Legislacyjny ekspres


Siódma nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym przeszła przez Sejm w zaledwie jeden dzień. Szybko, ale nie był to wyjątkowy przypadek. Sprawdzamy, jakie inne ustawy w tej kadencji przeszły przez parlament w błyskawicznym tempie i jakie może to nieść za sobą skutki.

Ostatnia nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym zajęła posłom i senatorom ledwie jeden dzień. Jeszcze szybciej parlamentarzyści poprawili ustawę o Instytucie Pamięci Narodowej. Wtedy po jednym dniu ustawa była już nawet podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę. Były też inne projekty, nad którymi prace trwały zaledwie kilka dni. Takiemu pośpiechowi zdecydowanie się sprzeciwiają eksperci, z którymi rozmawialiśmy.

- Legislacyjne "blitzkriegi", oprócz obniżenia - już wcześniej niskiego - poczucia pewności prawa i jego autorytetu, symbolizują dla mnie generalny upadek polskiego parlamentaryzmu – stwierdza w rozmowie z Konkretem24 Bartłomiej Radziejewski, politolog, dyrektor think-tanku "Nowa Konfederacja".

- Dramatycznym złamaniem zasad legislacji jest sytuacja, kiedy ustawa przepychana jest przez parlament w tydzień, nie wspominając już o jednodniowym ekspresie - ocenia z kolei Przemysław Polaczek, partner zarządzający GrantThorton, organizacji audytorsko-doradczej badającej stabilność otoczenia prawnego w polskiej gospodarce, która m.in. publikuje "Barometr prawa".

Sprawdziliśmy, jakie ustawy przeszły w obecnej kadencji rekordowo szybko proces legislacyjny. Było ich więcej niż tylko powszechnie znane przypadki ustaw mających za cel reformę polskiego sądownictwa.

Ekspresowe tempo nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym
Ekspresowe tempo nowelizacji ustawy o Sądzie NajwyższymKatarzyna Kowalska | Fakty po południu

Niepotrzebny pośpiech

Jak wskazuje portal sejmometr.pl średni czas procedowania projektów ustaw w Sejmie tej kadencji to 75 dni. Wprawdzie ten czas z rok do roku się wydłuża, ale nadal pojawiają się projekty, które są procedowane w dużo krótszym czasie.

Proces powstawania prawa w Polsce monitoruje między innymi Obywatelskie Form Legislacji. To działający od 2009 roku zespół ekspertów przy Fundacji Batorego. Wyniki swoich prac publikują regularnie w postaci raportów, wysyłanych później do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Rządowego Centrum Legislacji i do ministerstw.

Eksperci wprawdzie piszą, że z roku na rok za czasu rządów Prawa i Sprawiedliwości średni czas mijający między wpłynięciem projektu do Sejmu a czasem jego uchwalenia regularnie rośnie, to raporty OFL podkreślają znaczący i niepotrzebny pośpiech przy pracach parlamentu i zbyt częste nadzwyczajne skracanie terminów.

- To jasne, że zdarzają się ustawy, które trzeba szybko procedować, ale są to bardzo wyjątkowe, nagłe sytuacje np. katastrofy żywiołowe, gdy trzeba natychmiast zmienić prawo, żeby pomóc poszkodowanym - mówi Konkretowi24 Grażyna Kopińska, koordynująca pracę Obywatelskiego Forum Legislacji, ekspertka Forum Idei Fundacji Batorego. Podkreśla, że zdecydowana większość projektów ustaw dotyczy znanych wcześniej problemów i zagadnień. - Stosowanie ekstraordynaryjnego trybu w takich przypadkach po prostu szkodzi jakości prawa - uważa.

"Kontrowersyjne" metody pracy sejmu

Zgodnie z Regulaminem Sejmu minimalny czas pracy nad projektem nie może wynosić mniej niż 14 dni. Pierwsze czytanie projektu może się odbyć nie wcześniej niż siódmego dnia od doręczenia posłom druku projektu. Również siedem dni powinno dzielić doręczenie posłom sprawozdania komisji i drugie czytanie. Natomiast trzecie - może odbyć się niezwłocznie po drugim czytaniu projektu, jeżeli w jego trakcie projekt nie został skierowany ponownie do komisji.

W szczególnych przypadkach Sejm może zdecydować o skróceniu tych terminów. To jest tzw. szybka ścieżka opisana w art. 51 Regulaminu Sejmu. Jak jednak oceniają eksperci OFL, "w praktyce z zapisów tego artykułu korzysta się dość dowolnie, często nie przedstawiając uzasadnienia do procedowania w tym szczególnym 'pilnym' trybie".

Eksperci OFL określają niektóre metody pracy obecnego Sejmu w drugim roku kadencji, stosującego tryb pilny, jako "bardzo kontrowersyjne". Piszą m.in. o skracaniu czasu wypowiedzi posłów nawet do jednej minuty, blokowym głosowaniu nad poprawkami (nie ze względu na zawartość merytoryczną, a zależnie od tego, który klub je zgłosił), nieodczytywaniu treści poprawek, pracy w godzinach nocnych, czy niereagowaniu na zgłaszanie błędów w projektach przez parlamentarzystów czy pracowników biur legislacyjnych.

Sądowy ekspres

Autorów raportów niepokoją przypadki bardzo szybkiego procedowania projektów ważnych, często skomplikowanych i budzących duże zaniepokojenie społeczne. Wspominają o procedowaniu w ten sposób m.in. ustaw mających za cel reformowanie systemu sprawiedliwości, czyli ustawę o Sądzie Najwyższym, o statusie sędziów Trybunału Konstytucyjnego, Prawa o ustroju sądów powszechnych, przepisy wprowadzające ustawę o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym oraz ich kolejne nowelizacje. Niemal wszystkie były błyskawicznie procedowane. Często posłowie i senatorowie musieli pracować w nocy, a projekty pojawiał się na sejmowych stronach z zaskoczenia.

