kontrolę operacyjną. Wśród nich były też inwigilowane Pegasusem. Cały czas jest to jednak więcej niż przed objęciem rządów przez Zjednoczoną Prawicę.

Nie tylko Pegasus. Ile osób służby inwigilowały w 2023 roku?

Nie tylko Pegasus. Ile osób służby inwigilowały w 2023 roku?

Źródło:
Konkret24

Nowy warszawski radny PiS, a wcześniej wojewoda mazowiecki Tobiasz Bocheński postanowił uczcić Święto Chrztu Polski wpisem w mediach społecznościowych. Jednak swój post na ten temat zilustrował grafiką przedstawiającą chrzest nie Mieszka I, tylko innego władcy. 

Bocheński uczcił Święto Chrztu Polski. "Douczy się pan z okresu średniowiecza" 

Bocheński uczcił Święto Chrztu Polski. "Douczy się pan z okresu średniowiecza" 

Źródło:
Konkret24

Jordańska księżniczka Salma miała "osobiście strącić" sześć irańskich dronów skierowanych na Izrael, Iran zrobił Izraelowi "małe Drezno", a jeden z dronów zawisł na kablach elektrycznych... - tego typu informacje o ataku na Izrael rozchodzą się w polskich mediach społecznościowych. Są niepotwierdzone i fałszywe, oparte na starych zdjęciach i nagraniach.

Drony "strąciła jordańska księżniczka", a jeden "zaplątał się w kable". Fejki o ataku Iranu na Izrael

Drony "strąciła jordańska księżniczka", a jeden "zaplątał się w kable". Fejki o ataku Iranu na Izrael

Źródło:
Konkret24

Portal rzekomo z Londynu, a teksty publikowane po rosyjsku. Film wideo mający być dowodem, tylko że już skasowany, a bohater zniknął. Oto jak historia o rzekomym zakupie rezydencji króla Karola przez Ołenę Zełenską powiela schemat prokremlowskiej dezinformacji.

Zełenski "nabywa byłą rezydencję króla Karola"? Rosyjski schemat dezinformacji

Zełenski "nabywa byłą rezydencję króla Karola"? Rosyjski schemat dezinformacji

Źródło:
Konkret24, Snopes

Poseł PiS Sebastian Kaleta straszy, że według projektu nowelizacji Kodeksu karnego, jeśli publicznie "sprzeciwisz się tęczowym piątkom w szkole twojego dziecka", to "może się tobą z urzędu zająć prokurator". Podobnie ma rzekomo być wówczas, gdy ktoś powie, że "są tylko dwie płcie". Prawnicy tłumaczą, na czym polega manipulacja posła PiS.

Kaleta o nowelizacji Kodeksu karnego: "lewacka cenzura". Wyjaśniamy, jak manipuluje

Kaleta o nowelizacji Kodeksu karnego: "lewacka cenzura". Wyjaśniamy, jak manipuluje

Źródło:
Konkret24

Według popularnego wpisu uczniowie rzekomo są uczeni, że Ukraina jako państwo istniała już w XVI wieku. Dowodem ma być zdjęcie mapy ze szkolnego atlasu. Z tej mapy to nie wynika, co wyjaśnia wydawnictwo i eksperci.

"Ukraina jako państwo istniała już w XVI wieku"? Sprawdzamy, co wynika z mapy w szkolnym atlasie

"Ukraina jako państwo istniała już w XVI wieku"? Sprawdzamy, co wynika z mapy w szkolnym atlasie

Źródło:
Konkret24

Donald Tusk rzekomo trafił do czołówki rankingu najbogatszych Polaków - tak wynika z krążącego w mediach społecznościowych zrzutu ekranu. Oburzeni internauci pytają, skąd premier ma tyle pieniędzy. Jednak to fake news.

Donald Tusk "w czołówce najbogatszych Polaków"? Nieprawda

Donald Tusk "w czołówce najbogatszych Polaków"? Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Ponad połowa Polaków wie, że celem fake newsów i teorii spiskowych jest manipulowanie opinią publiczną i realizowanie politycznych interesów. Mimo to ulegają tym manipulacjom. Jak wynika z najnowszego raportu "Dezinformacja oczami Polaków", co trzeci Polak wierzy, że zaplanowano już kolejną pandemię. Niemal co trzeci - że w Smoleńsku doszło do zamachu. Jedna piąta uważa, że skoro pada śnieg, to żadnego ocieplenia klimatu nie ma.

Polacy vs dezinformacja. W jakie fałsze wierzymy, komu ufamy, czego się boimy

Polacy vs dezinformacja. W jakie fałsze wierzymy, komu ufamy, czego się boimy

Źródło:
Konkret24