"Szczepionki nie powinny być używane podczas epidemii"? Wywiad z belgijskim doktorem pełen nieprawdziwych tez

Wywiad z belgijskim doktorem pełen nieprawdziwych teztvn24/YouTube

Belgijski wirusolog przekonuje w popularnym internetowym wywiadzie, że globalne szczepienia nie zapewnią ochrony przed COVID-19 i tylko pogorszą sytuację. Eksperci przestrzegają: nie ma żadnych dowodów na potwierdzenie jego tez - i tłumaczą, dlaczego szczepienia są potrzebne. Historia pokazała, że masowe szczepienia są skuteczne w ograniczaniu epidemii.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Wywiad z belgijskim wirusologiem Geertem Vanden Bosschem dostępny w serwisie YouTube od połowy marca jest udostępniany także przez polskich internautów. Bossche twierdzi w nim m.in., że globalne szczepienia nie zapewnią nam ochrony przed COVID-19 i doprowadzą do pojawienia się odpornych na szczepionkę mutacji wirusa, których nie będziemy w stanie kontrolować.

Ponad 40-minutowy wywiad przeprowadzony w języku angielskim pojawił się w YouTube 6 marca tego roku. Wyświetlono go już ponad milion razy. 15 marca na YouTube pojawiła się wersja z polskim tłumaczeniem - ma ponad 38 tys. wyświetleń.

Wywiad z Geertem Vanden Bosschem z polskimi napisami pojawił się w serwisie YouTube 15 marca 2021tvn24 | Youtube

Tego samego dnia, gdy na YouTube pojawił się wywiad z Bosschem, Belg opublikował w internecie swój list otwarty skierowany do Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i "do wszystkich autorytetów, naukowców i ekspertów na całym świecie". Pisał w nim, że szczepionki na COVID-19 "nie powinny być używane podczas epidemii" i wezwał do zaprzestania kampanii masowych szczepień.

"Naukowiec, zwolennik szczepień, przestrzega..."

Wywiad z Geertem Vanden Bosschem z nałożonymi polskimi napisami jest udostępniany także na polskojęzycznym Twitterze. Link do niego w komentarzach na inne wpisy rozpowszechniano na wielu twitterowych kontach. "Dr Bossche mówi, jak będzie i już jest"; "Wywiad polecam każdemu nawet z niewielką wiedzą biologiczną"; "Link do wywiadu. Warto obejrzeć!"; "Jasna wypowiedź co powodują szczepionki. Wystarczy pokazać to wszystkim i mądry przemyśli, a głupiemu może wytłumaczą" - pisali internauci.

"Naukowiec, zwolennik szczepień, przestrzega przed skutkiem masowych szczepień w okresie pandemii. - 'Te szczepionki mają dobre zastosowanie jako profilaktyka, ale są niewłaściwą bronią na tej wojnie. Osoby zaszczepione będą bezobjawowymi nosicielami'" - skomentowała wywiad jedna z użytkowniczek Twittera 23 marca.

"Vanden Bosche - do niedawna człowiek GAVI i Gatesów - autorytet w dziedzinie szczepionek twierdzi, że szczepienia spowodują niebezpieczne mutacje i większą zjadliwość wirusa i to zaszczepieni będą zagrożeniem. Szalone?" - napisał na Twitterze publicysta Witold Gadowski. Omówił ten wywiad w swoim wideo w serwisie YouTube. "Czasami Belgowie robią bigos. Ten narobił wielkiego bigosu swoim mocodawcom. Były współpracownik Fundacji Billa i Melindy Gatesów, dr Geert Vanden Bossche ogłosił, że szczepienia tak naprawdę są szkodliwe dla populacji" - mówił na YouTube Gadowski.

