"Propaganda ekokomunizmu", "mała manipulacja umysłem"? Tych map nie można porównywać

"Propaganda ekokomunizmu", "mała manipulacja umysłem"? Dlaczego tych map nie można porównywaćTwitter/Shutterstock

"Chwyty marketingowe", "manipulacja umysłem" - tak internauci komentują krążące szeroko w internecie zestawienie dwóch telewizyjnych map prognoz pogody, zarzucając manipulację kolorami i temperaturami. Ma to być dowód, że media nakręcają strach przed globalnym ociepleniem, którego nie ma. Wyjaśniamy, z czego wynikają te kolory map.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Tysiące komentarzy, udostępnień i polubień zbiera ilustracja, na której zestawione ze sobą dwie mapy pogodowe emitowane w niemieckiej telewizji mają udowadniać - według internautów - jak media manipulują i kreują wrażenie globalnego ocieplenia. Ilustracja z telewizyjnymi ekranami krąży w mediach społecznościowych przy okazji przetaczającej się przez Europę w czerwcu i lipcu fali upałów. Na mapie u dołu, która pochodzi z 2022 roku, wyświetlane temperatury w Niemczech są niższe (od 19 do 32 stopni Celsjusza) niż na tej u górze z 2017 roku (przeważnie powyżej 30 stopni) - ale to tegoroczna mapa z niższymi temperaturami jest niemal cała w czerwieni. Mapa sprzed pięciu lat, z niższymi temperaturami, jest jednolitym zielonym kolorze. Właśnie to ma być dowodem, jak media manipulują, dezinformują, oszukują, wywołują panikę i straszą odbiorców, podczas gdy - zdaniem internautów - nic specjalnego z pogodą się nie dzieje, a globalnego ocieplenia tak naprawdę nie ma.

Internauci w wielu językach komentowali obie pogodowe mapy Twitter/Facebook

"Odrobina dramaturgii. Szczypta czerwieni i można zmienić lato w piekło i apokalipsę" - kpił 22 lipca jeden z polskojęzycznych internautów na Facebooku. "Ta czerwień jest taka straszna"; "Oczywiście (...) jest tak ubarwione wszystko. (...) Chwyty marketingowe"; "Mała manipulacja umysłem"; "Cyrk dla debili"; "I tak pierdo*ą tym durnym otumanionym Niemcom o zmianach klimatu" - komentowali inni użytkownicy (pisownia postów oryginalna).

10 sierpnia mapy opublikował na Twitterze Tomasz Sommer, komentując: "Te dwa obrazki dzieli 5 lat. Propaganda ekokomunizmu narasta z każdym dniem". Wpis polubiło prawie 2,3 tys. osób.

Nowe zjawiska w przyrodzie wyraźnym ostrzeżeniem klimatycznym
Nowe zjawiska w przyrodzie wyraźnym ostrzeżeniem klimatycznymtvn24

Zestawienie map krąży szeroko w całej sieci; znaleźliśmy posty po angielsku, hiszpańsku, portugalsku, rumuńsku, chorwacku, fińsku czy słowacku. Mimo że portale fact-checkingowe już to wyjaśniały (Leadstories.com, PolitiFact.com, Reuters.com, Factcheck.afp.com czy Demagog.org) - cały czas pojawiają się nowe wpisy, w których internauci porównują obie mapy. A tak naprawdę porównują nieporównywalne - wyjaśnienie różnicy kolorów map jest prozaiczne.

Mapy prawdziwe. Jest jednak "ale"

Przedstawione na zestawieniu zdjęcia są autentyczne, pochodzą z tego samego programu informacyjnego "Tagesthemen" produkowanego przez ARD, czyli niemieckiego publicznego nadawcę radiowo-telewizyjnego. Na obu zdjęciach przed mapami jest ta sama prezenterka - Claudia Kleinert.

Mapę u góry widzowie zobaczyli 21 czerwca 2017 roku. Natomiast dolną dzień wcześniej niż to zostało pokazane na zestawieniu, czyli 20 czerwca tego roku. Dzieli je zatem rzeczywiście niemal pięć lat.

"Wpis [w mediach społecznościowych] wprowadza w błąd" - tłumaczyła w rozmowie z PolitiFact Sabine Renken, rzeczniczka Hessischer Rundfunk, regionalnego publicznego nadawcy z Hesji. Wypowiadała się także dla innych mediów. (Dlaczego ją pytano o komentarz - za chwilę to wyjaśnimy). Ranken wyjaśniła, że na górnej mapie z 2017 roku kolor zielony nie jest związany z wysokościami temperatur. Jak sprawdziliśmy, podczas emitowanej wtedy prognozy prezenterka pokazywała, gdzie w najbliższych dnia będą deszcze i burze, gdzie i jaki będzie wiał wiatr, a na koniec zapowiedziała w Niemczech ochłodzenie. Robiła to wszystko na tle mapy, która cały czas miała taki sam zielony kolor. Była to po prostu zwykła mapa topograficzna pokazująca lasy, rzeki, morza itp.

Natomiast mapa z 2022 roku, na której dominuje czerwień, to - jak tłumaczy Sabine Ranken - tzw. heat mapa, czyli mapa ciepła przygotowana specjalnie do prezentowania prognozowanej temperatury. Na takich mapach czasem używa się kolorów, by łatwo można było odróżnić, gdzie będzie zimno, gdzie umiarkowanie ciepło, a gdzie gorąco. Im ciemniejsza czerwień, tym będzie bardziej upalnie.

Nieznośne upały ogarniają Europę (materiał z 12 lipca 2022 roku)
Nieznośne upały ogarniają Europę (materiał z 12 lipca 2022 roku)tvn24

Ranken tłumaczy, że w 2020 roku - a więc między publikacją jednej i drugiej mapy w niemieckiej telewizji - zmieniono format prognozy pogody. Wcześniej mapy były dostarczane przez różne redakcje i firmy, więc różniły się wyglądem i miały różne kolory. Zmieniło się to w styczniu 2020 roku, gdy właśnie Hessischer Rundfunk, której rzeczniczką jest Ranken, zaczęła produkować prognozy dla wszystkich stacji zrzeszonych w ARD. Ujednolicono wówczas format, styl i kolorystykę map. Heat mapy obecne od ponad 30 lat w innym programie ARD "Tagesschau" - jak przekazała Ranken, zostały także wprowadzone do "Tagesthemen".

"Nie chodzi o wszczynanie alarmu, ale o to by grafika była jak najbardziej czytelna, by można ją było szybko uchwycić" - powiedziała. "Do końca 2019 roku mapy prezentowane w 'Tagesthemen' przedstawiały temperaturę tylko w liczbach. Zielone tło nie miało związku z temperaturą" - wyjaśniła.

Podsumowując: do 2020 roku kolor na mapach pogodowych prezentowanych w "Tagesthemen" w ARD nie był powiązany z prezentowanymi temperaturami. Nie były to heat mapy. Przejrzeliśmy archiwalne wydania tego niemieckiego programu z 2017 roku - słowa rzeczniczki się potwierdzają, mapy były zawsze w zielonym kolorze. Natomiast od kiedy w "Tagesthemen" wprowadzono mapy ciepła, kolor mapy zależy od prezentowanych temperatur. Obejrzeliśmy kilka prognoz pogody, którymi w ostatnich miesiącach kończył się ten niemiecki magazyn informacyjny - gdy jest upalnie, mapa jest na czerwono.

W innym programie ARD tzw. heat mapy są obecne dużo dłużej - od ponad 30 lat.

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Twitter/Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Twitter/Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Epidemia odry w Teksasie i teorie amerykańskiego sekretarza zdrowia Roberta F. Kennedy'ego Jr. na temat szczepionek spowodowały, że w polskiej sieci wraca dyskusja, czy warto się szczepić. Przypominamy, dlaczego nie można dopuścić do przekroczenia "czerwonej linii" - i sprawdzamy, jak jest obecnie w Polsce.

Szczepienia na odrę. Ile brakuje do przekroczenia "czerwonej linii"?

Szczepienia na odrę. Ile brakuje do przekroczenia "czerwonej linii"?

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego w sieci przekazu wiceprezydent USA J.D. Vance miał powiedzieć, że Stany Zjednoczone dla dobra Europy "muszą trwale zneutralizować Niemcy". To manipulacja.

J.D. Vance powiedział: "Ameryka musi zneutralizować Niemcy"?

J.D. Vance powiedział: "Ameryka musi zneutralizować Niemcy"?

Źródło:
Konkret24

"Zmarła po pięciu godzinach przesłuchania"; "zginęła z rąk naszych przeciwników", "zapłaciła najwyższą cenę" - tak w dwa dni po śmierci Barbary Skrzypek politycy PiS zbudowali narrację o tym, że jej zgon jest wynikiem przesłuchania w prokuraturze. Przedstawiamy kalendarium wydarzeń.

Śmierć Barbary Skrzypek. Jak zbudowano przekaz "pierwsza ofiara reżimu"

Śmierć Barbary Skrzypek. Jak zbudowano przekaz "pierwsza ofiara reżimu"

Źródło:
Konkret24

"Demokracja to ułuda", "u nas też musi do tego dojść" - tak internauci komentują nagranie z Grecji, gdzie obywatele starli się z policją. Według popularnego przekazu protesty wywołała polityka rządu wobec Ukrainy. Tymczasem powód protestów był inny.

Zamieszki w Grecji z powodu wsparcia dla Ukrainy? Co to za protesty

Zamieszki w Grecji z powodu wsparcia dla Ukrainy? Co to za protesty

Źródło:
Konkret24

Oddano Unii Europejskiej kontrolę nad Wojskiem Polskim, odebrano państwom decyzyjność w sprawach obrony - tak europosłowie PiS tłumaczą, dlaczego głosowali przeciw rezolucji Parlamentu Europejskiego dotyczącej między innymi Tarczy Wschód. Twierdzą też, że projekt nie jest realizowany. Ich tezy wprowadzają w błąd opinię publiczną.

Tarcza Wschód: co już zrobiono. Manipulacje PiS po głosowaniu w PE

Tarcza Wschód: co już zrobiono. Manipulacje PiS po głosowaniu w PE

Źródło:
Konkret24

"Propaganda", "inscenizacja", "reżim kijowski" - to komentarze internautów do filmu, który ma być dowodem na to, że Ukraina zatrudnia aktorów do tworzenia antyrosyjskich treści. Jednak prawda jest zupełnie inna, a metoda dezinformacji oskarżająca Ukrainę o tworzenie propagandówek - powszechna.

Aktorzy zamiast żołnierzy? Jak do prokremlowskiej tezy wykorzystano teledysk

Aktorzy zamiast żołnierzy? Jak do prokremlowskiej tezy wykorzystano teledysk

Źródło:
Konkret24

"Telewizja uczy dzieci nienawiści!", "spot propagandowy uczy najmłodszych donosicielstwa" - komentują internauci, oburzeni rzekomą reklamą, która miała się ukazać w ukraińskiej stacji dla dzieci. Przestrzegamy: to fałszywka. I kolejny przykład rosyjskiej dezinformacji uderzającej w Ukrainę.

"Zgłoś zdradę", donieś na rodzinę. Uwaga: rosyjska fałszywka

"Zgłoś zdradę", donieś na rodzinę. Uwaga: rosyjska fałszywka

Źródło:
Konkret24

Nienaturalnie wykręcone dłonie, znikające ręce i palce - tak wyglądają na zdjęciu kobiety, które rzekomo wspierają kampanię Karola Nawrockiego. Politycy PiS rozsyłają fotografię, a internauci zachwycają się akcją wyborczyń. Tylko że one nie istnieją.

"Polskie dziewczyny za Nawrockim". Wygenerowane komputerowo

"Polskie dziewczyny za Nawrockim". Wygenerowane komputerowo

Źródło:
Konkret24

Plotka o rzekomej konsultacji Wołodymyra Zełenskiego z politykami amerykańskiej Partii Demokratycznej obiegła internet. Prezydent Ukrainy jakoby był namawiany do twardej postawy wobec Donalda Trumpa. Wyjaśniamy, jaką drogę pokonała ta nieprawdziwa informacja, która dotarła do ludzi z najbliższego otoczenia prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Plotka o spotkaniu Trump-Zełenski. Jak otoczenie prezydenta USA tworzy fikcję

Plotka o spotkaniu Trump-Zełenski. Jak otoczenie prezydenta USA tworzy fikcję

Źródło:
Konkret24

Jak to jest z produkcją amunicji w Polsce? Zdaniem polityków Konfederacji "nie mamy produkcji amunicji", według innych polityków - mamy, tylko zbyt małą. Sednem sporu jest posiadanie własnych surowców. Wyjaśniamy.

"Polska nie produkuje amunicji"? Jest pewien problem

"Polska nie produkuje amunicji"? Jest pewien problem

Źródło:
Konkret24

"Jak jesteś chory przewlekle, to się ciebie nie leczy, tylko trafiasz na listę do 'odstrzału'" - straszą internauci. W szpitalnych oddziałach ratunkowych rzekomo segregowani są pacjenci, którzy "kwalifikują się do wręczenia protokołu zapobiegania terapii daremniej". To przekaz towarzyszący popularnemu nagraniu, które krąży w mediach społecznościowych. To całkowita nieprawda i szerzenie dezinformacji. Wyjaśniamy.

"Segregacja pacjentów na SOR-ach"? Kłamstwa o terapii daremnej

"Segregacja pacjentów na SOR-ach"? Kłamstwa o terapii daremnej

Źródło:
Konkret24

Zdaniem wicemarszałka Sejmu Piotra Zgorzelskiego nastały czasy, gdy Rosja wróciła do realizacji doktryny Primakowa, a Stany Zjednoczone ożywiły doktrynę Monroego. Dwa wielkie mocarstwa i dwie metody prowadzenia polityki zagranicznej - o co chodzi? Eksperci oceniają, czy teza wicemarszałka jest trafna.

Trump kontra Putin. Doktryny dwóch mocarstw znowu żywe? "Widać echa"

Trump kontra Putin. Doktryny dwóch mocarstw znowu żywe? "Widać echa"

Źródło:
Konkret24

"Czas się zastanowić, komu naprawdę warto pomagać", "zamiast wdzięczności aroganckie komentarze" - reagują internauci na masowo rozpowszechniany film. W nim rzekomo "niewdzięczna Oksana" krytykuje bowiem paczkę pomocową otrzymaną z Polski. Uwaga: to rosyjska i antyukraińska dezinformacja. Film zmanipulowano, prawdziwa autorka mówiła coś odwrotnego.

Ukrainka "pogardza żywnością z Polski"? Nie wierzcie w ten film

Ukrainka "pogardza żywnością z Polski"? Nie wierzcie w ten film

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie ukraińskiego nagrobka ma być dowodem na to, że ojciec obecnego ministra sprawiedliwości Adama Bodnara rzekomo miał powiązania z ukraińską organizacją UPA. Wyjaśniamy.

"Grób ojca Adama Bodnara"? Minister wyjaśnia

"Grób ojca Adama Bodnara"? Minister wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Internauci zachwycają się postawą Jacka Nicholsona, oglądając filmik rzekomo pokazujący scenę, jak aktor ten solidaryzuje się z Ukrainą. Lecz nie jest to ani nowy film, ani znany aktor.

Jack Nicholson wspiera Ukrainę? Wyjaśniamy

Jack Nicholson wspiera Ukrainę? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Polityk Konfederacji przestrzega, że w Unii Europejskiej może zostać wprowadzony zakaz środków do walki z gryzoniami. Internauci reagują na to oburzeniem. Komisja Europejska uspokaja.

Unia Europejska "zakaże trutek na szczury"? Mamy odpowiedź

Unia Europejska "zakaże trutek na szczury"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Premier Donald Tusk zapowiedział plany na zwiększenie obronności, w tym szkolenia wojskowe i potencjalne wycofanie Polski z konwencji ottawskiej i dublińskiej. Wywołało to wiele komentarzy, szczególnie w kontekście konwencji dublińskiej. Wyjaśniamy, co to za umowy i czego dotyczą.

Konwencja ottawska i dublińska. Tusk wypowiedział? Niezupełnie

Konwencja ottawska i dublińska. Tusk wypowiedział? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

"Niemcy będą zwozić imigrantów autobusami", "już w tym tygodniu pierwszy transport nielegalnych migrantów" - alarmują internauci, twierdząc, że takie są ustalenia międzyrządowe. Przekaz ten jest szeroko rozpowszechniany w sieci, między innymi przez Konfederację. Nie jest prawdziwy. To manipulacja stworzona na bazie tekstu niemieckiego serwisu.

"Autobusy z imigrantami" przyjadą z Niemiec? "Kampanijne kłamstwo"

"Autobusy z imigrantami" przyjadą z Niemiec? "Kampanijne kłamstwo"

Źródło:
Konkret24

Wobec zapowiedzi administracji Donalda Trumpa, że warto postawić na reset relacji z Rosją, przypominane są kontakty obecnego prezydenta USA z ludźmi Kremla w przeszłości. W ten sposób nową odsłonę zyskał przekaz, jakoby w latach 80. Trump miał zostać zwerbowany przez radzieckie KGB. Wyjaśniamy, ile w tym prawdy.

