Konkurs Narodowego Instytutu Wolności. Jak wybrano beneficjentów "zgodnie z polityką rządu"


Na posiedzeniu komisji konkursowej Narodowego Instytutu Wolności 19 projektom zaakceptowanym przez ekspertów zmieniono ocenę na niższą, za to 19 innym ocenę podniesiono. Powód: stopień wpisywania się w cele rządowego programu i "strategiczne kierunki polityki rządu".

Ponad 80 mln zł przyznał w kolejnym konkursie Narodowy Instytut Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego 389 organizacjom pozarządowym i innym podmiotom na realizację ich projektów. Tylko że podczas ostatniego posiedzenia komisji konkursowej, już po ocenie i wyborze najlepszych wniosków zdaniem ekspertów, zmieniono listy rankingowe. Po dyskusji zainicjowanej przez niedawnego dyrektora w Kancelarii Premiera Rady Ministrów komisja stwierdziła, że 19 wybranych projektów zostanie przesunięte na listę rezerwową, a pieniądze dostanie 19 innych podmiotów. Wśród nich są m.in. organizacje posła PiS czy byłego radnego PiS.

Choć regulamin konkursu NOWEFIO 2022 dopuszcza taką możliwość, to - jak powiedział Konkret24 jeden z ekspertów oceniających wnioski konkursowe - postąpiono zgodnie z prawem, ale nieuczciwie wobec startujących organizacji. Opisujemy, jaki jest skutek tej zmiany i jak do niej doszło.

Kontrowersje wokół Narodowego Instytutu Wolności (materiał z września 2021)
Kontrowersje wokół Narodowego Instytutu Wolności (materiał z września 2021)tvn24

"Mając na uwadze strategiczne kierunki polityki rządu"

Narodowy Instytut Wolności to rządowa agencja zarządzająca kilkoma programami, które mają wspierać tworzenie silnego społeczeństwa obywatelskiego. Instytut powstał w 2017 roku, nadzoruje go przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego, którym jest wicepremier i minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotr Gliński.

Jednym z programów NIW jest Rządowy Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO, w którym co roku w ramach konkursu wniosków przyznaje się publiczne pieniądze na projekty zaproponowane przez organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty. Cele programu NOWEFIO to: poprawa samoorganizacji społecznej, wzrost znaczenia sektora obywatelskiego w życiu publicznym i wzmocnienie instytucjonalne sektora obywatelskiego w Polsce.

W tym roku do NIW wpłynęły 2103 wnioski na dofinansowanie w ramach NOWEFIO. Wyniki - czyli listę beneficjentów - ogłoszono 27 maja. W ramach trzech priorytetów - organizacje obywatelskie na rzecz dobra wspólnego; organizacje obywatelskie w życiu publicznym; wzmocnienie kompetencji organizacji obywatelskich - dofinansowanie otrzyma 389 wniosków. 1434 są na liście rezerwowej. 263 wnioski odrzucono.

Wnioski oceniało 330 ekspertów. Według regulaminu to oni wspierają komisję konkursową przy ocenie zgłoszeń w etapie oceny merytorycznej. Każdemu pomysłowi dają ogólną ocenę w skali od A do C, gdzie A oznacza pomysł wartościowy, rekomendowany do dofinansowania, B - pomysł prawidłowy, lista rezerwowa, C - odrzucenie z powodu niewpisywania się bezpośrednio w cele programu NOWEFIO. Eksperci wystawiają też ocenę punktową z uzasadnieniem: maksymalnie 100 punktów za kryteria szczegółowe i do 13 punktów za kryterium strategiczne (tzw. priorytety 2 i 3). Tak powstają listy rankingowe. Potem zbiera się komisja konkursowa.

W tym roku komisja zebrała się 26 maja, by wyłonić ostateczną listę beneficjentów. Jak wynika z protokołu obrad, który Konkret24 otrzymał od Narodowego Instytutu Wolności, wtedy właśnie 19 podmiotom zmieniono ocenę i trafiły na listę rezerwową, a na listę finałową weszło 19 innych.

Na posiedzeniu komisji głos zabrał jej członek Szymon Dziubicki. Jak czytamy, to on "poddał pod dyskusję możliwość zmiany ocen" aż 38 wniosków, "mając na uwadze stopień wpisywania się w cele rządowego programu NOWEFIO oraz strategicznych kierunków polityki rządu". Zgodzili się z tym dwaj inni członkowie komisji; jeden z nich - Błażej Żuk z Rady Działalności Pożytku Publicznego - powiedział, że "faktycznie w ramach rządowego programu nie powinny zostać dofinansowane projekty niezgodne z polityką publiczną rządu" - co by świadczyło, że wśród projektów wskazanych wcześniej przez ekspertów na listę finałową takie właśnie były.

Fragment protokołu z wypowiedziami dotyczącymi zmian ocen wnioskówNIW

Odbyło się głosowanie. 10 osób zgodziło się zmienić oceny, dwie się wstrzymały. W ten sposób komisja podniosła ocenę 19 projektów do A, przenosząc je na listę finałową, a 19 innym obniżyła ocenę i trafiły na listę rezerwową. To pokazuje, że nie miał racji Błażej Żuk, mówiąc o "projektach niezgodnych z polityką publiczną rządu" - gdyby tak było, nie zostałyby tak wysoko ocenione.