Antyszczepionkowość to stan gotowości do przyjęcia teorii spiskowych
Antyszczepionkowość to stan gotowości do przyjęcia teorii spiskowychtvn24

Tekst na temat listu otwartego belgijskiego doktora zamieścił 15 marca portal DoRzeczy. Tytuł brzmiał: "Ekspert ostrzega. Masowe szczepienia na koronawirusa mogą zakończyć się dla nas tragicznie", w którym omówiono list otwarty Bossche'a. Autorem tekstu jest prof. Włodzimierz Julian Korab-Karpowicz, którego nieprawdziwe tezy zweryfikowaliśmy już w Konkret24. Redakcja portalu zastrzegła, że "artykuł wyraża poglądy autora i nie musi być tożsamy ze stanowiskiem redakcji".

Wnioski patentowe Bossche'a wstrzymano

Geert Vanden Bossche to weterynarz i doktor wirusologii z Belgii - jak informuje on sam na swojej stronie internetowej. W Fundacji Billa i Melindy Gatesów zajmował stanowisko starszego specjalisty w zespole ds. odkryć w dziedzinie zdrowia na świecie. Informuje, że pracę w fundacji rozpoczął w 2008 roku, a zakończył sześć lat później w 2014 roku. Z kolei w apelu opublikowanym 6 marca przedstawił się jako: "Niezależny wirusolog i ekspert ds. szczepionek, wcześniej zatrudniony w GAVI oraz Fundacji Billa i Melindy Gatesów".

W kolejnym internetowym życiorysie Bossche opisuje siebie jako "wynalazcę wniosku patentowego na uniwersalne szczepionki". Amerykańska redakcja fact-checkingowa Snopes dotarła tylko do dwóch wniosków patentowych na nazwisko Bossche'a złożonych kolejno w 2015 i 2017 roku. Oba dotyczyły "preparatów immunologicznych". Prace nad oboma wstrzymano.

Ucieczka immunologiczna a wyniki badań nad szczepionkami przeciw COVID-19

Głównym tematem wywiadu z Belgiem są prowadzone na świecie programy szczepień przeciw COVID-19. Bossche przedstawia kolejne argumenty za porzuceniem szczepień dotychczas dostępnymi preparatami.

Twierdzenia Bossche'a krytykujące akcję szczepień przeciw COVID-19 sprawdzili weryfikatorzy z trzech redakcji: Snopes, Healthfeedback.org i AFP Fact Check. Pod lupę wzięli główne tezy z wywiadu i listu otwartego. To je najbardziej komentują i rozpowszechniają internauci.

Przewidywania Bossche'a, choć brzmią naukowo, są spekulatywne, naukowo błędne, logicznie niespójne i zaprzeczają faktycznym danym - ocenia Snopes. Zdaniem ekspertów medycznych, z którymi rozmawiał AFP Fact Check, tezy Bossche'a są fałszywe, a szczepienia są potrzebne, by kontrolować mutację wirusa poprzez powszechną odporność. Zaś redakcja Healthfeedback.org tłumaczy, że twierdzenia Belga opierają się na błędnych i nieuzasadnionych faktami założeniach o efektach, jakie dają programy szczepień.

Krytycznie do twierdzeń Belga odniósł się także amerykański lekarz Edward Nirenberg. "Bardzo niewiele [tez] w tym liście jest choćby zbliżone do prawdy, nie ma też prawie żadnych dowodów na poparcie któregokolwiek z twierdzeń" - pisze dr Nirenberg na swojej stronie Deplatform Disease, gdzie weryfikuje nieprawdziwe informacje dotyczące szczepionek.

W rozmowie na YouTube, którą z Bosschem prowadzi dr Philip McMillan z Wielkiej Brytanii,Belg krytykuje szczepienia przeciw COVID-19 w trakcie pandemii, bo: "w obecności zakażenia, wirusa, który zaraża osobę, ryzykujesz ominięcie reakcji immunologicznej. To znaczy, że wirus może ominąć odpowiedź układu odpornościowego". "To co my robimy, szczepiąc kogoś, my zmieniamy kogoś w potencjalnego roznosiciela wirusa bez objawów" - dodaje.

