Rekordy zakażeń w Izraelu to porażka akcji szczepień? Eksperci: nie, powody są inne

Porażka akcji szczepień w Izraelu? Sprawdzamy tezy internautówGil Cohen Magen / Shutterstock

Sytuacja epidemiczna w Izraelu dała powody do szerzenia tez o nieskuteczności szczepień na COVID-19 i ukrywaniu prawdy o pandemii. Eksperci tłumaczą przyczyny wzrostów liczby zakażeń w Izraelu i wyjaśniają, dlaczego ten kraj jest jednak dowodem na to, że szczepionki działają.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Trudna sytuacja epidemiczna w Izraelu od tygodni jest komentowana w polskich mediach społecznościowych. Internauci, przywołując liczby pokazujące duże przyrosty zakażeń SARS-COV-2, przekonują, że to porażka masowej akcji szczepień w tym kraju i dowód na nieskuteczność szczepionek przeciw COVID-19. "Najbardziej 'wyszczepiony' kraj świata - Izrael - notuje rekordowe wzrosty dziennych przypadków zachorowań, dlatego kują żelazo póki gorące i reagują najrozsądniej jak się da: będzie 4 dawka szczepień" - napisał ironicznie 17 września jeden z twitterowiczów (pisownia wszystkich wpisów oryginalna). Ten post polubiło ponad 900 internautów, a ponad 200 podało dalej.

fałsz

Internauta przekonuje, że Izrael to "najbardziej 'wyszczepiony' kraj świata"
Post na temat sytuacji w IzraeluInternauta przekonuje, że Izrael to "najbardziej 'wyszczepiony' kraj świata"Twitter

18 września inny internauta napisał na Twitterze: "W Izraelu padają rekordy zakażeń Covida. Geniusze wpadli na pomysł szczepić ludzi czwartą dawką". Ten post polubiło ponad 300 internautów. "Jak już wszyscy umrą to nie będzie zakażeń a oni wtedy odtrąbią wielkie zwycięstwo szczepień. Tak się robi pijar" - skomentował inny użytkownik Twittera. "Jaka jest definicja szaleństwa?... robić cały czas to samo czekając wciąż na inny efekt?" - pytał kolejny.

Sytuację w Izraelu komentują również politycy. "'Izrael (…) stał się na początku września krajem z najwyższym wskaźnikiem infekcji na mieszkańca - podał Johns Hopkins University w Baltimore' Nie stawiam żadnej tezy poza tym, że staje się oczywiste, że jakieś istotne czynniki są nieobecne w oficjalnej narracji na temat covid" - komentował 13 września na Twitterze poseł Konfederacji Krzysztof Bosak. Odniósł się do komentarza innego internauty, który napisał: "Patrzę i oczom nie wierzę. Przecież to miała być #ostatniaprosta. A tu w Izraelu zanotowano w sobotę ponad 10 tys. nowych przypadków zakażeń Covid-19, a Kraj gromadzi szczepionki na czwartą dawkę...".

Wpis posła Krzysztofa Bosaka na Twitterze
Wpis posła Krzysztofa Bosaka na TwitterzeWpis posła Krzysztofa Bosaka na TwitterzeTwitter

Na rosnącą w ostatnich tygodniach liczbę zakażeń COVID-19 w Izraelu wielu patrzy z niedowierzaniem. Gdy w krajach Zachodu dopiero rozpoczynały się masowe akcje szczepień, Izrael ogłosił się światowym liderem pod tym względem. Dlaczego więc teraz zmaga się z rosnącą falą zakażeń?

Obecna sytuacja w Izraelu jest również wykorzystywana w celach dezinformacji - do kwestionowania zasadności szczepień czy nawet podważania sensu walki z pandemią COVID-19. Przeanalizowaliśmy sytuację epidemiczną w Izraelu i w krajach o podobnym stopniu zaszczepienia populacji. Dlaczego COVID-19 tak mocno uderza w Izrael? - to pytanie zadaliśmy ekspertom.

Sytuacja epidemiczna w Izraelu i w krajach o porównywalnej liczbie zaszczepionych

Przebieg pandemii w Izraelu może na pierwszy rzut oka niepokoić. Pod koniec czerwca nowych zakażeń zaczęło dynamicznie przybywać i rozpoczęła się trwająca do teraz czwarta - największa od początku pandemii - fala zakażeń w tym kraju. 14 września siedmiodniowa średnia nowych zakażeń wynosiła w Izraelu ponad 11 tys. - najwięcej od marca 2020 roku. Potem już jednak spadła: 21 września wynosiła 6,8 tys.