Ponadto na wniosek jednego z ekspertów do listy beneficjentów dołączono jeszcze dwa kolejne projekty, podnosząc im ocenę na A - w protokole nie ma uzasadnienia tego ruchu. W sumie na tym posiedzeniu komisja konkursowa zmieniła oceny 40 projektom.

"Niektóre z ofert w mojej opinii zostały ocenione zbyt surowo"

Najpierw wyjaśnijmy, dlaczego taki ruch był możliwy. Otóż w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie - która dotyczy m.in. konkursów NIW - jest napisane, że komisja konkursowa "opiniuje złożone oferty". Mówi o tym art. 15 ust. 2a ustawy. A w regulaminie samego konkursu NOWEFIO napisano, że "komisja konkursowa ustala liczbę punktów oraz kwotę dotacji na podstawie propozycji ekspertów wyrażonej w trakcie oceny merytorycznej oraz własnej oceny prawidłowości sporządzenia budżetu oferty". Zaś w ogłoszeniu konkursu stało, że po akceptacji lub weryfikacji danego projektu na liście rankingowej dokonanej przez komisję konkursową listy zostają przedstawione dyrektorowi NIW.

Kim jest Szymon Dziubicki, który zainicjował wymianę projektów na liście finałowej? W komisji konkursowej był przedstawicielem komitetu sterująco-monitorującego program NOWEFIO. 11 dni przed jej posiedzeniem przestał, po blisko roku, pełnić funkcję dyrektora departamentu społeczeństwa obywatelskiego w KPRM. Trafił tam po pracy w Agencji Rozwoju Przemysłu.

Dziubicki był już bohaterem publikacji medialnych. Media podawały kolejne stanowiska, które zajmował, odkąd PiS jest u władzy. Według serwisu rejestr.io w 2019 roku Szymon Dziubicki przez ponad pół roku był członkiem rady nadzorczej Fundacji Agencji Rozwoju Przemysłu. Ponad dwa lata był członkiem kolejnej rady - tym razem spółki należącej do ARP: Energia Euro Park. W sierpniu 2020 roku rozpoczął pracę w radzie nadzorczej ARP Games, która jest spółką-córką ARP. Według serwisu rejestr.io nadal w niej zasiada, ale - jak nam przekazał - zrezygnował z funkcji z chwilą objęcia stanowiska w KPRM (czyli w czerwcu 2021 roku).

Zapytaliśmy Szymona Dziubickiego, czy zapoznał się ze wszystkimi 389 ofertami konkursowymi i jakimi kryteriami się kierował, wskazując te a nie inne projekty do zmiany oceny. W przesłanej nam odpowiedzi pisze, że zapoznał się ze wszystkimi wnioskami, które przedstawił do dyskusji (przypomnijmy: 38), a otrzymał je mailowo 26-28 kwietnia. "Niektóre z ofert w mojej opinii zostały ocenione zbyt surowo, a inne w sposób nadmiernie łagodny. Analizując oferty, zwracałem uwagę na doświadczenie wnioskodawców, kreatywność przedstawionych wniosków, jakość proponowanych działań i harmonogramu, przeprowadzoną analizę ryzyka oraz na to czy wpasowują się w cel rządowego programu FIO - zgodnie z kryteriami oceny ofert" - informuje Dziubicki. Podkreśla, że wszystko było zgodne z przepisami, że nikt z 12 obecnych członków komisji nie był przeciwko zaproponowanym przez niego zmianom. W odpowiedzi przesłanej Konkret24 nie pisze, że analizował wnioski pod kątem strategicznych kierunków polityki rządu - co napisano w protokole z posiedzenia komisji konkursowej.

Pieniądze dla organizacji posła PiS, byłego radnego PiS

Sprawdziliśmy, które organizacje decyzją komisji konkursowej, a nie decyzją ekspertów, zakwalifikowano więc do dofinansowania. Poniżej podajemy ich nazwy, nazwy projektów i przyznane dofinansowanie.

19 projektów z dofinansowaniem z NIW, którym zmieniono ocenę podczas obrad komisji konkursowejNIW

Po analizie działalności wielu z tych organizacji okazuje się, że są blisko związane z samorządowcami czy nawet politykami Prawa i Sprawiedliwości. I tak np.:

Stowarzyszenie Rodzin Katolickich Diecezji Rzeszowskiej ma otrzymać 125 tys. zł na realizację projektu "Aktywny wypoczynek dzieci i młodzieży z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym". Według rejestr.io stowarzyszenie działa od 2001 roku, a jego celem jest kształtowanie wzorców życia małżeńskiego i rodzinnego zgodnie z etyką katolicką. Organizację zakładał i jest jej prezesem Kazimierz Gołojuch, rzeszowski poseł Prawa i Sprawiedliwości. O swojej działalności w tej organizacji mówił np. w nagraniu na Facebooku w 2019 roku w czasie kampanii wyborczej.

Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Bukowskiej w Bukowsku także działa od 2001 roku. Ma za pieniądze z NIW zrealizować w tym roku projekt "RAMPA dialogu obywatelskiego". Od dwóch lat prezesem organizacji jest Krzysztof Nitka, który wystartował w 2018 roku z sukcesem w wyborach samorządowych z listy PiS. Teraz już nie jest radnym. Osoba o takim samym imieniu i nazwisku pracuje w Urzędzie Gminy Bukowsko na stanowisku kierownika Referatu Gospodarki Nieruchomościami Rolnictwa i Działalności Gospodarczej. Towarzystwo co roku organizuje w Bukowsku Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych Tropem Wilczym. Jest beneficjentem Funduszu Sprawiedliwości. A za 12 tys. zł z Ministerstwa Kultury będzie realizowało projekt wspierający zjawiska związane z kulturą tradycyjną lokalnej społeczności "Obrzędowe love".

Żołnierze wyklęci pojawiają się w projekcie Stowarzyszenia Scena Kultury. Za 120 tys. ma zrealizować projekt "Cykl retrospektyw Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci". Organizacja działa od 12 lat. Szefem jest Arkadiusz Gołębiewski, operator, producent i scenarzysta filmowy, reżyser filmów historycznych. Wiceszefem jest Paweł Nowacki, działający również w stowarzyszeniu Smoleńsk 2010.

Fundacja Obowiązek Polski dostanie 300 tys. zł na projekt "Konfederacja organizacji husarskich". Jej szefem jest Dariusz Wasilewski, który np. w 2015 roku przemawiał na białostockim Marszu Żołnierzy Wyklętych. Jak informuje fundacja na stronie internetowej, jednym z jej celów jest "działalność edukacyjna i kulturalna służąca kształtowaniu wśród społeczeństwa patriotyzmu oraz tradycyjnych wartości wynikających z zasad cywilizacji łacińskiej". Jest zaangażowana m.in. w promowanie polskiej husarii. Jest beneficjentem Funduszu Patriotycznego. Dariusz Wasilewski jest wymieniony na stronie Fundacji Republikańskiej jako jej ekspert. Ta fundacja była już beneficjentem konkursu NIW.

Fundacja Projekt Patriotyzm, która dostanie 245 tys. zł na organizację "Festiwalu Polskiego Patriotyzmu", działa od marca 2020 roku. Już osiem miesięcy później zorganizowała patriotyczny koncert o rotmistrzu Pileckim. Dofinansowano go ze środków Funduszu Promocji Kultury w ramach programu "Muzyka" Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca. Darczyńcą koncertu była fundacja spółki KGHM Polska Miedź. W zeszłym roku Fundacja Projekt Patriotyzm dostała z Funduszu Patriotycznego prawie 230 tys. zł na film o Rotmistrzu Pileckim. Szefem organizacji jest Mateusz Luśnia, od 2011 roku organizator Warszawskiego Marszu Rotmistrza Pileckiego. Osoba o takim imieniu i nazwisku w 2018 roku była na liście ekspertów Narodowego Instytutu Wolności.

Organizacja z Wrocławia: Fundacja Inicjatyw Społecznych "Sapere Aude" ma dostać 260 tys. zł na projekt "fuNGO - rozwiń siebie i organizację". Powstała we wrześniu 2015 roku. Jest beneficjentem wielu programów dotacyjnych, w tym NIW. Od 2014 roku wspólnie z zaprzyjaźnionymi organizacjami partnerskimi tworzy Forum Wspólnie dla Przyszłości – największy w Polsce zjazd konserwatywnych organizacji młodzieżowych. Podejmuje "inicjatywy lokalne i patriotyczne" - m.in. zainicjowała kampanię upamiętniającą we Wrocławiu gen. Augusta Fieldorfa "Nila". Współorganizowała szkolenia dla wrocławskich uczniów i studentów (Festiwal Przedsiębiorczości BOSS), we współpracy ze studentami Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej zajmowała się produkcją nagrań fragmentów pamiętników żołnierzy niezłomnych. Szefem organizacji jest Szymon Morga, który pełni również funkcje eksperta w biurze wojewody dolnośląskiego.

Dofinansowanie otrzymała także Ochotnicza Straż Pożarna w Zbroszy Dużej - aż 240 tys. zł na projekt "Aktywnie i bezpiecznie w Zbroszy Dużej!". To miejscowość w województwie mazowieckim, którą lubią wizytować znani przedstawiciele PiS. Tak np. w 2019 roku poseł Marek Suski był w jednostce w Zbroszy Dużej, by przekazać jej sprzęt. W tym samym roku przyjechał tam po raz kolejny, by być obecnym przy podpisaniu umowy na kolejny sprzęt. A w 2018 roku poseł Suski razem z senatorem PiS Stanisławem Karczewskim otwierali drogę powiatową między Zbroszą Dużą a Wierzchowiną. Obaj są parlamentarzystami z regionu grójeckiego, w którym leży Zbrosza Duża.

