Protestują w Sejmie. Na ile co miesiąc mogą liczyć?

W Sejmie od poniedziałku, 6 marca, trwa protest opiekunów dorosłych osób z niepełnosprawnościami oraz ich podopiecznych. Złożyli oni obywatelski projekt ustawy o rencie socjalnej i domagają się, by został rozpatrzony na najbliższym posiedzeniu. - Do czasu, gdy to nie nastąpi, osoby z niepełnosprawnością i ich opiekunowie będą okupować korytarz sejmowy, tak jak w 2014 i 2018 roku. Odwieszamy obecnie nasz protest. Ja jestem tą samą osobą, która protestowała w 2018, a także 2014 roku - tłumaczyła posłanka Koalicji Obywatelskiej Iwona Hartwich, która na co dzień opiekuje się niepełnosprawnym synem. - To jest projekt obywatelski, gdzie wcześniej były zbierane podpisy. Udało nam się zebrać niecałe dwieście tysięcy podpisów. Teraz mamy oczekiwać na ich przeliczenie i procedowanie - poinformowała Alicja Jochymek, jedna z protestujących w Sejmie matek, opiekująca się swoją córką.

Najważniejszym postulatem protestujących jest znaczne podniesienie wysokości renty socjalnej. Do 1 marca wynosiła 1338,44 zł brutto (1217 zł netto). Po ostatniej waloryzacji jest to 1588,44 zł brutto (1445 zł netto). Protestujący domagają się, by renta socjalna wynosiła tyle, ile płaca minimalna: obecnie to 3490 zł brutto (2709 zł netto).

- Godne życie to jest takie, żebym mógł się utrzymać w swoim własnym domu, a nie w DPS-ie. To nie jest moje marzenie, żeby wylądować w domu pomocy. Ja chcę żyć w swoim własnym domu i mieć pieniądze, za które będę mógł się utrzymać i kupić niezbędne do życia i rehabilitacji rzeczy - mówił w TVN24 Andrzej Sucholewski, jeden z protestujących. Pytany, ile godzin rehabilitacji jest w stanie kupić za rentę socjalną, odpowiedział, że w Warszawie jedna godzina kosztuje 300 zł.

- Wiadomo, że sytuacja osób niepełnosprawnych jest bardzo trudna, ciężka w dobie drożyzny. Wszystko jest bardzo drogie. I wiadomo tutaj, że systemem osoby z niepełnosprawnościami się nie wyżywią - mówiła reporterowi TVN24 Alicja Jochymek. - Turnus dwutygodniowy rehabilitacji kosztuje od 8,6 tysiąca złotych nawet do 15 tysięcy złotych, jak słyszymy. Godzina rehabilitacji kosztuje 300 złotych. Buty ortopedyczne są drogie, środki medyczne są drogie - typu cewniki, pampersy. To wszystko przewyższa kwoty rodziny z osobami niepełnosprawnymi - wyliczała.

W odpowiedzi na zarzuty protestujących politycy PiS i przedstawiciele rządu przekonują, że osobom z niepełnosprawnościami pomagają, że jest to większa pomoc niż wcześniej i że spełniają ich postulaty.

Sprawdziliśmy, ile co miesiąc od państwa mogą dostawać osoby z niepełnosprawnościami i ich dorośli opiekunowie.

Na początku wyjaśnijmy: pod uwagę wzięliśmy ogólne zasady przyznawania świadczeń. Bo wysokość wypłacanych kwot w każdym indywidualnym przypadku zależy od wielu czynników, w tym od stopnia orzeczonej niepełnosprawności. Podajemy kwoty minimalne. Jeśli nie zaznaczono inaczej, są to kwoty brutto.

Osoba z niepełnosprawnością może dostać jedno lub więcej z poniższych świadczeń: - renta socjalna (warunki: pełnoletność; brak prawa do choćby jednego z tych świadczeń: emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej, renty strukturalnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, innego świadczenia o charakterze rentowym z zagranicznej instytucji; orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: przed 18. urodzinami; przed 25. urodzinami, jeśli miało to miejsce w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, w trakcie studiów doktoranckich albo aspirantury naukowej) - 1588,44 zł (netto 1445 zł); kwota może zostać obniżona w przypadku przyznania renty rodzinnej - renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (warunki: utrata zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy; wymagane okresy składkowe i nieskładkowe – ustalane odpowiednio do wieku; niezdolność do pracy powstała w okresach ściśle określonych w ustawie) - 1588,44 zł - renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy (warunki: utrata w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z posiadanym poziomem kwalifikacji; wymagane okresy składkowe i nieskładkowe – ustalane odpowiednio do wieku; niezdolność do pracy powstała w okresach ściśle określonych w ustawie) - 1191,33 zł - renta z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową (warunki: ubezpieczenie wypadkowe, niezdolność do pracy, która powstała w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa - 1906,13 zł - zasiłek pielęgnacyjny (warunki: niepełnosprawność dziecka, niepełnosprawność osoby powyżej 16. roku życia, legitymizującej się znacznym stopniem niepełnosprawności lub o umiarkowanym, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia; osobie po 75. roku życia) - 215,84 zł; świadczenie nie przysługuje osobom uprawnionym do dodatku pielęgnacyjnego - dodatek pielęgnacyjny (warunki: całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji albo ukończenie 75 lat) - 294,39 zł - świadczenie uzupełniające 500 plus (warunki: pełnoletność, całkowita niezdolność do pracy, niezdolność do samodzielnej egzystencji; brak prawa do innych świadczeń lub gdy łączna wysokość świadczeń brutto nie przekracza 2157,8 zł - ale bez renty rodzinnej przyznanej dziecku, które stało się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16. roku życia lub w czasie nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia) - 500 zł.

Opiekunowie osób z niepełnosprawnościami mogą dostać: - świadczenie pielęgnacyjne (warunki: niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia) - 2458 zł; świadczenie nie przysługuje, gdy osoba sprawująca opiekę ma m.in. prawo do emerytury, renty socjalnej, zasiłku stałego - specjalny zasiłek opiekuńczy (warunki: konieczność sprawowania stałej opieki na członkiem rodziny z pokrewieństwem 1 i 2 stopnia o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji; rezygnacja z pracy lub niepodejmowanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej) - 620 zł; obowiązuje kryterium dochodowe 764 zł; - dodatek na rehabilitację dziecka niepełnosprawnego (warunki: do 16. roku życia - orzeczenie o niepełnosprawności, między 16. a 24. rokiem życia - orzeczenie o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności) - 90 zł (do ukończenia 5. roku życia), 110 zł (między 5. a 24. rokiem życia).

W przypadku zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługuje tylko jedno z tych świadczeń - wybrane przez osobę uprawnioną.

Od 2017 roku z tytułu urodzenia się żywego dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu przysługuje prawo do jednorazowego świadczenia w wysokości 4000 zł (program "Za życiem").

Dodatkowe wsparcie można uzyskać w Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, np. poprzez dofinansowanie zakupów urządzeń oraz usług, które mogą ułatwić opiekę nad osobą z niepełnosprawnościami.

Różnica między rentą socjalną a tak zwaną najniższą krajową, czyli płacą minimalną, wynosi 1901,56 zł.

Jak wyliczyliśmy, gdyby spełniono główny postulat protestujących - by renta socjalna wynosiła tyle, ile płaca minimalna - to, biorąc pod uwagę 290,1 tys. osób pobierających rentę socjalną (dane resortu rodziny), kosztowałoby to budżet państwa dodatkowe 552 mln zł miesięcznie, rocznie - 6,6 mld zł.