Jednak nie przedstawia żadnych dowodów na to, że szczepionki COVID-19 stwarzają większe ryzyko, iż wirus ominie odpowiedź układu odpornościowego, czyli stanie się odporny na szczepionkę (nazywa się to "ucieczką immunologiczną") - i że jest to ryzyko większe od tego, które powoduje niekontrolowane rozprzestrzenianie się wirusa i naturalne zakażenie.

Profesor Flisiak: boję się, że kiedy spadnie liczba zachorowań, spadnie zainteresowanie szczepieniami
Profesor Flisiak: boję się, że kiedy spadnie liczba zachorowań, spadnie zainteresowanie szczepieniamitvn24

"Przeciwciała wywoływane przez szczepionki COVID-19 wykazały w laboratorium mniejszą skuteczność w neutralizacji niektórych krążących wariantów, ale wpływ tego zmniejszenia na rzeczywistą skuteczność szczepionek COVID-19 pozostaje niejasny. Szczepionki przeciwko COVID-19 wywołują silną odpowiedź przeciwciał przeciwko wirusowi, a naukowcy nie znają jeszcze minimalnego poziomu przeciwciał, który zapewnia ochronę przed COVID-19" - wyjaśnia redakcja Healthfeedback.org. "W związku z tym mniejsza skuteczność szczepionki przeciwko tym wariantom nie musi oznaczać, że szczepionki przeciwko COVID-19 będą nieskuteczne. Co więcej, szczepionki wywołują inne reakcje immunologiczne poza produkcją przeciwciał, takie jak odpowiedź limfocytów T odpowiedzialnych za komórkową odpowiedź odpornościową, na którą różne warianty wirusa mogą nie mieć wpływu" - dodaje.

Dotychczasowe badania naukowe dowodzą, że szczepionka przeciwko COVID-19 zapewnia ochronę przed różnymi wariantami wirusa. Wstępne dane z Izraela pokazują, że szczepienia preparatem Pfizer/BioNTech doprowadziły do spadku liczby przypadków COVID-19 o 77 proc., a hospitalizacji o 68 proc. - mimo że w kraju dominował wariant brytyjski wirusa.

Z kolei badania kliniczne nad szczepionkami Johnson & Johnson i Novavax wykazały, że preparaty te były mniej skuteczne przeciwko wariantowi z RPA, ale nadal zmniejszały o połowę ryzyko hospitalizacji z powodu COVID-19.

Zdaniem ekspertów cytowanych przez portale fact-checkingowe kluczowe dla zminimalizowania ucieczki immunologicznej jest szybkie wprowadzenie szczepionki połączone z aktywnym monitorowaniem pojawiających się wariantów wirusa i ich potencjalnego wpływu na transmisję i zachorowania. Takie podejście pozwala naukowcom przewidzieć, czy konieczna jest modyfikacja obecnych szczepionek.

Brak dowodów na to, że szczepionki COVID-19 doprowadzą do powstania większej liczby wariantów wirusa

Dalej w wywiadzie Bossche mówi: "Mnie chodzi o światowy problem tworzenia wysoce zaraźliwego wirusa. Ponieważ cały czas dajemy mu szansę ominąć system odpornościowy. I doprowadzimy to do poziomu, że wirus będzie tak zakaźny, że nie będziemy w stanie go więcej kontrolować" (za tłumaczeniem opublikowanym na YouTube).

"Podczas gdy mutacje wirusów są uzasadnionym powodem do niepokoju, zmiany te często nie mają wpływu na funkcje wirusa lub prowadzą do powstania wadliwych bądź osłabionych wersji oryginalnego wirusa. Mimo to niektóre mutacje mogą nadać mu większą zdolność do infekowania komórek lub wywoływania poważnych chorób" - wyjaśnia Healthfeedback.org. Podkreśla, że nie ma dowodów na to, iż szczepienia na COVID-19 doprowadzą do powstania bardziej zjadliwych wariantów wirusa niż te, które w wyniku naturalnej ewolucji już powstają.