O Fundacji imienia Stanisława Pomian-Srzednickiego, która z NIW dostanie 293,4 tys. zł na projekt "Stanisław Pomian-Srzednicki autorytet, prawnik, społecznik, państwowiec, patriota" zrobiło się głośno we wrześniu 2019 roku. Pisaliśmy, że ta organizacja była autorką plakatu z wezwaniem Niemców do zapłaty za straty Polski w drugiej wojnie światowej, który ustawiono przy jednej z łódzkich ulic w ramach projektu dotowanego z Narodowego Centrum Kultury. Na plakacie były logotypy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz NCK - jak się okazało, bez ich zgody. Gdy o sprawie zrobiło się głośno, fundacja przyznała się do błędu i zrezygnowała z dotacji.

Na listę rezerwową trafiły warsztaty psychologiczne dla dzieci, projekty ekologiczne, aktywizujące mieszkańców, seniorów

Przyjrzeliśmy się 19 organizacjom, których wnioskom decyzją komisji konkursowej obniżono ocenę. Wszystkie otrzymały od 96,5 do 104,5 punktów - liczbę kwalifikującą teoretycznie do dofinansowania - lecz na posiedzeniu komisji przyznano im ocenę B. Nie znamy poszczególnych ocen ekspertów, więc nie wiemy, dlaczego te projekty słabiej niż promowanie polskiej husarii czy filmy o żołnierzach wyklętych realizują zadania "poprawa samoorganizacji społecznej" czy "wzrost znaczenia sektora obywatelskiego w życiu publicznym". Poprosiliśmy NIW o karty ocen - odmówiono nam, powołując się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 2021 roku, w którym stwierdzono, że karty ocen są dokumentem wewnętrznym i nie stanowią informacji publicznej.

Z nazw projektów, których ocenę obniżono, można wnioskować, że organizacje te planują m.in. projekty ekologiczne, akcje aktywizujące lokalną społeczność, młodzież, seniorów. Wśród tych 19 organizacji są takie, które działają od kilkunastu czy kilkudziesięciu lat. Na przykład:

Stowarzyszenie Partnerstwo Ulic Zielonej Białołęki "Moja Białołęka" działa od 2009 roku. Jego inicjatorką i współzałożycielką jest Agnieszka Borowska, radna miasta Platformy Obywatelskiej. Organizacja z kwotą 144,3 tys. zł na projekt "Mapa marzeń koniecznych mieszkańców Śródmieścia" znalazła się na liście rezerwowej (ze 102 punktami). Agnieszka Borowska od nas dowiaduje się, że nie na podstawie ocen ekspertów, tylko członków komisji organizacja nie otrzyma dofinansowania. Jest zdziwiona zarzutem, że projekt "Mojej Białołęki" jest "niezgodny z polityką publiczną rządu". - Nasz projekt jak najbardziej wpisuje się w cele programu NOWEFIO i kierunki polityki rządu określone w ogłoszeniu konkursowym - mówi w rozmowie z Konkret24.

To, co wydarzyło się na posiedzeniu komisji konkursowej 26 maja, Borowska nazywa skandalem. - To zaprzeczenie idei tego konkursu, niezgodne z zasadami społeczeństwa obywatelskiego. To wyrzucenie do śmieci wysiłku całego naszego zespołu - ocenia. Zwraca uwagę, że w 2021 roku jej organizacja otrzymała dotację z NIW, a wniosek miał jedną z najwyższych punktacji (105,5 pkt.). - A zarówno nasz tegoroczny projekt, jaki i zeszłoroczny dotyczą tego samego: przeprowadzenia innowacyjnej diagnozy lokalnej, by zbadać potrzeby mieszkańców. W zeszłym roku został oceniony bardzo wysoko jako wysoce innowacyjny i potrzebny. Tak stwierdzili eksperci - mówi Borowska.

Lubaczowskie Centrum Inicjatyw Społecznych "Nasz Przyszłość" działa od 2004 roku. Organizuje zajęcia dla dzieci, warsztaty, gry i zabawy. Organizacja złożyła wniosek "Kultura i sztuka napakowana emocjami". Na liście rezerwowej widnieje z kwotą 89,5 tys. na organizację zajęć z psychologami dla dzieci w związku z pandemią COVID-19. - To jest ostatnio cyrk, co się dzieje z tymi ocenami. Po to się wnioski daje ekspertom, żeby ci je właściwie ocenili. A tu nagle pojawia się komisja i decyduje zupełnie inaczej. To niepoważne - komentuje w rozmowie z Konkret24 Renata Drewniak, prezeska organizacji. - W ten sposób podcina nam się skrzydła. Już nie wiem, co mam w tych wnioskach pisać - dodaje. Miała nadzieję, że projekt przejdzie. - Chciałam zatrudnić profesjonalistów, by pomóc dzieciom uporać się z ich emocjami związanymi z pandemią i nauczanie zdalnym - mówi Drewniak.

