Jak działa "polityka wystawiania mandatów" w czwartej fali pandemii? Sprawdzamy statystyki policji

Eksplozja pandemii - tak 20 października na konferencji prasowej minister zdrowia Adam Niedzielski opisał sytuację epidemiczną w Polsce. Tego dnia resort zdrowia informował o 5559 kolejnych przypadkach zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2. Było to ponad dwa razy więcej niż tydzień wcześniej (2 grudnia raportowano już ponad 27 tys. zakażeń). Minister Niedzielski zapowiedział w październiku więcej kontroli przestrzegania obostrzeń. "Zwracam szczególną uwagę na środki transportu i zachowanie tam odpowiedzialnej postawy: noszenie maseczek" – mówił. "Mamy uzgodnienie z policją takie, że polityka upomnień czy zwracania uwagi zmienia się w politykę wystawiania mandatów, czyli ta proporcja mandatów do upomnień będzie rosła" – stwierdził.

Zapowiedź "bardziej dolegliwej" polityki karania za brak maseczek minister zdrowia powtórzył 28 października, będąc w Poznaniu. "Do tej pory podstawowym elementem było zwracanie uwagi albo upomnienie, natomiast teraz przechodzimy na politykę wystawiania mandatów" - mówił. "Mamy dobre podstawy prawne, bo przypomnę, że kodeks wykroczeń został pod tym kątem zmieniony, więc nie ma tu problemu legislacyjno-egzekucyjnego" - dodał.

W kolejnych dniach minister zdrowia przypominał o tych decyzjach. "Jeżeli patrzymy na skalę zjawiska i problem, z jakim mamy do czynienia, to w tej chwili naszą bronią są: egzekucja obowiązujących obostrzeń oraz nasza zdolność organizacyjna" - mówił minister 1 listopada w wywiadzie dla Polsat News i Interii. 4 listopada informował, że prowadzone są rozmowy z Komendantem Głównym Policji na temat "zwiększenia rygoru egzekucji maseczek w przestrzeniach zamkniętych". "Dotyczy to przede wszystkim środków transportu publicznego i miejsc takich jak galerie, gdzie są duże skupiska ludzkie. Ustaliliśmy sobie z panem komendantem, że to są te priorytety wykonywania kontroli" - przekazał. Również 6 listopada w RMF FM minister mówił o ustalonych z policją dwóch priorytetach kontroli przestrzegania noszenia maseczek: komunikacji miejskiej i galeriach handlowych.

24 listopada Adam Niedzielski, podkreślając na konferencji prasowej, że ważna jest "egzekucja podstawowych obowiązków związanych przede wszystkim z noszeniem maseczek", poinformował, że "od początku tych działań jest już ponad 127 tysięcy wystawionych mandatów".

Czy zapowiadana przez ministra zdrowia "polityka wystawiania mandatów" za nieprzestrzeganie obostrzeń jest realizowana i czy potwierdzają to policyjne statystyki? By to sprawdzić, 22 listopada poprosiliśmy biura prasowe szesnastu komend wojewódzkich policji i Komendy Stołecznej Policji o dane, ile mandatów wystawiono za nieprzestrzeganie obostrzeń epidemicznych od 2 sierpnia do 21 listopada.

Jak się okazało, uzyskanie ich nie jest łatwe - komendy tłumaczą np., że nie dysponują gotowymi statystykami według tygodni czy dni; część przesłanych nam danych obejmuje różne tygodnie; rzecznik prasowy KWP w Białymstoku odpowiedział, że interesujące nas dane nie są gromadzone; zespół prasowy KWP w Szczecinie poinformował, że właściwymi statystykami nie dysponuje, bo przepisy o sprawozdawczości nie zobowiązują do prowadzenia tak szczegółowych rejestrów.

Do publikacji tego tekstu dostaliśmy dane z 11 województw: dolnośląskiego, lubuskiego, łódzkiego, mazowieckiego (ale bez Warszawy), opolskiego, podkarpackiego, pomorskiego, śląskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego i wielkopolskiego. Każda jednostka nieco inaczej opisuje swoje statystyki - przedstawiamy te same opisy. Najczęściej są to dane o mandatach "za nieprzestrzeganie obostrzeń". Biura prasowe kilku komend podały, że dominująca część wystawianych mandatów dotyczyła "niezakrywania twarzy maseczkami".

Jak pokazują poniższe wykresy, w tych 11 województwach od drugiej połowy października policja wystawiała rzeczywiście więcej mandatów za nieprzestrzeganie epidemicznych obostrzeń.

W województwie dolnośląskim do połowy października wystawiano tygodniowo mniej niż 200 mandatów - a od połowy października widać wyraźny wzrost liczby kar.

Od 18 do 24 października wystawiono już 306 mandatów, w kolejnym tygodniu - 677. W pierwszym tygodniu listopada było już blisko tysiąc kar pieniężnych. A od 15 do 21 listopada mandatów wystawiono aż 1,9 tys.

Dane z województwa lubuskiego nie zawierają statystyk z 11, 25, 29 października i 9 listopada. Zwraca uwagę w ogóle niewielka liczba mandatów za nieprzestrzeganie obostrzeń. Tylko w ostatnim analizowanym tygodniu przekroczyła 100. W tygodniach od 2 sierpnia do 17 października w całym województwie lubelskim wystawiano najwyżej 20 mandatów tygodniowo. Od połowy października widać już wzrosty, ale w porównaniu z innymi województwami nie są to duże liczby. Najwięcej mandatów - 103 - wystawiono między 22 a 28 listopada.

W województwie łódzkim od 2 sierpnia do 17 października wystawiano średnio 75 mandatów za łamanie obostrzeń. Najwięcej od 2 do 8 sierpnia - 164.

Wyraźny wzrost liczby wystawionych mandatów widać w drugiej połowie października - czyli po tym, jak minister Niedzielski zapowiedział zaostrzenie egzekwowania obostrzeń. Od 18 do 24 października mandatów wystawiono 278; od 25 do 31 października - już 565; od 1 do 7 listopada - 918; natomiast od 15 do 21 listopada - 929.

Rzeczniczka KWP w Łodzi zaznaczyła, że interwencje policji kończyły się także pouczeniami i kierowaniem wniosków o ukaranie do sądu. "Naszych reakcji było zdecydowanie więcej" - podkreśliła w odpowiedzi do Konkret24.

Dane Komendy Wojewódzkiej Policji w Radomiu dotyczą Mazowsza z wyłączeniem Warszawy (na dane z Komendy Stołecznej Policji wciąż czekamy). Wynika z nich, że w kolejnych tygodniach od 23 sierpnia do 24 października nie wystawiano więcej niż 400 mandatów za nieprzestrzeganie obostrzeń. Później nastąpił wzrost.

Od 25 do 31 października wystawiono 558 mandatów, w kolejnym tygodniu - 857. Najwięcej decyzji o karach pieniężnych w analizowanym okresie było między 15 a 21 listopada - 915.

Według statystyk opolskiej policji liczba wystawianych w województwie mandatów "za niestosowanie się do obostrzeń" była mniej więcej stała od sierpnia do połowy października. W pierwszych dwóch tygodniach wynosiła ponad 200, ale od 18 do 24 października urosła do 416.

W kolejnym tygodniu mandatów było nieco mniej, ale od następnego tygodnia znowu karano częściej - najwięcej między 15 a 21 listopada: 625 razy. Jak przekazał nam rzecznik KWP w Opolu, większość wykroczeń dotyczyła niezasłaniania twarzy.

Według danych KWP w Rzeszowie w województwie podkarpackim w tygodniach od 2 sierpnia do 3 października kar pieniężnych za niestosowanie się do obostrzeń tylko raz było więcej niż 200 (od 2 do 8 sierpnia - 204). Potem jednak ich przybywało - w trzecim tygodniu października było już ponad 500 mandatów, a od 18 do 24 października - aż 1339.

W kolejnych tygodniach liczba kar pieniężnych nie spadła poniżej tysiąca, w tygodniu od 15 do 21 listopada udzielono ich aż 1922.

Z kolei 16 listopada Onet podał policyjne dane z Podkarpacia od 1 listopada w podziale na liczbę wystawionych mandatów, pouczeń i wniosków o ukaranie skierowanych do sądu: 2806 osób ukarano mandatem karnym, 1527 osób pouczono, wobec 212 skierowano wnioski do sądu o ukaranie.

Najwięcej mandatów wystawionych w województwie pomorskim dotyczyło złamania obowiązku zasłaniania twarzy. Przesłane nam statystyki obejmują również łamanie zakazów gromadzenia się i przemieszczania. Z tym że w sierpniu i wrześniu tygodniowo wystawiano nie więcej niż 300 mandatów za nieprzestrzeganie obostrzeń. A od października liczby rosły. Wyraźnie więcej mandatów policjanci wystawili od 18 do 24 października - 472, w kolejnym tygodniu - 678.

W listopadzie liczba kar pieniężnych sięgała już tysiąca tygodniowo. 1080 mandatów wystawiono od 22 do 28 listopada.

KWP w Gdańsku przesłała nam też dane o liczbie pouczeń. W każdym tygodniu analizowanego okresu było ich więcej niż wystawionych mandatów: od 18 do 24 października - 5987, w kolejnym tygodniu - 6403, w następnym - 7758. Od 22 do 28 listopada udzielono 7486 pouczeń.

Policja śląska przesłała dane o mandatach "za nieprzestrzeganie ograniczeń". Zwraca uwagę duża liczba mandatów wystawionych w sierpniu w porównaniu z wrześniem. W czterech pierwszych tygodniach sierpnia wystawiano średnio ok. 1,7 tys. mandatów, a we wrześniu w żadnym tygodniu liczba ta nie przekroczyła tysiąca.