Trump, agent "Krasnov" i KGB. Co to za historia

Trump, agent "Krasnov" i KGB. Co to za historia

Źródło:
Snopes

Toronto wstrzymało dopłaty dla kierowców samochodów marki Tesla, a internauci rozpowszechniają przekaz, jakoby w ogóle wprowadzono zakaz wjazdu tych aut do Kanady. Służby graniczne uspokajają: Kanadyjczycy posiadający tesle mogą spokojnie wracać do kraju.

"Brawo Kanada"? No niezupełnie

"Brawo Kanada"? No niezupełnie

Źródło:
Konkret24

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki wciąż mówi o "trzykrotnym spadku przyjęć" do wojska. Według szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w razie konfliktu Polska może stworzyć półmilionową armię. A jak jest naprawdę z liczebnością naszej armii i rekrutacją do niej? Prezentujemy dane Ministerstwa Obrony Narodowej.

Ilu mamy "żołnierzy pod bronią", a ilu rekrutujemy co roku. Najnowsze dane

Ilu mamy "żołnierzy pod bronią", a ilu rekrutujemy co roku. Najnowsze dane

Źródło:
Konkret24

Po kłótni w Białym Domu w sieci pojawiają się teorie dotyczące umów podpisywanych przez Ukrainę z innymi państwami za plecami Donalda Trumpa. Według jednej Ukraina zawarła wcześniej porozumienie z Wielką Brytanią także co do złóż surowców. Wyjaśniamy.

Zełenski "potajemnie podpisał umowę z Wielką Brytanią" i rozgrywał Trumpa? O co tu chodzi

Zełenski "potajemnie podpisał umowę z Wielką Brytanią" i rozgrywał Trumpa? O co tu chodzi

Źródło:
Konkret24

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki mówił, że rezygnacja z dotacji do aut elektrycznych to sposób na niższe ceny prądu. "My wszyscy płacimy za kilkadziesiąt tysięcy samochodów elektrycznych" - twierdził. Pokazujemy, na ile dokładnie pojazdów wypłacono dotacje i jakie to były kwoty.

Nawrocki chce likwidacji dopłat do elektryków. Sprawdziliśmy, ile wyniosły i kto je otrzymał

Nawrocki chce likwidacji dopłat do elektryków. Sprawdziliśmy, ile wyniosły i kto je otrzymał

Źródło:
Konkret24

Joe Biden miał specjalnie doprowadzić do wzrostu cen jaj, miliony osób powyżej 100. roku życia miały pobierać emerytury, a przy budowie Kanału Panamskiego miało umrzeć tysiące Amerykanów - takie rewelacje wygłaszał prezydent Donald Trump w Kongresie USA. Mijał się też z prawdą, opowiadając o migrantach czy o pomocy dla Ukrainy.

Jak Trump przed Kongresem mijał się z prawdą

Jak Trump przed Kongresem mijał się z prawdą

Źródło:
Konkret24, CNN

Według jednej wersji są to mieszkańcy Kijowa, którzy niedawno wyszli na ulicę protestować przeciwko prezydentowi Zełenskiemu. Według innego przekazu są to mieszkający w Polsce Ukraińcy, domagający się większego wsparcia socjalnego. Tymczasem popularne w sieci nagranie pokazuje zupełnie inną manifestację.

Ukraińcy wyszli na ulice. Kiedy?

Ukraińcy wyszli na ulice. Kiedy?

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego w sieci przekazu Norwegia w ramach solidarności z Ukrainą miała zaprzestać dostarczania paliwa dla okrętów amerykańskiej marynarki wojennej. To nieprawda - choć faktem jest, że jedna z firm postanowiła okazać Ukraińcom "moralne wsparcie". Wyjaśniamy.

Norwegia "odmawia paliwa okrętom USA"? Kto naprawdę odmówił

Norwegia "odmawia paliwa okrętom USA"? Kto naprawdę odmówił

Źródło:
Konkret24

Wołodymyr Zełenski odwołuje wybory w Ukrainie, zabił amerykańskiego dziennikarza i nie wie, gdzie są pieniądze, które otrzymał jako wsparcie ze Stanów Zjednoczonych - to tylko niektóre z fałszywych przekazów, które Elon Musk wykorzystywał do dyskredytacji prezydenta Ukrainy i jego otoczenia.

Elon Musk o Zełenskim i Ukrainie. Nieprawdy i manipulacje

Elon Musk o Zełenskim i Ukrainie. Nieprawdy i manipulacje

Źródło:
Konkret24