Czołgi "wypożyczone z Kazachstanu" na paradzie w Moskwie?

Rosyjskim władzom bardzo zależy, żeby obchody zakończenia drugiej wojny światowej - w Rosji świętowane 9 maja jako Dzień Zwycięstwa nad nazistowskimi Niemcami - były w tym roku szczególnie uroczyste ze względu na okrągłą, 80. rocznicę. Kreml oczekiwał w Moskwie 29 światowych przywódców, w tym z Europy: prezydenta Serbii Aleksandra Vuczicia i premiera Słowacji Roberta Fico. Goście będą mogli oglądać tradycyjną paradę zwycięstwa, podczas której Rosja prezentuje swoich żołnierzy i sprzęt wojskowy.

Przygotowania do parady trwały od wielu tygodni, a do sieci często wrzucano nagrania, na których widać pojazdy wojskowe przemieszczające się po ulicach Moskwy i innych rosyjskich miast. Jeden z takich filmów wywołał szczególne zainteresowanie, ponieważ pojawiły się sugestie, że widać na nim czołgi pożyczone przez Rosjan specjalnie na tę okazję z Kazachstanu. Takim domysłom sprzyjał fakt, że w poprzednich latach parady zwycięstwa były uboższe w sprzęt ze względu na zaangażowanie w wojnę prowadzoną przez Rosję w Ukrainie. Tygodnik "The Economist" napisał, bazując na danych zespołu The Conflict Intelligence Team (analizuje dane z otwartych źródeł dotyczące rosyjskiej armii), że liczba sprzętu wojskowego pokazanego na paradach zwycięstwa w prawie 60 rosyjskich miastach spadła w przeciągu czterech lat z 2009 do 912 w 2024 roku.

Między innymi dlatego tegoroczne nagranie, na którym widać pięć przystrojonych na paradę czołgów, opisywano jako: "Rosja na sprzęcie wypożyczonym z Kazachstanu szykuje się do parady w Moskwie". Wpisy z taką frazą można znaleźć w kilku serwisach społecznościowych i w kilku językach, m.in. po polsku czy po angielsku.

Niektórzy komentujący uwierzyli w wypożyczenie kazachskich czołgów na moskiewską paradę. "Odda po paradzie?"; "Pół litra, że nie oddadzą tych czołgów"; "To ci będzie parada" - pisali.

Tłumaczymy, dlatego ten przekaz nie może być prawdziwy.

Jak ustaliliśmy, nagranie rzeczywiście pokazuje tegoroczne przygotowania do parady zwycięstwa w Moskwie. Pod koniec kwietnia tego roku publikowano je na kontach poświęconych wojnie rosyjsko-ukraińskiej z opisem, że to "sprzęt wojskowy przejeżdżający przez rosyjskie miasta" w ramach prób przed uroczystościami 9 maja. W wiarygodnych źródłach nie podawano jednak informacji, jakoby czołgi miały być "wypożyczone z Kazachstanu".

Powód jest jeden: Kazachstan nie posiada tego typu czołgów na wyposażeniu swoich sił zbrojnych. Jak przekazał Konkret24 Damian Ratka, dziennikarz serwisu Defence24.pl, który specjalizuje się opisywaniu m.in. wojsk pancernych:

Tę odmianę czołgu Rosjanie po raz pierwszy zaprezentowali właśnie podczas parady z okazji Dnia Zwycięstwa w 2017 roku. Paweł Przeździecki w magazynie "Wojsko i Technika" pisał wtedy, że te pojazdy "z roku na rok stają się trzonem rosyjskich Wojsk Pancernych". Według opracowania "Military Balance 2023" Rosja ma 500 czołgów w wersji T-72B3, podczas gdy Kazachstan posiada jedynie czołgi w wersji T-72BA.

Na moskiewskiej paradzie nie będzie więc sprzętu z Kazachstanu, ale według doniesień medialnych w tegorocznych uroczystościach weźmie udział reprezentacja kazachskich wojskowych i prezydent tego kraju Kasym-Żomart Tokajew.

Kazachstan jednak w tym roku wyraźnie zmienił swoje podejście do obchodzenia rocznicy zakończenia II wojny światowej. Władze największych miast w kraju po raz pierwszy zakazały organizacji przemarszów "Nieśmiertelnego Pułku", czyli spopularyzowanej przez Rosję propagandowej akcji, która ma upamiętnić obywateli ZSRR poległych podczas wojny. Ponadto dwa dni przed oficjalną, rosyjską datą Dnia Zwycięstwa - 7 maja - w stolicy Kazachstanu, Astanie, po raz pierwszy od lat odbyła się wielka parada wojskowa, w której upamiętniono wkład Kazachów w zwycięstwo sprzed 80 lat.