Siedmiodniowa średnia nowych zakażeń COVID-19 w Izraelu od początku pandemii w marcu 2020 roku do 21 września 2021 rokuOur World in Data | ourworldindata.com

Zobacz interaktywną wersję wykresu, by poznać szczegółowe dane.

Mimo że liczba nowych zakażeń w czasie czwartej fali jest wyższa niż we wcześniejszych falach, to obecna liczba hospitalizacji z powodu COVID-19 nie bije rekordów. Our World In Data pokazuje dane o liczbie pacjentów COVID-19 przebywających danego dnia w izraelskich szpitalach: w szczycie trzeciej fali było to prawie 2,4 tys. osób (17 stycznia). Tymczasem w trwającej czwartej fali najwięcej pacjentów w szpitalach było 29 sierpnia - 1444, czyli o tysiąc mniej. A 22 września - 1123.

Liczba pacjentów z COVID-19 w Izraelu przebywających w szpitalach - od początku pandemii do 22 września 2021 rokuOur World in Data | ourworldindata.com

Zobacz interaktywną wersję wykresu, by poznać szczegółowe dane.

Obecnie również mniej pacjentów z COVID-19 trafia na oddziały intensywnej terapii. 29 stycznia wymagało tego 420 pacjentów - najwięcej podczas całej pandemii. 22 września (najnowsze dane) na intensywnej terapii w izraelskich szpitalach było 251 osób z COVID-19.

Liczba pacjentów z COVID-19 w Izraelu na oddziałach intensywnej terapii (od 17 sierpnia 2020 roku do 22 września 2021 roku) Our World in Data | ourworldindata.com

Zobacz interaktywną wersję wykresu, by poznać szczegółowe dane.

A jak wygląda stan szczepień w Izraelu? Najpierw rozprawmy się z mitem, że to "najbardziej wyszczepiony" kraj świata: to nieprawda. Akcja szczepień przebiegała w nim dynamicznie tylko w początkowej fazie. Już w marcu szczepiło się coraz mniej Izraelczyków. Według danych zebranych przez "The New York Times" z 22 września obecnie pod względem odsetka zaszczepionej populacji wszystkimi wymaganymi dawkami Izrael jest na 30. miejscu.

Do 21 września w Izraelu wszystkie wymagane dawki szczepionki przeciw COVID-19 przyjęło 63,6 proc. ludności (według Our World in Data). Wybraliśmy 12 państw o podobnym odsetku zaszczepionej populacji. Są to: Włochy (66,2 proc.), Wielka Brytania (65,3 proc. - stan na 20 września), Norwegia (65,1 proc. - stan na 20 września), Francja (63,7 proc. - stan na 15 września), Holandia (63,6 proc. - stan na 19 września), Szwecja (63 proc.), Luksemburg (62,9 proc. - stan na 16 września), Niemcy (62,8 proc.), Austria (59,3 proc.), Finlandia (59 proc.), Węgry (58 proc.) i Grecja (57,6 proc.).

By porównywać sytuację w różnych krajach, stosuje się siedmiodniową średnią nowych zakażeń w przeliczeniu na milion mieszkańców danego kraju - dane są dostępne na portalu Our World in Data.

I tak: od początku sierpnia w Izraelu notuje się znacznie więcej zakażeń na milion mieszkańców w porównaniu z wybranymi 12 państwami o podobnym stopniu zaszczepienia. 21 września w Izraelu było ich 771,7, podczas gdy w Wielkiej Brytanii prawie o połowę mniej - 450,3. Kolejne pod tym względem kraje były to: Grecja (223,7), Austria (211,8) i Norwegia (128,6). W 12 porównywanych państwach sytuacja najlepiej wyglądała na Węgrzech - tam przypadało tylko 39,6 nowych zakażeń na milion mieszkańców, we Włoszech - 67,9 i w Finlandii - 72,4.

