FAŁSZ

Wynalazca koniaku i producent papierosów dożyli setki, a wynalazca bieżni umarł młodo? To fake news

Nie, osoby związane ze sportem nie umierały tak młodo, a wynalazcy koniaku, papierosów i opium wcale nie byli długowieczni

"Jedz, pij i ciesz się życiem" - przekonuje rozsyłany w sieci przekaz, którego autor "udowadnia", że osoby uprawiające sport umierały młodo, podczas gdy wynalazca opium czy producent papierosów dożyli sędziwego wieku. Fakty pokazują, że nie ma takiej prawidłowości.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Lepiej jeść i pić, co się chce i nie ćwiczyć, bo odnoszący sukcesy piłkarz i kulturysta zmarli młodo, zaś twórcy Nutelli, wynalazca opium czy producent papierosów cieszyli się długim życiem - taki przekaz zawiera popularna grafika, którą jedna z użytkowniczek Facebooka opublikowała 22 kwietnia. Przedstawioną na ilustracji treść skomentowała słowami: "Zajumałam, ale nie żałuję. Autora nie znam". Jej post udostępniło ponad 20 tys. użytkowników Facebooka, reakcję zostawiło 1,4 tys.

Popularny wpis udostępniło na Facebooku ponad 20 tys. użytkownikówtvn24 | facebook

Treść udostępnianego w postaci grafiki posta zawiera błędy gramatyczne i błędy w pisowni. W pierwszej części czytamy, że: "wynalazca bieżni zmarł w wieku 54 lat, wynalazca gimnastyki zmarł w wieku 57 lat, mistrz świata w kulturystyce zmarł w wieku 41 lat". I dalej: "Najlepszy piłkarz świata, Maradona, zmarł w wieku 60 lat. James Fuller Fixx został uznany za pomoc w rozpoczęciu rewolucji fitness w Ameryce poprzez popularyzację sportu biegania. Zmarł na zawał serca podczas joggingu w wieku 52 lat" (pisownia wszystkich cytatów z grafiki oryginalna).

W drugiej części grafiki wymieniono osoby, które zmarły w sędziwym wieku. Czyli: "Wynalazca marki Nutella zmarł w wieku 88 lat. Producent papierosów Winston zmarł w wieku 102 lat. Wynalazca opium zmarł w trzęsieniu ziemi w wieku 116 lat. Wynalazca Hennessey Liquor zmarł w wieku 98 lat".

Dalej czytamy: "Jak lekarze doszli do wniosku, że ćwiczenia wydłużają życie?". Zaś na końcu jest rada: "Odpocznij, zrelaksuj się, zachowaj spokój, jedz, pij i ciesz się życiem".

Polska poniżej średniej unijnej pod względem uprawiania sportu
Polska poniżej średniej unijnej pod względem uprawiania sportutvn24

Nie wszyscy umarli tak wcześnie, nikt z nich nie dożył 116 lat

Część internautów uwierzyła w informacje przedstawione na grafice. "Zamierzasz jakieś narkotyki produkować, żeby długo żyć? Dla sąsiada pytam"; "Dobre! A mówią, że sport to zdrowie!" - komentowali.

Agencja Reuters zweryfikowała te informacje w kwietniu. Okazuje się, że większość danych o wieku zmarłych jest niezgodna z prawdą. Wymienione osoby, które przyczyniły się do popularyzacji sportu, zmarły często w bardziej zaawansowanym wieku.

Wynalazca bieżni

Wynalazca pierwszej produkowanej seryjnie nowoczesnej bieżni domowej to amerykański inżynier William Staub. Według rozpowszechnianego wpisu zmarł w wieku 54 lat - a w rzeczywistości zmarł w 2012 roku, gdy miał 96 lat. "Był pionierem korzystania z bieżni w domu" - powiedział o Staubie dr Kenneth H. Cooper, autor książki "Aerobik", która zainspirowała Stauba do stworzenia domowej bieżni. "Pozbawił ludzi wielu wymówek, które nie pozwalały im ćwiczyć. Nie muszą się martwić o pogodę, bezpieczeństwo czy cokolwiek innego. Nie wiem, jak długo ćwiczył sam dla siebie, ale wiem, że nie umarł przedwcześnie" - dodał.

