Strzykawki z AIDS w rzeszowskim i krakowskim klubie? Fake news z legendą w tle

Od kilku dni w mediach społecznościowych i prywatnych wiadomościach w komunikatorach rozsyłane są ostrzeżenia przed kimś, kto w Rzeszowie i Krakowie miał "grasować po klubach i kłuć dziewczyny strzykawkami z podpisem 'witaj w świecie AIDS'". "Osoby, które później się przebadały, mają wynik pozytywny" - pisała jedna z użytkowniczek Twittera, która udostępniła kilka zrzutów ekranu z wiadomościami na ten temat. "Nie wiem na ile to prawda, ale uważajcie na siebie szczególnie w zatłoczonych miejscach" - dodała (pisownia postów oryginalna).

W wiadomościach w Messengerze można przeczytać np. o dziewczynie, która poczuła ukłucie w klubie Pod Palmą w Rzeszowie, a następnie znalazła strzykawkę z napisem "Witaj w świecie AIDS". Wynik jej testu na wirusa HIV wywołującego AIDS miał być pozytywny. Do podobnych sytuacji miało dochodzić w klubie Prozak 2.0 w Krakowie. "Krzysiek był ostatnio ze znajomymi z Rzeszowa w Prozaku. Jego koleżanka tańczy na parkiecie i nagle poczuła, jak coś ją zakłuło. Poszła do łazienki sprawdzić, co tam się stało. A tam strzykawka wbita w ciało z napisem 'witaj w świecie AIDS'" - relacjonował jeden z uczestników konwersacji. "No widzisz mówiłem Ci. To samo jest w Rzeszowie" - odpowiadał inny.

Uspokajamy: rozpowszechniane informacje są nieprawdziwe. Oparto je na miejskich legendach opowiadanych m.in. już w Stanach Zjednoczonych pod koniec dwudziestego wieku.

Nie znaleźliśmy wiarygodnych doniesień o opisywanych wydarzeniach w Krakowie i Rzeszowie - zarówno w mediach lokalnych, jak i ogólnopolskich. Nie trafiliśmy na żadne relacje potencjalnych poszkodowanych czy świadków. Jedynym źródłem informacji o strzykawkach z AIDS pozostają anonimowe wiadomości w komunikatorach. Ich autorzy nie brali udziału w opisywanych wydarzeniach, ale "dowiedzieli się" od znajomych.

Krakowski klub Prozak 2.0 te informacje zdementował już na swoim Instagramie. "W sieci niczym wirus szerzy się łańcuszkowa historia o 'koleżance koleżanki', która poczuła ukłucie w plecy, zobaczyła igłę i nagle ma AIDS. Oczywiście jest to fake news, bo nic takiego nie miało miejsca w naszym klubie" - napisano. Przypomniano, że 1 grudnia wypada Światowy Dzień Walki z AIDS i zamieszczono link z informacjami, jak uniknąć zarażenia wirusem HIV.

Natomiast rzeszowski klub Pod Palmą odpowiedział 22 listopada na pytanie Konkret24 dotyczące opisanego rzekomego zdarzenia, że "to fake news".

Podinspektor Adam Szeląg z Komendy Miejskiej Policji w Rzeszowie przekazał 23 listopada w odpowiedzi na pytanie z Konkret24, że "rzeszowscy policjanci nie otrzymywali zgłoszeń dotyczących opisanych przypadków ukłucia strzykawkami z podpisem 'Witaj w świecie AIDS'". Zapytaliśmy również Komendę Miejską Policji w Krakowie, ale do publikacji artykułu nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Historia o kłuciu kobiet strzykawkami z napisem "Witaj w świecie AIDS" nie jest nowa i nie pochodzi z Polski. Jak opisywał już w 1998 roku amerykański portal fact-checkingowy Snopes.com, jest to legenda miejska, a nawet połączenie dwóch legend rozpowszechnianych od lat 90. dwudziestego wieku w wielu krajach.