Redakcja Healthfeedback.org zauważa, że wszystkie trzy szczególnie niepokojące warianty COVID-19 (ze względu na to, że zdają się rozprzestrzeniać łatwiej i szybciej niż poprzednie) - czyli te pochodzące z Wielkiej Brytanii, Afryki Południowej i Brazylii - powstały naturalnie w nieszczepionych populacjach. "Wiele badań sugeruje, że długotrwałe infekcje sprzyjają rozwojowi nowych mutacji. Szczepionki COVID-19 mogą przyczynić się do zakłócenia tego procesu poprzez zapobieganie długotrwałym chorobom, w przeciwieństwie do hipotezy zaproponowanej przez Vanden Bossche'a" - czytamy w analizie portalu.

Szczepienia dla wszystkich chętnych już od maja? Optymistyczne prognozy rządu
Szczepienia dla wszystkich chętnych już od maja? Optymistyczne prognozy rząduFakty po południu

Kolejne badania naukowe dowodzą, że szczepionki COVID-19 są skuteczne w zapobieganiu zakażeniom i przenoszeniu wirusa. Dzięki temu mogą ograniczyć również rozprzestrzenianie się pojawiających się nowych wariantów COVID-19.

Ponadto historia pokazała już, że masowe szczepienia są skuteczne w ograniczaniu wybuchów epidemii. Przykładem są epidemia odry w 1989 roku w Stanach Zjednoczonych i amerykańska strategia kontroli epidemii świnki. Masowe szczepienia na świnkę i odrę nie spowodowały powstania bardziej niebezpiecznych wariantów obu wirusów i nie doprowadziły do wybuchu bardziej niebezpiecznych epidemii tych chorób. Przykłady te przeczą hipotezie Bossche'a - stwierdza redakcja Healthfeedback.org.

Szczepienie nie tłumi naturalnej odpowiedzi immunologicznej przeciwko przyszłym infekcjom

Vanden Bossche twierdzi, że szczepienie na COVID-19 stłumi naturalną odpowiedź immunologiczną zaszczepionej osoby przeciwko przyszłym infekcjom COVID-19 lub innymi koronawirusami. Sugeruje, że nasza odporność wrodzona jest "dobrze wyćwiczona" tylko wtedy, gdy jest regularnie wystawiona na działanie bakterii i wirusów.

John Wherry, dyrektor Instytutu Immunologii na Uniwersytecie Pensylwanii, nazwał to stwierdzenie "całkowicie fałszywym". "Nie ma na to żadnych dowodów. Gdyby to była prawda, zobaczylibyśmy duży wzrost zakażeń spowodowanych przez czynniki środowiskowe i bakterie komensalne oraz inne zarazki, ponieważ nasz wrodzony układ odpornościowy jest osłabiony. Tak się absolutnie nie stało" - powiedział w rozmowie z AFP Fact Check.

"To jest całkowicie błędne. Pomysł, że lockdown i związana z tym redukcja ekspozycji na codzienne zarazki będzie oznaczać, że wrodzony układ odpornościowy stracił swoją sprawność, jest fundamentalnym brakiem zrozumienia tego, jak działa układ odpornościowy" - powiedział AFP Fact Check Joe Grove, wirusolog z University College London.

Uniwersalna szczepionka Belga? "Wydaje się fantazją"

Bossche twierdzi, że uniknąć rzekomej katastrofy, o której mówił w wywiadzie i opisał w liście otwartym, jest produkt, który ponoć sam wynalazł: tak zwana uniwersalna szczepionka. Do zabicia wirusa SARS-CoV-2 ma wykorzystywać wrodzoną odporność, nazywaną też odpornością swoistą. Ten rodzaj odporności mamy od początku życia.

