FAŁSZ

Niemiecki lekarz: jest związek szczepień na COVID-19 z małpią ospą. To fałsz

Niemiecki lekarz mówi o związku szczepień na COVID-19 z małpią ospą. To fałszShutterstock

Teza, jakoby źródłem zakażeń małpią ospą były szczepionki na COVID-19, znowu krąży na polskim Twitterze. Tym razem internauci podpierają się wystąpieniem niemieckiego lekarza na ten temat. Ale on nie mówi prawdy.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Według krążącej na Twitterze informacji szczepionka na COVID-19 ma rzekomo wywoływać małpią ospę. To właśnie ta choroba ma być skutkiem ubocznym szczepienia. Tak twierdzi niemiecki lekarz dr Wolfgang Wodarg. W popularnym tweecie z 25 lipca br. czytamy: "dr Wodarg: Efekt uboczny 'szczepień' C19 jest sprzedawany jako małpia ospa. W wielu przypadkach półpasiec, jeden z dobrze znanych skutków ubocznych szczepień. ​Lekarze powinni to rozpoznać, ale wolą polegać na bezsensownych testach...". Do posta dołączono ponad minutowe wideo, które przedstawia wspomnianego lekarza.

Doktor Wodarg mówi w języku niemieckim (nagrania nie przetłumaczono). "Interes, jaki robią z następstwami tych zastrzyków, które nam zafundowali z powodu korony. Czyli efekty uboczne korony są wykorzystywane do wymyślania i prowadzenia nowych biznesów i ponownego straszenia nas. To jest tak perwersyjny przemysł, że uważam, że lekarze powinni przejrzeć na oczy". Tweet z wideo polubiło ponad 300 użytkowników, a 200 udostępniło. Nagranie wyświetlono ponad 2 tys. razy.

fałsz

Wprowadzający w błąd tweet z 25 lipca 2022 roku. Konkret24 | Twitter.com

Lekarz szerzący infodemię

Jak sprawdziliśmy, nagranie jest fragmentem ponad 45-munutowego materiału opublikowanego 28 czerwca na niemieckojęzycznej stronie AUF1.tv, która przedstawia się jako "alternatywna, niezależna telewizja". Fact-checkingowa redakcja Correciv zauważyła, że materiały AUF1.tv często odzwierciedlają interesy rosyjskiego rządu. Niemiecki dziennik "Die Zeit" określa AUF1.tv prawicowym medium i następcą niedostępnego od lutego rosyjskiego kanału propagandowego RT (dawniej Russia Today). Zauważa, że strona AUF1.tv stosuje "agresywną taktykę daleką od wszelkich standardów dziennikarskich"; m.in. rozpowszechnia antyukraińską propagandę i fałszywe twierdzenia o rzekomym zaangażowaniu USA i Ukrainy w programy broni biologicznej.

Doktor Wolfgang Wodarg to niemiecki lekarz i były parlamentarzysta, w Bundestagu zasiadał przez 15 lat. Już w marcu 2020 roku wygłaszał wprowadzające w błąd tezy na temat pandemii COVID-19, niemające potwierdzenia w nauce. Weryfikowały je redakcje fact-checkingowe w Polsce (Demagog.org) i w Niemczech (Correctiv).

WHO: małpia ospa jest globalnym zagrożeniem
WHO: małpia ospa jest globalnym zagrożeniemFakty TVN

Nie pierwszy fejk o związku małpiej ospy ze szczepieniami

W maju w Konkret24 weryfikowaliśmy podobne twierdzenie: gdy internauci doszukiwali się źródła zakażeń małpią ospą w szczepionce na COVID-19 firmy AstraZeneca. Jak wyjaśnialiśmy, wirus ospy małpiej należący do grupy pokswirusów nie ma nic wspólnego z adenowirusem szympansim wykorzystanym w wektorowej szczepionce AstraZeneca.

Tezy, że małpia ospa to efekt uboczny szczepionki na COVID-19 firmy Pfizer, krążyły też wcześniej w anglojęzycznym internecie. W maju tego roku sprawdził je Reuters, a w czerwcu AFP Fact Check. Ta druga redakcja oceniła, że takie posty są częścią dezinformacji rozpowszechnianej w miarę wzrostu liczby przypadków małpiej ospy na świecie.

Przypomnijmy: 23 lipca szef Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus ogłosił małpią ospę globalnym zagrożeniem dla zdrowia. Dodał, że mamy narzędzia, by utrzymać kontrolę nad ogniskami zakażeń i powstrzymać transmisję. Ryzyko zakażenia tym wirusem w Europie WHO uznała za "wysokie", a w skali całego świata za "umiarkowane" (za tvn24.pl).

Według danych WHO liczba zakażeń małpią ospą przekroczyła 16 tys. w 75 krajach (stan na 23 lipca).

Żadna szczepionka na COVID-19 nie wywołuje małpiej ospy

- Małpia ospa "nie jest jednym z wymienionych znanych skutków ubocznych szczepionki na COVID-19" - powiedziała w rozmowie z AFP Keanna Ghazvini z biura prasowego firmy Pfizer. Dodała, że szczepionka "nie zawiera żadnego żywego wirusa i jest całkowicie syntetyczna" oraz "nie uwalnia żadnego wirusa przenoszącego się z człowieka na człowieka".

Eksperci uspokajają, że wirusem małpiej ospy nie można się zarazić przez szczepienie na COVID-19. Kari Debbink, wirusolożka z Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health w Baltimore, powiedziała AFP: "Nie można zarazić się ospą małpią z powodu szczepionki COVID-19. (...) Żadna ze szczepionek przeciwko COVID-19 nie zawiera żadnej części wirusa ospy małpiej".

"Szczepionki wszystkich typów (w tym szczepionki COVID-19) zazwyczaj nie powodują zmian skórnych" – tłumaczy Debbink. "Jeśli po szczepieniu wystąpi autoimmunologiczna choroba pęcherzykowa, jest ona 1) bardzo rzadka, 2) nadal prawdopodobnie niezwiązana ze szczepieniem (brak związku przyczynowego) i 3) z pewnością niezwiązana z ospą małpią" - wyjaśniła.

Podobnie mówił Reutersowi dr Amesh Adalja, ekspert ds. chorób zakaźnych z Johns Hopkins University. Potwierdził, że małpia ospa nie jest w żaden sposób związana ze szczepieniem COVID-19. "Ospa małp to dobrze znana choroba zakaźna, która powoduje znacznie więcej niż wysypkę, na przykład obrzęk węzłów chłonnych, gorączkę, złe samopoczucie, zmęczenie itp." - mówił. To prawda. Wirus małpiej ospy jest znany od lat; znacznie dłużej niż COVID-19 (wykryty w 2019 roku). Wirus i choroba, którą wywołuje wirus małpiej ospy, są też dobrze udokumentowane.

Małpia ospa została odkryta w 1958 roku, kiedy w kolonii małp trzymanych w celach badawczych wystąpiły dwa ogniska choroby podobnej do ospy. U człowieka zakażenie małpią ospą po raz pierwszy zidentyfikowano w 1970 roku. Przed 2022 rokiem choroba ta występowała głównie w obszarze endemicznym, czyli w zachodniej i środkowej Afryce.

Półpasiec i małpią ospę wywołują odmienne wirusy

Redakcja AFP sprawdziła też tezy internautów, którzy utożsamiali małpią ospę z półpaścem - ta sugestia była też zawarta w cytowanym wyżej polskim tweecie.

