FAŁSZ

Nie, Joe Biden nie oglądał łamigłówek dla osób z demencją. To przerobione wideo

konkret-biden.jpgShutterstock

Joe Biden, kandydat demokratów w listopadowych wyborach prezydenckich w USA, przegląda w sklepie łamigłówki dla osób zmagających się z demencją - pokazuje nagranie, które zyskuje popularność w mediach społecznościowych. Powstało ono jednak prawie osiem lat temu i zostało przerobione.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Wideo mające pokazywać, jak Joe Biden - były wiceprezydent USA, a obecnie kandydat demokratów w nadchodzących wyborach prezydenckich - rzekomo kupuje łamigłówki pomagające walczyć z demencją, zyskuje popularność na polskim Twitterze.

"Więc mówicie, że to przyszły prezydent USA? Zaczynam się bać" - napisał na Twitterze internauta 16 sierpnia br., publikując kilkunastosekundowe nagranie. Widać na nim, jak Joe Biden wybiera kilka książek ze stosu, na którym ma rzekomo stać biała plansza z napisem "ćwiczenia umysłowe na demencję" (ang. "brain exercises for dementia").

Wideo zamieszczone w tweecie obejrzano ponad 12 tys. razy. Ponad 130 użytkowników Twittera podało wpis dalej, a polubiło go ponad 500 (stan na moment publikacji artykułu).

Kampania prezydencka w dobie fake newsów
Kampania prezydencka w dobie fake newsów tvn24

Internauci o amerykańskim kandydacie na prezydenta

Wielu internautów komentowało to wideo. Część odnosiła się do rzekomej demencji kandydata na prezydenta Stanów Zjednoczonych, co miał sugerować film. "On taki jest. Stary sklerotyk"; "Chodząca demencja..."; "Pomyślcie, że jak wygra to będzie miał walizkę z guzikiem do rakiet atomowych"; "W sumie może o to chodzi? Posadzić na stołku staruszka z demencją. Łatwiej takim sterować" - pisali.

Część użytkowników Twittera zastanawiała się, czy nagranie jest autentyczne: "Ej, ale szczerze, o co tu chodzi? On naprawdę szuka książek z ćwiczeniami pamięci? Czy to fake?"; "Wygląda na fejka"; "To są jaja? O co tu chodzi?"; "Kuszące, ale niestety to fejk". "Na wideo widać wnętrze takiego 'Macro Cash & Carry' sieci 'Costco' w USA. Nie mam tam takich szyldów z 'książkowymi tytułami', to bzdura. Tablica dodana, to nawet nie 'deep fake'" - stwierdza jeden z komentujących.

Zakupy w Costco w 2012 roku

Redakcja amerykańskiego portalu PolitiFact zajmująca się weryfikacją informacji sprawdziła wideo w marcu 2020 roku. Wtedy bowiem nagranie krążyło m.in. w aplikacji TikTok.

Tabliczka o ćwiczeniach na demencję została dodana do filmu później. "Oryginalne wideo z 2012 roku pokazuje, że oglądał książki dla dzieci" - informuje redakcja. Materiał nagrano w listopadzie 2012 roku. Joe Biden, wtedy wiceprezydent USA, wziął udział w otwarciu pierwszego w Waszyngtonie sklepu amerykańskiej sieci sklepów magazynowych Costco.

W dolnym prawym rogu przerobionego wideo widać znak wodny amerykańskiej stacji informacyjnej CBS News. Materiał relacjonujący wizytę Bidena w Costco opublikowano na kanale YouTube stacji 29 listopada 2012 roku. Znajdziemy w nim ujęcie pojawiające się w popularnym na Twitterze wpisie (od 0:35). Na oryginalnym nagraniu nie widać planszy twierdzącej, że książki, które przegląda ówczesny wiceprezydent USA, to "ćwiczenia umysłowe na demencję".

Kadr oryginalnego nagrania z wizyty Bidena w nowo otwartym sklepie sieci Costco w Waszyngtonie w 2012 rokuCBS News | CBS News/ YouTube

Nie łamigłówki dla osób z demencją, a książki dla dzieci

Jak informuje opis nagrania opublikowanego na YouTube przez CBS News, Biden kupował w Costco m.in. książki dla dzieci: "Wiceprezydent Joe Biden odwiedził w czwartek nowy sklep Costco w północno-wschodnim Waszyngtonie, aby zrobić część świątecznych zakupów - kupił książki dla dzieci, elektronikę i inne towary sieci sklepów magazynowych".