Siedmiodniowa średnia liczba nowych zakażeń COVID-19 na milion mieszkańców: Izrael vs 12 państw o podobnym odsetku zaszczepionej populacji (1 sierpnia - 21 września 2021)Our World in Data | ourworldindata.com

Zobacz interaktywną wersję wykresu, by poznać szczegółowe dane.

Przyjrzeliśmy się także danym o siedmiodniowej średniej zgonów na COVID-19 w przeliczeniu na milion mieszkańców. Według danych na 21 września Grecja miała ich najwięcej spośród porównywanych państw - 3,9, potem była Wielka Brytania (2,1). Trzeci był Izrael (2,1), a kolejne: Austria (1,1) i Francja (0,9). Najniższą średnią zgonów na milion mieszkańców tego dnia miały: Luksemburg (0), Finlandia (0,18), Norwegia (0,31) i Holandia (0,46).

Siedmiodniowa średnia liczba zgonów z COVID-19 na milion mieszkańców: Izrael vs 12 wybranych państw o podobnym odsetku zaszczepionej populacji (1 sierpnia - 21 września 2021)Our World in Data | ourworldindata.com

Zobacz interaktywną wersję wykresu, by poznać szczegółowe dane.

Porównując średnią liczbę zgonów z COVID-19 na milion mieszkańców w tych krajach podczas ostatnich dwóch fal zakażeń, widać, że średnia ta jest w nich znacznie mniejsza podczas obecnej fali niż w czasie fali na początku 2021 roku - wtedy większość państw dopiero rozpoczynała kampanie szczepień populacji przeciw nowemu koronawirusowi.

Gdzie jest mniej zgonów niż w poprzedniej fali? Zdecydowanie mniej jest ich teraz na Węgrzech (spadek z 28 zgonów 13 kwietnia do 0,58 w dniu 21 września), w Wielkiej Brytanii (spadek z 18,4 zgonów 23 stycznia do 2,1 w dniu 21 września), Grecji (spadek z 8 zgonów 21 kwietnia do 3,9 w dniu 21 września) i we Włoszech (spadek z 7,9 13 kwietnia do 0,93 w dniu 21 września). Spadek zgonów widać także w Izraelu: 25 stycznia średnia wynosiła 7,4, natomiast 21 września - tylko 2,1.

Co wynika z tych liczb? Mimo że liczba zakażeń SARS-CoV-2 w Izraelu jest w obecnej fali najwyższa od początku pandemii, to pacjentów wymagających hospitalizacji - w tym na intensywnej terapii - jest znacznie mniej niż podczas fali wiosennej, gdy zaszczepionych na COVID-19 było wiele mniej. I choć w porównaniu z innymi krajami o podobnym odsetku zaszczepionej populacji Izrael wypada gorzej pod względem liczby notowanych zakażeń, to odnotowuje się w nim mniej zgonów z COVID-19 niż podczas wcześniejszej fali pandemii.

"Najszybsza na świecie" kampania szczepień jednym z powodów obecnej sytuacji

Skąd różnice w przebiegu epidemii w Izraelu i w 12 wybranych do analizy krajach? Czy w Izraelu są jakieś szczególne uwarunkowania, które zdecydowały o przyroście zachorowań? Z analiz ekspertów wyłaniają się dwa główne: wczesne rozpoczęcie masowej kampanii szczepień i przedwczesne ogłoszenie końca pandemii.

"W większości krajów kampanie szczepień przebiegały wolniej i ludność jest bardziej 'świeżo' zaszczepiona, a więc nadal dobrze chroniona. Przewiduję, że z czasem to samo zjawisko wystąpi w innych krajach" - pisze w odpowiedzi na pytania Konkret24 dr Tal Brosh-Nissimov, który kieruje oddziałem chorób zakaźnych w Szpitalu Uniwersyteckim Assuta Ashdod w Izraelu. Izraelską kampanię szczepień nazywa "najszybszą na świecie" i zwraca uwagę na wyjątkowo wysoki stopień zaszczepienia dorosłej populacji, zwłaszcza powyżej 50. roku życia. Według aktualnych danych izraelskiego ministerstwa zdrowia najwyższy odsetek zaszczepienia dwiema dawkami jest w grupie wiekowej 60-89 lat - wynosi ponad 87 proc.

