FAŁSZ

Amerykańskie haubice jadą z Legnicy "na wschód kraju"? Nie, w odwrotnym kierunku

Amerykańskie haubice jadą z Legnicy "na wschód kraju"? Nie, w odwrotnym kierunkuTelegram

Pociąg z dziesiątkami systemów artyleryjskich jedzie na wschód kraju, Pentagon przewozi haubice z Niemiec w kierunku polskiej granicy - taki przekaz rozpowszechniają serwisy rosyjskojęzyczne, a za nimi polscy internauci, komentując nagranie przejazdu sprzętu wojskowego przez Legnicę. Tylko że haubice ani nie jechały z Niemiec, ani w kierunku polskiej granicy wschodniej. Wyjaśniamy.

Kilkanaście wozów bojowych - dokładnie: haubic samobieżnych - przejeżdża na platformach przed oczami zgromadzonych na peronie ludzi. Taką scenę widać na nagraniu udostępnianym w sieci od 23 listopada. Pojawiło się w serwisie społecznościowym Telegram. Według tamtejszego opisu transport sprzętu wojskowego miał przejeżdżać przez stację kolejową w Legnicy i jechać "w kierunku wschodnim". Niektórzy polscy internauci, publikując filmik, powielili ten opis z nagrania, informując, że wozy bojowe były transportowane z Niemiec na Wschód w kierunku granicy, w domyśle: polsko-białoruskiej. Jeden napisał np.: "Wstawiam jako "ciekawostkę" z telegrama bez komentarza ode mnie. Za telegramem: 'Stacja Legnica, kierunek wschód. Pociągi jadą z Niemiec i przewożą haubice samobieżne M109A7 Paladin w kierunku polskiej granicy'" (pisownia postów oryginalna).

W niektórych postach pojawiały się sugestie, że za transport odpowiedzialni są Amerykanie. "Żołnierze jadą na wojnę. Pentagon przetransportował haubice samobieżne M109A7 z Niemiec do Polski. W polskiej Legnicy zauważono pociąg z dziesiątkami systemów artyleryjskich jadący na wschód kraju" – informował anonimowy internauta.

Część komentujących zastanawiała się: "Czy USA planują najechać Białoruś?!"; "Ciekawe czy jadą na granice czy na Ukraine", "Biden dąży do następnej wojny!". Film krążył nie tylko w polskojęzycznych serwisach społecznościowych. Na Twitterze można znaleźć udostępniające go posty napisane po angielsku, hiszpańsku, francusku czy włosku.

Od wpisu na Telegramie do depeszy agencji prasowej

Wszystkie wpisy opierają się na jednym, rosyjskojęzycznym źródle. To kanał na Telegramie, który w opisie informuje: "Obiektywne autorskie spojrzenie na wydarzenia na Białorusi i za granicą". Wcześniej publikowano tam już treści, które stawiały w złym świetle m.in. Polskę, Litwę i Ukrainę, a chwalono politykę władz Białorusi i Rosji. Na przykład w kontekście wydarzeń na granicy polsko-białoruskiej informuje się, że "w przeciwieństwie do ludobójstwa Zachodu, Białoruś postępuje zgodnie z prawem i humanitarnie".

Odnośnie do wozów widocznych na filmie autor kanału niebezpośrednio zasugerował, że zostaną użyte na wschodniej granicy "przeciw migrantom". "Wczoraj (22 listopada – red.) w polskim mieście Legnica widziano eszelon wojskowy z amerykańskim systemem artyleryjskim 155 mm M109A7 Paladin, który przyjechał z RFN i poruszał się na wschód" – opisano nagranie. "Główną bronią samobieżną jest haubica 155 mm M284. Pistolet może strzelać konwencjonalnymi pociskami na odległość 24 km, aktywno-reaktywnymi - na 30 km. Paladyn potrzebuje tylko 60 sekund na przygotowanie się do strzału. Ten system jest również bronią ofensywną. Jednak przeciwko komu? To pytanie retoryczne, oczywiście nie przeciwko migrantom..." – czytamy.

Oryginalny wpis z nagraniem z Legnicy w serwisie TelegramTelegram

Ten wpis stał się podstawą dla kilku artykułów na rosyjskojęzycznych portalach. Ich autorzy podają wprost, że wojska amerykańskie rozmieściły widoczne na nagraniu wozy bojowe przy polskiej granicy wschodniej. "Stany Zjednoczone rozmieściły co najmniej 30 dział samobieżnych M109A7 Paladin na granicy z Rosją i Białorusią" – informuje w tytule tekstu serwis avia.pro. "W tej chwili wiadomo, że broń dostarczyło kilka pociągów z Niemiec. Jednocześnie, biorąc pod uwagę zasięg M109A7 Paladin ACS, terytorium Rosji i sąsiedniej Białorusi znajduje się w strefie uderzeniowej wojsk amerykańskich" – podano. Artykuły o tym, że "Pentagon ciągnie do Polski eszelony z samobieżnymi haubicami" opublikowały też m.in. serwisy voennedelo.com i topcor.ru.