Jedna głosiła, że w różnych miejscach publicznych w Stanach Zjednoczonych, głównie w kinach i barach, ktoś pozostawia zakażone wirusem HIV strzykawki, np. na siedzeniach. "Zgodnie z tą legendą młodzi ludzie imprezujący w klubach lub na imprezach rave byli narażeni na ryzyko ukłucia igłą z wirusem HIV, a potem mieli znajdować karteczkę z wiadomością 'Witamy w rzeczywistości — teraz masz AIDS' wepchniętą do kieszeni lub przyklejoną do igły na naklejce" - opisywał Snopes. W 1998 roku ostrzeżenia przed rzekomym zagrożeniem krążyły już w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Meksyku, Australii, Ekwadorze i Niemczech. Zarówno kluby, jak i przedstawiciele policji, zaprzeczali żeby do takich ataków rzeczywiście dochodziło.

Samo hasło "Witaj w świecie AIDS", które miało znajdować się na strzykawkach w krakowskich i rzeszowskich klubach, pochodzi natomiast z innej legendy - znanej w Stanach Zjednoczonych pod nazwą "AIDS Mary" lub "AIDS Harry". Według jej podstawowej wersji nieznana kobieta lub nieznany mężczyzna (stąd imiona Mary i Harry) mieli celowo zarażać inne osoby wirusem HIV, zaciągając je do łóżka. Miała to być zemsta na płci przeciwnej za to, że sami zostali zarażeni w przeszłości. Następnie ofiary takiego podstępu miały znajdować wiadomość "Witaj w świecie AIDS" przekazaną w różnej formie: napisaną szminką na lustrze, zapisaną na kartce w sypialni czy na pozostawionym prezencie takim jak kubek lub mała drewniana trumna. Portal Snopes.com przytacza jedną z krążących tego typu historii, zamieszczonych w sieci już w 1994 roku: "Przyjaciele pewnego mężczyzny urządzają mu 21 urodziny. Upijają go, a potem wynajmują pokój w hotelu i prostytutkę na prezent. Rano, kiedy facet się budzi, prostytutki już nie ma. Kiedy idzie do łazienki, na lustrze napisane szminką jest: Witaj w świecie AIDS!".

Przypomnijmy, że AIDS to zespół nabytego niedoboru odporności wywoływany przez wirus HIV (ludzki wirus niedoboru odporności). Można się nim zarazić na trzy sposoby: poprzez naruszenie ciągłości tkanek (np. przez niesterylny sprzęt taki jak igły i strzykawki używane wcześniej przez inne osoby zakażone HIV); niezabezpieczone kontakty seksualne z zakażonym lub jako dziecko od matki podczas ciąży, porodu lub karmienia piersią.

Pod wpisami o rzekomych strzykawkach z wiadomościami o AIDS w klubach w Rzeszowie i Krakowie wielu komentujących zwracało uwagę, że informacje nie mogą być prawdziwe choćby z tego powodu, iż ofiary zbyt szybko uzyskałyby wynik testu na obecność wirusa HIV. Jak wyjaśniono bowiem np. na stronie Społecznego Komitetu ds. AIDS, "na wynik testu przesiewowego w kierunku HIV oczekuje się najczęściej od jednego do kilku dni, w zależności od miejsca badania". Test zaleca się jednak wykonywać po co najmniej dwóch tygodniach od zakażenia. Ponadto pozytywny wynik testu przesiewowego wymaga dalszych badań. "Jeżeli wynik testu przesiewowego okaże się dodatni, wówczas konieczne będzie wysłanie krwi do laboratorium wykonującego testy potwierdzające zakażenie (Western blot), co może się wiązać z dłuższym oczekiwaniem na wynik" - informuje komitet.

Nie wiemy, od kiedy są rozsyłane informacje o rzekomych wydarzeniach w Krakowie i Rzeszowie - najpopularniejszy wpis na Twitterze pochodzi z 19 listopada. Od tego czasu - czy nawet od poprzedzającego weekendu - nie minęły jeszcze dwa tygodnie, które zaleca się odczekać przed wykonaniem testu na obecność HIV, żeby być pewnym wyników.