Isaac Bogoch, profesor chorób zakaźnych na Uniwersytecie w Toronto, wyjaśnił AFP, że "może występować pewne nakładanie się ich klinicznych objawów", ale "małpia ospa i półpasiec to dwa zupełnie różne zakażenia". Te choroby są bowiem wywoływane przez inne wirusy. Wirus małpiej ospy pochodzi z rodzaju Orthopoxvirus, do którego należy również wirus variola wywołujący ospę prawdziwą - informuje WHO. A półpasiec jest wywoływany przez wirusa varicella zoster, który powoduje też ospę wietrzną.

Półpasiec jest wirusowym zapaleniem nerwu objawiającym się bolesnymi wykwitami na skórze. Występuje u osób, które wcześniej przeszły ospę wietrzną. Po wygaszeniu tej infekcji wirus nadal pozostaje w organizmie chorego i uaktywnia się w sytuacji znacznego spadku odporności. Wtedy wywołuje półpasiec.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Internauci i serwisy internetowe podają przekaz, że polskie wojsko wysyła pracującym pierwsze powołania - że dostają "pracownicze przydziały mobilizacyjne". Wyjaśniamy, o co chodzi.

Pracownikom wysłano "pierwsze powołania do wojska"? Nie, wyjaśniamy

Pracownikom wysłano "pierwsze powołania do wojska"? Nie, wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawiły się dramatyczny zbiór nagrań, rzekomo z potężnej burzy, która przeszła nad Dubajem. Niektóre z nich nie mają jednak nic wspólnego z ostatnimi wydarzeniami. Wyjaśniamy.

Powódź w Dubaju. Huragan i drzewo wyrwane z korzeniami? To nie są nagrania stamtąd

Powódź w Dubaju. Huragan i drzewo wyrwane z korzeniami? To nie są nagrania stamtąd

Źródło:
Konkret24

Posłanka PiS Joanna Lichocka zaalarmowała swoich odbiorców, że we Wrocławiu powstał "ruchomy meczet". W poście nawiązała do kwestii nielegalnych migrantów, Donalda Tuska i Unii Europejskiej. Posłanka mija się z prawdą. Pokazujemy, co rzeczywiście stoi przy Stadionie Olimpijskim w stolicy Dolnego Śląska.

"Ruchomy meczet" we Wrocławiu? Posłanka PiS manipuluje, tam stało i stoi boisko

"Ruchomy meczet" we Wrocławiu? Posłanka PiS manipuluje, tam stało i stoi boisko

Źródło:
Konkret24

"Głosują, jak im patroni z Niemiec każą", "lista hańby europosłów", "komu podziękować za pakiet migracyjny" - z takimi komentarzami rozsyłane jest w sieci zestawienie mające pokazywać, jak 25 polskich europosłów rzekomo głosowało "w sprawie pakietu migracyjnego". Tylko że grafika zawiera błędy i nie przedstawia, jak rzeczywiście ci europosłowie głosowali. Wyjaśniamy.

"Lista hańby europosłów"? Nie, grafika z błędami. Kto jak głosował w sprawie paktu migracyjnego?

"Lista hańby europosłów"? Nie, grafika z błędami. Kto jak głosował w sprawie paktu migracyjnego?

Źródło:
Konkret24

Według posłanki PiS Marleny Maląg proponowane przez obecny rząd "babciowe" oznacza likwidację programu wprowadzonego przez rząd Zjednoczonej Prawicy. "Znów oszukali?", "będą zabierać?" - pytała była minister rodziny. To manipulacja. Wyjaśniamy, czy rodzice rzeczywiście stracą na nowym świadczeniu.

Maląg: "babciowe" oznacza likwidację rodzinnego kapitału opiekuńczego. Co pominęła była minister?

Maląg: "babciowe" oznacza likwidację rodzinnego kapitału opiekuńczego. Co pominęła była minister?

Źródło:
Konkret24

Sugerując się tekstami niektórych serwisów internetowych, polscy internauci gratulują Słowakom, że "odrzucili pakt migracyjny" i piszą, że rząd Donalda Tuska powinien zrobić to samo. Sęk w tym, że Słowacja nic nie odrzuciła, a Polska - i Węgry - przyjmują takie samo stanowisko. Wyjaśniamy, na czym polega rozpowszechniany w internecie manipulacyjny przekaz.