Kampania szczepień preparatem firm Pfizer/BioNTech ruszyła w Izraelu 20 grudnia 2020 roku i rzeczywiście była dynamiczna. 22 lutego tego roku już 50 proc. populacji przyjęło co najmniej pierwszą dawkę. W rezultacie Izraelczykom udało się znacząco ograniczyć epidemię do końca marca. Doktor Tal Brosh-Nissimov zwraca uwagę, że kampania - tak jak wszędzie na świecie - opierała się na dwudawkowym schemacie szczepień. "Nikt na świecie nie miał wówczas wiedzy o trwałości ochrony przy zastosowaniu tego schematu" - zauważa. Dopiero dokładne badania epidemiologiczne przeprowadzone w Izraelu dowiodły, że prawdopodobieństwo zachorowania na COVID-19 i ciężką postać tej choroby wzrasta wraz z upływem czasu od szczepienia.

Na moment prowadzenia akcji szczepień w Izraelu zwraca uwagę również prof. Krzysztof Pyrć, wirusolog z Małopolskiego Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. - W Izraelu szczepienia były bardzo wcześnie i teraz ryzyko zakażenia u wielu osób wzrasta - tłumaczy. Apeluje, żeby pamiętać, iż szczepionki nie mają stuprocentowej efektywności zapobiegania zakażeniu. Chronią skutecznie przed ciężkim przebiegiem choroby i przed śmiercią - ale mają swoje ograniczenia, jak np. spadek odporności z biegiem czasu.

Profesor Pyrć przypomina nadrzędny cel prowadzonych na świecie kampanii szczepień: - Celem jest ograniczenie ryzyka ciężkiego przebiegu choroby i zgonów oraz spowolnienie pandemii. Wirus i tak z nami zostanie, ale w przyszłości nie będzie już tak dezorganizował naszego życia.

Uderzenie wariantu Delta, luzowanie obostrzeń - ale ciężko chorują i umierają głównie niezaszczepieni

W analizie dla Konkret24 dr Tal Brosh-Nissimov zwraca uwagę na przełomowe wydarzenie połowy tego roku: w czerwcu w Izraelu zaczął dominować nowy, bardziej zakaźny wariant Delta koronawirusa. "Byliśmy świadkami bardzo wysokiego wskaźnika wyłomu w szczepionce, czyli braku ochrony osób zaszczepionych 6 miesięcy i więcej temu" - tłumaczy dr Brosh-Nissimov. W lipcu podjęto decyzję o podaniu trzeciej dawki przypominającej, najpierw osobom starszym, a później pozostałej części populacji. Przyjęło ją już ponad 2 mln Izraelczyków, w tym większość osób starszych.

"Od tego czasu obserwujemy coraz mniej zakażeń przełamujących ochronę szczepienia" - zauważa dr Brosh-Nissimov. Wskazuje na nawet kilkunastokrotnie większą ochronę osób, które otrzymały dawkę przypominającą w porównaniu z tymi, którzy jej nie otrzymali. Informuje, że obecnie większość nowych zakażeń w Izraelu występuje u osób nieszczepionych lub tych, które nie otrzymały dawki przypominającej. Tak wysoką skuteczność dawki przypominającej potwierdziła opublikowana 15 września analiza oparta na danych izraelskiego resortu zdrowia.

"Sytuacja w Izraelu na pewno nie oznacza, że szczepienia nie działają! Oznacza, że obecnie stosowane szczepionki wymagają innego schematu dawkowania niż pierwotnie planowano" - podkreśla dr Brosh-Nissimov. Zauważa również, że wskaźniki zakażeń w Izraelu są nadal wysokie, ale stabilne - dlatego że wiele środków dystansu społecznego zostało złagodzonych. "Nie ma ograniczeń w pracy, szkoły są otwarte, odbywa się wiele zajęć, a więc ludzie się zarażają" - wyjaśnia dr Brosh-Nissimov.

O skuteczności akcji szczepień w Izraelu jest przekonany prof. Krzysztof Pyrć. - Przykład Izraela to nie jest żaden dowód na nieskuteczność szczepień. Na przykładzie Izraela właśnie widać, że szczepionki działają - podkreśla. Zauważa, że izraelskie dane dowodzą, iż ciężko chorują i umierają głównie osoby niezaszczepione. - Widzimy co prawda podobną liczbę zachorowań jak przy poprzedniej fali, ale zgonów jest dużo mniej - mówi prof. Pyrć. Apeluje, by nie koncentrować się na analizie jednego wykresu i nie zapominać o innych, które udowadniają, że szczepienia przeciw COVID-19 są skuteczne. - Wiele z tych kwestii czasem ciężko wytłumaczyć w dobie manipulacji i fake newsów - stwierdza prof. Pyrć.

