FAŁSZ

Szczepionka a zatrzymanie akcji serca u sportowców. Uwaga na fałszywą tezę

Źródło:
Konkret24
Wojciech Andrusiewicz: COVID-19 nie stanowi już wielkiego zagrożenia
Wojciech Andrusiewicz: COVID-19 nie stanowi już wielkiego zagrożeniaRadio Plus
wideo 2/4
Wojciech Andrusiewicz: COVID-19 nie stanowi już wielkiego zagrożeniaRadio Plus

Według krążącego w sieci nagrania szczepionki na COVID-19 mają być rzekomo powodem dużego wzrostu liczby zawałów u młodych sportowców. Przestrzegamy: ten przekaz wprowadza w błąd, nie ma naukowych uzasadnień.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Szczepionka na COVID-19 ma być rzekomo odpowiedzialna za zwiększenie liczby zatrzymań serca u młodych sportowców - takie twierdzenie krążyło w drugiej połowie stycznia na polskim Twitterze. Dowodem na to ma być nieco ponad dwuminutowe nagranie. Chodzi o fragment amerykańskiego talk-show "Tucker Carlson Tonight". Jego prowadzący, Tucker Carlson mówi: "Kardiolog Peter McCullough i badacz Panagis Polykretis przyjrzeli się temu trendowi w europejskich ligach sportowych. Odkryli, że przed szczepionkami COVID-19 w europejskich ligach sportowych dochodziło do około 29 zatrzymań krążenia rocznie. Od początku kampanii szczepień w tych ligach doszło do ponad 1 500 zatrzymań akcji serca, z czego dwie trzecie zakończyło się śmiercią". Gdy wypowiada te słowa, na pasku u dołu ekranu czytamy: "Dramatyczny wzrost liczby zawałów u młodych sportowców". Po tym wstępie Carlson przechodzi do rozmowy ze wspomnianym lekarzem, Peterem McCulloughem.

"Przed szczepionką mRNA 29 zatrzymań akcji serca rocznie w sporcie, po szczepionce 1500 w ciągu jednego roku" - 10 stycznia stwierdził jeden z polskich użytkowników Twittera, który udostępnił nagranie. Wpis z wideo wyświetlono ponad tysiąc razy.

FAŁSZ
Wprowadzający w błąd tweet z 10 stycznia 2023 rokuTwitter.com

McCullough i Carlson już wcześniej wprowadzali w błąd o szczepieniach

Materiał z popularnego tweeta to rzeczywiście fragment programu "Tucker Carlson Tonight" w Fox News. Nieco dłuższy, czterominutowy fragment programu jest dostępny na stronie stacji. Odcinek wyemitowano 3 stycznia tego roku. Dlaczego jednym z jego tematów były zawały wśród sportowców rzekomo spowodowane szczepionką COVID-19? Poprzedniego dnia, podczas meczu futbolu amerykańskiego, jeden z zawodników drużyny Bullalo Bills, 24-letni Damar Hamlin doznał zatrzymania akcji serca na oczach kibiców na stadionie i milionów widzów. Niektórzy internauci spekulowali, że przyczyniło się do tego szczepienie przeciw COVID-19.

Gościem Carlsona był dr Peter McCullough - amerykański lekarz znany z wygłaszania wprowadzających w błąd twierdzeń na temat COVID-19 i szczepionek. Opisywały je redakcje fact-checkingowe: Health Feedback, FactCheck.org, Full Fact, Associated Press (AP) i AFP. Niedawno weryfikowaliśmy wnioski wyciągnięte przez internautów na podstawie popularnego w polskim internecie nagrania fragmentu wywiadu z McCullough'em.

Przypomnijmy, że Tucker Carlson, amerykańska osobowość telewizyjna i konserwatywny komentator polityczny, w swoich programach wielokrotnie wprowadzał w błąd na temat COVID-19 i szczepionek. Niejednokrotnie dezinformował swoich widzów również na inne tematy. Przekonywał, że nikt z tłumu, który dokonał szturmu na Kapitol 6 stycznia 2021 roku, nie miał przy sobie broni palnej; twierdził, że podczas ostatnich wyborów prezydenckich w USA w jednym z hrabstw w stanie Georgia rzekomo doszło do poważnych fałszerstw wyborczych. Jego słowa wielokrotnie weryfikowały amerykańskie redakcje fact-checkingowe, m.in. Politifact.com i FactCheck.org.

Carlson w Fox News mówi o ponad 1,5 tys. przypadków zatrzymań akcji serca od rozpoczęcia szczepień COVID-19, z których dwie trzecie to przypadki śmiertelne. Następnie poprosił McCulloughana, by ten opowiedział o swoich badania na ten temat.

"Obawa tutaj jest taka, że profesjonalni sportowcy, Tucker, są starannie badani pod kątem przyczyn chorób serca. Główną przyczyną nagłej śmierci na polu gry jest kardiomiopatia przerostowa (choroba mięśnia sercowego powodująca jego przerost lub pogrubienie - red.). Sportowcy są badani pod tym kątem. Są rzadkie sytuacje, genetyczne nieprawidłowości w rytmie serca, które mogą wystąpić, ale nagła śmierć sercowa powinna być bardzo nietypowym zjawiskiem" - opowiadał McCullough.

Wprowadzająca w błąd narracja i wątpliwej jakości dane

Czy faktycznie, jak przekonuje Carlson i McCullough, mamy do czynienia z sytuacją, gdy szczepionki na COVID-19 powodują dramatyczny wzrost liczby śmiertelnych zatrzymań akcji serca u sportowców? Na początku stycznia tę teorię weryfikowały anglojęzyczne redakcje fact-checkingowe: Associated Press (AP), FactCheck.org, Politifact.com, LeadStories.com, AFP oraz Logically.ai.