Na artykuł avia.pro powołała się natomiast białoruska agencja prasowa BelTA. "Stany Zjednoczone rozmieściły co najmniej 30 samobieżnych haubic Paladin w pobliżu białorusko-polskiej granicy" - poinformowała w depeszy 24 listopada. "Według avia.pro haubice przywieziono z Niemiec kilkoma pociągami. Biorąc pod uwagę zasięg, mogą prowadzić ostrzał na terytorium Białorusi" - podała, niemal kopiując zdania z rosyjskojęzycznego serwisu.

Materiał "Disinformation Matters" ("Dezinformacja ma znaczenie")
Materiał "Disinformation Matters" ("Dezinformacja ma znaczenie")EUvsDisinfo

Następnie informacja wróciła na polskojęzyczne serwisy społecznościowe - już jako doniesienie agencji prasowej. "Belta: USA w Polsce na granicy z Białorusią rozmieściły '30 samobieżnych stanowisk artyleryjskich M109A7 Paladin kal. 155 mm.'" - zacytował wiadomość agencji dr Wojciech Szewko, ekspert ds. bezpieczeństwa i stosunków międzynarodowych. "Ale to wzięli z avia pro, delikatnie ujmując sensacyjnego portalu" - uzupełnił w drugim tweecie.

fałsz

Wpisy dra Wojciecha Szewki nt. rozmieszczenia amerykańskiego sprzętuTwitter

Tak, to Legnica - ale transport jedzie na Zachód

Internauci komentujący wpisy z filmem potwierdzali, że rzeczywiście widać na nim stację kolejową w Legnicy. Świadczy o tym m.in. konstrukcja dachu, znaki na peronie czy budynek stacyjny widoczny na dalszym planie. Sam widok budynku i poruszający się względem niego skład wskazywane były jako dowody, że pojazdy wojskowe wcale nie jechały na wschód, tylko na zachód od Legnicy. "Kierunek zachód;) także zapewne wracają na poligony do Świętoszowa lub na Niemcy" – odpisał jeden z internautów na cytowany wcześniej post o "ciekawostce z Telegrama".

Kierunek przejazdu wozów bojowych da się bowiem ustalić na podstawie ich orientacji względem budynku. Stoi on na południe od peronów, a skład przejeżdża od jego lewej do prawej strony - czyli ze wschodu na zachód.

Budynki stacyjne widoczne na nagraniu i na mapach Legnicy oraz kierunek przejazdu transportuTelegram, Google Maps

Niektóre elementy filmu wskazują, że nagranie pochodzi z tego roku. Widać, że brakuje części konstrukcji dachu budynku stacji. To efekt trwającego remontu stacji w Legnicy, w tym zadaszenia peronów. Lokalny portal Legnica.naszemiasto.pl informował, że połowa dachu została zdemontowana w maju tego roku. Na amatorskich filmach publikowanych w YouTube widać natomiast, że np. 11 listopada tego roku dach wciąż nie był wyremontowany i wygląda tak, jak na nagraniu z transportem wojskowym.

Wideo z 11 listopada, na którym widać brak połowy dachuYoutube

Nie jadą z Niemiec, tylko do Niemiec na ćwiczenia

Ustalenie kierunku jazdy haubic nie mówi jednak nic o celu ich transportu. Zapytaliśmy o to m.in. Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych, Wojewódzki Sztab Wojskowy we Wrocławiu, Wojskową Komendę Transportu Wrocław i spółkę Polskie Linie Kolejowe. Jako że komentujący sugerowali, iż sprzęt może należeć do wojsk amerykańskich, zwróciliśmy się z pytaniami także do Dowództwa US Army na Europę i Afrykę (U.S. Army Europe and Africa).

Z żadnego z polskich dowództw wojskowych nie otrzymaliśmy dotychczas odpowiedzi (jedynie WSzW we Wrocławiu odesłał nas do Wojskowej Komendy Transportu Wrocław). Natomiast 24 listopada odpowiedział nam dział public affairs U.S. Army Europe and Africa - poinformował, że celem transportu sprzętu jest poligon w Niemczech, gdzie odbędą się ćwiczenia.

[Wozy bojowe] kierowały się na poligon wojskowy Hohenfels w Niemczech na ćwiczenia Combined Resolve. Paladines [nazwa haubic] należą do 1. Zespołu Bojowego Brygady Pancernej I Dywizji Piechoty. Jednostka jest tutaj, w Europie, jako wsparcie Atlantic Resolve. Jednostki Atlantic Resolve prowadzą dwustronne, wspólne i międzynarodowe szkolenia w kilkunastu krajach. U.S. Army Europe and Africa Public Affairs

Te informacje znajdują potwierdzenie w ogólnodostępnych źródłach. Atlantic Resolve to działania zapoczątkowane w kwietniu 2014 roku jako odpowiedź na agresję rosyjską na wschodzie Ukrainy. Polegają na rotacji jednostek wojskowych ze Stanów Zjednoczonych do Europy, co ma zapewnić zwiększenie gotowości i wsparcia NATO.

Jak informuje w oficjalnych materiałach Dowództwo US Army na Europę i Afrykę, obecnie w rotacji pojazdów pancernych w ramach Atlantic Resolve bierze udział 15 haubic samobieżnych M109 Paladin należących do 1. Zespołu Bojowego Brygady Pancernej I Dywizji Piechoty.

Infografika o Altantic Resolve z informacją o haubicach Paladineuropeafrica.army.mil

Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24, zdjęcie: Telegram

Źródło zdjęcia głównego: Telegram

Pozostałe wiadomości

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24