"Ogłosili koniec pandemii i wyłączyli jakiekolwiek zasady"

Profesor Krzysztof Pyrć przestrzega przed szukaniem szybkich i prostych odpowiedzi na pytanie o przyczyny obecnych wzrostów zakażeń w Izraelu. A także przed usilnym szukaniem analogii z innymi krajami. W każdym społeczeństwie są różne zwyczaje i zachowania, a fale epidemii przebiegają nierównolegle. - Nie mógłbym teraz wskazać konkretnych czynników i powiedzieć, że na przykład to młode społeczeństwo jest źródłem problemu. Nie mógłbym powiedzieć: słuchajcie, młodzi częściej imprezują i to jest źródłem problemu - oświadcza.

Jego zdaniem główną przyczyną gwałtownego nawrotu epidemii w Izraelu było przedwczesne zniesienie obostrzeń po początkowych sukcesach akcji szczepień. - Proszę zwrócić uwagę, że liczba przypadków COVID-19 w Izraelu poszła w górę w momencie, kiedy oni ogłosili koniec pandemii i wyłączyli jakiekolwiek zasady - przekonuje prof. Krzysztof Pyrć. - To był błąd, przecież osiągnięcie nawet 60 procent zaszczepienia to nie jest sygnał do zniesienia restrykcji - dodaje.

Polityczna gra "powrotem do normalności"

Michał Wojnarowicz, ekspert ds. Izraela z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, mówi wręcz o politycznej grze hasłem "powrotu do normalności". Nawoływania do zluzowania obostrzeń było słychać zarówno od przedstawicieli starego rządu, jak i tego wyłonionego po marcowych wyborach. - Padały wówczas głosy, że kończymy z epidemią i wszystko jest opanowane - mówi Konkret24 Wojnarowicz.

A nowa władza za wszelką cenę chce uniknąć kolejnych lockdownów. - Rozpoczął się normalnie rok szkolny mimo różnych głosów nawołujących do przytrzymania dzieci w domu. Rozpoczęły się też najważniejsze święta żydowskie w roku. Są zatem zgromadzenia rodzinne, które w ubiegłym roku były niemożliwe ze względu na ograniczenia - zauważa ekspert.

Podkreśla, że po półtora roku pandemii społeczeństwo Izraela jest zmęczone obostrzeniami, a władza liczy się z kłopotami przy egzekwowaniu przepisów. Konserwatywna część społeczeństwa demonstruje nieufność do rządu. Swoją rolę odgrywa też antyszczepionkowa propaganda. Michał Wojnarowicz opowiada np. o procederze fałszowania certyfikatów medycznych ujawnionym w czasie niedawnej pielgrzymki ludności ortodoksyjnej do Humania. - Setki ludzi wróciły stamtąd z fałszywym zaświadczeniem, że są wolni od COVID-19, a w rzeczywistości wielu z nich chorowało - relacjonuje Wojnarowicz.

Autor: Krzysztof Jabłonowski, Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Gil Cohen Magen / Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Gil Cohen Magen / Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Najpierw za spłatę przez Polskę ukraińskich odsetek oberwało się premierowi Donaldowi Tuskowi. Potem tłumaczyć się z tego musiał były premier Mateusz Morawiecki. Zamieszanie - i jednocześnie akcję dezinformacyjną w internecie - wywołał jeden z posłów Konfederacji, ukrywając istotny szczegół w swoim przekazie.

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

Źródło:
TVN24+

Niemiecki czarnoskóry europoseł miał skrytykować Polskę i stwierdzić, że wybory prezydenckie zostały sfałszowane. Taka informacja, okraszona zdjęciem rzekomego polityka, wywołała w sieci antyunijne i rasistowskie komentarze. Tylko że na zdjęciu jest ktoś inny, przekaz miał być żartem - ale za prawdziwy wziął go nawet poseł PiS.

