Poseł Marcin Warchoł ogłosił, że rząd "wprowadzi nowy podatek audiowizualny". To nieprawda. W rządowych dokumentach postuluje się likwidację abonamentu radiowo-telewizyjnego i finansowanie mediów publicznych wprost z budżetu państwa. Samego projektu odpowiedniej ustawy jeszcze nie ma.
Poseł PiS, członek Suwerennej Polski i były minister sprawiedliwości Marcin Warchoł we wpisie na X 29 sierpnia zagaił obserwujących: "Wiedzieliście, że uśmiechnięta Polska wprowadzi nowy podatek audiowizualny - 108 zł rocznie od każdej osoby? No to już wiecie". Polityk zasugerował tym samym, że rząd zaplanował nową daninę dla obywateli.
Jego wpis wyświetlono do 3 września ponad 110 tys. razy. Pod nim część osób zwróciła uwagę: "a może informacja, że to zamiast abonamentu RTV panie prawniku - proszę nie manipulować"; "Zabrakło odwagi*, żeby wspomnieć, że to ma być zamiana z abonamentu? * o przyzwoitości nie piszę- nie znacie nawet ze słyszenia..."; "A wiesz o tym durniu, że dla większości, to będzie mniej niż dotychczas? No to już wiesz."; "To super wiadomość! Będę płaciła 1/3 dotychczasowej kwoty!". Inni natomiast - choć w mniejszej liczbie - wyrazili niezadowolenie z rzekomej nowej opłaty i pisali na przykład: "Już mnie zaczynają wkurzać te nowe uśmiechnięte podatki..." (zachowujemy oryginalną pisownię wszystkich wpisów).
Podobne informacje - zatytułowane: "Era Tuska. Rząd chce wprowadzić kolejny haracz – podatek audiowizualny od każdego" - zamieścił także portal Fronda.pl.
Przekaz ten zbiegł się w czasie z posiedzeniem Rady Ministrów, która 28 sierpnia zdecydowała o przyjęciu projektu ustawy budżetowej na 2025 rok, która musi trafić pod obrady Sejmu do końca września. W tym dniu m.in. wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski (Lewica) informował, że "nie będziemy [nakładać] żadnych nowych podatków". Z kolei szef sejmowej komisji gospodarki Ryszard Petru (Polska 2050) przekazywał, że "nie słyszał o jakichkolwiek pomysłach nowych podatków". Jedynym nowym podatkiem, "o którym się cicho rozmawia" - jak wspomniał Petru - jest ewentualny podatek wojenny, który - w jego ocenie - powinien być wyłączony z obszaru standardowych podatków. Polityk podkreślił, że teoretycznie wprowadzenie takiego podatku mogłoby mieć miejsce jedynie, gdyby było mocno uzasadnienie polityczne i powinien on być przeznaczony na realizację "jednej konkretnej sprawy" oraz nie mógłby być wprowadzony na trwałe.
Skąd zatem wzięła się informacja o "nowym podatku audiowizualnym", o którym wspomniał poseł Marcin Warchoł?
Zmiany w mediach publicznych. Co z finansowaniem?
O zmianach zasad finansowania mediów publicznych mówiło się od momentu zmiany w rządzie po wyborach parlamentarnych w październiku 2023 roku. Zanim je opiszemy, przypomnijmy jednak, na jakich zasadach działa obecnie abonament radiowo-telewizyjny. Pobierany jest przez Pocztę Polską, a wpływy z opłat przekazywane są do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT) z przeznaczeniem na realizację misji publicznej przez Telewizję Polską i Polskie Radio. W przepisach (ustawa z 21 kwietnia 2005 roku o opłatach abonamentowych) przyjęto domniemanie, że każda osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika i powinna wnosić opłaty abonamentowe.
Wysokość opłat abonamentowych w obecnym roku kalendarzowym - zgodnie z rozporządzeniem KRRiT z 10 maja 2023 roku w sprawie wysokości opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz zniżek za ich uiszczanie z góry za okres dłuższy niż jeden miesiąc w 2024 roku - wynosi:
- za używanie odbiornika radiofonicznego: 8,70 zł za jeden miesiąc (104,4 zł rocznie);
- za używanie odbiornika telewizyjnego lub telewizyjnego i radiofonicznego: 27,30 zł za jeden miesiąc (327,6 zł rocznie).
Wysokość opłaty może być niższa - zniżka wynika z wnoszenia opłat za okres dłuższy niż jeden miesiąc i wynosi od 3 proc. (za opłatę za dwa miesiące) do 10 proc. (za opłatę z góry za 12 miesięcy). Zatem za uiszczenie opłaty za rok z góry wynosi ona (w przypadku odbiornika radiofonicznego) 94 zł i (w przypadku odbiornika telewizyjnego lub telewizyjnego i radiofonicznego) - 294,9 zł.