Reuters zauważa, że było wielu prekursorów nowoczesnej bieżni: Sir William Cubitt (zmarł w wieku 76 lat, w 1861 roku), Robert Bruce (zmarł w wieku 87 lat, w 2004 roku), Wayne Quinton (zmarł w wieku 94 lat, w 2015 roku). Oni także żyli dłużej niż sugeruje opisywany post.

Wynalazca gimnastyki

Według posta "wynalazca gimnastyki" zmarł w wieku 57 lat. Nie został wymieniony z imienia i nazwiska. Reuters przypomina, że za ojca nowoczesnej gimnastyki uznawany jest Friedrick Ludwig Jahn. Zmarł on w 1852 roku w wieku 74 lat.

Mistrz świata w kulturystyce

Nie wiadomo, o kogo chodzi w sformułowaniu "mistrz świata w kulturystyce". Poszukiwania Reutersa nie wykazały żadnych osób pasujących do tego opisu. Jednak historia zna kilku kulturystów, którzy odnieśli znaczne sukcesy i zmarli młodo, m.in. Darren Vernon, który zmarł w 2018 roku w wieku 39 lat. Przyczyną zgonu była sepsa spowodowania zażywaniem kokainy. Mike Matarazzo to kulturysta, który zmarł na zawał w wieku 48 lat w 2014 roku - do zgonu przyczyniła się poważna niewydolność sercowa spowodowana przyjmowaniem dużej ilości substancji dopingujących. Rich Piana zmarł w wieku 46 lat w 2017 roku. Był kulturystą od 11. roku życia, startował w zawodach już w wieku 15 lat. Przyznał się do stosowania sterydów anabolicznych od młodości, informował serwis BBC News.

Intensywna kulturystyka i suplementy, które przyjmują niektórzy kulturyści, mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie - pisze Reuters.

Diego Maradona

Piłkarz Diego Maradona zmarł w wieku 60 lat - informuje post. To prawda. Zmarł 25 listopada 2020 roku po tym, jak we śnie doznał ataku serca. Maradona był uzależniony od narkotyków i alkoholu, miał problemy z nadmiernym objadaniem się - wyjaśnia Reuters.

Twa śledztwo w sprawie śmierci legendarnego piłkarza, informuje eurosport.tvn24.pl. Argentyńska prokuratura szuka odpowiedzi na pytanie, czy śmierci "Boskiego Diego" można było uniknąć. Dziennik "La Nacion" dotarł do szczegółów śledztwa. Z raportu biegłych wnika, że działania zespołu medycznego Maradony były "niewystarczające, niepełne i lekkomyślne", a "pacjent został pozostawiony na pastwę losu". Biegli wyraźnie podkreślili, że nie da się stwierdzić, czy udałoby się uniknąć śmierci byłego piłkarza, gdyby był prawidłowo hospitalizowany.

James Fuller Fixx

James Fuller Fixx to popularyzator sportu, który w latach 70. swoją bestsellerową książką sprawił, że w Stanach Zjednoczonych, a później na świecie, zapanowała moda na bieganie. Propagował pogląd, że aktywni ludzie żyją dłużej.

Zmarł w 1984 roku w wieku 52 lat - podaje "The New York Times". Zmarł na atak serca podczas samotnego joggingu w stanie Vermont. Ta informacja z opisywanego posta jest więc prawdziwa.

Wynalazca marki Nutella

Wynalazca czekoladowo-orzechowego kremu znanego pod nazwą Nutella zmarł w wieku 88 lat, informuje post z Facebooka.

Marka Nutella została stworzona w 1964 roku przez firmę Ferrero. W tym czasie firmą kierował Michele Ferrero, który zmarł w wieku 89 lat, w 2015 roku. Był miliarderem i najbogatszym człowiekiem we Włoszech.