Dłuższy fragment filmu przedstawiającego Bidena przy koszach z książkami dla dzieci w Costco dostępny jest na stronie C-SPAN, amerykańskiej publicznej sieci telewizji kablowej i satelitarnej (wideo od 6:39).

Na nagraniu udostępnionym przez C-SPAN także nie widać planszy informującej, że przeglądane przez Bidena książki to łamigłówki pomagające w walce z demencją. Słychać w nim natomiast, jak zza kadru pada pytanie, jakie zakupy robił ówczesny wiceprezydent. Jak wyjaśnił, kupował książki dla programu czytelniczego dla dzieci o nazwie "The Book Buddies" (z ang. "książkowi kumple"), który zapoczątkowała w Delaware (rodzinnym stanie byłego wiceprezydenta) jego żona Jill Biden. "Moja żona zaczyna tworzyć coś, co nazywa się 'The Book Buddies' (...) dla schronisk dla kobiet i ośrodków opieki dziennej" - powiedział Biden.

Wyścig o fotel prezydencki trwa

11 sierpnia Joe Biden ogłosił, że jego kandydatką na wiceprezydenta będzie senator z Kalifornii Kamala Harris. Oboje mają formalnie otrzymać nominacje podczas konwencji Partii Demokratycznej, która rozpocznie się w poniedziałek 17 sierpnia.

Joe Biden wybrał kandydatkę na wiceprezydenta. Jest nią 55-letnia senator z Kalifornii Kamala Harris
Joe Biden wybrał kandydatkę na wiceprezydenta. Jest nią 55-letnia senator z Kalifornii Kamala Harristvn24 | tvn24

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24, PolitiFact; zdjęcie: Shutterstock/twitter

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Po głośnej imprezie w hotelu poselskim Łukasz Mejza tłumaczył z mównicy sejmowej, że w nocy bronił "tradycji polegających na wspólnym, chóralnym śpiewaniu". A w rozmowie z TVN24 tłumaczył się całodniową pracą w sejmowych komisjach i na posiedzeniach. Sprawdziliśmy więc aktywność parlamentarną tego posła PiS. Nie jest to długa analiza.

Mejza tłumaczy nocną imprezę: "skoro się pracuje cały dzień....". Jak on pracuje?

Mejza tłumaczy nocną imprezę: "skoro się pracuje cały dzień....". Jak on pracuje?

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości forsują w mediach przekaz, że wraz z powrotem Donalda Tuska na fotel premiera źle się dzieje na ryku pracy. Mateusz Morawiecki jako "dowód" pokazuje mapę z firmami, które zapowiedziały zwolnienia grupowe. Jak sprawdziliśmy, takich zwolnień nie jest więcej, niż było za zarządów Zjednoczonej Prawicy. Eksperci tłumaczą, czego są skutkiem.

Narracja PiS o grupowych zwolnieniach i "powrocie biedy". To manipulacja

Narracja PiS o grupowych zwolnieniach i "powrocie biedy". To manipulacja

Źródło:
Konkret24

"Ukraińcy mają większe prawa w Polsce niż Polacy" - stwierdził jeden z internautów, który rozsyłał przekaz o przyjęciu przez Senat uchwały "o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi". Posty te zawierają szereg nieprawdziwych informacji.

"Senat przyjął uchwałę o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi"? Nic się tu nie zgadza

"Senat przyjął uchwałę o zwolnieniu z podatku dochodowego obywateli Ukrainy i Białorusi"? Nic się tu nie zgadza

Źródło:
Konkret24

"Coś się szykuje" - przekazują zaniepokojeni internauci, rozsyłając zdjęcie zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie samochodu jako świadczenia na rzecz jednostki wojskowej. Uspokajamy: dokument wygląda groźnie, lecz nie jest ani niczym nowym, ani wyjątkowym.

Masz SUV-a, "to go stracisz"? Kto i dlaczego rozsyła takie pisma 

Masz SUV-a, "to go stracisz"? Kto i dlaczego rozsyła takie pisma 

Źródło:
Konkret24

Po pogrzebie Damiana Sobola, wolontariusza, który zginął w izraelskim ostrzale w Strefie Gazy, internauci zaczęli dopytywać, co wokół jego trumny robiły swastyki i czy były prawdziwe. Sprawdziliśmy.

Swastyki pod trumną Polaka zabitego w Strefie Gazy? Wyjaśniamy

Swastyki pod trumną Polaka zabitego w Strefie Gazy? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Tysiące wyświetleń w mediach społecznościowych ma fotografia dwóch mężczyzn jedzących coś na ulicy przed barem. Jeden to prezydencki doradca Marcin Mastalerek, drugi stoi bokiem, twarzy nie widać. Internauci informują, że to prezydent Duda, który podczas pobytu w Nowym Jorku poszedł ze swoim doradcą na pizzę do baru. Czy na pewno?