Jak sprawdziliśmy, na listę rezerwową też projekty takie jak: Fundacji Planet-A "Czy to jest Eko?"; Stowarzyszenia Nasza Przyszłość "Akademia seniora"; Fundacji Wolności "Planowanie przestrzenne w interesie mieszkańców"; Stowarzyszenia MOCnaMOC "Międzypokoleniowe MotywAkcje - Nowe Wyzwania"; fundacji Habitat for Humanity Poland "Silne NGO's na rzecz standardu usług społeczno-mieszkaniowych".

"W protokole nie ma żadnych argumentów merytorycznych, tylko polityczne"

Dotarliśmy do dwóch ekspertów, którzy oceniali wnioski konkursowe w tej edycji NOWEFIO. Nie były to te, którym zmieniono ocenę na obradach komisji konkursowej. Obaj zastrzegli anonimowość.

- Propozycja zmiany punktacji przez osobę, która właśnie zakończyła pracę w kancelarii premiera, mnie szokuje - mówi ekspert pracujący w sektorze organizacji pozarządowych od ponad 15 lat i wielokrotnie brał udział w programach dotacyjnych. Zauważa, że zmiana dotyczyła aż 38 organizacji, a zostało to zdawkowo uzasadnione. - Nie ma szczegółów, wyjaśnienia, z jakimi celami i z którą polityką rządu 19 wniosków było niezgodne i dlaczego następnych 19 było zgodne - stwierdza. Jego zdaniem to, co się wydarzyło na posiedzeniu komisji, było zgodne z prawem, ale "nieuczciwe w stosunku do startujących organizacji". - Równie dobrze komisja mogłaby sobie sama oceniać wnioski - ironizuje. Uważa, że komisja powinna mieć możliwość zmiany punktacji tylko w wyjątkowych, pojedynczych sytuacjach, żeby móc naprawić ewentualne błędy ekspertów. - Ale tutaj chodziło o 38 organizacji - podkreśla ekspert.

- Ten protokół jest absolutnym skandalem. Gdy go przeczytałem, załamałem się - mówi nam drugi ekspert. Pracuje w sektorze organizacji pozarządowych ponad 10 lat i wielokrotnie oceniał wnioski organizacji w różnych programach dotacyjnych. - Jeżeli podczas komisji padały argumenty o rzekomej niezgodności z polityką rządu, to świadczy o naleciałościach politycznych członków, którzy o tym mówili. W protokole nie ma żadnych argumentów merytorycznych, tylko polityczne, a uzasadnienie zmiany ocen jakie tam podano, jest absolutnie niewystarczające - ocenia.

Opowiada, że niedawno wprowadzono ocenę literową A,B,C, by w ten sposób ocenić ciekawe i oryginalne, ale niekoniecznie dobrze napisane wnioski. - Tyle teoria, praktyka okazała się inna. Na początku, owszem, był pluralizm. Z czasem było coraz gorzej. Dotacje zrobiły się czysto polityczne. Widać wyraźny polityczny wpływ. Teraz ta ocena literowa jest łatwym instrumentem do ręcznego sterowania wynikami konkursu - uważa ekspert.

- Cała idea NIW opiera się niezależności ekspertów. Posiedzenia komisji konkursowej to była zazwyczaj formalność, miały charakter techniczny. A tu pada argument o niezgodności z polityką rządu i jest zmiana oceny kilkudziesięciu wniosków! NIW będzie argumentował, że wszystko odbyło się zgodnie z prawem, ale to nie powinno tak wyglądać - stwierdza.

"Od 2015 roku częstotliwość tych praktyk jest bezprecedensowa"

O opinię na temat decyzji komisji konkursowej NIW zapytaliśmy dr. hab. Grzegorza Makowskiego, eksperta Forum Idei Fundacji Batorego, wykładowcę Szkoły Głównej Handlowej, który w sektorze organizacji pozarządowych działa od ponad 20 lat. - Demokracja to też pluralizm, transparentności i równość wobec prawa. Zasady te dotyczą też dysponowania publicznymi pieniędzmi. Dostęp do środków z NIW powinny mieć różne światopoglądowo organizacje i środowiska na tych samych warunkach, a decyzje powinny być merytoryczne i transparentne, a nie podyktowane partyjnym interesem - stwierdza Grzegorz Makowski. - Publiczne, czyli nas wszystkich, pieniądze powinny otrzymywać nie tylko te podmioty, które realizują projekty zgodne z polityką publiczną rządu, o czym jest mowa w protokole z obrad komisji, ale też i takie, które nie działają zgodnie z linią partii rządzącej. Podatki płacimy wszyscy. Ręczne sterowanie przy takich programach rządowych zawsze było. Ale od 2015 roku częstotliwość tych praktyk jest bezprecedensowa. PiS przekracza wszelkie granice - ocenia ekspert.

Podkreśla, że "ocena ekspertów powinna być święta", choć oczywiście powinien być nad nimi jakiś nadzór, który działałby w wyjątkowych sytuacjach, gdy na przykład eksperci naruszają reguły konkursu czy prawo. Makowski ma doświadczenie asesora przy przyznawaniu unijnych środków przez Komisję Europejską. – Jako ekspert nigdy nie miałem żadnych nacisków, nawet cienia podejrzeń, o to, że ktoś naciskał na mnie przy ocenie wniosków - żadnego ręcznego sterowania - mówi. Dodaje, że życzyłby sobie by takie same standardy były w przypadku polskich konkursów dotacyjnych.