Producent papierosów Winston

Winston to marka papierosów, która została po raz pierwszy wyprodukowana w 1954 roku przez R.J. Reynolds Tobacco Company - obecnie drugie pod względem wielkości przedsiębiorstwo tytoniowe w Stanach Zjednoczonych. Ówczesny szef firmy Bowman Gray Jr. zmarł znacznie młodziej, niż sugeruje post: miał 62 lata. Umarł w 1969 roku.

Wynalazca opium

Według posta "wynalazca opium" zmarł w wieku 116 lat w trzęsieniu ziemi. Reuters nie znalazł dowodów na to, że ktokolwiek, komu przypisuje się wynalezienie opium, zmarł w wieku 116 lat.

Bo opium jest znane i używane przez ludzi od tysięcy lat. O maku opiumowym i opium mówiły już starożytne asyryjskie listy ziół i teksty medyczne. Narkotyk był przez wiele stuleci podstawowym środkiem przeciwbólowym znanym medycynie, był używany w różnych formach i pod różnymi nazwami - czytamy w encyklopedii Britannica.

Według Księgi Rekordów Guinnessa najstarszy mężczyzna w historii zmarł w 2012 roku - właśnie w wieku 116 lat. Był to Japończyk Jiroemon Kimura. Pracował na poczcie do 65. roku życia. Żaden inny mężczyzna nie dożył wcześniej 116 lat, zauważa Reuters.

Wynalazca "Hennesey Liquor"

Według facebookowego wpisu wynalazca koniaku Hennessey Liquor (poprawna nazwa: Hennessy) dożył 98 lat. Firmę, która do dziś jest producentem tego trunku, założył w 1765 roku Richard Hennessy, irlandzki oficer wojskowy. Richard Hennessy zmarł w 1800 roku w wieku ok. 76 lat.

Zła dieta gorsza od papierosów? Tak wynika z brytyjskich badań
Zła dieta gorsza od papierosów? Tak wynika z brytyjskich badańFakty o Świecie TVN24 BiS

Zdrowa dieta i ćwiczenia wydłużają życie

O tym, że zdrowa dieta i ćwiczenia fizyczne uprawniane w odpowiednim natężeniu przyczyniają się do dłuższego życia, lekarze informują od wielu lat. Powstało na ten temat wiele opracowań. Rządowa agencja w USA - Amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) - informuje, że zdrowa dieta i ćwiczenia fizyczne mogą pomóc ludziom żyć dłużej i zmniejszają ryzyko zachorowań. O korzyściach z wysiłku fizycznego informuje też m.in. polski portal pacjent.gov.pl. Ćwiczenia dobrze wpływają na układ sercowo-naczyniowy, zmniejszają ryzyko rozwoju choroby nowotworowej, usprawniają funkcjonowanie układu odpornościowego, wpływają ochronnie na ośrodkowy układ nerwowy.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Masz swoje hipotezy, dobierasz do nich pasujące ci zdarzenia, podkręcasz emocje - i teoria gotowa. To nic, że nieprawdziwa, byle znalazła zwolenników. Tak się właśnie stało z blackoutem w Hiszpanii i Portugalii. Przeciwnicy zielonej energii obarczyli winą Europejski Zielony Ład, a politycy stali się pasem transmisyjnym tej nowej teorii spiskowej. Zadział efekt potwierdzenia.

Blackout w Hiszpanii a Zielony Ład. Jak działa "efekt potwierdzenia"

Blackout w Hiszpanii a Zielony Ład. Jak działa "efekt potwierdzenia"

Źródło:
Konkret24

Rafał Trzaskowski w kampanii prezydenckiej wielokrotnie odwoływał się do swoich doświadczeń i sukcesów jako prezydenta Warszawy. Chwalił się 14 tysiącami mieszkań - raz były "wybudowane", raz "oddane", a innym razem "nowe". Kandydat ze swoich wypowiedzi tłumaczy się brakiem precyzji. Wyjaśniamy, ile mieszkań komunalnych powstało w Warszawie za kadencji polityka KO.

