Polski katolicyzm: mniej wiernych na mszach, mniej uczniów na religii

W kościołach bez limitu, wciąż z dwumetrowym odstępemtvn24

Odsetek wiernych uczestniczących w niedzielnych mszach św. zmalał w ostatnich dwudziestu latach z 47,5 do 36,9 proc. Odsetek uczniów chodzących na religię w szkole spadł w ciągu dziesięciu lat z 95,2 do 87,6 proc. Dane Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego pokazują, że polski katolicyzm się zmienia, a instytucje kościelne słabną.

Wielu wierzących Polaków w trosce o zdrowie zrezygnowało z chodzenia do kościoła w czasie pandemii. Część z nich uczestniczy w mszach św. za pośrednictwem radia czy telewizji. Lecz badania pokazują, że pustoszejące kościoły to nie tylko wynik pandemii - spadkowy trend udziału wiernych w niedzielnych mszach w kościele występuje od 20 lat.

Ten spadek widać w przeprowadzanych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK) badaniach uczestnictwa w niedzielnych mszach św. (dominicantes) i przyjmowania komunii św. (communicantes). Badanie opiera się na wynikach liczenia wiernych, zwykle przeprowadza się je w połowie października każdego roku. Ostatnie przeprowadzono 18 października 2020 roku, ale jego wyniki nie zostały jeszcze opublikowane.

Społeczne opinie o kościele katolickim w Polsce
Społeczne opinie o kościele katolickim w Polsce tvn24

Jak wyjaśnia ISKK, communicantes i dominicantes oblicza się jako odsetek katolików przyjmujących komunię św. w trakcie niedzielnej mszy i uczestniczących w niej "w odniesieniu do ogólnej liczby zobowiązanych" – czyli liczby parafian w danej parafii. Nie jest to więc sondaż oparty na deklaracjach ankietowanych, tylko badanie oparte na rzeczywistym uczestnictwie we mszy.

Nieco ponad jedna trzecia wiernych chodzi na msze

W pierwszych dwóch dekadach XXI wieku odsetek osób uczęszczających na niedzielne msze św. zmalał o 10 punktów procentowych – z 47,5 proc. w roku 2000 do 36,9 proc. w roku 2019. W danych Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego widać, że o ile po śmierci św. Jana Pawła II na moment liczba wiernych na niedzielnych mszach wzrosła, to od roku 2010 już malała. Natomiast liczba osób przyjmujących w trakcie mszy komunię św. pozostaje na względnie stałym poziomie - ok. 17 proc.

Uczestnictwo w mszach św. i przyjmowanie komunii św. w latach 2000-2019

Kościelne statystyki rejestrują też malejący odsetek młodych ludzi zapisanych na lekcje religii w szkołach. Z danych w roczniku "Kościół Katolicki w Polsce 1991-2011" wynika, że na katechezę w 2009 roku uczęszczało 95,2 proc. uczniów. Po kilku latach przerwy w prezentowaniu tych danych ISKK podał, że w 2018 roku odsetek zmalał do 88 proc.; w 2019 roku wyniósł 87,6 proc. - najmniejszy był w liceach ogólnokształcących: 75,3 proc.

"Mamy do czynienia ze słabnięciem szeroko rozumianych instytucji katolickich w Polsce. (…) Na obecnym etapie historii katolicyzm w Polsce doszedł do granic swojego rozwoju instytucjonalnego" – powiedział ks. dr Wojciech Sadłoń, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego, prezentując 13 grudnia wyniki tych badań.

Mniej mężczyzn w seminariach

Wyrazem tego osłabienia może być też malejąca od kilku lat liczba alumnów uczących się w diecezjalnych seminariach duchownych. W 2016 roku było ich 2336, w 2019 - 1726. Do seminariów duchownych w roku akademickim 2018/2019, jak informował wówczas Katolicką Agencję Informacyjną sekretarz Konferencji Rektorów Wyższych Seminariów Duchownych w Polsce ks. Piotr Kot, wstąpiło 324 mężczyzn (o 95 mniej niż w poprzednim roku). W obecnym roku akademickim do seminariów wstąpiło, jak podawała Polska Agencja Prasowa, 289 mężczyzn.

Natomiast liczba duszpasterzy w parafiach nie ulega większym wahaniom. W 2018 roku było ich 20 577, w 2019 roku - 20 729.

Śluby kościelne - dwie trzecie wszystkich

Niezmienną praktyką pozostaje chrzest nowonarodzonych dzieci. W 2019 roku sakramentu chrztu udzielono 372,9 tys. osobom - to spadek tylko o ok. 3,5 proc. wobec 2018 roku.