Pierwszy projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wpłynął do sejmu już trzy tygodnie po wyborach parlamentarnych w 2015 roku. Jego procedowanie zajęło zaledwie tydzień.

Z kolei pierwszy projekt wprowadzający głębokie zmiany w funkcjonowaniu Sądu Najwyższego wpłynął do Sejmu nocą 12 lipca 2017 roku. Jeszcze tego samego dnia skierowano go do pierwszego czytania, które odbyło się sześć dni później. Drugie czytanie trwało 20 minut i odbyło się w środku nocy. Przystępując do pracy nad projektem posłowie nie znali opinii Krajowej Rady Radców Prawnych, KRS i Sądu Najwyższego, gdyż te wpłynęły dopiero w drugiej połowie dnia.

Duże kontrowersje wśród opozycyjnych parlamentarzystów wzbudziło nocne rozpatrywanie złożonych poprawek przez sejmową komisję, której przewodniczył poseł PiS Stanisław Piotrowicz. To na jego wniosek przegłosowano skrócenie wypowiedzi posłów do jednej minuty. Przewodniczący nie poddawał pod głosowanie zgłaszanych licznie przez opozycję wniosków formalnych. Ostatecznie komisja odrzuciła en block wszystkie poprawki opozycji. Piętnaście godzin później Sejm przyjął ustawę. Następnie do nocy pracowała komisja senacka, do której projekt wpłynął dopiero w trakcie obrad. Od rana Senat na posiedzeniu plenarnym obradował nad ustawą. Pracę zakończył w środku nocy.

Gasiuk-Pihowicz: Komisja Sprawiedliwości absolutnie w dniu dzisiejszym nie powinna się odbyć
Gasiuk-Pihowicz: Komisja Sprawiedliwości absolutnie w dniu dzisiejszym nie powinna się odbyćtvn24

To tempo było krytykowane przez wiele instytucji, w tym ówczesną Krajową Radę Sądownictwa, Naczelną Radę Adwokacką, czy dziekanów największych wydziałów prawa. Prezydent zawetował ustawę. Jednak jego wniosek o ponowne jej rozpatrzenie do tej pory nie został przez parlament rozstrzygnięty.

Tryb "wątpliwy konstytucyjnie"

W lipcu 2017 roku prof. Lech Garlicki w analizie dla "Dziennika Gazety Prawnej" ocenił, że "cała ta ustawa (o Sądzie Najwyższym - red.) została przyjęta w trybie, który - delikatnie mówiąc - jest wątpliwy konstytucyjnie. Tempo, rezygnacja z prac komisyjnych przed drugim czytaniem, sposób rozpatrywania poprawek... (...) To jest jest po prostu ostatni kwiatek na długim polu naruszeń wagi konstytucyjnej" - stwierdził profesor Garlicki.

Pierwszy projekt zmieniający ustrój sądów powszechnych, zasadniczo zmieniający sposób powoływania prezesów sądów i co za tym idzie również sposób zarządzania sądami, był procedowany w Senacie ponad dobę. Wprawdzie większość senackiej komisji zdecydowała się pracować w tzw. trybie szczególnym, ale senatorowie opozycji powtarzali, że nie mieli czasu na zapoznanie się z dokumentami i opiniami dotyczącymi tego projektu. Dyskusja w Senacie była bardzo burzliwa i tym razem również zakończyła się w środku nocy. Następnie ustawę podpisał Andrzej Duda.

Komisja senacka przyjęła nowele ustaw o sądownictwie
Komisja senacka przyjęła nowele ustaw o sądownictwieTVN 24

Nie tylko ustawy sądowe

Eksperci wymieniają też kilkanaście innych projektów ustaw, które rekordowo szybko przeszły przez parlament. W pierwszym roku nowej kadencji parlamentu Sejm nad poselskim projektem ustawy zmieniającej ustawę o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw pracował ledwie 8 dni. Prezydent po nieprzedstawieniu poprawek przez Senat podpisał ustawę już po kolejnych dziewięciu dniach.

15 dni posłowie pracowali nad projektem ustawy o Radzie Mediów Narodowych, który wzbudził wśród opozycji duże kontrowersje. Projekt pojawił się 7 czerwca 2016 roku. Już następnego dnia skierowano go do pierwszego czytania, które odbyło się w nocy dwa dni później. Po 20 dniach od wpłynięcia projektu do Sejmu, ustawę podpisał prezydent Duda.

Na posiedzeniu senackiej komisji kultury jej przewodniczący Jerzy Fedorowicz (PO) zwracał uwagę, że projekt jest przygotowywany w pośpiechu. Narzekał, że senatorowie opinię senackiego biura legislacyjnego dostali zaledwie na dwie godziny przed posiedzeniem.

Parlamentarzyści spieszyli się, ponieważ przepisy musiały być uchwalone przed 30 czerwca. Wtedy wygasały przepisy uchwalonej poprzednio w grudniu ustawy medialnej. Skutkiem tego pośpiechu były liczne formalne zastrzeżenia sejmowego biura legislacyjnego.

Od wpłynięcia do sejmu rządowego projektu ustawy "za życiem" do podpisu prezydenta minęło zaledwie osiem dni. Wszystkie czytania odbyły się w dwa.