Słowacja "odrzuca unijny pakt migracyjny, a Polska?" Uproszczenie i manipulacja

Słowacja "odrzuca unijny pakt migracyjny, a Polska?" Uproszczenie i manipulacja

Źródło:
Konkret24

Za pomocą treści reklamowych, lecz nieoznaczonych jako płatne, prorosyjska sieć propagandowa rozsyła wśród internautów w Europie treści zniechęcające do pomocy Ukrainie i podważające politykę Unii Europejskiej. W ciągu ostatniego pół roku te przekazy dotarły do co najmniej 38 milionów użytkowników internetu we Francji i Niemczech. 

38 milionów internautów we Francji i Niemczech w zasięgu rosyjskiej operacji propagandowej

38 milionów internautów we Francji i Niemczech w zasięgu rosyjskiej operacji propagandowej

Źródło:
Konkret24

Salon kosmetyczny z eksperymentalną terapią odchudzającą komarami jakoby działał w Gdańsku. Uchodźczyni z Ukrainy, która go prowadziła, miała na tym zarobić ponad milion złotych - wynika z rzekomego materiału stacji Euronews. Rozpowszechniają go w sieci prorosyjskie konta. Jest sfabrykowany.

Terapia odchudzająca komarami, fałszywe dokumenty i Ukrainka z milionem złotych. Nic tu nie jest prawdą

Terapia odchudzająca komarami, fałszywe dokumenty i Ukrainka z milionem złotych. Nic tu nie jest prawdą

Źródło:
Konkret24

W 2023 roku pierwszy raz od trzech lat spadła liczba osób, wobec których zarządzono kontrolę operacyjną. Wśród nich były też inwigilowane Pegasusem. Cały czas jest to jednak więcej niż przed objęciem rządów przez Zjednoczoną Prawicę.

Nie tylko Pegasus. Ile osób służby inwigilowały w 2023 roku?

Nie tylko Pegasus. Ile osób służby inwigilowały w 2023 roku?

Źródło:
Konkret24

Jarosław Kaczyński, motywując członków Prawa i Sprawiedliwości do pracy przed drugą turą wyborów samorządowych, przekonywał ich, że partia ma teraz więcej kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast niż w 2018 roku. Nie ma jednak racji.

Kaczyński o kandydatach PiS w drugiej turze: "więcej niż przedtem". Nie, dużo mniej

Kaczyński o kandydatach PiS w drugiej turze: "więcej niż przedtem". Nie, dużo mniej

Źródło:
Konkret24

Nowy warszawski radny PiS, a wcześniej wojewoda mazowiecki Tobiasz Bocheński postanowił uczcić Święto Chrztu Polski wpisem w mediach społecznościowych. Jednak swój post na ten temat zilustrował grafiką przedstawiającą chrzest nie Mieszka I, tylko innego władcy. 

Bocheński uczcił Święto Chrztu Polski. "Douczy się pan z okresu średniowiecza" 

Bocheński uczcił Święto Chrztu Polski. "Douczy się pan z okresu średniowiecza" 

Źródło:
Konkret24

Jordańska księżniczka Salma miała "osobiście strącić" sześć irańskich dronów skierowanych na Izrael, Iran zrobił Izraelowi "małe Drezno", a jeden z dronów zawisł na kablach elektrycznych... - tego typu informacje o ataku na Izrael rozchodzą się w polskich mediach społecznościowych. Są niepotwierdzone i fałszywe, oparte na starych zdjęciach i nagraniach.

Drony "strąciła jordańska księżniczka", a jeden "zaplątał się w kable". Fejki o ataku Iranu na Izrael

Drony "strąciła jordańska księżniczka", a jeden "zaplątał się w kable". Fejki o ataku Iranu na Izrael

Źródło:
Konkret24

Portal rzekomo z Londynu, a teksty publikowane po rosyjsku. Film wideo mający być dowodem, tylko że już skasowany, a bohater zniknął. Oto jak historia o rzekomym zakupie rezydencji króla Karola przez Ołenę Zełenską powiela schemat prokremlowskiej dezinformacji.