Uniwersalną szczepionkę Bossche'a promują antyszczepionkowi aktywiści - ostrzega jednak redakcja Snopes. "Uniwersalna szczepionka" proponowana przez Belga, która mogłaby wyeliminować praktycznie każdą chorobę, z pewnością brzmi świetnie, ale nie ma dowodów, że taki preparat został kiedykolwiek opracowany. Jak ustalił Snopes, firma, która ma opracowywać taką uniwersalną szczepionkę, jest zarejestrowana pod adresem, gdzie według serwisu Yelp swoją praktykę weterynaryjną prowadzi Geert Vanden Bossche.

"Rozwiązanie proponowane przez Belga wydaje się być fantazją, a jego efektem byłoby całkowite zaprzestanie szczepień i zastąpienie ich niczym" - podkreśla redakcja Snopes.

"Ścigamy się z nowymi wariantami wirusa" - wyjaśnia Sara Del Valle, epidemiolożka z Narodowego Laboratorium Los Alamos w Nowym Meksyku, w artykule opublikowanym w marcu w czasopiśmie naukowym "Nature". Im dłużej trwa powstrzymywanie transmisji wirusa, tym więcej ma on czasu na tworzenie mutacji i rozprzestrzenianie się" - przestrzega Del Valle.

Oczekiwanie na uniwersalną szczepionkę Bossche'a nie jest sposobem na wygranie wyścigu z pandemią - podkreśla redakcja Snopes.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24, healthfeedback.org; zdjęcie: tvn24/YouTube

Źródło zdjęcia głównego: tvn24/YouTube

Pozostałe wiadomości

Wybory do Sejmu i Senatu w 2023 roku były najdroższe ze wszystkich wyborów powszechnych od 2005 roku i dwa razy droższe niż wybory cztery lata wcześniej. Referendum, które wtedy równocześnie przeprowadzono, było kilka razy droższe, niż zapowiadali politycy Zjednoczonej Prawicy.

Najdroższe wybory od lat. W tym 11 milionów złotych na referendum

Najdroższe wybory od lat. W tym 11 milionów złotych na referendum

Źródło:
Konkret24

Zdaniem Przemysława Czarnka winą opozycji z czasów rządów Zjednoczonej Prawicy jest, że środki unijne w ramach Krajowego Planu Odbudowy zostały odblokowane tak późno. I dlatego - jego zdaniem - 60 procent z nich zostało już utracone. Obie tezy posła PiS są fałszywe.

Czarnek: "60 procent z KPO już straciliście". Nieprawda

Czarnek: "60 procent z KPO już straciliście". Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Bus z rzekomo ukraińskimi numerami rejestracyjnymi, deepfake z ukraińskim politykiem, rzekome portrety zamachowców - po zamachu na centrum handlowe pod Moskwą w sieci szybko publikowano fake newsy i zmanipulowane materiały. Wiele z nich rozsyłały konta regularnie kolportujące rosyjską dezinformację.

Atak terrorystyczny w Moskwie: jak działa prorosyjska dezinformacja

Atak terrorystyczny w Moskwie: jak działa prorosyjska dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Do 27 marca siedmiu osobom zamieszanym w aferę wokół Funduszu Sprawiedliwości prokuratura postawiła zarzuty, a wobec trzech będzie wnioskowała o areszt tymczasowy. W sprawę są zamieszani ważni politycy, którzy do niedawna nadzorowali fundusz, a który rozdawał wielomilionowe dotacje.

Pięć rzeczy, które trzeba wiedzieć o Funduszu Sprawiedliwości

Pięć rzeczy, które trzeba wiedzieć o Funduszu Sprawiedliwości

Źródło:
Konkret24

Siedem osób usłyszało zarzuty, a wobec trzech będzie wniosek o areszt - to dotychczasowy efekt działań służb w aferze Funduszu Sprawiedliwości. Prokuratura nie wyklucza wniosków o uchylenie immunitetów posłom. Przybliżamy sylwetki najważniejszych osób związanych z aferą i wyjaśniamy, za co były odpowiedzialne w Funduszu Sprawiedliwości lub jak z niego korzystały.

Afera Funduszu Sprawiedliwości. Najważniejsze osoby - kto jest kim?

Afera Funduszu Sprawiedliwości. Najważniejsze osoby - kto jest kim?

Źródło:
Konkret24

Posłanka Polski 2050 Szymona Hołowni Aleksandra Leo wątpi w to, że ustawa liberalizująca prawo kobiet do legalnej aborcji zostanie szybko uchwalona. Bo - jej zdaniem - od 1993 roku żaden z projektów nie przeszedł w Sejmie do drugiego czytania, czyli szybko był odrzucany. Nie ona jedna tak sądzi. Sprawdziliśmy: nie jest to prawdą.

Wszystkie projekty ustaw o aborcji były "wyrzucane do kosza w pierwszym czytaniu"? Sprawdzamy

Wszystkie projekty ustaw o aborcji były "wyrzucane do kosza w pierwszym czytaniu"? Sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

Sprzyjanie powstawaniu mechanizmów korupcjogennych, niecelowe wydawanie środków publicznych oraz miliony dla organizacji powiązanych z władzą, szczególnie z politykami Suwerennej Polski - to niektóre z pojawiających się od lat zarzutów dotyczących zarządzania Funduszem Sprawiedliwości. Przypominamy.

Pięć głównych zarzutów dotyczących Funduszu Sprawiedliwości

Pięć głównych zarzutów dotyczących Funduszu Sprawiedliwości

Źródło:
Konkret24

Ma 33 lata i zdążył już zrobić imponującą karierę w polityce. Był wiceministrem sprawiedliwości i pełnomocnikiem ministra odpowiedzialnym za Fundusz Sprawiedliwości, wcześniej był też ministrem środowiska. Teraz w prokuraturze, z polecenia prokuratora generalnego Adama Bodnara, działa zespół badający nieprawidłowości wokół funduszu. 26 marca dokonano w tej sprawie pierwszych zatrzymań, a agenci ABW przeszukali dom Wosia.

Michał Woś i Fundusz Sprawiedliwości. Kim jest poseł Suwerennej Polski

Michał Woś i Fundusz Sprawiedliwości. Kim jest poseł Suwerennej Polski

Źródło:
Konkret24, TVN24.pl, PAP

Zaufany współpracownik Zbigniewa Ziobry, w Ministerstwie Sprawiedliwości najpierw jego asystent, później zastępca. Tam nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Marcin Romanowski to jedna z czterech osób, której nazwisko pojawiło się dziś w sprawie prokuratorskiego przeszukania skupionego wokół funduszu. Co wiemy o polityku Suwerennej Polski?

To on nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Co wiemy o Marcinie Romanowskim

To on nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Co wiemy o Marcinie Romanowskim

Źródło:
Konkret24

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej i Europejski Zielony Ład znalazły się na celowniku twórców antyunijnej dezinformacji. Straszą Polaków, że nie będzie można naprawiać własnych aut, uprawiać własnych warzyw, a rolnik zapłaci za emisję gazów przez krowę i świnię. Tego typu manipulacje rozpowszechniają również niektórzy polscy politycy. Prezentujemy top 10 fake newsów o Zielonym Ładzie i polityce klimatycznej UE.

Zakażą własnych ogródków i pomp ciepła, a nakażą fotowoltaikę? Unia, klimat i fake newsy

Zakażą własnych ogródków i pomp ciepła, a nakażą fotowoltaikę? Unia, klimat i fake newsy

Źródło:
Konkret24

Prezes PiS Jarosław Kaczyński powtarza tezę, że "wprowadzenie euro (...) oznacza gwałtowny wzrost cen". Ponownie podaje przykład Chorwacji, która wspólną walutę ma od ponad roku. Ale analizy ekonomiczne pokazują, że to nieprawda, a obecnie Chorwacja ma najniższą inflację od listopada 2021.

Kaczyński: przyjęcie euro to gwałtowny wzrost cen, jak w Chorwacji. Dane nie potwierdzają

Kaczyński: przyjęcie euro to gwałtowny wzrost cen, jak w Chorwacji. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Alarmujące posty o tym, że strategiczne zapasy gazu ziemnego "są wyprzedawane i nieuzupełniane", wzbudzają niepokój internautów i rodzą ich pytania o bezpieczeństwo Polski. Ten pełen emocji przekaz jest manipulacją. To, że magazyny są napełnione obecnie w połowie, nie powinno niepokoić. Wyjaśniamy.

"Tusk wyprzedaje zapasy gazu"? To manipulacyjny przekaz

"Tusk wyprzedaje zapasy gazu"? To manipulacyjny przekaz

Źródło:
Konkret24

"Nie będzie takich zmian", "tego podatku nie będzie" - twierdzą politycy Polski 2050, odżegnując się od planów wprowadzenia podatku od posiadania samochodów spalinowych. Mówią, jakby to już było pewne. Jednak taki podatek wciąż jest wpisany w polskim Krajowym Planie Odbudowy. A decyzję o zmianie musi podjąć Komisja Europejska.

"Tego podatku nie będzie"? Hołownia oświadcza, ale nie on decyduje

"Tego podatku nie będzie"? Hołownia oświadcza, ale nie on decyduje

Źródło:
Konkret24

"Uszy zatkaj!" - krzyczy mężczyzna, gdy na horyzoncie nad rolnikami blokującymi drogę pojawia się wojskowy samolot. Nagranie tej sceny ma setki wyświetleń w mediach społecznościowych. Także rosyjskojęzycznych. Jedni internauci pytają, o co chodziło - inni piszą, że "polski pilot dziękował protestującym rolnikom za walkę w obronie kraju". Sprawdziliśmy, gdzie i co się wydarzyło.

Wojsko "postraszyło" rolników? To "lot treningowy na wysokości lotu koszącego"

Wojsko "postraszyło" rolników? To "lot treningowy na wysokości lotu koszącego"

Źródło:
Konkret24

W Kanadzie rzekomo ma grozić kara dożywocia za "własne zdanie, które jest sprzeczne z rządową narracją" - przekonuje jeden z internautów. Proponowane zmiany w prawie dotyczą jednak czego innego. Wyjaśniamy.

Dożywocie za "własne zdanie, sprzeczne z rządową narracją"? O co chodzi z prawem w Kanadzie

Dożywocie za "własne zdanie, sprzeczne z rządową narracją"? O co chodzi z prawem w Kanadzie

Źródło:
Konkret24

Były minister obrony Mariusz Błaszczak próbował odrzucić zarzuty o zaniedbania w uzyskaniu unijnego wsparcia dla polskich zakładów zbrojeniowych i porównał kwotę dofinansowania dla tych firm z pakietem unijnej pomocy dla Egiptu. To manipulacja, polegająca na zestawianiu rzeczy nieporównywalnych.

Tylko pół miliarda euro na amunicję, aż siedem miliardów dla Egiptu? Manipulacje Mariusza Błaszczaka

Tylko pół miliarda euro na amunicję, aż siedem miliardów dla Egiptu? Manipulacje Mariusza Błaszczaka

Źródło:
Konkret24

Widowiskowe nagranie przedstawiające dużą miejską arterię zablokowaną przez ciągniki zdobywa popularność w mediach społecznościowych - jest opisywane jako rzekomo nakręcone 20 marca w Polsce. Ale opisy i komentarze internautów do tego filmu wprowadzają w błąd.

