Nadmiarowe zgony w Polsce i Europie: w kwietniu znowu przybyło

tvn24Nadmiarowe zgony w Polsce i Europie: w kwietniu znowu przybyło

Po spadkach w pierwszym kwartale, w kwietniu odsetek nadmiarowych zgonów w Polsce i w Unii Europejskiej znowu nieco wzrósł - pokazują najnowsze dane Eurostatu. Dobrym symptomem jest to, że statystyki dla Polski są już bliższe średniej dla Unii Europejskiej.

W kwietniu tego roku odsetek nadmiarowych zgonów zarówno w Polsce, jak i w całej Unii Europejskiej był nieco wyższy niż w poprzednich miesiącach - wynika z najnowszych danych opublikowanych przez Eurostat. Obejmują państwa Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA). Nowe statystyki pokazują zmianę, bo w kilku poprzednich miesiącach odsetek nadmiarowych zgonów w wielu krajach już jednak malał, jako że pandemia COVID-19 wyhamowała.

W Polsce najwyższy odsetek takich zgonów - także wśród państw analizowanych przez Eurostat - był w grudniu 2021 roku: 69,1 proc. Natomiast w kwietniu tego roku wyniósł już tylko 11,2 proc. - to daje nam 15. miejsce wśród 28 krajów.

Resort zdrowia wydłuża program "Profilaktyka 40 plus". Do tej pory skorzystało jedynie trzy procent uprawnionych
Resort zdrowia wydłuża program "Profilaktyka 40 plus". Do tej pory skorzystało jedynie trzy procent uprawnionychFakty TVN

Nadmiarowe zgony - czym są

Przypomnijmy: nadmiarowe zgony to różnica między liczbą zgonów w danym okresie a średnią liczbą zgonów z analogicznych okresów w ostatnich kilku latach - zwaną poziomem odniesienia. Nadmiarowe zgony lepiej podawać jako odsetek, czyli średnią wzrostów zgonów. Wyraża on zmianę liczby zgonów (dynamikę) wobec poziomu odniesienia. Wszystko przez ograniczenia związane z porównywaniem sytuacji w różnych regionach czy krajach: czym innym jest np. 100 tys. nadmiarowych zgonów w niewielkim Luksemburgu, a czym innym w Chinach. Stąd lepiej podawać wartości procentowe. Eurostat publikuje dane o odsetku nadmiarowych zgonów w każdym miesiącu pandemii w porównaniu do średniej z czterech lat (2016-2019).

Do czego wykorzystuje się obserwację nadmiarowych zgonów w epidemiologii? Dzięki nim ustala się, czy sytuacja zdrowotna ludności jest stabilna i czy występują zjawiska, które wpływają na umieralność. Statystyki umieralności to najbardziej wiarygodne dane demograficzne i dobra miara oceny sytuacji zdrowotnej w krajach, gdzie prowadzona jest kompletna rejestracja zgonów.

W kwietniu znowu więcej nadmiarowych zgonów - nie tylko w Polsce

W kwietniu Polska z odsetkiem 11,2 proc. nadmiarowych zgonów była blisko średniej dla państw Unii Europejskiej, która wyniosła 10,4 proc. (nie są jeszcze dostępne dane za kwiecień dla Malty, Rumunii i Islandii).

Nadmiarowe zgony w kwietniu 2022 roku
Nadmiarowe zgony w kwietniu 2022 rokuNadmiarowe zgony w kwietniu 2022 rokuKonkret24 | Eurostat

Największy odsetek nadmiarowych zgonów w kwietniu stwierdzono w Grecji (28,2 proc.), Irlandii (19,1 proc.) i Holandii (18,8 proc.). 15 proc. przekroczył też w Belgii, Finlandii, Luksemburgu i Austrii. W dwóch krajach odsetek był ujemny - czyli zmarło tam mniej osób niż w okresie bazowym. Było tak w Liechtensteinie (-9 proc.) i Szwecji (-4,7 proc.). Odsetek niższy niż 5 proc. zanotowano w Łotwie, Estonii, Słowacji i Bułgarii. Jednak w kwietniu tego roku zarówno w Polsce, jak i w całej Unii Europejskiej odsetek nadmiarowych zgonów był wyższy niż w poprzednim miesiącu (podobne okresowe wzrosty notowano w 2020 i 2021 roku).

Po tym, jak w grudniu 2021 roku w Polsce stwierdzono największy odsetek nadmiarowych zgonów wśród wszystkich krajów w zestawieniu Eurostatu (69,1 proc.), od stycznia do marca statystyki były coraz korzystniejsze: w styczniu odsetek ten wyniósł 24,4 proc. (4. miejsce); lutym - 15 proc. (10. miejsce); w marcu - 7,7 proc. nadmiarowych (19. miejsce). W marcu średni odsetek dla wszystkich krajów UE wyniósł tylko 5,8 proc. (czyli dwa razy mniej niż w kwietniu). Największy odnotowano w Islandii (62,1 proc.), na Cyprze (32,7 proc.) i w Grecji (25,9 proc.). Ujemny - w Szwecji i Luksemburgu. W Hiszpanii i Belgii odsetek nadmiarowych zgonów był niższy niż 1 proc.

Od początku roku: Polska siódma w Europie, niżej niż średnia dla UE

Jeśli chodzi o uśrednione dane za pierwsze cztery miesiące tego roku, Polska z odsetkiem 14,6 proc. nadmiarowych zgonów jest na siódmym miejscu wśród państw UE i EFTA. Tymczasem szacowany przez Eurostat odsetek dla wszystkich krajów UE wyniósł w tych miesiącach tylko 7,8 proc. (bez uwzględniania danych Malty, Rumunii, Islandii za kwiecień).

Nadmiarowe zgony od stycznia do kwietnia 2022 roku
Nadmiarowe zgony od stycznia do kwietnia 2022 rokuNadmiarowe zgony od stycznia do kwietnia 2022 rokuKonkret24 | Eurostat

Od początku 2022 roku najwyższe odsetki nadmiarowych zgonów notowano:

w Islandii - 32,9 proc.

na Cyprze - 24,6 proc.

w Grecji - 23,5 proc.

W Szwecji średnia wartość odsetka była ujemna: -0,2 proc.

Kraje z niską wartością tego wskaźnika od początku roku to: Belgia (3,8 proc.), Niemcy (3,9 proc.), Węgry (4,7 proc.).

Średni odsetek z trzech ostatnich miesięcy (od lutego do kwietnia) wyniósł w Polsce 11,3 proc., co stawiało Polskę na 13. miejscu zestawienia Eurostatu. Dla porównania - średnia z pierwszych trzech miesięcy tego roku (od stycznia do marca) wyniosła w Polsce 15,7 proc., co dawało ósme miejsce wśród analizowanych krajów.

Nadmiarowe zgony - jak zmieniała się pozycja Polski

Publikowany na stronach Eurostatu wykres zmiany odsetka nadmiarowych zgonów w kolejnych miesiącach pandemii COVID-19 pokazuje coraz korzystniejszą pozycję Polski względem tego wskaźnika dla wszystkich krajów UE. W styczniu w Polsce odsetek był o 16,9 punktu procentowego wyższy niż w całej UE; w lutym ta różnica zmalała do 7,5 p.p.; w marcu - do 1,9 p.p.; w kwietniu - do 0,8 p.p.

Nadmiarowe zgony w Polsce i w Unii Europejskiej
Nadmiarowe zgony w Polsce i w Unii EuropejskiejNadmiarowe zgony w Polsce i w Unii EuropejskiejKonkret24 | Eurostat

W najnowszej analizie nadmiarowych zgonów eksperci Eurostatu nie komentują notowanego w kwietniu wzrostu odsetka w państwach UE. Piszą tylko, że wskaźniki były zróżnicowane w poszczególnych krajach.

W analizie zwracają uwagę, że w pierwszym kwartale 2022 roku czwarta fala nadmiarowych zgonów osłabła - choć nie w całej Unii Europejskiej. "Chociaż ogólny wskaźnik spadł do wartości ponad trzykrotnie niższych niż w listopadzie, niektóre państwa członkowskie odnotowały wartości wielokrotnie wyższe od wskaźnika unijnego" - zauważają eksperci Eurostatu. Wskazują na Bułgarię i Rumunię, gdzie w lutym odsetek nadmiarowych zgonów wyniósł odpowiednio 44,5 i 30 proc., a także na Cypr i Grecję, gdzie w marcu było odpowiednio 32,7 i 25,9 proc. nadmiarowych zgonów.

Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24; zdjęcie: tvn24

Źródło zdjęcia głównego: tvn24