Według Marka Suskiego marże firm energetycznych "nie były zbyt wysokie", więc te spółki niewiele więcej zarabiają. Zdaniem Donalda Tuska marże tych firm wzrosły wobec 2021 roku "o tysiące procent". Dane pokazują duży wzrost marż tego lata - ale efekty będzie widać w przyszłorocznych wynikach spółek.
Dyskusji o drastycznych niekiedy podwyżkach cen energii elektrycznej i trudnościach z kupnem węgla towarzyszy dyskusja o zyskach spółek energetycznych. Media informują, że zyski są rekordowe; politycy opozycji krytykują za to rząd - spółki mają zarabiać kosztem obywateli. Premier Mateusz Morawiecki zapowiada, że będzie się domagał od spółek Skarbu Państwa, by ograniczały zyski. Wicepremier Jacek Sasin, równocześnie minister odpowiedzialny za te spółki, proponuje obłożenie spółek podatkiem od zysków nadzwyczajnych.
O zyskach spółek energetycznych mówił 30 września poseł Marek Suski, szef sejmowej komisji do spraw energii, klimatu i aktywów państwowych. Dwa dni wcześniej w Sejmie odbyła się debata towarzysząca drugiemu czytaniu projektu nowelizacji Prawa energetycznego oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii znoszącej tzw. obligo giełdowe, czyli obowiązek sprzedaży energii elektrycznej poprzez giełdę. "Firmy, które sprzedają energię, trochę zarabiają. Te marże nie były zbyt wysokie. Natomiast po ewentualnym takim zabiegu [zniesieniu obligo giełdowego] jeżeli energia byłaby znacznie tańsza (...), to być może ten mechanizm [podatek od nadmiarowych zysków dużych firm] nie będzie potrzebny" - powiedział Suski w Polsat News.
Tego samego dnia kilka godzin później o marżach spółek energetycznych mówił też Donald Tusk, szef Platformy Obywatelskiej. Gościł w Białobrzegach, gdzie od prowadzonego przez samorząd Zakładu Opieki Zdrowotnej państwowa spółka PGNiG zażądała 30 tys. zł za niewywiązanie się umowy polegające na tym, że ośrodek zużył mniej gazu, niż zapisano w umowie. "Te paręnaście, parędziesiąt tysięcy złotych dla Zakładu Opieki Zdrowotnej, dla szkoły, dla przedszkola, wszędzie tam, gdzie zdecydowano się na oszczędności na gazie, to jest rzeczywiście coś bardzo bolesnego i rażąco niesprawiedliwego" - mówił Tusk. "My dzisiaj czytamy o rekordowych - właściwie poza naszą wyobraźnią - marżach nakładanych właściwie na każdego konsumenta przez firmy handlujące prądem. Mówimy o marżach wyższych w porównaniu do zeszłego roku nie o setki, a tysiące procent" - dodał.
Sprawdziliśmy, czy i o ile wzrosły marże spółek Skarbu Państwa produkujących prąd. Bo moment podniesienia marż określa, w wynikach spółek za który rok będzie to widoczne.
Eksperci: wzrost marży o 7000 procent
O wzroście marży spółek wytwarzających energię elektryczną o 7000 proc. mówiła 23 września w Polsat News Paulina Hennig-Kloska, posłanka partii Polska 2050. Powołała się na wyliczenia ekspertów Forum Energii. I prawdopodobnie właśnie o te dane chodziło Tuskowi.
We wrześniu Forum Energii, think tank zajmujący się rynkiem energetycznym, opublikował podsumowanie najważniejszych sierpniowych danych dotyczących energetyki. Opublikował m.in. wykres pokazujący Clean Dark Spread, czyli wysokość modelowej marży brutto od 2016 roku do teraz. Jak wyjaśnia w analizie, ten współczynnik "to różnica ceny energii elektrycznej oraz szacowanych kosztów zmiennych związanych z produkcją energii elektrycznej z węgla (paliwa i uprawnień do emisji)".
"Clean Dark Spread jest wskaźnikiem skorelowanym z zyskiem wytwórcy produkującego energię elektryczną z węgla kamiennego (w rzeczywistości konieczne jest jeszcze uwzględnienie kosztów transportu, kosztów operacyjnych, poniesionych i planowanych kosztów inwestycyjnych itp.). Analiza zmian tej wartości, wraz z CSS (Clean Spark Spread, odpowiednik współczynnika CDS dla spółek gazowych - red.) pozwala na szacowanie bieżącej sytuacji finansowej spółek wytwórczych" - czytamy w analizie Forum Energii.
Dawid Czopek z funduszu inwestycyjnego Polaris FIZ przekazał w rozmowie z Konkret24, że jest to podstawowy wskaźnik i najlepiej pokazujący, ile zarabia się na energii węglowej.
Jak pokazuje powyższy wykres, według ekspertów Forum Energii w sierpniu tego roku CDS wyniósł 1287,43 zł/MWh, a rok temu - 18,08 zł/MWh. Jest to zatem wzrost 71-krotny. "To oznacza, że w przeciągu 12 miesięcy marża brutto firm sektora energetycznego urosła 7000 proc. mimo w miarę stabilnych cen krajowego węgla i ustabilizowania się sytuacji na rynku uprawnień do emisji CO2 (obecnie to około 70 euro za tonę, a jeszcze w marcu 100 euro za tonę)" - ocenia Piotr Maciążek, ekspert ds. energii, w analizie opublikowanej we wrześniu na stronie Strefainwestorow.pl. Pisze też, że w dotychczasowych wynikach sektora energetycznego "tak duża dynamika marży brutto sektora energetycznego jest tylko częściowo widoczna w raportach finansowych za pierwszą połowę bieżącego roku".
- Tak wysoka marża obowiązywałaby, gdyby ktoś chciał kupić energię po cenach dzisiejszych i taka będzie w przyszłym roku, ponieważ firmy energetyczne teraz zawierają kontrakty. Te propozycje ogromnych podwyżek rozsyłane do samorządów, o których słyszymy, właśnie dotyczą przyszłego roku - tłumaczy Dawid Czopek. Dlatego - odnosząc się do dyskusji o zyskach spółek - uważa, że obecne zyski są porównywalne do tych z 2021 roku, natomiast przyszłoroczne zyski mogą być rekordowe.
Z danych Forum Energii wynika więc, że rzeczywiście w sierpniu nastąpił ogromny wzrost marż firm wytwarzających energię (tu rację ma Tusk). Jednak na razie te firmy notują zyski porównywalne do zeszłorocznych (na co zwrócił uwagę Suski) - a wysoki wzrost marż tego lata zapowiada rekordowe wyniki w 2023 roku.
Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Piotr Nowak/Leszek Szymański/PAP