Okazuje się, że Carlson mówiąc o dramatyczny wzrost liczby zatrzymań akcji serca u sportowców, tak naprawdę odnosił się nie do naukowych badań tylko do listu do wydawcy, który opublikowano 21 grudnia 2022 roku w skandynawskim czasopiśmie "Scandinavian Journal of Immunology". Jego autorami są wspomniany McCullough i Panagis Polykretis.

W liście tym czytamy, że między styczniem 2021 roku a końcem 2022 "u 1 598 sportowców nastąpiło zatrzymanie akcji serca, z czego w 1 101 zakończyło się śmiercią". Źródłem tych danych ma być strona o nazwie GoodSciencing.com, gdzie opublikowano pełną listę przypadków (w momencie publikacji tego artykułu, na stronie było ich 1 676). Good Sciencing to blog prowadzony przez anonimowych autorów. "Jesteśmy małym zespołem śledczych, wydawców newsów, dziennikarzy i poszukiwaczy prawdy" - piszą w zakładce "O nas". Jak następnie dodają, że "nie ma znaczenia, kim jesteśmy".

Jak sprawdziły redakcje fact-checkingowe, lista na stronie GoodSciencing.com nie jest to wiarygodnym lub naukowym źródłem danych. Po pierwsze, uwzględniono tu incydenty z całego świata (np. z Indii, Brazylii, Rosji i Malezji), a te dotyczyły osób w różnym wieku - niektóre miały ponad 70 lub 80 lat i nie mogły być czynnymi sportowcami. Te dane nie dotyczą zatem wyłącznie sportowców z "europejskich lig sportowych", jak twierdzi Carlson. Po drugie, informacje o incydentach nie pochodzą z badań naukowych i szpitalnych statystyk - ich podstawą są doniesienia medialne.

Po trzecie, na liście znalazły się zgony, które nawet według doniesień medialnych nie były związane z zatrzymaniem akcji serca, m.in. były bejsbolista Hank Aaron, który zmarł z przyczyn naturalnych na początku 2021 roku w wieku 86 lat; Gary Tiller, 62-letni zawodnik curlingu z Kanady, zmarł po "krótkiej walce z rakiem". Na liście pojawiło się też nazwisko gwiazdy akademickiego softballu Lauren Bernett, która popełniła samobójstwo i Jake'a Ehlingera, zawodnika futbolu amerykańskiego, który zmarł z powodu przedawkowania narkotyków.

Mimo to McCullough i Polykretis w swoim liście porównują wątpliwą liczbę 1 598 zatrzymań akcji serca z badaniem z 2006 roku, opublikowanym w "European Journal of Preventive Cardiology". Dokonano w nim przeglądu literatury pod kątem doniesień o nagłych zgonach sercowych wśród sportowców poniżej 35. roku życia. Nagły zgon sercowy to niespodziewana śmierć spowodowana przez zatrzymanie funkcji serca. W badanym okresie 38 lat (1966-2004) takich przypadków wykryto 1 101, czyli średnio 29 rocznie. W artykule zauważono również, że jego ustalenia są ograniczone, ponieważ liczba nagłych zgonów sercowych "u młodych sportowców, o czym donoszą opublikowane i zbadane prace, jest z pewnością niedoszacowana".

"To nie są prawdziwe badania"; "To kompletna dezinformacja"

Porównanie wątpliwego, nienaukowego źródła z badaniami nie ma wiele wspólnego z nauką, stwierdzili eksperci, z którymi rozmawiały zagraniczne redakcje fact-checkingowe. "To nie są prawdziwe badania" - powiedział AP dr Matthew Martinez, dyrektor oddziału kardiologii sportowej w Atlantic Health System w Morristown Medical Center. "Każdy może napisać list do redakcji, a następnie zacytować artykuł, który nie ma rygoru akademickiego" - dodał.

Wyciąganie wniosków z porównanie badania z 2006 roku i danych z bloga byłoby "niepoprawnym" - stwierdził w komentarzu dla AP dr Neel Chokshi, dyrektor medyczny Penn Medicine Sports Cardiology and Fitness Program na Uniwersytecie Pensylwanii. "Zazwyczaj badania i dane naukowe są recenzowane w ramach dość rygorystycznego procesu, w celu oceny metod użytych do uzyskania danych i przeprowadzenia analizy" - wyjaśnił. Jest to ważne z kilku powodów, w tym zapewnienia, że dane są dokładne, pozbawione nieprzewidzianych uprzedzeń i potencjalnych czynników zakłócających" - dodał.

"Nie ma wzrostu nagłych zatrzymań krążenia lub zgonów u sportowców z powodu COVID-19 lub szczepień przeciwko COVID-19. To kompletna dezinformacja" – przekazał FactCheck.org dr Jonathan Drezner, kardiolog sportowy z Uniwersytetu Waszyngtońskiego oraz redaktor naczelny "British Journal of Sports Medicine". Podobnie w rozmowie z PolitiFact mówił też dr Matthew Martinez.

Autorka/Autor:

Źródło: Konkret24

Pozostałe wiadomości

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Przed zapowiadanymi wielkimi opadami oczy wielu Polaków zwrócone są na największe zbiorniki przeciwpowodziowe w kraju. Zarządzający nimi zapewniają, że wszystkie mają zabezpieczone rezerwy. Porównaliśmy stan ich wypełnienia teraz oraz tuż przed powodzią we wrześniu 2024 roku. Eksperci tłumaczą, czy i jakie wnioski można z tego wyciągnąć.

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24