Projekt ustawy "za życiem" w Sejmie
Projekt ustawy "za życiem" w Sejmietvn24

Podsumowując drugi roku pracy parlamentu obecnej kadencji, eksperci OFL wskazali również na kilka innych ustaw, które zostały uchwalone rekordowo szybko. Rządowa ustawa o szczególnych rozwiązaniach zapewniających poprawę jakości i dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej została uchwalona w dwa dni. Projekt do sejmu trafił 12 września 2017 roku, a prezydent podpisał ustawę jeszcze w tym samym miesiącu 23 września.

Podczas posiedzenia komisji zdrowia o pośpiechu w procedowaniu ustawy mówiła posłanka Platformy Obywatelskiej Beata Małecka-Libera. - Posłowie nie mieli czasu i możliwości zapoznania się z tym projektem (...). Zastanawiam się, dlaczego tak szybko państwo procedują tę ustawę i po co nam w tak nagłym trybie zwoływane posiedzenie Komisji. Nie ma nawet opinii Biura Analiz Sejmowych - mówiła.

Prace w sejmie trwały zaledwie 2 dni (zrzut ekranu ze strony sejm.pl)

Szybka kwota wolna

Również pakiet ustaw oświatowych, który m.in. likwidował gimnazja i przywracał 8-letnią szkołę podstawową przeszedł szybko przez parlament. Wprawdzie projekt wpłynął w kwietniu 2016 roku, a dwa miesiące później odbyło się pierwsze czytanie, to prace nad nimi przyspieszyły pod koniec roku. W grudniu swoje sprawozdanie przedstawiły zarówno sejmowa podkomisja, jak i komisja oraz Senat, który nie wniósł poprawek. Ustawa więc w tym samym miesiącu trafiła na biurko prezydenta, który ją podpisał w styczniu 2017 roku.

Również pod koniec 2016 roku przyspieszenia nabrały prace nad projektem ustawy podwyższającym kwotę wolną od podatku dla najmniej zarabiających. W jeden dzień projekt skierowano do pracy w Senacie, ten zdążył nanieść i przegłosować poprawki, które następnie zaaprobował Sejm. Jeszcze tego samego dnia, czyli 29 listopada 2016 roku prezydent ustawę podpisał.

– To najszybciej uchwalona ustawa od wprowadzenia w 1997 r. stanu wyjątkowego związanego z powodzią – oceniał wówczas Grzegorz Maślanko z Grant Thornton.

"Lex Szyszko" w trzy tygodnie

Duże kontrowersje wzbudził projekt zmieniający możliwości wycinki drzew na prywatnych gruntach, czyli nowelizacja ustawy o ochronie przyrody zwana przez opozycję "lex Szyszko" (od nazwiska ministra środowiska - red.) Wszystkie trzy czytania odbyły się w dwa grudniowe dni w 2016 roku. Prezydent podpisał ustawę równo trzy tygodnie od czasu pojawienia się projektu w parlamencie.

Jak tłumaczyli wówczas posłowie PiS, chodziło o to, żeby zdążyć ze zmianami przed nowym rokiem. Tymczasem sejmowi prawnicy, którzy mieli wątpliwości co do niektórych propozycji, nawet nie mieli czasu ich prawidłowo ocenić. "Ze względu na pilny tryb sporządzania tej opinii, pogłębiona analiza tej kwestii nie jest możliwa" - napisali.

"Patologia procesu legislacyjnego"

W lutym prezes PiS Jarosław Kaczyński uznał, że posłowie ulegli lobbingowi i postanowił, że ustawę o ochronie przyrody należy znowelizować, a szef klubu PiS Ryszard Terlecki na konferencji prasowej stwierdził, że projekt był głosowany "w trudnych warunkach", a w konsekwencji "rzeczywiście znalazły się w nim błędy".

"Grudniowe zmiany w prawie dotyczące warunków wycinania drzew to tylko jeden z przykładów patologii procesu legislacyjnego, które pogłębiają się za rządów Prawa i Sprawiedliwości. Prawo uchwalane jest pośpiesznie, bez konsultacji i szerokiej debaty" - ocenili wówczas eksperci Forum Obywatelskiego Rozwoju Marek Tatała i Maciej Orczyk.

"Wszystko wskazuje na to, że w reakcji na szybko i bez należytej debaty publicznej uchwalone prawo, powstanie jego nowelizacja przygotowana przez PiS, która również zostanie przyjęta w sposób szybki i bez należytej debaty. Takie działanie władzy ustawodawczej można porównać do "leczenia" alkoholowego kaca zawierającym alkohol klinem" - napisali w swojej analizie 8 marca 2017 roku.

Rzeczywiście przepisy bardzo szybko zaostrzono. Już dwa miesiące później, a pół roku po uchwaleniu ustawy prezydent podpisał nowelizację.

Nowelizacja ustawy o IPN

W trzecim roku Sejmu obecnej kadencji również zdarzało się, że ustawy były przyjmowane zaledwie w kilka dni. Nad projektem ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym Sejm pracował trzy dni. Nowela ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej też przeszła proces legislacyjny w błyskawicznym tempie - zaledwie jeden dzień wystarczył na pracę Sejmu, Senatu i podpis prezydenta.

Nowelizacja zakładała odejście od przepisów karnych, których umieszczenie w ustawie pół roku wcześniej wywołało na początku roku gwałtowną reakcję m.in. w Izraelu i były przyczyną kryzysu w stosunkach polsko-żydowskich.

6 lutego prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o IPN, a następnie w trybie kontroli następczej skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego. Prezydent chciał, by Trybunał zbadał, czy przepisy ustawy nie ograniczają w sposób nieuprawniony wolności słowa oraz przeanalizował kwestię tzw. określoności przepisów prawa.