Zełenski "nabywa byłą rezydencję króla Karola"? Rosyjski schemat dezinformacji

Zełenski "nabywa byłą rezydencję króla Karola"? Rosyjski schemat dezinformacji

Źródło:
Konkret24, Snopes

Poseł PiS Sebastian Kaleta straszy, że według projektu nowelizacji Kodeksu karnego, jeśli publicznie "sprzeciwisz się tęczowym piątkom w szkole twojego dziecka", to "może się tobą z urzędu zająć prokurator". Podobnie ma rzekomo być wówczas, gdy ktoś powie, że "są tylko dwie płcie". Prawnicy tłumaczą, na czym polega manipulacja posła PiS.

Kaleta o nowelizacji Kodeksu karnego: "lewacka cenzura". Wyjaśniamy, jak manipuluje

Kaleta o nowelizacji Kodeksu karnego: "lewacka cenzura". Wyjaśniamy, jak manipuluje

Źródło:
Konkret24

Według popularnego wpisu uczniowie rzekomo są uczeni, że Ukraina jako państwo istniała już w XVI wieku. Dowodem ma być zdjęcie mapy ze szkolnego atlasu. Z tej mapy to nie wynika, co wyjaśnia wydawnictwo i eksperci.

"Ukraina jako państwo istniała już w XVI wieku"? Sprawdzamy, co wynika z mapy w szkolnym atlasie

"Ukraina jako państwo istniała już w XVI wieku"? Sprawdzamy, co wynika z mapy w szkolnym atlasie

Źródło:
Konkret24

Donald Tusk rzekomo trafił do czołówki rankingu najbogatszych Polaków - tak wynika z krążącego w mediach społecznościowych zrzutu ekranu. Oburzeni internauci pytają, skąd premier ma tyle pieniędzy. Jednak to fake news.

Donald Tusk "w czołówce najbogatszych Polaków"? Nieprawda

Donald Tusk "w czołówce najbogatszych Polaków"? Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Ponad połowa Polaków wie, że celem fake newsów i teorii spiskowych jest manipulowanie opinią publiczną i realizowanie politycznych interesów. Mimo to ulegają tym manipulacjom. Jak wynika z najnowszego raportu "Dezinformacja oczami Polaków", co trzeci Polak wierzy, że zaplanowano już kolejną pandemię. Niemal co trzeci - że w Smoleńsku doszło do zamachu. Jedna piąta uważa, że skoro pada śnieg, to żadnego ocieplenia klimatu nie ma.

Polacy vs dezinformacja. W jakie fałsze wierzymy, komu ufamy, czego się boimy

Polacy vs dezinformacja. W jakie fałsze wierzymy, komu ufamy, czego się boimy

Źródło:
Konkret24

Już po wyborach samorządowych nowa krakowska rada miejska przedstawi kolejny projekt strefy czystego transportu. Poprzednią uchwałę uchylił sąd administracyjny. W przekazie Konfederacji takie strefy są niezgodne z konstytucją. Co na to prawnicy?

Konfederacja: strefy czystego transportu są niezgodne z konstytucją. Co na to prawnicy?

Konfederacja: strefy czystego transportu są niezgodne z konstytucją. Co na to prawnicy?

Źródło:
Konkret24

Patrzeć na ręce politykom i nie lekceważyć roli sztucznej inteligencji. Fact-checkerzy i eksperci opisujący dezinformację dyskutują o największych wyzwaniach mediów i edukacji. Komentują również drugą edycję raportu "Dezinformacja oczami Polaków. Edycja 2024". Do serwisów fact-checkingowych apelują o lepszą komunikację, a do całego społeczeństwa o stawianie na edukację medialną.