Trzaskowski i 14 tysięcy mieszkań w Warszawie. O jakie lokale chodzi

Trzaskowski i 14 tysięcy mieszkań w Warszawie. O jakie lokale chodzi

Źródło:
Konkret24

Do tegorocznej parady w Dzień Zwycięstwa w Moskwie rosyjskie wojsko miało się przygotowywać, ćwicząc na czołgach "wypożyczonych w Kazachstanie" - twierdzą internauci, pokazując jako "dowód" pewnie nagranie. To, co na nim widać, przeczy jednak ich tezie.

Czołgi "wypożyczone z Kazachstanu" na paradzie w Moskwie?

Czołgi "wypożyczone z Kazachstanu" na paradzie w Moskwie?

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki "zachęcił wszystkich kontrkandydatów" w wyborach prezydenckich do opublikowania oświadczeń majątkowych. Tylko że większość z nich to zrobiła, są publicznie dostępne. Jeden z kandydatów nie deklaruje własności żadnego mieszkania czy domu, inni mają po kilka mieszkań. Co jeszcze wiemy?

Po kilka mieszkań, działki, akcje, obrazy. Oświadczenia majątkowe kandydatów na prezydenta

Po kilka mieszkań, działki, akcje, obrazy. Oświadczenia majątkowe kandydatów na prezydenta

Źródło:
Konkret24

Szefowa kancelarii prezydenta Małgorzata Paprocka broni Andrzeja Dudy jako strażnika konstytucji. Według niej "nie było żadnego wyborów sędziów dublerów". Przypominamy więc, jak w 2015 roku wybrano sędziów do Trybunału Konstytucyjnego.

Nieprawda minister Paprockiej. Dotyczy sędziów dublerów

Nieprawda minister Paprockiej. Dotyczy sędziów dublerów

Źródło:
Konkret24

Kilka godzin po tragedii na Uniwersytecie Warszawskim w mediach społecznościowych zaczęła krążyć informacja, jakoby sprawcą ataku był Ukrainiec. Przestrzegamy przed rozpowszechnianiem takich pogłosek, nie są prawdziwe.

Tragedia na uniwersytecie. Dezinformacja o sprawcy

Tragedia na uniwersytecie. Dezinformacja o sprawcy

Źródło:
Konkret24

Niedługo po ataku Indii na Pakistan zaczęto rozpowszechniać w sieci nagrania mające przedstawiać moment ataku. Jak często bywa w przypadku konfliktów zbrojnych, nie wszystkie publikowane teraz nagrania są aktualne. Przestrzegamy.

Indie bombardują Pakistan? To inne zdarzenie

Indie bombardują Pakistan? To inne zdarzenie

Źródło:
Konkret24

Jedni straszą hordami migrantów; drudzy twierdzą, że Polska jest wyłączona z lokowania migrantów. Jedni alarmują, że pakt migracyjny już działa; drudzy uspokajają, że nie wejdzie w życie. Wyborca może odnieść wrażenie, że Unia Europejska właśnie decyduje w sprawie paktu migracyjnego - nic bardziej mylnego. To kampanijna gra. Ekspert tłumaczy, dlaczego się opłaca.

Pakt migracyjny w ogniu kampanii. Faulują obie strony

Pakt migracyjny w ogniu kampanii. Faulują obie strony

Źródło:
TVN24+

Spór o referendum w sprawie prawa aborcyjnego był jednym z gorętszych momentów debaty Szymona Hołowni i Magdaleny Biejat. Marszałek Sejmu przekonywał, że w obecnej sytuacji "optymalne będzie referendum". Wyjaśniamy, dlaczego samo referendum nie przesądzi o zmianie prawa. 

Hołownia o prawie do aborcji: niech "naród zdecyduje". To tak nie działa

Hołownia o prawie do aborcji: niech "naród zdecyduje". To tak nie działa

Źródło:
Konkret24

Setki tysięcy wyświetleń w sieci generuje nagranie z fragmentem przemówienia Donalda Tuska w Holandii. Na jego podstawie internauci twierdzą, że polski premier o wybuch drugiej wojny światowej obwinił... Polskę. Lecz Tusk powiedział coś innego.