Liczba udzielonych sakramentów chrztu świętegoInstytut Statystyki Kościoła Katolickiego

Liczba dzieci ochrzczonych niemal pokrywa się z liczbą urodzeń żywych – w 2019 roku chrztu w kościele katolickim udzielono ponad 372 tys., a w tym roku urodziło się ponad 375 tys. dzieci.

W 2014 roku zawarto w Polsce ponad 188 tys. związków małżeńskich - ale przysięgę przed kościelnym ołtarzem złożyło 132,2 tys. par. (70,3 proc.).

W 2018 roku zawarto 192 tys. małżeństw (dane GUS), a ślubów kościelnych było 132,8 tys. (69 proc.). Natomiast w 2019 roku na ślubnym kobiercu stanęło 183 tys. par - a ślub kościelny wzięło nieco ponad 125 tys. (68 proc.).

Liczba zawieranych małżeństw w kościele katolickim Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego

Epidemia rozluźnia więzi z Kościołem

Zdaniem ks. dr. Wojciecha Sadłonia z Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego badania pokazują, że "na obecnym etapie historii katolicyzm w Polsce doszedł do granic swojego rozwoju instytucjonalnego". Na ile ten proces pogłębia pandemia wywołana przez koronawirusa, kościelne statystyki jeszcze nie pokazują. Jak twierdzi ks. Sadłoń, pandemia nie zmieniła religijności osób najbardziej zaangażowanych w życie Kościoła, ale "inaczej wygląda sytuacja w przypadku regularnie uczestniczących w praktykach religijnych. Wśród nich jest część, która pod wpływem epidemii może rozluźnić swoje więzi z Kościołem poprzez spadek praktyk oraz dystansowanie się do jego nauczania".

Tomasz Lipiński: religia jest wykorzystywana instrumentalnie do zdobywania władzy
Tomasz Lipiński: religia jest wykorzystywana instrumentalnie do zdobywania władzytvn24

Z przeprowadzony przez CBOS we wrześniu 2020 roku badań postaw religijnych Polaków wynika, że porównaniu z okresem największych ograniczeń przypadających na marzec i kwiecień zaangażowanie religijne większości Polaków nie uległo zmianie – przynajmniej według ich własnych deklaracji. Jak czytamy w raporcie, 56 proc. badanych odpowiada, że tyle samo czasu poświęca na modlitwę, medytację i inne praktyki religijne, a 23 proc. - że w ogóle nie uczestniczy w praktykach religijnych.

Spośród tych, których zaangażowanie się zmieniło między kwietniem a wrześniem, częściej wskazywaną odpowiedzią było "obecnie mniej czasu poświęcam na modlitwę" (13 proc.) niż "obecnie więcej czasu poświęcam na modlitwę" (6 proc.). "Można więc powiedzieć, że jeśli zniesienie ograniczeń dotyczących modlitwy wspólnotowej w kościele spowodowało jakieś zmiany w życiu religijnym, to raczej negatywne niż pozytywne, choć u większości Polaków pozostało to bez wpływu na zaangażowanie religijne" - czytamy w raporcie CBOS.

Dominikanin ojciec Rafał Szymko o sytuacji Kościoła w czasie pandemii
Dominikanin ojciec Rafał Szymko o sytuacji Kościoła w czasie pandemiitvn24

"Ich związek z religijnością był słaby"

W tym samym badaniu, odpowiadając na inne pytanie: "Czy po zniesieniu ograniczenia liczby osób w kościele uczestniczy Pan(i) w mszach św. i nabożeństwach w kościele" - 31 proc. badanych przyznało, że raz w tygodniu, 25 proc. - że raz, dwa razy w miesiącu albo rzadziej, a 40 proc. odpowiedziało, że w ogóle nie chodziło do kościoła na msze. Z tej ostatniej grupy mniej niż jedna trzecia uczestniczyła we mszach za pośrednictwem radia lub telewizji.

Jak czytamy w analizie wyników badań CBOS, "nie można wykluczyć hipotezy, że część osób praktykujących przed pandemią sporadycznie (kilka razy w roku) nie wróci już do kościołów, ponieważ ich związek z religijnością był słaby, a obecna sytuacja spowodowała jego zupełne zerwanie".

Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konkret24; zdjęcie: tvn24

Źródło zdjęcia głównego: tvn24

Pozostałe wiadomości

Posłowie i senatorowie PiS mieli wpłacać na partię minimum tysiąc złotych miesięcznie, europosłowie PiS - minimum pięć tysięcy. Tak zarządził Jarosław Kaczyński, gdy PiS nie dostał części subwencji. Konkret24 pozyskał rejestr wszystkich wpłat dla tej partii za 2024 rok. Oto kto wpłacił najwięcej, a kto w ogóle.

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Źródło:
TVN24+

"Jakaś masakra", "ekologia to fikcja" - komentują internauci film, który notuje miliony wyświetleń w sieci. Ma przedstawiać cmentarz elektrycznych skuterów. Co o nim wiemy?