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

Źródło:
Konkret24

Rząd przygotowuje rzekomo ustawę, dzięki której nielegalni migranci będą przejmować mieszkania komunalne - tak twierdzą politycy PiS. Ministerstwo rozwoju ocenia ten przekaz dosadnie: jako "oderwany od rzeczywistości", nastawiony na "wzbudzanie niepokoju Polaków".

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Źródło:
Konkret24

Ukraiński rzekomo ma zostać wprowadzony jako drugi język obcy do szkół podstawowych. Miałby zastąpić hiszpański, niemiecki czy francuski. Byłby przedmiotem obowiązkowym. W dodatku stałby się częścią egzaminu ósmoklasisty.... Takie nieprawdziwe twierdzenia rozpowszechniają politycy i internauci. Przestrzegamy przed ich powielaniem, bo to fake newsy.

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Z informacji Sądu Najwyższego przekazanych we wtorek po południu wynika, że wówczas zarejestrowano już ponad pięć tysięcy protestów wyborczych i wciąż były "worki do otwarcia". Politycy PO przekonują, że liczba protestów wskazuje na konieczność dokładnego sprawdzenia przebiegu głosowania. A europoseł PiS na to, że teraz "jest mniej protestów niż w poprzednich wyborach". Sprawdziliśmy.

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Źródło:
Konkret24

"Obrzydliwe"; "hajs od sponsorów"; "sprzedaliście się" - tak internauci komentują wpis, który jakoby napisali organizatorzy Parady Równości. W poście mieli oni wyrazić swoją sympatię do deweloperów i zachęcać do ich wspierania. Ale jedna rzecz się nie zgadza.

Parada Równości przychylnie o deweloperach? To już nie ich konto

Parada Równości przychylnie o deweloperach? To już nie ich konto

Źródło:
Konkret24

Według europosłanki KO Marty Wcisło możemy się pochwalić najniższą inflacją w Europie. Ale według europosła PiS Michała Dworczyka Polska ma jeden z najgorszych wyników w UE. Kto ma rację? Dane pokazują, jak narracje polityków z dwóch obozów rozjeżdżają się z rzeczywistością.

Inflacja w Polsce. "Najniższa w Europie" czy jedna z najwyższych?

Inflacja w Polsce. "Najniższa w Europie" czy jedna z najwyższych?

Źródło:
Konkret24

Ataki Izraela na Iran oraz te odwetowe spowodowały, że w mediach społecznościowych pojawiło się mnóstwo zdjęć i nagrań mających dokumentować ten konflikt. Są prawdziwym poligonem dla ludzkiej inteligencji - bo wiele z nich zostało wygenerowanych przez tę sztuczną. Która wygra w tej wojnie na fake newsy?

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Europoseł Michał Szczerba przekonuje, że protest wyborczy sztabu Rafała Trzaskowskiego jest zasadny. Między innymi dlatego, że na ponad stu tysiącach kart do głosowania postawiono dwa znaki "x". Według Szczerby to "gigantyczna liczba".

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

Źródło:
Konkret24

Polska inwestuje w rozwój odnawialnych źródeł energii, a mimo to ceny prądu nie spadają. Ministra klimatu nie potrafiła podać powodów takiej sytuacji, dlatego zamiast niej zrobili to eksperci.

Mamy więcej energii z OZE, a cena prądu nie spada. Dlaczego?

Mamy więcej energii z OZE, a cena prądu nie spada. Dlaczego?

Źródło:
TVN24+

Trzy raporty wskazują na poważne problemy TikToka podczas kampanii prezydenckiej w Polsce: od stronniczości algorytmu, po niedostateczne oznaczanie wprowadzających w błąd treści. Prezentujemy kluczowe ustalenia, opinię eksperta oraz stanowisko samej platformy.

TikTok a wybory: trzy raporty o dezinformacji i wpływie na kampanię

TikTok a wybory: trzy raporty o dezinformacji i wpływie na kampanię

Źródło:
Konkret24

Cena prądu ma się jakoby zwiększyć aż o 100 zł miesięcznie - twierdzą niektórzy internauci. Zestawiają to z rzekomą podwyżką płacy minimalnej o 3,70 zł albo 4,70 zł. Ale żadna z tych kwot nie jest prawdziwa. Wyjaśniamy.