Tusk o "polskim ataku na Westerplatte"? Skąd taka wersja

Tusk o "polskim ataku na Westerplatte"? Skąd taka wersja

Źródło:
Konkret24

"Ukraińcy masowo ruszyli po polskie obywatelstwo" - ogłosił na nagraniu europoseł Konfederacji Marcin Sypniewski. Według niego w 2024 roku 40 tysięcy z nich dostało polski paszport. Nieprawda, o wiele mniej.

40 tysięcy Ukraińców z polskim paszportem w ciągu roku? Polityk Konfederacji zmyśla

40 tysięcy Ukraińców z polskim paszportem w ciągu roku? Polityk Konfederacji zmyśla

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki, odpowiadając na pytania dotyczące swoich mieszkań, zapewnił, że "nie ma nic do ukrycia". Mówił, że opublikuje swoje oświadczenie majątkowe, jeśli tylko będzie taka możliwość prawna. Tylko że zdaniem ekspertów już może to zrobić. Oto dlaczego zależy to od samego prezesa IPN.

Nawrocki o ujawnieniu oświadczenia majątkowego: "jeśli będzie możliwość prawna". Przecież jest

Nawrocki o ujawnieniu oświadczenia majątkowego: "jeśli będzie możliwość prawna". Przecież jest

Źródło:
Konkret24

Czy premier kiedykolwiek zapowiadał, że będzie obchodził polskie prawo? Tak w kontekście dyskusji o przestrzeganiu konstytucji twierdzą posłowie PiS Zbigniew Bogucki i Michał Wójcik. Tylko że manipulują głośną już wypowiedzią Donalda Tuska.

Politycy PiS: Tusk zapowiadał "łamanie prawa". Manipulują cytatem

Politycy PiS: Tusk zapowiadał "łamanie prawa". Manipulują cytatem

Źródło:
Konkret24

Pożar kościoła, do którego doszło w Walii, wywołał kolejną falę antyimigranckich komentarzy - także w polskiej sieci. Powodem jest stworzony na bazie tego wydarzenia fake news, jakoby ogień podłożyło dwoje Pakistańczyków. Policja jednak zaprzecza.

Pożar kościoła w Walii. Internauci winią migrantów, policja dementuje 

Pożar kościoła w Walii. Internauci winią migrantów, policja dementuje 

Źródło:
Konkret24

W sieci krążą dwa niemal identyczne zdjęcia z uroczystości w ogrodzie Białego Domu. Na jednym z nich wśród gości widać Karola Nawrockiego, na drugim - w tym samym miejscu stoi zupełnie inny, nieznany mężczyzna. Sprawdziliśmy, które z tych zdjęć jest autentyczne, a które jest przeróbką.

Nawrocki w Białym Domu. "Które zdjęcie jest prawdziwe"?

Nawrocki w Białym Domu. "Które zdjęcie jest prawdziwe"?

Źródło:
Konkret24

Pismo jednego z polskich dowódców wojskowych ma być dowodem, że Polska wyśle "korpus interwencyjny" na Ukrainę - tak twierdzą posłowie Roman Fritz i Konrad Berkowicz. Dowództwo operacyjne zaprzecza tym informacjom i pisze o "pożywce dla rosyjskich ośrodków propagandowych".

Posłowie dezinformują o polskich żołnierzach na Ukrainie. Wyjaśniamy

Posłowie dezinformują o polskich żołnierzach na Ukrainie. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Temat bykowego, czyli podatku dla osób bezdzietnych, wrócił w publicznej debacie za sprawą petycji, która trafiła do Sejmu. Ten pomysł forsuje również kandydujący na prezydenta Marek Jakubiak. Jako wzór wskazuje Niemcy. Porównanie jest niewłaściwe, a ekspert tłumaczy, dlaczego bykowe kłóci się z konstytucją.

Bykowe: Jakubiak nawołuje, petycja w Sejmie. Czy to w ogóle możliwe?

Bykowe: Jakubiak nawołuje, petycja w Sejmie. Czy to w ogóle możliwe?