Natomiast od października widać wyraźny wzrost liczby kar pieniężnych za nieprzestrzeganie obostrzeń. Od 18 do 24 października wystawiono 2265 mandatów, od 25 do 31 października - 2550. A od 1 do 7 listopada - aż 3056. W kolejnych dwóch tygodniach karano już mniej, wciąż jednak było to ponad 2 tys. wystawionych mandatów.

W kolejnych tygodniach sierpnia w województwie świętokrzyskim wystawiano średnio 325 mandatów za nieprzestrzeganie obostrzeń, ale we wrześniu wyraźnie mniej. I tutaj - jak w innych województwach - wyraźny stały wzrost liczby kar nastąpił w drugiej połowie października.

W tygodniu od 18 do 24 października wystawiono 615 mandatów, a potem coraz więcej. Od 15 do 21 listopada wystawiono ich aż 901.

Komenda Wojewódzka Policji w Olsztynie przesłała dane o liczbie mandatów wystawionych za nieprzestrzeganie obowiązku noszenia maseczek w województwie warmińsko-mazurskim. W sierpniu i wrześniu wystawiano kilkadziesiąt mandatów tygodniowo - od października nastąpił wzrost.

W tygodniu od 27 września do 3 października było już 115 kar pieniężnych, w kolejnym tygodniu - 235. Potem było ich znowu mniej, ale wciąż więcej niż przed październikiem.

Od 11 do 17 października wystawiono 117 mandatów, a od 1 do 7 listopada - 221. Potem liczba znowu spadła: od 15 do 21 listopada w całym województwie warmińsko-mazurskim wystawiono 156 mandatów za nienoszenie maseczek.

Z KWP w Poznaniu otrzymaliśmy dane o łącznej liczbie wykroczeń "dotyczących COVID-19". Statystyka uwzględnia liczbę wystawionych mandatów, udzielonych pouczeń i wniosków skierowanych do sądu.

Również te dane pokazują, że od końca października działania policji się nasiliły. Od 27 lipca do 18 października w całym województwie wielkopolskim liczba mandatów, pouczeń i spraw skierowanych do sądu wynosiła średnio 74. Najmniej interwencji było od od 7 do 13 września - 38, najwięcej od 12 do 18 października - 114.

Natomiast od 19 do 25 października było już 238 interwencji policji; od 26 października do 1 listopada - 691; od 2 do 8 listopada - już 1430; najwięcej interwencji było od 16 do 22 listopada - 1540.

W przesłanej nam już 3 grudnia informacji, KWP w Poznaniu dosłała poprawione dane o interwencjach od 23 do 29 listopada: było ich 1469. Dostaliśmy również osobne dane tylko o liczbie wystawianych mandatów: od 27 lipca do 18 października w całej Wielkopolsce wystawiono w tygodniu najwięcej 110 mandatów, liczba ta wzrosła w drugiej połowie października. Od 2 do 8 listopada było już 548 mandatów, a od 23 do 29 listopada - 827.

Policja wielkopolska przekazała nam też dane od 1 do 17 listopada w podziale na liczbę wystawionych mandatów, pouczeń i wniosków o ukaranie skierowanych do sądu. W ciągu tego krótkiego okresu nałożono 1174 mandaty. Więcej - 1378 interwencji - zakończyło się pouczeniem. Skierowano 95 wniosków o ukaranie do sądu.

Aktualizacja

3 grudnia, już po publikacji tekstu, Komenda Stołeczna przesłała nam dane z Warszawy o reakcjach policji na nieprzestrzeganie obowiązku noszenia maseczek. W kolejnych tygodniach od 2 sierpnia do 17 października tygodniowo wystawiano od 115 do 232 mandatów. Znacznie więcej - 365 - wystawiono od 18 do 24 października. Kolejny tydzień to już ponad dwukrotnie więcej kar pieniężnych - 757. W następnych wystawiano co najmniej 650 mandatów.

W każdym z analizowanych tygodni stołeczna policja częściej pouczała, niż wystawiała mandaty. Najwięcej pouczeń było od 25 do 31 października - 1917, najmniej od 9 do 15 sierpnia - 826. W całym omawianym okresie skierowano do sądu 173 wnioski o ukaranie.

Również 3 grudnia otrzymaliśmy dane z województwa lubelskiego od KWP w Lublinie. W kolejnych tygodniach do od 2 sierpnia do 26 września wystawiano tam najwięcej ponad 300 mandatów za niezasłanianie ust i nosa maseczką. Wzrost liczby kar zauważalny jest już od połowy września.

Od 27 września do 3 października wystawiono 497 mandatów, a w kolejnych tygodniach odpowiednio 643, 657 i 1086. Od drugiej połowy października liczba kar finansowych była tygodniowo na poziomie 900-1000.

Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Piotr Skórnicki / Agencja Wyborcza.pl