"Podwyżka cen prądu o 100 zł, podwyżka płacy minimalnej o 4,70 zł". Dwie nieprawdy

"Podwyżka cen prądu o 100 zł, podwyżka płacy minimalnej o 4,70 zł". Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkret24

"Kalifat w Polsce Tuska"; "zaczyna się" - tak wzburzeni internauci komentują wideo rzekomo nakręcone w Łodzi. Widać na nim modlący się tłum muzułmanów. Mieli do Polski przyjechać w ramach paktu migracyjnego. To nieprawda.

"Beneficjenci paktu migracyjnego Tuska" w Łodzi? Nieprawda

"Beneficjenci paktu migracyjnego Tuska" w Łodzi? Nieprawda

Źródło:
Konkret24

"Komuna atakuje!"; "cyfrowy kaganiec"; "inwigilacja" - tak internauci komentują doniesienia o aplikacji opracowywanej przez Komisję Europejską. Według nich już od 1 lipca nie będzie można bez niej używać mediów społecznościowych. Podobnie podały też niektóre media, co tylko wzmogło chaos informacyjny. Wyjaśniamy więc.

Od lipca "weryfikacja wieku" na platformach obowiązkowa? Dezinformacja o aplikacji

Od lipca "weryfikacja wieku" na platformach obowiązkowa? Dezinformacja o aplikacji

Źródło:
Konkret24

Oburzenie w sieci. "To jest kpina i nieszanowanie wyborców"; "wyjątkowo szybkie orzekanie" - komentują internauci przekazywaną informację, jakoby posiedzenia izby Sądu Najwyższego rozstrzygającej protesty wyborcze miały trwać zaledwie minutę. Wyjaśniamy.

Sąd Najwyższy i plany posiedzeń. "Minuta na protest wyborczy"?

Sąd Najwyższy i plany posiedzeń. "Minuta na protest wyborczy"?

Źródło:
Konkret24

Przez ostatnie lata to Polska spośród krajów UE wydawała najwięcej pierwszych zezwoleń na pobyt dla cudzoziemców. Najnowsze dane Eurostatu - za 2024 rok - pokazują duży spadek takich pozwoleń wydanych przez nasz kraj. Było ich najmniej od dziesięciu lat. Widać też zmianę, jeśli chodzi o narodowość obcokrajowców, którzy je najczęściej otrzymywali.

Pozwolenia dla cudzoziemców na pobyt w Polsce. Znaczący spadek

Pozwolenia dla cudzoziemców na pobyt w Polsce. Znaczący spadek

Źródło:
Konkret24

Przed głosowaniem nad wotum zaufania dla rządu premier Donald Tusk wygłosił w Sejmie godzinne exposé. Sprawdziliśmy istotne tezy i dane z tego wystąpienia - nie wszystkie się potwierdzają, niekiedy brak kontekstu powodował, że premier wprowadzał w błąd.

Exposé Donalda Tuska. Nie wszystko się zgadza

Exposé Donalda Tuska. Nie wszystko się zgadza

Źródło:
Konkret24

Internauci prześcigają się w domysłach, dlaczego podczas drugiej tury przybyło ponad pół miliona wyborców. Pretekstem są nagrania sprzed głosowania i już po nim, gdy przewodniczący PKW podał znacząco różniące się liczby wyborców. Dla części komentujących to dowód na "skręcenie wyborów". Poprosiliśmy PKW o wyjaśnienia.

Zmiany liczby wyborców "w trakcie głosowania". Mamy wyjaśnienie PKW

Zmiany liczby wyborców "w trakcie głosowania". Mamy wyjaśnienie PKW

Źródło:
Konkret24

W środę, 11 czerwca, głosowanie nad wotum zaufania, które zdecyduje o przyszłości rządu Donalda Tuska. Niektórzy posłowie Koalicji Obywatelskiej chcieli pokazać, że krytykowany za opieszałość rząd ma sukcesy i opublikowali ich listę. Problem w tym, że zawiera ona liczne nieścisłości i nie wszystko, co na niej jest, to wyłączna zasługa obecnego rządu.

Oto "co rząd zrobił w tej kadencji"? Sprawdzamy

Oto "co rząd zrobił w tej kadencji"? Sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

O "anomaliach wyborczych" i "cudach nad urną" dyskutują od kilku dni internauci, komentując różne publikowane w sieci "analizy przepływów" elektoratów między pierwszą a drugą turą wyborów prezydenckich. Przestrzegamy przed ich powielaniem, bo mają błędy metodologiczne. Specjalnie dla Konkret24 ekspert sporządził analizę fachową - na tyle, na ile pozwalają dostępne dane.