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Bartłomiej Zborowski/PAP

Pozostałe wiadomości

Europoseł Michał Szczerba przekonuje, że protest wyborczy sztabu Rafała Trzaskowskiego jest zasadny. Między innymi dlatego, że na ponad stu tysiącach kart do głosowania postawiono dwa znaki "x". Według Szczerby to "gigantyczna liczba".

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

Źródło:
Konkret24

Ataki Izraela na Iran oraz te odwetowe spowodowały, że w mediach społecznościowych pojawiło się mnóstwo zdjęć i nagrań mających dokumentować ten konflikt. Są prawdziwym poligonem dla ludzkiej inteligencji - bo wiele z nich zostało wygenerowanych przez tę sztuczną. Która wygra w tej wojnie na fake newsy?

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Polska inwestuje w rozwój odnawialnych źródeł energii, a mimo to ceny prądu nie spadają. Ministra klimatu nie potrafiła podać powodów takiej sytuacji, dlatego zamiast niej zrobili to eksperci.

Mamy więcej energii z OZE, a cena prądu nie spada. Dlaczego?

Mamy więcej energii z OZE, a cena prądu nie spada. Dlaczego?

Źródło:
TVN24+

Trzy raporty wskazują na poważne problemy TikToka podczas kampanii prezydenckiej w Polsce: od stronniczości algorytmu, po niedostateczne oznaczanie wprowadzających w błąd treści. Prezentujemy kluczowe ustalenia, opinię eksperta oraz stanowisko samej platformy.

TikTok a wybory: trzy raporty o dezinformacji i wpływie na kampanię

TikTok a wybory: trzy raporty o dezinformacji i wpływie na kampanię

Źródło:
Konkret24

Cena prądu ma się jakoby zwiększyć aż o 100 zł miesięcznie - twierdzą niektórzy internauci. Zestawiają to z rzekomą podwyżką płacy minimalnej o 3,70 zł albo 4,70 zł. Ale żadna z tych kwot nie jest prawdziwa. Wyjaśniamy.

"Podwyżka cen prądu o 100 zł, podwyżka płacy minimalnej o 4,70 zł". Dwie nieprawdy

"Podwyżka cen prądu o 100 zł, podwyżka płacy minimalnej o 4,70 zł". Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkret24

"Kalifat w Polsce Tuska"; "zaczyna się" - tak wzburzeni internauci komentują wideo rzekomo nakręcone w Łodzi. Widać na nim modlący się tłum muzułmanów. Mieli do Polski przyjechać w ramach paktu migracyjnego. To nieprawda.

"Beneficjenci paktu migracyjnego Tuska" w Łodzi? Nieprawda

"Beneficjenci paktu migracyjnego Tuska" w Łodzi? Nieprawda

Źródło:
Konkret24

"Komuna atakuje!"; "cyfrowy kaganiec"; "inwigilacja" - tak internauci komentują doniesienia o aplikacji opracowywanej przez Komisję Europejską. Według nich już od 1 lipca nie będzie można bez niej używać mediów społecznościowych. Podobnie podały też niektóre media, co tylko wzmogło chaos informacyjny. Wyjaśniamy więc.

Od lipca "weryfikacja wieku" na platformach obowiązkowa? Dezinformacja o aplikacji

Od lipca "weryfikacja wieku" na platformach obowiązkowa? Dezinformacja o aplikacji

Źródło:
Konkret24

Oburzenie w sieci. "To jest kpina i nieszanowanie wyborców"; "wyjątkowo szybkie orzekanie" - komentują internauci przekazywaną informację, jakoby posiedzenia izby Sądu Najwyższego rozstrzygającej protesty wyborcze miały trwać zaledwie minutę. Wyjaśniamy.

Sąd Najwyższy i plany posiedzeń. "Minuta na protest wyborczy"?

Sąd Najwyższy i plany posiedzeń. "Minuta na protest wyborczy"?

Źródło:
Konkret24

Przez ostatnie lata to Polska spośród krajów UE wydawała najwięcej pierwszych zezwoleń na pobyt dla cudzoziemców. Najnowsze dane Eurostatu - za 2024 rok - pokazują duży spadek takich pozwoleń wydanych przez nasz kraj. Było ich najmniej od dziesięciu lat. Widać też zmianę, jeśli chodzi o narodowość obcokrajowców, którzy je najczęściej otrzymywali.

Pozwolenia dla cudzoziemców na pobyt w Polsce. Znaczący spadek

Pozwolenia dla cudzoziemców na pobyt w Polsce. Znaczący spadek

Źródło:
Konkret24

Przed głosowaniem nad wotum zaufania dla rządu premier Donald Tusk wygłosił w Sejmie godzinne exposé. Sprawdziliśmy istotne tezy i dane z tego wystąpienia - nie wszystkie się potwierdzają, niekiedy brak kontekstu powodował, że premier wprowadzał w błąd.