Zwolnienie z opłat abonamentowych (na podstawie art. 4 ust. 1 ww. ustawy) dotyczy m.in. osób: które ukończyły 75 rok życia; które ukończyły 60 lat i mają prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia; zaliczonych do I grupy inwalidzkiej oraz weteranów będących inwalidami wojennymi lub wojskowymi.
Co zamiast abonamentu RTV
O założeniach ustawy reformującej media publiczne, tzw. dużej ustawie medialnej mówił w styczniu tego roku w "Sygnałach dnia" w radiowej Jedynce przewodniczący sejmowej komisji kultury Bogdan Zdrojewski (Koalicja Obywatelska), którego zacytowała Polska Agencja Prasowa. Polityk potwierdził, że wśród rozwiązań zawartych w reformie mediów publicznych mogą znaleźć się m.in. te, które zmieniają zasady finansowania telewizji.
"W tych założeniach mamy alternatywę: albo jest to tak zwana opłata audiowizualna (...), albo jest to mechanizm, a nie jednoroczna dotacja z budżetu państwa, według określonego współczynnika. Natomiast jedno jest pewne, abonament od 1 stycznia 2025 kończy swój żywot" - powiedział Zdrojewski.
Zdrojewski dodał, że opłata audiowizualna wyniosłaby 8,30 zł miesięcznie i zastąpiłaby abonament RTV. Utrzymane zostałyby również zwolnienia, które obowiązują w chwili obecnej. "Wprowadza się tam zwolnienia dla dzieci i młodzieży do 25. roku życia. Oczywiście inwalidzi wojenni, jak również osoby niepełnosprawne również by posiadały te zwolnienia" - wymienił Zdrojewski. "Pobór opłat w znacznym stopniu byłby automatyczny" - mówił. Jak wynika ze słów Zdrojewskiego - opłata audiowizualna wynosiłaby więc 99,6 zł rocznie.
"Potwierdzenie rzeczywistego stanu rzeczy"
Jednak ministerstwo kultury poszło w kierunku, o którym Zdrojewski ledwo wspomniał - czyli możliwego finansowania mediów publicznych z budżetu państwa. Już w kwietniu 2024 roku takie rozwiązanie sygnalizował serwis Jedennewsdziennie.pl.
Stosownego projektu ustawy medialnej jeszcze jednak nie ma. W tym momencie dopiero prowadzone są konsultacje społeczne założeń do niej. Rozpoczęło je 24 czerwca Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, według planu mają się one zakończyć 23 września.
Ponieważ przyjęcie nowej ustawy medialnej wynika z regulacji unijnych - konieczności wdrożenia europejskiego aktu o wolności mediów (EMFA) - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego opracowało własną koncepcję wdrożenia go do polskiego porządku prawnego. Zapisano w niej: "Proponuje się uchylenie ustawy o opłatach abonamentowych, a co za tym idzie likwidację obowiązku ponoszenia tych opłat przez gospodarstwa domowe oraz inne podmioty zobowiązane do ich uiszczania".
Co więcej, resort napisał, że "jako podstawowe źródło finansowania misji publicznej nadawców publicznych proponuje się budżet państwa, z którego środki przekazywane byłyby na cele związane z realizacją misji publicznej" (pogrubienie od redakcji).
Tłumaczy się to tym, że "począwszy od 2018 r. faktycznie to budżet państwa ponosi główny koszt finansowania mediów publicznych w Polsce. Tak więc formalne wprowadzenie mechanizmu finansowania budżetowego stanowi jedynie potwierdzenie rzeczywistego stanu rzeczy".
W dokumencie "proponuje się oparcie ustawowego mechanizmu ustalania wysokości finansowania budżetowego o wysokość PKB. Proponuje się, aby na finansowanie działań mających na celu realizację misji publicznej przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji corocznie przeznaczać wydatki z budżetu państwa w wysokości zbliżonej do obecnej, tj. na poziomie 0,09% PKB". Dalej następują wyliczenia, i według resortu kultury, "kwota środków publicznych, przeznaczona na realizację misji publicznej, przy założeniu poziomu PKB określonego na rok 2024, wynosiłaby około 3,4 mld złotych".
Raport z konsultacji zaplanowano na październik. Projekt ustawy, który następnie trafiłby do konsultacji międzyresortowych, ma być gotowy pod koniec roku. Następnie projekt powinna przyjąć Rada Ministrów i skierować do Sejmu.
Nieprawdziwe jest zatem twierdzenie Marcina Warchoła o wprowadzeniu nowego podatku audiowizualnaego - w rządowych dokumentach rekomendowane jest finansowanie mediów publicznych z budżetu państwa.
Źródło: Konkret24
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock