"Do rządowego programu budowy 100 obwodnic dokładamy 50". A ile już powstało? Sprawdzamy

Podczas wizyty w Rudzie Śląskiej 22 grudnia 2021 roku Mateusz Morawiecki przedstawił "kolejną odsłonę programu obwodnic miast polskich". "Mówiliśmy wcześniej o stu obwodnicach. Do tych stu, które są już na mapie określone, gdzie toczą się już prace projektowe, gdzieniegdzie zaczynają się już prace budowlane, dokładamy kolejnych pięćdziesiąt obwodnic w ciągach dróg wojewódzkich" – zapowiedział szef rządu.

Wystąpienie to wywołało falę komentarzy i pytań w sieci - głównie o to, na jakim etapie jest budowa tych pierwszych obiecanych 100 obwodnic. Sprawdziliśmy.

"To te 100 obwodnic już wybudowaliście? Wy to macie tempo, nawet nie zdążyłem zauważyć" – skomentował wypowiedź premiera jeden z internautów na Twitterze (pisownia postów oryginalna). Podobnych wpisów było więcej: "A gdzie jest te 100 obwodnic na 100-lecie Niepodległości? Wskażecie na mapie, gdzie powstały?"; "Przecież PiS tych obiecanych 100 obwodnic nie wybudował, a teraz obiecuje kolejnych 50?! Widzę że premier Morawiecki już w świątecznym nastroju jest".

Karolina Hytrek-Prosiecka zapytała: "Czy od zapowiedzi 100 obwodnic powstała chociaż jedna? Dodam, że nie chodzi o taką wybudowaną przez PO-PSL, a otwartą przez PIS". Na co jeden z internautów odpisał: "Ten cały program 100 obwodnic to zapowiedź z połowy tego roku. Przecenia Pani tempo prac tego rządu". W odpowiedzi Hytrek-Prosiecka stwierdziła: "100 obwodnic to program na lata 2020-2030. PIS rządzi 6 lat i ma ślimacze tempo budowania dróg. Jeśli komunikat o 100 obwodnicach i 50 kolejnych dzieli kilka miesięcy od przyjęcia programu przez rząd, to znaczy, że to fikcja".

Nie jest prawdą, że program 100 obwodnic to zapowiedź "z połowy tego roku" - pochodzi bowiem z października 2019 roku. A dokładnie: z 7 października, gdy tuż przed wyborami parlamentarnymi na konferencji prasowej prezes PiS Jarosław Kaczyński i premier Mateusz Morawiecki zapowiedzieli tzw. piątkę na pierwsze sto dni nowego rządu. "Chcę powiedzieć z pełną odpowiedzialnością: jeżeli wyborcy nas wybiorą, to będzie plan bardzo konkretny co najmniej 100 obwodnic zaproponowany wraz z programem finansowania" – zadeklarował premier.

8 lutego 2020 roku – po 84 dniach od zaprzysiężenia rządu - minister infrastruktury Andrzej Adamczyk ogłosił założenia Programu Budowy 100 Obwodnic na lata 2020-2030. Rozpoczęły się jego konsultacje i uzgodnienia międzyresortowe. W 2020 roku planowano rozpoczęcie pierwszych prac przygotowawczo-projektowych.

Jednak program ten – by mieć właściwe podstawy prawne i finansowanie - musiał być zatwierdzony przez rząd. Stało się to dopiero po 515 dniach od zaprzysiężenia: 13 kwietnia 2021 roku. Tego dnia Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą Program Budowy 100 Obwodnic na lata 2020–2030. Ich budowa ma kosztować maksymalnie 27,9 mld zł, a inwestycje mają się zakończyć do 31 grudnia 2030 roku.

Wykonawcą programu jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, a nadzór nad realizacją ma minister infrastruktury. Obwodnice o łącznej długości 856 km mają powstać na drogach krajowych zarządzanych przez GDDKiA. Zapytaliśmy więc ministerstwo, jak obecnie wygląda realizacja planu. 28 grudnia biuro komunikacji Ministerstwa Infrastruktury w odpowiedzi do Konkret24 poinformowało, że:

w realizacji znajduje się 14 obwodnic o długości 109,6 km,

w przetargu jest 1 obwodnica o długości 5,9 km,

w przygotowaniu jest 85 obwodnic o długości 740,4 km.

Z kolei Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w prezentowanych przez siebie informacjach podaje, że oprócz 14 realizowanych obwodnic, ogłoszono przetarg na realizację jednej i cztery przetargi na dokumentację, a pozostałych 81 obwodnic "jest w przygotowaniu".

Z załącznika do uchwały rządu, w którym zawarto informacje o planowanym okresie budowy obwodnic, wynika, że najwcześniej - już w 2022 roku - ma powstać obwodnica miejscowości Brzezie w województwie pomorskim. Najwięcej inwestycji ma być zakończonych w 2028 roku – 26 i w 2029 roku – 22.

Budowa 100 obwodnic, która ma kosztować prawie 28 mld zł, ma być finansowana z budżetu państwa - dokładnie: z Krajowego Funduszu Drogowego. Gdy premier mówił: "dokładamy 50 nowych obwodnic" (a dokładnie chodzi o 51), wyglądało, jakby ich budowa miała być finansowana tak jak 100 poprzednich. Jednak z informacji na rządowych stronach wynika, że do budowy tych 51 nowych obwodnic będą się musiały dołożyć samorządy. Bo drogi te będą realizowane na drogach wojewódzkich - a tymi zarządzają samorządy województw.

Koszt 51 nowych rządowo-samorządowych obwodnic o łącznej długości 254 km oszacowano na 4 525 336 911,31 zł. Zadeklarowany wkład własny samorządów w ich budowę wynosi 2 166 079 811,15 zł. Resztę – 2 359 257 100,16 zł - dopłaci rząd.

Tak więc w przypadku 51 nowych obwodnic rząd sfinansuje 52 proc. ich kosztów.

Rząd Mateusza Morawieckiego nie jest - jak by się mogło wydawać z wypowiedzi jego przedstawicieli - pierwszym rządem, który buduje obwodnice miast. W załączniku do rządowej uchwały z 13 kwietnia 2021 roku o 100 obwodnicach jest informacja, że takie inwestycje były budowane również przez poprzedników.

W ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2008-2012 i 2011-2015 - a więc przyjmowanych i realizowanych przez rządy PO-PSL - wybudowano 64 obwodnice o łącznej długości 500 km. 8 września 2015 roku rząd PO-PSL przyjął kolejny inwestycyjny program drogowy: Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 roku). Jest on, z niewielkimi zmianami, realizowany przez obecny rząd. Zakładał budowę 43 obwodnic o łącznej długości 445 km, z czego do tej pory zrealizowano 21.

Sumując: ma powstać 173 obwodnic - 151 zapowiedzianych przez rząd Mateusza Morawieckiego i 22 zaplanowanych w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych.

Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Wojtek Jargiło/PAP