Exposé Donalda Tuska. Nie wszystko się zgadza

Exposé Donalda Tuska. Nie wszystko się zgadza

Źródło:
Konkret24

Internauci prześcigają się w domysłach, dlaczego podczas drugiej tury przybyło ponad pół miliona wyborców. Pretekstem są nagrania sprzed głosowania i już po nim, gdy przewodniczący PKW podał znacząco różniące się liczby wyborców. Dla części komentujących to dowód na "skręcenie wyborów". Poprosiliśmy PKW o wyjaśnienia.

Zmiany liczby wyborców "w trakcie głosowania". Mamy wyjaśnienie PKW

Zmiany liczby wyborców "w trakcie głosowania". Mamy wyjaśnienie PKW

Źródło:
Konkret24

W środę, 11 czerwca, głosowanie nad wotum zaufania, które zdecyduje o przyszłości rządu Donalda Tuska. Niektórzy posłowie Koalicji Obywatelskiej chcieli pokazać, że krytykowany za opieszałość rząd ma sukcesy i opublikowali ich listę. Problem w tym, że zawiera ona liczne nieścisłości i nie wszystko, co na niej jest, to wyłączna zasługa obecnego rządu.

Oto "co rząd zrobił w tej kadencji"? Sprawdzamy

Oto "co rząd zrobił w tej kadencji"? Sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

O "anomaliach wyborczych" i "cudach nad urną" dyskutują od kilku dni internauci, komentując różne publikowane w sieci "analizy przepływów" elektoratów między pierwszą a drugą turą wyborów prezydenckich. Przestrzegamy przed ich powielaniem, bo mają błędy metodologiczne. Specjalnie dla Konkret24 ekspert sporządził analizę fachową - na tyle, na ile pozwalają dostępne dane.

"Cuda przy urnach", "anomalie"? Co pokazują wyniki głosowania

"Cuda przy urnach", "anomalie"? Co pokazują wyniki głosowania

Źródło:
TVN24+

Były minister obrony przekonuje, że potencjał chętnych do armii "jest marnowany". Mariusz Błaszczak mówi już wręcz o "zapaści" wśród ochotników. Sprawdziliśmy. Dane Ministerstwa Obrony Narodowej nie potwierdzają żadnej z tych tez.

"Zapaść" wśród chętnych do armii? Mamy najnowsze dane

"Zapaść" wśród chętnych do armii? Mamy najnowsze dane

Źródło:
Konkret24

Przestrzegamy: w mediach społecznościowych rozpowszechniane jest pismo nakazujące zatrudniać Ukraińców jako tłumaczy w warszawskich komisariatach policji. Rzekomy dokument opublikował między innymi poseł Marek Jakubiak. To fałszywka. Sprawę dementują zarówno warszawski ratusz, jak też sama policja.

Warszawa "nakazuje komisariatom policji" zatrudniać Ukraińców? To fałszywka

Warszawa "nakazuje komisariatom policji" zatrudniać Ukraińców? To fałszywka

Źródło:
Konkret24

Rozpowszechniany w sieci przekaz głosi, jakoby Niemcy spowodowały, że Polska "nie została dopuszczona" do nowego europejskiego projektu rakietowego. Tłumaczymy: ani nas nie zablokowano, ani Niemcy nie podejmowały decyzji w tej sprawie.

Niemcy "zablokowały wejście Polski" do programu rakietowego? Dwa razy fałsz

Niemcy "zablokowały wejście Polski" do programu rakietowego? Dwa razy fałsz

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Dariusz Stefaniuk zamieścił wpis z rzekomą wypowiedzią szwedzkiej polityczki. Ta miała stwierdzić, że Polska i Węgry powinny zostać wykluczone z Unii Europejskiej, bo do niej nie pasują. Polityk manipuluje.

Ciemnoskóra szwedzka polityczka o wykluczeniu Polski z UE? Manipulacja posła PiS

Ciemnoskóra szwedzka polityczka o wykluczeniu Polski z UE? Manipulacja posła PiS

Źródło:
Konkret24

Przemysław Czarnek twierdzi, że Karol Nawrocki w obu turach wyborów prezydenckich miał duże poparcie wyborców i członków Polskiego Stronnictwa Ludowego. Według niego oddali na kandydata PiS więcej głosów niż na kandydata KO. Jednak żadne dostępne ogólnopolskie sondaże tego nie potwierdzają. Mamy też reakcję samego PSL.

Czarnek: "większość PSL głosowała na Nawrockiego". Brak dowodów

Czarnek: "większość PSL głosowała na Nawrockiego". Brak dowodów

Źródło:
Konkret24

Miały być ważne ustawy w ramach "100 konkretów" obiecanych przez Koalicję Obywatelską, miało być ponad 100 ustaw deregulacyjnych "do końca maja". Jednak teraz przedstawiciel rządu przekonuje, że "liczby nie są takie ważne", a koalicjanci obiecują "wrzucić szósty bieg". Przeanalizowaliśmy, na jakim jechali dotychczas.