Strajk rolników w środę? Nie w środę, nie w Polsce

Strajk rolników w środę? Nie w środę, nie w Polsce

Źródło:
Konkret24

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej budynków, którą niedawno przegłosował Parlament Europejski, stała się źródłem przekłamań i fałszywych tez rozpowszechnianych w sieci. Jedna z nich dotyczy obowiązku montowania paneli fotowoltaicznych na "wszystkich budynkach".

"Obowiązkowa fotowoltaika"? Nie na każdym domu. Wyjaśniamy

"Obowiązkowa fotowoltaika"? Nie na każdym domu. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Politycy obecnej opozycji zarzucają rządowi nieudolność, ponieważ z ponad pół miliarda euro unijnych funduszy na produkcję amunicji dofinansowanie dostała tylko jedna polska firma i jedynie na 2,1 miliona euro. Lecz przedstawiciele rządu Donalda Tuska wskazują, że to poprzednicy są winni, bo nie przypilnowali składania wniosków. Porządkujemy fakty w tej sprawie.

Afera o pieniądze na amunicję. Kalendarium wydarzeń 

Afera o pieniądze na amunicję. Kalendarium wydarzeń 

Źródło:
Konkret24

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu "zakazana ma być hodowla żywności na własne potrzeby" - głosi artykuł, w który uwierzyło wielu internautów. Komisja Europejska zaprzecza tym twierdzeniom. Wprowadzający w błąd przekaz promowali m.in. posłowie Konfederacji. Sprawdziliśmy, jak szeroko rozprzestrzeniał się w sieci.

Zielony Ład zakaże uprawy własnych warzyw i owoców? KE: "całkowicie bezpodstawne" twierdzenie

Zielony Ład zakaże uprawy własnych warzyw i owoców? KE: "całkowicie bezpodstawne" twierdzenie

Źródło:
Konkret24

Hodowanie nawet jednej kury w przydomowym kurniku jest równoznaczne z prowadzeniem zakładu drobiu i wymaga rejestracji pod groźbą wysokiej kary finansowej - napisał w serwisie X znany przedsiębiorca. Sprawdziliśmy, czy ma rację.

200 tys. zł kary za brak rejestracji kury w przydomowej hodowli? To nieprawda

200 tys. zł kary za brak rejestracji kury w przydomowej hodowli? To nieprawda

Źródło:
Konkret24

Komenda Stołeczna Policji zaprzeczyła informacjom przekazywanym przez byłego policyjnego negocjatora, który pisał o żądaniu ujawnienia tożsamości 28 policjantów. Wśród funkcjonariuszy rzekomo ma być ojciec dziecka policyjnej praktykantki.

Doniesienia o 28 funkcjonariuszach i praktykantce w ciąży. Komenda Stołeczna Policji dementuje

Doniesienia o 28 funkcjonariuszach i praktykantce w ciąży. Komenda Stołeczna Policji dementuje

Źródło:
Konkret24

Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują "wycofać gotówkę" czy "zakazać płacenia gotówką". Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie - i nie jest prawdziwa.

Konfederacja: "nadchodzi zakaz płacenia gotówką". Nie nadchodzi

Konfederacja: "nadchodzi zakaz płacenia gotówką". Nie nadchodzi

Źródło:
Konkret24

"Prowokacja w biały dzień", "przygotowywane były kupki kostki brukowej" - w ten sposób politycy PiS i Kukiz'15 tłumaczą, jak doszło do walk protestujących rolników z policją w Warszawie. Zdaniem opozycji kostkę brukową luzem przygotowano celowo, by "rzucać nią w protestujących". Sprawdziliśmy nagrania z kamer, zapisy z monitoringu, relacje reporterskie - nie znaleźliśmy potwierdza tej tezy.

Czarnek o protestach: przygotowano "kupki kostki brukowej, żeby ktoś rzucał". Brak potwierdzenia

Czarnek o protestach: przygotowano "kupki kostki brukowej, żeby ktoś rzucał". Brak potwierdzenia

Źródło:
Konkret24