W jeden dzień uchwalono ustawę o IPN (zrzut ekranu ze strony sejm.pl)

Szef Kancelarii Premiera Michał Dworczyk w czerwcu w rozmowie z PAP informował, że nowelizacja zakładająca odejście od kontrowersyjnych przepisów została dzień wcześniej przyjęta przez Radę Ministrów.

- Takich ustaw nie przygotowuje się na kolanie, była gotowa już wcześniej - powiedział. Jak z kolei ujawnił w Radiu Zet szef Stałego Komitetu Rady Ministrów Jacek Sasin, tekst nowelizacji ustawy IPN został przyjęty w trybie obiegowym, czyli poprzez wymianę dokumentów, a nie na posiedzeniu rządu.

Z dokumentów, dołączonych do projektu ustawy wynika, że projekt nowelizacji został sporządzony 26 czerwca na polecenie premiera, czyli zaledwie dzień przed przejściem całego procesu legislacyjnego.

"Byłem przekonany, że to jest dobra ustawa"
"Byłem przekonany, że to jest dobra ustawa"tvn24

Nowelizacje skutkiem pośpiechu

Wielokrotnie - między innymi z powodu pośpiechu - posłowie musieli nowelizować uchwalone wcześniej przez siebie ustawy. Już po pięciu miesiącach od uchwalenia, jeszcze przed wejściem w życie niektórych zapisów nowelizujących Kodeks Wyborczy, Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach wniosła do Sejmu ponowną nowelizację.

Wielokrotnie nowelizowane były uchwalane w tej kadencji sejmu ustawy sądowe. Po pół roku obowiązywania ustawy o zakazie handlu w niedzielę posłowie PiS wnieśli projekt rozszerzającej go nowelizacji.

"Opłakane skutki"

Patryk Wachowiec, analityk prawny Forum Obywatelskiego Rozwoju ocenia, że między innymi z powodu pośpiechu jakość stanowionego w Polsce prawa jest niska. - Niestety przykłady uchwalania w ten sposób prawa i to bez konsultacji społecznych, czy zasięgnięcia opinii ekspertów, stały się w ostatnim czasie regułą – mówi Konkretowi24 Wachowiec.

Krzysztof Izdebski, prawnik, dyrektor programowy Fundacji ePaństwo stwierdza, że nie jest zaskoczony szybkością procesu legislacyjnego w polskim parlamencie, choć jego zdaniem "procedowanie ostatniej nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym było jednak zabiegiem niezwykle zasmucającym". Podkreśla, że proces legislacyjny powinien uwzględniać możliwość wypowiedzenia się przez ekspertów, organizacje pozarządowe czy instytucje, których projekt dotyczy.

- Naprędce konstruowane akty prawne zawierają bowiem mnóstwo błędów, których można byłoby uniknąć, gdyby wsłuchano się w głos specjalistów. Ostatni przykład dobitnie pokazuje, że dla rządzących nie jest to jednak żadną wartością. Jest to dla mnie równoznaczne z tym, że nie zależy im również na jakości stanowionego prawa – stwierdza Izdebski.

Przemysław Polaczek zwraca z kolei uwagę na to, że tworzenie aktów prawnych to "potwornie trudne zadanie, które wymaga głębokiej rozwagi i analizy". - Właśnie dlatego standardowe ścieżki legislacyjne zakładają zaangażowanie w tworzenie aktu prawnego wielu instytucji, kilka etapów analiz eksperckich i konsultacji z zainteresowanymi stronami oraz obliczone są na przynajmniej kilka czy nawet bardziej kilkanaście miesięcy – mówi w rozmowie z Konkretem24.

Grażyna Kopińska dostrzega negatywne społeczne skutki zbyt pospiesznej legislacji. Przypomina, że prawo stanowione w parlamencie przez sejmową większość dotyczy wszystkich obywateli. – Żebyśmy czuli, że to jest nasze państwo, musimy mieć świadomość, że zostaliśmy wysłuchani. W innym przypadku będziemy sfrustrowani i nie będziemy się z państwem identyfikować – mówi. Jej zdaniem takie złe praktyki w dłuższym okresie będą miały dla rządzących "opłakane skutki".

Są jednak i tacy eksperci, których nadużywanie tzw. szybkiej ścieżki legislacyjnej nie razi.

– Widać wyraźnie, że ścieżka projektów poselskich jest dla rządzących wygodniejsza. Takie projekty to normalny element gry politycznej – stwierdził w rozmowie z "Rzeczpospolitą" pod podsumowaniu pierwszych dwóch lat rządów PiS prof. Piotr Stec z Uniwersytetu Opolskiego.

Jak było wcześniej?

Koalicja SLD-PSL uchwaliła w pięć dni ustawę, która była niezbędną, by udzielić pomocy poszkodowanym w "powodzi stulecia" w 1997 roku.Rząd Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności w czasie swojej kadencji w trzy dni uchwalił ustawę o udziale polskich żołnierzy w misjach zagranicznych.W latach 2001-2005, gdy w Polsce znów rządziła lewica, w cztery dni znowelizowano Kartę Nauczyciela oraz prawo o transporcie lotniczym.Za pierwszych rządów PiS w koalicji z Samoobroną i Ligą Polskich Rodzin, czyli w latach 2005-2007, trzeba było szybko uchwalić ustawę o wsparciu obywateli w spłacie kredytów. Jedenaście dni dzieliło pierwsze czytanie od podpisu prezydenta, który zostało złożony 31 marca 2006 roku.Rząd PO-PSL podczas swojej pierwszej kadencji w mniej niż 30 dni uchwalił 17 ustaw. Podczas drugiej kadencji, żeby otworzyć szybko w wakacje bramki na autostradach A1 i A4, nowelizacja ustawy o płatnych autostradach była procedowana w zaledwie dwa dni.Nad obszernym projektem ustawy o Karcie Dużej Rodziny Sejm pracował osiem dni. Podobnie było z nowelizacją ustawy o dowodach osobistych, ustawy o ewidencji ludności oraz ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego. Ta ostatnia 9 grudnia 2014 roku wpłynęła do Sejmu. Prezydent musiał ją podpisać w błyskawicznym tempie - do końca roku. Pracę nad projektem zajęły parlamentowi ledwie dziesięć dni. W sumie w drugiej kadencji rządu PO-PSL poniżej 30 dni uchwalono dziesięć ustaw.