Duda i Mastalerek jedzą pizzę na ulicy? Kto jest na zdjęciu

Duda i Mastalerek jedzą pizzę na ulicy? Kto jest na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

Według krążącego w sieci przekazu po zmianie prawa Ukraińcom łatwiej będzie uzyskać u nas kartę pobytu na trzy lata. A to spowoduje, że "do Polski będą ściągać jeszcze większe ilości Ukraińców". Przekaz ten jest manipulacją - w rzeczywistości planowane zmiany mają uniemożliwić to, by wszyscy Ukraińcy mogli uzyskiwać karty pobytu i pozostawać u nas trzy lata.

"Każdy, kto zechce" z Ukrainy dostanie kartę pobytu w Polsce? No właśnie nie

"Każdy, kto zechce" z Ukrainy dostanie kartę pobytu w Polsce? No właśnie nie

Źródło:
Konkret24

Ponad milionowe zasięgi generuje w polskiej sieci przekaz, że od początku lipca nie będzie można w Niemczech w weekendy jeździć samochodami osobowymi. Powodem ma być troska o środowisko. Uspokajamy: nie ma takich planów.

W Niemczech od lipca "całkowity zakaz jazdy w weekendy"? To "nieuzasadnione obawy"

W Niemczech od lipca "całkowity zakaz jazdy w weekendy"? To "nieuzasadnione obawy"

Źródło:
Konkret24

Czy Amerykański Czerwony Krzyż nie przyjmuje krwi od osób zaszczepionych przeciw COVID-19? Taką teorię, na podstawie pytań z formularza tej organizacji, wysnuli polscy internauci. Kwestionariusz jest prawdziwy, teoria już nie.

Amerykański Czerwony Krzyż "odmawia przyjmowania krwi" od zaszczepionych? Nie

Amerykański Czerwony Krzyż "odmawia przyjmowania krwi" od zaszczepionych? Nie

Źródło:
Konkret24

Internauci i serwisy internetowe podają przekaz, że polskie wojsko wysyła pracującym pierwsze powołania - że dostają "pracownicze przydziały mobilizacyjne". Wyjaśniamy, o co chodzi.

Pracownikom wysłano "pierwsze powołania do wojska"? Nie, wyjaśniamy

Pracownikom wysłano "pierwsze powołania do wojska"? Nie, wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Sceptycy pandemii COVID-19 i przeciwnicy wprowadzonych wtedy obostrzeń szerzą ostatnio narrację, jakoby "niemiecki rząd przyznał, że nie było pandemii". Wiele wpisów z taką informacją krąży po Facebooku i w serwisie X. Nie jest to jednak prawda.

"Niemiecki rząd przyznał, że nie było pandemii"? Manipulacja pana profesora

"Niemiecki rząd przyznał, że nie było pandemii"? Manipulacja pana profesora

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawiły się dramatyczny zbiór nagrań, rzekomo z potężnej burzy, która przeszła nad Dubajem. Niektóre z nich nie mają jednak nic wspólnego z ostatnimi wydarzeniami. Wyjaśniamy.

Powódź w Dubaju. Huragan i drzewo wyrwane z korzeniami? To nie są nagrania stamtąd

Powódź w Dubaju. Huragan i drzewo wyrwane z korzeniami? To nie są nagrania stamtąd

Źródło:
Konkret24

Posłanka PiS Joanna Lichocka zaalarmowała swoich odbiorców, że we Wrocławiu powstał "ruchomy meczet". W poście nawiązała do kwestii nielegalnych migrantów, Donalda Tuska i Unii Europejskiej. Posłanka mija się z prawdą. Pokazujemy, co rzeczywiście stoi przy Stadionie Olimpijskim w stolicy Dolnego Śląska.

"Ruchomy meczet" we Wrocławiu? Posłanka PiS manipuluje, tam stało i stoi boisko

"Ruchomy meczet" we Wrocławiu? Posłanka PiS manipuluje, tam stało i stoi boisko

Źródło:
Konkret24

"Głosują, jak im patroni z Niemiec każą", "lista hańby europosłów", "komu podziękować za pakiet migracyjny" - z takimi komentarzami rozsyłane jest w sieci zestawienie mające pokazywać, jak 25 polskich europosłów rzekomo głosowało "w sprawie pakietu migracyjnego". Tylko że grafika zawiera błędy i nie przedstawia, jak rzeczywiście ci europosłowie głosowali. Wyjaśniamy.