"Cuda przy urnach", "anomalie"? Co pokazują wyniki głosowania

"Cuda przy urnach", "anomalie"? Co pokazują wyniki głosowania

Źródło:
TVN24+

Były minister obrony przekonuje, że potencjał chętnych do armii "jest marnowany". Mariusz Błaszczak mówi już wręcz o "zapaści" wśród ochotników. Sprawdziliśmy. Dane Ministerstwa Obrony Narodowej nie potwierdzają żadnej z tych tez.

"Zapaść" wśród chętnych do armii? Mamy najnowsze dane

"Zapaść" wśród chętnych do armii? Mamy najnowsze dane

Źródło:
Konkret24

Przestrzegamy: w mediach społecznościowych rozpowszechniane jest pismo nakazujące zatrudniać Ukraińców jako tłumaczy w warszawskich komisariatach policji. Rzekomy dokument opublikował między innymi poseł Marek Jakubiak. To fałszywka. Sprawę dementują zarówno warszawski ratusz, jak też sama policja.

Warszawa "nakazuje komisariatom policji" zatrudniać Ukraińców? To fałszywka

Warszawa "nakazuje komisariatom policji" zatrudniać Ukraińców? To fałszywka

Źródło:
Konkret24

Dyskusja o aplikacji do sprawdzania numerów zaświadczeń o prawie do głosowania rozgrzała internet w dniu drugiej tury wyborów prezydenckich. Politycy PiS alarmowali, że korzystanie z niej przez członków komisji wyborczych pozwoli uniknąć sfałszowania wyborów. Cała ta akcja wygląda jednak na wyborczą dezinformację.

Aplikacja do "sprawdzania zaświadczeń". Wyborcza dezinformacja PiS

Aplikacja do "sprawdzania zaświadczeń". Wyborcza dezinformacja PiS

Źródło:
Konkret24

Rozpowszechniany w sieci przekaz głosi, jakoby Niemcy spowodowały, że Polska "nie została dopuszczona" do nowego europejskiego projektu rakietowego. Tłumaczymy: ani nas nie zablokowano, ani Niemcy nie podejmowały decyzji w tej sprawie.

Niemcy "zablokowały wejście Polski" do programu rakietowego? Dwa razy fałsz

Niemcy "zablokowały wejście Polski" do programu rakietowego? Dwa razy fałsz

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Dariusz Stefaniuk zamieścił wpis z rzekomą wypowiedzią szwedzkiej polityczki. Ta miała stwierdzić, że Polska i Węgry powinny zostać wykluczone z Unii Europejskiej, bo do niej nie pasują. Polityk manipuluje.

Ciemnoskóra szwedzka polityczka o wykluczeniu Polski z UE? Manipulacja posła PiS

Ciemnoskóra szwedzka polityczka o wykluczeniu Polski z UE? Manipulacja posła PiS

Źródło:
Konkret24

Przemysław Czarnek twierdzi, że Karol Nawrocki w obu turach wyborów prezydenckich miał duże poparcie wyborców i członków Polskiego Stronnictwa Ludowego. Według niego oddali na kandydata PiS więcej głosów niż na kandydata KO. Jednak żadne dostępne ogólnopolskie sondaże tego nie potwierdzają. Mamy też reakcję samego PSL.

Czarnek: "większość PSL głosowała na Nawrockiego". Brak dowodów

Czarnek: "większość PSL głosowała na Nawrockiego". Brak dowodów

Źródło:
Konkret24

Miały być ważne ustawy w ramach "100 konkretów" obiecanych przez Koalicję Obywatelską, miało być ponad 100 ustaw deregulacyjnych "do końca maja". Jednak teraz przedstawiciel rządu przekonuje, że "liczby nie są takie ważne", a koalicjanci obiecują "wrzucić szósty bieg". Przeanalizowaliśmy, na jakim jechali dotychczas.

"Gdzie ta ustawa?" Co rząd zapowiadał, co już uchwalono, co wciąż czeka

"Gdzie ta ustawa?" Co rząd zapowiadał, co już uchwalono, co wciąż czeka

Źródło:
TVN24+