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; money.pl.; zdjęcie: Sejm RP/Flickr CC BY 2.0

Pozostałe wiadomości

Pod względem wartości zgromadzonego majątku żaden z senatorów, którzy pierwszy raz w życiu pełnią ten mandat, nie może równać się z szefem lewicowej Unii Pracy Waldemarem Witkowskim. Kilka milionów złotych oszczędności i nieruchomości za ponad 27 mln złotych czynią tego polityka najbogatszym wśród senackich debiutantów.

Najbogatsi debiutanci w Senacie. Prześwietlamy majątki nowych senatorów

Najbogatsi debiutanci w Senacie. Prześwietlamy majątki nowych senatorów

Autor:
Piotr
Jaźwiński,
współpr.
Bartosz Chyż
Źródło:
Konkret24

Rewelacje pseudoautorytetów, sensacyjne informacje sygnalisty z Nowej Zelandii, niepokojące doniesienia z Islandii. W internecie roi się od fake newsów i manipulacji wokół szczepień na COVID-19. Przeciwnicy szczepień zmobilizowali się wraz z rozpoczęciem akcji szczepień w Polsce.

Nowe doniesienia o "zabójczych" szczepionkach na COVID-19. To fake newsy

Nowe doniesienia o "zabójczych" szczepionkach na COVID-19. To fake newsy

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Oficjalne dane o zakażeniach COVID-19 raportowane przez Ministerstwo Zdrowia pokazują tylko fragment rzeczywistości. Chorych jest dużo więcej, a dynamiczny wzrost widać w danych o sprzedawanych w aptekach testach.

"Codziennie kolejnych kilkadziesiąt tysięcy osób zapada na COVID-19". Co mówią dane o sprzedaży testów

"Codziennie kolejnych kilkadziesiąt tysięcy osób zapada na COVID-19". Co mówią dane o sprzedaży testów

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Rosyjska propaganda powiela kolejny fałszywy przekaz o masakrze w Buczy. Tym razem chodzi o wywiad z ukraińskim politykiem, który miał dostarczyć dowodów, że zbrodnia z 2022 roku została "sfingowana". To fake news nagłaśniany m.in. przez rzeczniczkę rosyjskiego MSZ Marię Zacharową.

Brytyjczycy sfingowali masakrę w Buczy? Fake news nagłaśniany przez Kreml

Brytyjczycy sfingowali masakrę w Buczy? Fake news nagłaśniany przez Kreml

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski,
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24, Tvn24.pl

Badacze sprawdzili i porównali wskaźniki nadmiarowych zgonów w Polsce i UE w czasie pandemii COVID-19. Liczni Polacy zmarli, bo rozwiązania wprowadzone przez rządzących się nie sprawdziły. "Wielu zgonów w Polsce dałoby się uniknąć dzięki lepszej reakcji opartej na nauce i poprzez wyższe wskaźniki szczepień" - czytamy w opracowaniu.

Naukowcy: wielu zgonów na COVID-19 w Polsce dałoby się uniknąć dzięki lepszej reakcji rządzących

Naukowcy: wielu zgonów na COVID-19 w Polsce dałoby się uniknąć dzięki lepszej reakcji rządzących

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Nieruchomości za ponad 20 mln zł zgromadził Robert Dowhan z Koalicji Obywatelskiej, po raz pierwszy wybrany do Sejmu. Inny debiutant, Krzysztof Hetman z PSL, ma prawie 3 mln zł oszczędności, prawie milion złotych zarobiła Elżbieta Burkiewicz z Polski 2050. Przyglądamy się oświadczeniom majątkowym posłów debiutantów.

Nowi posłowie w Sejmie. Który najwięcej zarobił, który najwięcej oszczędził

Nowi posłowie w Sejmie. Który najwięcej zarobił, który najwięcej oszczędził

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki i inni politycy PiS chcą powołania komisji śledczej, która miałaby zbadać "aferę wiatrakową". Chodzi o ustawę autorstwa posłów Trzeciej Drogi i Koalicji Obywatelskiej o wsparciu odbiorców prądu, która zdaniem polityków odchodzącej władzy zawiera "lobbystyczną wrzutkę". W swojej krytyce tego projektu politycy PiS zapomnieli, że to ich rządy słynęły z wielu wrzutek do uchwalanych ustaw. Przypominamy je poniżej.

Wrzutka za wrzutką. Z nieoczekiwanych zmian w projektach ustaw PiS słynął przez ostatnie lata

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Premier Mateusz Morawiecki przekonuje, że "wtedy kiedy wybuchła afera wiatrakowa, 'Fakty' TVN w ogóle jej nie zauważyły". Sprawdziliśmy. Zarówno w "Faktach" TVN, TVN24, jak i w portalu tvn24.pl informowaliśmy o kontrowersjach wokół ustawy.

Morawiecki o "aferze wiatrakowej" i "Faktach" TVN. Jak relacjonowaliśmy dyskusję wokół projektu ustawy

Morawiecki o "aferze wiatrakowej" i "Faktach" TVN. Jak relacjonowaliśmy dyskusję wokół projektu ustawy

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Posłowie Koalicji Obywatelskiej złożyli projekt ustawy, który zakłada jawność odrębnych majątków małżonków najważniejszych osób w państwie jak i przedstawicieli władz samorządowych. Poprzednią próbę uregulowania tej kwestii, autorstwa Prawa i Sprawiedliwości, zakwestionował Trybunał Konstytucyjny Julii Przyłębskiej.

Trudna droga do jawności majątków polityków i ich rodzin. Dlaczego to się nikomu nie udało?

Trudna droga do jawności majątków polityków i ich rodzin. Dlaczego to się nikomu nie udało?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia i premier Mateusz Morawiecki starli się w kwestii ustawy budżetowej na 2024 rok. Premier twierdzi, że projekt budżetu jest, marszałek – że go nie ma. Kto ma rację?

Morawiecki: budżet jest. Hołownia: nie ma. O co chodzi z ustawą budżetową na 2024 rok?

Morawiecki: budżet jest. Hołownia: nie ma. O co chodzi z ustawą budżetową na 2024 rok?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Użytkownicy platformy X i Facebooka rozsyłali film, na którym widać, jak na ośnieżonej drodze kierowca zatrzymuje się, widząc idące z naprzeciwka poboczem niedźwiedzie. Nagranie ma rzekomo pokazywać scenę ze Szczyrku - ale to nieprawda.

Niedźwiedzie na drodze w Szczyrku? "Na pewno nie w Polsce"

Niedźwiedzie na drodze w Szczyrku? "Na pewno nie w Polsce"

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

"Nowotwory, których dotąd medycyna nie widziała" - taki fałszywy przekaz o "turbo raku" wywołanym rzekomo przez szczepionki na COVID-19 przebił się do mediów. Wyjaśniamy, skąd pochodzi i dlaczego jest nieprawdziwy.

"Turbo rak" po szczepieniach na COVID-19? Skąd się wziął ten fake news

"Turbo rak" po szczepieniach na COVID-19? Skąd się wziął ten fake news

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Trzy miliony, pięć milionów złotych czy jednak więcej? Kancelaria premiera nie ujawnia, ile z publicznych środków zapłacono za "profrekwencyjną akcję informacyjną" związaną z referendum zorganizowanym przez rząd Zjednoczonej Prawicy. Z szacunkowych danych wynika, że koszty promocji mogły wynieść sporo ponad pięć milionów.

Referendum nie wypaliło, publiczne pieniądze wydano

Referendum nie wypaliło, publiczne pieniądze wydano

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Tysiące wyświetleń w mediach społecznościowych ma nagranie, które według internautów pokazuje moment zniszczenia budynku parlamentu w Gazie. Jednak choć do tej eksplozji doszło na tamtym terenie, przekaz rozsyłany z filmem jest fake newsem.

"Wysadzili budynek parlamentu w Gazie"? Nie, to inne miejsce

"Wysadzili budynek parlamentu w Gazie"? Nie, to inne miejsce

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Obywatelski projekt ustawy "Tak dla in vitro" budzi duże dyskusje. Poseł PiS Henryk Kowalczyk przekonuje, że naprotechnologia jest skuteczniejszą metodą niż in vitro. Eksperci pytani przez Konkret24 wyjaśniają: tych dwóch metod nie można porównywać. - Za wypowiedzą pana posła stoi niewiedza - stwierdza profesor Rafał Kurzawa.

Kowalczyk: naprotechnologia skuteczniejsza niż in vitro. "Za wypowiedzą posła stoi niewiedza"

Kowalczyk: naprotechnologia skuteczniejsza niż in vitro. "Za wypowiedzą posła stoi niewiedza"

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Małgorzata Paprocka z Kancelarii Prezydenta RP w dyskusji o przyszłych komisjach śledczych przekonywała, że politycy Trzeciej Drogi szli do wyborów pod hasłem "Zostawiamy przeszłość, idziemy do przodu" i nie planowali rozliczać rządu poprzedników. To nieprawda.

Zapowiadali: "zostawiamy przeszłość, idziemy do przodu"? Nie, obiecali rozliczenia

Zapowiadali: "zostawiamy przeszłość, idziemy do przodu"? Nie, obiecali rozliczenia

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

W pierwszym wystąpieniu w Sejmie nowej kadencji prezydent Andrzej Duda podkreślał swoje konstytucyjne uprawnienia i przestrzegał, że "porządek konstytucyjny musi zostać zachowany". Te słowa zaprzeczają decyzjom, które wcześniej sam podejmował, a które według ekspertów prawa naruszały Konstytucję RP. Przypominamy.

Andrzej Duda: "nie zgodzę się na obchodzenie prawa". Przypominamy, co sam robił

Andrzej Duda: "nie zgodzę się na obchodzenie prawa". Przypominamy, co sam robił

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości powtarzają, że marszałek Sejmu Szymon Hołownia blokuje rozpatrywanie projektów uchwał i ustaw, mimo że obiecał zlikwidować tak zwaną sejmową zamrażarkę. Mówią nieprawdę, używając tego potocznego określenia pewnego etapu procesu legislacyjnego niezgodnie z tym, co ono oznacza. Wyjaśniamy.

Morawiecki i Jabłoński mówią o "zamrażarce Hołowni". Dlaczego nie mają racji?

Morawiecki i Jabłoński mówią o "zamrażarce Hołowni". Dlaczego nie mają racji?

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Cztery razy więcej protestów wyborczych niż w 2019 roku wpłynęło do Sądu Najwyższego w związku z wyborami parlamentarnymi. To najwięcej w ciągu ostatnich 30 lat. Protestów w sprawie referendum wpłynęło ponad dwa tysiące. O ważności referendum Sąd Najwyższy zdecyduje już 7 grudnia. 

Rekordowa liczba protestów w sprawie wyborów i referendum. Dane Sądu Najwyższego

Rekordowa liczba protestów w sprawie wyborów i referendum. Dane Sądu Najwyższego

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Poseł Marek Suski prezentuje listę zarzutów wobec nowych władz Sejmu. Mówi o "łamaniu demokracji" i "PRL-u". A pytany o niezrealizowaną przez PiS obietnicę wprowadzenia pakietu demokratycznego, przekonuje, że takiej nie było. Przypominamy, dlaczego nie ma racji.

Suski: "nie mieliśmy wprowadzić pakietu demokratycznego". Nieprawda, obiecali

Suski: "nie mieliśmy wprowadzić pakietu demokratycznego". Nieprawda, obiecali

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski,
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Antoni Macierewicz chciałby postawić marszałka Sejmu Szymona Hołownię przed Trybunałem Stanu za to, że nie dopuścił do debaty na uchwałą autorstwa PiS. Wyjaśniamy, dlaczego poseł PiS nie ma racji.

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Macierewicz: za brak uchwały marszałek Hołownia pod Trybunał Stanu. To niemożliwe 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Ponad jedna trzecia fake newsów i manipulacji rozpowszechnianych w internecie w krajach europejskich w ciągu miesiąca dotyczyła konfliktu Izraela z Hamasem. Od półtora roku żaden temat nie angażował tak bardzo twórców dezinformacji. W rozmowie z Konkret24 ekspert wyjaśnia, dlaczego właśnie ten konflikt interesuje ludzi niedotkniętych bezpośrednio jego skutkami.

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

"Fakty medialne", które żyją własnym życiem. Dezinformacja o walkach Izraela z Hamasem

Autor:
oprac.
Krzysztof Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Zapowiedzi powołania sejmowej komisji śledczej w sprawie tak zwanych wyborów kopertowych spowodowały, że politycy mówią o postawieniu przed Trybunałem Stanu ówczesnego ministra Jacka Sasina. Rzeczywiście, był on twarzą nieudanych wyborów prezydenckich z 2020 roku, ale czy to on podjął bezprawne decyzje? Przypominamy, o co chodziło w sprawie tych wyborów i którzy politycy za co odpowiadają.  

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Sasin przed Trybunał Stanu za wybory kopertowe? Kto, kiedy, jakie decyzje podejmował 

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Według byłego premiera można skrócić okres rządów Mateusza Morawieckiego i nowej Rady Ministrów i w to miejsce szybciej powołać Donalda Tuska i jego rząd - wystarczy zastosować procedurę konstruktywnego wotum nieufności. Konstytucjonaliści mają bardzo duże wątpliwości w tej sprawie.

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Miller: konstruktywne wotum nieufności "natychmiast po zaprzysiężeniu rządu". Prawnicy przestrzegają

Źródło:
Konkret24

"We Wrocławiu pan ze wschodu latał z klamką grożąc Polakom" - ostrzegali w miniony weekend internauci i publikowali nagranie przedstawiające rzekomo takie zdarzenie. To fałszywy przekaz. Wyjaśniamy, co naprawdę się wydarzyło, kogo mężczyzna próbował odstraszyć i czy miał pistolet.

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

We Wrocławiu "Ukrainiec mierzył z broni"? Uwaga, to fałszywy przekaz

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

Wyjęcie z sejmowej zamrażarki obywatelskiego projektu ustawy "Tak dla in vitro" wznowiło dyskusję na temat metody in vitro. W jej ramach europoseł PiS profesor Zdzisław Krasnodębski oświadczył, że "in vitro nie leczy bezpłodności". Ekspert tłumaczy, dlaczego ta wypowiedź jest "niedojrzała i jest pewną formą manipulacji".

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Krasnodębski: "In vitro nie leczy bezpłodności". Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Przywrócenie praworządności po okresie rządów Zjednoczonej Prawicy to jedno z najważniejszych zadań, jakie postawiła sobie po wyborach demokratyczna większość. Zmiany miałyby dotyczyć też kierownictwa prokuratury, w tym stanowiska prokuratora krajowego. Czy jednak po nowelizacji ustawy nie zostało ono "zabetonowane"? Prawnicy zgodnie wskazują na pewien wadliwy przepis, ale co do jego obejścia już są podzieleni.

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Jak zmienić prokuratora krajowego? "Wada logiczna" w ustawie

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Poseł Bartosz Kownacki z Prawa i Sprawiedliwości twierdzi, że po ewentualnej zmianie traktatów to Unia Europejska zdecyduje o tym, czy w Polsce będzie obowiązywać wspólna europejska waluta euro. Nie ma racji. To kolejna odsłona manipulacyjnej narracji PiS, według której zmiany w traktatach pozbawią Polskę suwerenności.

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Kownacki: "Unia będzie decydowała, czy w Polsce będzie euro". To nieprawda

Autor:
Piotr
Jaźwiński,
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według ministra edukacji Przemysława Czarnka to prezydenci dużych miast w 2020 roku uniemożliwili przeprowadzenie wyborów prezydenckich, tzw. wyborów kopertowych. Samorządowcy mieli nie przekazać baz danych wyborców. Tyle że sądy administracyjny i powszechny oraz NIK uznały, że takie polecenia premiera dla samorządowców były niezgodne z prawem.