"Najpierw musi być chęć, żeby w ogóle sprawdzić". Eksperci o tym, jak skutecznie walczyć z fake newsami

"Najpierw musi być chęć, żeby w ogóle sprawdzić". Eksperci o tym, jak skutecznie walczyć z fake newsami

Źródło:
Konkret24

Po wyborach samorządowych politycy podają różne dane o tym, w ilu miastach kandydaci poszczególnych partii zostali burmistrzami lub prezydentami. Sprawdziliśmy więc, jak poradzili sobie w I turze w dużych i średnich miastach przedstawiciele Koalicji Obywatelskiej oraz Prawa i Sprawiedliwości.

Ilu burmistrzów i prezydentów ma KO, a ile PiS? Policzyliśmy

Ilu burmistrzów i prezydentów ma KO, a ile PiS? Policzyliśmy

Źródło:
Konkret24

"Zazdrość", "czas na nas" - użytkownicy serwisu X entuzjastycznie reagują na wpisy o rzekomym odrzuceniu konkordatu przez czeski parlament. Tyle że, przynajmniej w ostatnim czasie, nikt w Czechach nie usiłował doprowadzić do podpisania umowy z Watykanem. Wyjaśniamy.

"Czeski parlament odrzucił konkordat z Watykanem"? Nic nowego

"Czeski parlament odrzucił konkordat z Watykanem"? Nic nowego

Źródło:
Konkret24

Nie sądzę, żeby prokuratura mogła tak bezczelnie kłamać - to reakcja Antoniego Macierewicza na informacje, że prokuratura nie znalazła dowodów na wybuch w polskim samolocie, który rozbił się 10 kwietnia 2010 roku w Smoleńsku. Bo na rzekomym wybuchu, do którego miało dojść w tupolewie, Macierewicz i PiS budowali przez lata swoje kłamstwo smoleńskie. Oto jego główne założenia.

10 fałszów Macierewicza. Jak zbudowano smoleński mit

10 fałszów Macierewicza. Jak zbudowano smoleński mit

Źródło:
Konkret24, "Czarno na białym" TVN24

Kobiety czekają na zmianę prawa, a koalicja rządząca dyskutuje zarówno o terminie procedowania czterech projektów ustaw w sprawie aborcji, jak też jego formie. Wyjaśniamy, o jakich projektach mowa, co w nich zaproponowano, jaka musi być ścieżka legislacyjna i dlaczego różna.

"Kodeksowe" i "niekodeksowe". Cztery projekty ustaw dotyczących aborcji

"Kodeksowe" i "niekodeksowe". Cztery projekty ustaw dotyczących aborcji

Źródło:
Konkret24

Według prezydenta Warszawy dla wszystkich mieszkańców stolicy znalazłyby się miejsca schronienia na wypadek zagrożenia. Ale wcześniejszy raport NIK mówił o miejscach ukrycia dla dwóch trzecich warszawiaków. Poza tym nie ma przepisów, jak te miejsca powinny wyglądać.

Trzaskowski: jest wystarczająca liczba miejsc schronienia dla wszystkich warszawiaków. Ale brakuje przepisów

Trzaskowski: jest wystarczająca liczba miejsc schronienia dla wszystkich warszawiaków. Ale brakuje przepisów

Źródło:
Konkret24

Czy to prezydent Andrzej Duda "zablokował" ustawę o Krajowej Sieci Onkologicznej, czy to rząd Donalda Tuska "opóźnia leczenie" w ramach tej sieci? W tym sporze politycznym padają ostre słowa typu "podłość", "kłamstwo", "manipulacja". Wyjaśniamy, kto ma rację.

Kto "zablokował" sieć onkologiczną. Prezydent, rząd czy wspólnie PO i PiS? 

Kto "zablokował" sieć onkologiczną. Prezydent, rząd czy wspólnie PO i PiS? 

Źródło:
Konkret24