Źródło:
TVN24+

"Niesamowite, Polska się budzi!" - ogłosił europoseł PiS Waldemar Buda, publikując zdjęcie dwóch plakatów na jakimś ogrodzeniu. Wynika z niego, że na jednym banerze ktoś "przeprasza za baner" obok z wizerunkiem Rafała Trzaskowskiego. Śmieszne? Przede wszystkim nieprawdziwe. Bazowe dla tej przeróbki zdjęcie istnieje i już wcześniej intrygowało internautów.

"Przepraszam za baner". Wyborcza wojna na plakaty i... fejki

"Przepraszam za baner". Wyborcza wojna na plakaty i... fejki

Źródło:
Konkret24

Sławomir Mentzen twierdzi, że Ukraińcy przebywający w Polsce w świadczeniach socjalnych dostają więcej, niż wpłacają do budżetu państwa w podatkach. Dostępne opracowania pokazują jednak coś odwrotnego.

Mentzen o tym, ile wydajemy na Ukraińców, a ile zyskujemy. Nie ma racji

Mentzen o tym, ile wydajemy na Ukraińców, a ile zyskujemy. Nie ma racji

Źródło:
Konkret24

W sieci rozchodzi się informacja, jakoby Polska była "rekordzistą" pod względem złożonych wniosków azylowych w tym roku. Przekaz ten podają dalej między innymi działacze Konfederacji i PiS. Jednak autor posta, który stał się źródłem tych doniesień, manipulacyjnie dobrał dane. I o czymś nie wspomniał.

Rekord wniosków o azyl w Polsce? Podwójna manipulacja

Rekord wniosków o azyl w Polsce? Podwójna manipulacja

Źródło:
Konkret24

Prezydent Andrzej Duda wykorzystał zaproszenie na konwencję Karola Nawrockiego w Łodzi, żeby chwalić osiągnięcia rządów Zjednoczonej Prawicy i skrytykować działania gabinetu Donalda Tuska. W niektórych kwestiach mijał się jednak z prawdą, wprowadzając opinię publiczną w błąd.

Duda na konwencji Nawrockiego. Cztery nieprawdy

Duda na konwencji Nawrockiego. Cztery nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Poseł Konfederacji Michał Wawer straszy "polskimi emeryturami dla Hindusów", czyli że ZUS będzie hojnie dopłacał do "skromnych indyjskich emerytur". Mechanizm tej manipulacji jest podobny, jak w fałszywej narracji o uprawnieniach emerytalnych dla Ukraińców. Chodzi o umowy o zabezpieczeniu społecznym, które Polska standardowo zawiera z wieloma krajami.

"Polskie emerytury dla Hindusów"? Co zakłada ta umowa

"Polskie emerytury dla Hindusów"? Co zakłada ta umowa

Źródło:
Konkret24

Wojna prezydenta Donalda Trumpa z Uniwersytetem Harvarda trwa. Według rozsyłanego w sieci przekazu w odwecie za zabranie uczelni funduszy jej władze odrzuciły aplikację najmłodszego syna Trumpa - Barrona. Jednak żadnych dowodów na tę teorię nie ma.

Harvard nie przyjął na studia syna Trumpa? Skąd taka plotka

Harvard nie przyjął na studia syna Trumpa? Skąd taka plotka

Źródło:
Konkret24

Teksty z trzynastu polskich serwisów informacyjnych wykorzystano w kolejnej fazie operacji wpływu prowadzonej przez rosyjski ośrodek dezinformacji. W specjalnie tworzonych postach linkowano do artykułów, które zawierały treści przydatne Kremlowi. A potem w ruch szły boty.

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Źródło:
Konkret24

"Jakaś masakra", "ekologia to fikcja" - komentują internauci film, który notuje miliony wyświetleń w sieci. Ma przedstawiać cmentarz elektrycznych skuterów. Co o nim wiemy?

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

Posłowie i senatorowie PiS mieli wpłacać na partię minimum tysiąc złotych miesięcznie, europosłowie PiS - minimum pięć tysięcy. Tak zarządził Jarosław Kaczyński, gdy PiS nie dostał części subwencji. Konkret24 pozyskał rejestr wszystkich wpłat dla tej partii za 2024 rok. Oto kto wpłacił najwięcej, a kto w ogóle.

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Źródło:
TVN24+