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Czarnek: to samorządowcy zablokowali wybory kopertowe. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według posłanki Joanny Muchy kierowanie resortem zdrowia to "misja samobójcza" politycznie, ale też "w sensie zupełnie fizycznym". I przypominała, że dwóch ministrów zdrowia zmarło w trakcie pełnienia tej funkcji. Nadużyciem jest sugerowanie, że kierowanie tym ministerstwem wiąże się z ryzykiem.

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Mucha: dwóch ministrów zdrowia "odeszło z tego świata, sprawując tę funkcję". To nie ma związku

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Zdaniem polityków prawicy marszałek Sejmu Szymon Hołownia mógł inaczej zachować się w przypadku zwolnienia Włodzimierza Karpińskiego z aresztu lub chociaż dłużej się zastanawiać. Porównują tę sytuację do historii z aresztowanym katalońskim politykiem, również wybranym do Parlamentu Europejskiego, którego jednak nie chronił immunitet. Jednak te sytuacje tylko pozornie są podobne.

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Politycy PiS o zwolnieniu Karpińskiego z aresztu: podobny przypadek był w Hiszpanii. To pozorne podobieństwo

Autor:
Jan
Kunert
Źródło:
Konkret24

Poseł Konfederacji Stanisław Tyszka stwierdził, że już od 2024 roku każdy polski obywatel będzie musiał zapłacić podatek za posiadanie samochodu spalinowego. Nie ma to potwierdzenia w faktach.

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Tyszka: każdy obywatel będzie musiał zapłacić nowy podatek od samochodu spalinowego. Nieprawda

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

28 poprawek do traktatów unijnych wskazał premier Mateusz Morawiecki podczas wystąpienia w Sejmie. Wszystkie mają coś wspólnego, a przekaz o nich jest zmanipulowany. Premier zapewniał, że to "gra o suwerenność, gra o polską niepodległość", lecz zdaniem ekspertów to "cyniczna gra polityczna". O co chodzi?

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Jak PiS buduje mit "gry o suwerenność"

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

Według krakowskiej kurator oświaty "w szwedzkich przedszkolach są specjalne pokoje, do których nauczycielka idzie z dzieckiem i go masturbuje". Nie znaleźliśmy potwierdzenia tych informacji, a zdementowała je ambasada Szwecji w Warszawie. Być może Barbarze Nowak chodziło o sytuację z Niemiec.

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Barbara Nowak o pokojach do masturbacji w Szwecji. Nie ma potwierdzenia

Autor:
Jan
Kunert,
współpraca
Michał Istel
Źródło:
Konkret24

Wykres pokazujący, że liczba zachorowań na COVID-19 jest już rzekomo tak duża, iż "przebiliśmy właśnie prawie wszystkie poprzednie fale pandemii oprócz pierwszej", wywołał komentarze internatów, a także lekarzy. Rzeczywiście, zachorowań przybywa. Tłumaczymy, dlaczego jednak trudno teraz szacować wysokość fali zakażeń koronawirusem.

"Przebiliśmy prawie wszystkie fale COVID-19"? Jaki jest problem z tym wykresem

Autor:
Gabriela
Sieczkowska
Źródło:
Konkret24

W czasie rządów Zjednoczonej Prawicy sądy częściej niż za rządów PO-PSL odmawiały prokuratorom, by zastosować tymczasowe aresztowanie – przekonuje poseł PiS Paweł Jabłoński. Jednak z porównań statystyk wynika, że w czasach PO-PSL liczba wniosków o tymczasowy areszt malała, podczas gdy za Zjednoczonej Prawicy wzrosła. Więcej odmów wcale więc nie oznacza, że sytuacja się poprawiła.    

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Jabłoński: sądy "częściej odmawiają" tymczasowego aresztowania. Czego nie mówi?

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

"Najbardziej brutalna", "agresywna", "łamiąca reguły przyzwoitości" - tak politolodzy i publicyści oceniali tegoroczną kampanię wyborczą do parlamentu. Znalazło to odzwierciedlenie w liczbie procesów prowadzonych w sądach w trybie wyborczym. Jak sprawdził Konkret24, było ich ponad 120 - o ponad jedną trzecią więcej niż cztery lata wcześniej.

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Procesy w trybie wyborczym: wzrost o jedną trzecią. Kto przegrał, kto wygrał?  

Autor:
Piotr
Jaźwiński
Źródło:
Konkret24

Uczeń w Kanadzie - według małopolskiej kurator Barbary Nowak - miał zostać aresztowany, bo "powiedział, że są dwie płcie". Zaś nauczyciel w Irlandii miał zostać uwięziony, bo nie chciał się zwracać do uczniów "wedle płci". Obie opowieści są nieprawdziwe.

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Barbara Nowak o "aresztowaniu ucznia" w Kanadzie i "uwięzieniu nauczyciela" w Irlandii. To fake newsy

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24

W dyskusji o pomysłach na skrócenie kolejek do lekarzy specjalistów poseł PiS Radosław Fogiel przypominał, że rząd Zjednoczonej Prawicy zniósł limity do lekarzy. A jego zdaniem Koalicja Obywatelska nie proponuje nic nowego, jeśli chodzi o kolejki do lekarzy. To prawda, PiS limity zniósł - ale mimo tego kolejki są jeszcze dłuższe. Eksperci wyjaśniają ten paradoks.

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Fogiel: "znieśliśmy limity do specjalistów". A kolejki wzrosły. Dlaczego?

Autor:
Michał
Istel
Źródło:
Konkret24