"Gdzie ta ustawa?" Co rząd zapowiadał, co już uchwalono, co wciąż czeka

"Gdzie ta ustawa?" Co rząd zapowiadał, co już uchwalono, co wciąż czeka

Źródło:
TVN24+

Miliony wyświetleń w mediach społecznościowych ma nagranie pokazujące rzekomo polski samolot, który ląduje awaryjnie tylko na jednym kole. Autor wideo wyjaśnił nam, jak powstało.

"Polski pilot ląduje na jednym kole!" Wiemy, skąd ten film

"Polski pilot ląduje na jednym kole!" Wiemy, skąd ten film

Źródło:
Konkret24

Według Jarosława Kaczyńskiego opowieści o "jakichś straszliwych pałowaniach demonstracji", gdy u władzy był PiS, nie mają nic wspólnego z prawdą. Bo - tłumaczy prezes PiS - "policja ochraniała". Przypominamy jak.

Kaczyński: za naszych czasów "policja ochraniała", nie pałowała. Przypominamy więc

Kaczyński: za naszych czasów "policja ochraniała", nie pałowała. Przypominamy więc

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy Norwegia rzeczywiście rezygnuje z płatności bezgotówkowych i teraz będzie karać sprzedawców, jeśli nie będą chcieli przyjąć gotówki od klientów. Temat wypłynął po nowelizacji norweskiego prawa i na tej bazie powstał fake news.

W Norwegii płatność już tylko gotówką? Prawo zmieniono, ale nie aż tak

W Norwegii płatność już tylko gotówką? Prawo zmieniono, ale nie aż tak

Źródło:
Konkret24

Prezydent Donald Trump miał wyrazić zdumiewające żądanie wobec Ukrainy po tym, jak w ramach operacji "Pajęczyna" zniszczyła rosyjskie samoloty. Tylko że nie ma potwierdzenia na prawdziwość tego cytatu.

Trump, zniszczone samoloty w Rosji i żądanie wobec Ukrainy. Historia nieprawdopodobna

Trump, zniszczone samoloty w Rosji i żądanie wobec Ukrainy. Historia nieprawdopodobna

Źródło:
Konkret24

Mapa z danymi o zdawalności matur w poszczególnych województwach znowu zaczęła krążyć w mediach społecznościowych - jako element w dyskusji na temat wyników wyborów prezydenckich, podziału kraju oraz wykształcenia wyborców. Tylko że ta mapa wprowadza w błąd i to z kilku powodów.

Tarczyński pokazuje mapę "a propos ciemnego ludu". Wprowadza w błąd

Tarczyński pokazuje mapę "a propos ciemnego ludu". Wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Donald Tusk zapowiedział wniosek o wotum zaufania dla jego rządu. To już trzeci raz w historii, gdy Tusk - będąc premierem - sięga po ten instrument prawny. Wyjaśniamy, jaki może być cel i którzy premierzy poza nim z tego korzystali.

Wotum zaufania dla rządu. Po co? "Można przeliczyć szable"

Wotum zaufania dla rządu. Po co? "Można przeliczyć szable"

Źródło:
Konkret24

Na moment przed drugą turą wyborów prezydenckich do sieci powrócił przekaz, jakoby Donald Tusk stwierdził, że polskie rezerwy złota należą także do Unii Europejskiej. Takie słowa nigdy nie padły. Przypominamy.

Polskie złoto należy też do UE? Czego nie powiedział Tusk

Polskie złoto należy też do UE? Czego nie powiedział Tusk

Źródło:
Konkret24

W sieci rozpowszechniana jest informacja o tym, jakoby mammografia miała zostać zakazana przez szwajcarski rząd. Ta narracja ma na celu zniechęcanie kobiet do tego badania i ma być dowodem na jego rzekome niebezpieczeństwo. Tyle że jest całkowicie nieprawdziwa.

Zakaz mammografii w Szwajcarii? To niebezpieczny fake news

Zakaz mammografii w Szwajcarii? To niebezpieczny fake news

Źródło:
Konkret24

Dyskusja o aplikacji do sprawdzania numerów zaświadczeń o prawie do głosowania rozgrzała internet w dniu drugiej tury wyborów prezydenckich. Politycy PiS alarmowali, że korzystanie z niej przez członków komisji wyborczych pozwoli uniknąć sfałszowania wyborów. Cała ta akcja wygląda jednak na wyborczą dezinformację.

Aplikacja do "sprawdzania zaświadczeń". Wyborcza dezinformacja PiS

Aplikacja do "sprawdzania zaświadczeń". Wyborcza dezinformacja PiS

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń generuje w internecie - nie tylko polskim - nagranie z kangurem, który stoi zdezorientowany przy odprawie do samolotu i nie zostaje wpuszczony na pokład. Wideo stało się wiralem, internauci są nim ogromnie poruszeni - a jaka jest prawda?

Kartę pokładową miał, do samolotu nie wszedł? Jak to z kangurem było

Kartę pokładową miał, do samolotu nie wszedł? Jak to z kangurem było

Źródło:
Konkret24