"Lista hańby europosłów"? Nie, grafika z błędami. Kto jak głosował w sprawie paktu migracyjnego?

"Lista hańby europosłów"? Nie, grafika z błędami. Kto jak głosował w sprawie paktu migracyjnego?

Źródło:
Konkret24

Według posłanki PiS Marleny Maląg proponowane przez obecny rząd "babciowe" oznacza likwidację programu wprowadzonego przez rząd Zjednoczonej Prawicy. "Znów oszukali?", "będą zabierać?" - pytała była minister rodziny. To manipulacja. Wyjaśniamy, czy rodzice rzeczywiście stracą na nowym świadczeniu.

Maląg: "babciowe" oznacza likwidację rodzinnego kapitału opiekuńczego. Co pominęła była minister?

Maląg: "babciowe" oznacza likwidację rodzinnego kapitału opiekuńczego. Co pominęła była minister?

Źródło:
Konkret24

Sugerując się tekstami niektórych serwisów internetowych, polscy internauci gratulują Słowakom, że "odrzucili pakt migracyjny" i piszą, że rząd Donalda Tuska powinien zrobić to samo. Sęk w tym, że Słowacja nic nie odrzuciła, a Polska - i Węgry - przyjmują takie samo stanowisko. Wyjaśniamy, na czym polega rozpowszechniany w internecie manipulacyjny przekaz.

Słowacja "odrzuca unijny pakt migracyjny, a Polska?" Uproszczenie i manipulacja

Słowacja "odrzuca unijny pakt migracyjny, a Polska?" Uproszczenie i manipulacja

Źródło:
Konkret24

Salon kosmetyczny z eksperymentalną terapią odchudzającą komarami jakoby działał w Gdańsku. Uchodźczyni z Ukrainy, która go prowadziła, miała na tym zarobić ponad milion złotych - wynika z rzekomego materiału stacji Euronews. Rozpowszechniają go w sieci prorosyjskie konta. Jest sfabrykowany.

Terapia odchudzająca komarami, fałszywe dokumenty i Ukrainka z milionem złotych. Nic tu nie jest prawdą

Terapia odchudzająca komarami, fałszywe dokumenty i Ukrainka z milionem złotych. Nic tu nie jest prawdą

Źródło:
Konkret24

W 2023 roku pierwszy raz od trzech lat spadła liczba osób, wobec których zarządzono kontrolę operacyjną. Wśród nich były też inwigilowane Pegasusem. Cały czas jest to jednak więcej niż przed objęciem rządów przez Zjednoczoną Prawicę.

Nie tylko Pegasus. Ile osób służby inwigilowały w 2023 roku?

Nie tylko Pegasus. Ile osób służby inwigilowały w 2023 roku?

Źródło:
Konkret24

Nowy warszawski radny PiS, a wcześniej wojewoda mazowiecki Tobiasz Bocheński postanowił uczcić Święto Chrztu Polski wpisem w mediach społecznościowych. Jednak swój post na ten temat zilustrował grafiką przedstawiającą chrzest nie Mieszka I, tylko innego władcy. 

Bocheński uczcił Święto Chrztu Polski. "Douczy się pan z okresu średniowiecza" 

Bocheński uczcił Święto Chrztu Polski. "Douczy się pan z okresu średniowiecza" 

Źródło:
Konkret24

Jordańska księżniczka Salma miała "osobiście strącić" sześć irańskich dronów skierowanych na Izrael, Iran zrobił Izraelowi "małe Drezno", a jeden z dronów zawisł na kablach elektrycznych... - tego typu informacje o ataku na Izrael rozchodzą się w polskich mediach społecznościowych. Są niepotwierdzone i fałszywe, oparte na starych zdjęciach i nagraniach.

Drony "strąciła jordańska księżniczka", a jeden "zaplątał się w kable". Fejki o ataku Iranu na Izrael

Drony "strąciła jordańska księżniczka", a jeden "zaplątał się w kable". Fejki o ataku Iranu na Izrael

Źródło:
Konkret24

Portal rzekomo z Londynu, a teksty publikowane po rosyjsku. Film wideo mający być dowodem, tylko że już skasowany, a bohater zniknął. Oto jak historia o rzekomym zakupie rezydencji króla Karola przez Ołenę Zełenską powiela schemat prokremlowskiej dezinformacji.

Zełenski "nabywa byłą rezydencję króla Karola"? Rosyjski schemat dezinformacji

Zełenski "nabywa byłą rezydencję króla Karola"? Rosyjski schemat dezinformacji

Źródło:
Konkret24, Snopes