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

Po śmierci papieża Franciszka i ogłoszeniu żałoby narodowej internauci przekonują, jakoby po 1945 roku tylko raz "po śmierci obcokrajowca" władze naszego państwa tak zdecydowały. Ale to nie jest prawda.

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Źródło:
Konkret24

Czy Grzegorz Braun ma szansę na poparcie zapewniające mu wejście do drugiej tury wyborów prezydenckich? Taki scenariusz sugeruje sondaż, który miał zostać wykonany przez znany ośrodek badania opinii publicznej. Lecz ta sondażownia nigdy czegoś takiego nie opublikowała.

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń notuje w sieci nagranie przedstawiające grupę osób idących nocą z walizkami przez miasto. Zostało opublikowane, by zwrócić uwagę na pewien problem mieszkańców - tymczasem internauci wykorzystują je do hejtu na cudzoziemców i migrantów. Przestrzegamy przed jego rozpowszechnianiem.

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

Źródło:
Konkret24

Do szpitala w Oleśnicy europoseł i poseł przybyli z "interwencją poselską" w celu "obywatelskiego zatrzymania" lekarki. Tak przynajmniej tłumaczyli się Grzegorz Braun i Roman Fritz. Jednak politycy powołali się na przepisy, które ich zachowania nie dotyczą. Wyjaśniamy, dlaczego przekroczyli uprawnienia.

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Źródło:
Konkret24

Według popularnego w sieci przekazu dopiero po zmianie prezydenta USA - czyli po powrocie na to stanowisko Donalda Trumpa - w Nowym Jorku mogła się odbyć procesja wielkanocna. Dowodem ma być opublikowane wideo. Tylko że nie ma ono nic wspólnego z Wielkanocą.

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Źródło:
Konkret24

Czy marszałek Sejmu Szymon Hołownia spowodował wypadek samochodowy i wjechał w ogrodzenie? Na podstawie pewnego nagrania twierdzi tak wielu internautów, według części z nich - polityk musiał być pod wpływem alkoholu. Ale Hołownia w żadnym takim zdarzeniu nie brał udziału. Jego sztab wyborczy zaprzecza, a my wyjaśniamy ten przekaz.

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Źródło:
Konkret24

Teksty z trzynastu polskich serwisów informacyjnych wykorzystano w kolejnej fazie operacji wpływu prowadzonej przez rosyjski ośrodek dezinformacji. W specjalnie tworzonych postach linkowano do artykułów, które zawierały treści przydatne Kremlowi. A potem w ruch szły boty.

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Źródło:
Konkret24

Internauci zachwycają się postawą pilota, który rzekomo złamał procedury, by ratować ludzkie życie. Chodzi o o popularne nagranie z momentu lądowania samolotu, które krąży w sieci - także polskiej. Historia jest fascynująca, lecz nieprawdziwa.

"Przewożę serce dawcy". "Łamiesz zasady, zmień kurs!". Co to za film

"Przewożę serce dawcy". "Łamiesz zasady, zmień kurs!". Co to za film

Źródło:
Konkret24

Donald Trump nie wysłał własnego samolotu po 200 żołnierzy, którzy utknęli na Florydzie. A publikowane nagrania z wypadku księżnej Diany nie zawsze pokazują to zdarzenie. Wytworzenie zbiorowej fałszywej pamięci - zwanej efektem Mandeli - to jeden z celów ośrodków dezinformacji. Fake newsy wspomagają ten mechanizm.

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Źródło:
Konkret24

W obwodzie Kurskim w Rosji miały zostać odkryte tysiące ciał zagranicznych najemników walczących dla Ukrainy, w tym Polaków - wykres z taką informacją krąży ostatnio w sieci. Wystarczy spojrzeć, które strony i profile rozpowszechniają ten przekaz, by stwierdzić: to kolejna odsłona prokremlowskiej propagandy.

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Źródło:
Konkret24

Politycy Prawa i Sprawiedliwości po raz kolejny forsują przekaz wymierzony w cudzoziemców przebywających w Polsce. Teraz wykorzystują do niego zdjęcie z Nadarzyna, publikując je z fałszywym komentarzem.

"Nadarzyn 2025"? Nie. To "wielkopostne chrześcijaństwo" posła Warchoła

"Nadarzyn 2025"? Nie. To "wielkopostne chrześcijaństwo" posła Warchoła

Źródło:
Konkret24

Komentując słowa Donalda Tuska o repolonizacji, poseł PiS Michał Wójcik stwierdził, że jej przykładem była fuzja Orlenu i Lotosu z czasów rządów Zjednoczonej Prawicy. Eksperci są jednak innego zdania.

Poseł Wójcik: fuzja Orlenu i Lotosu to repolonizacja. Wręcz przeciwnie

Poseł Wójcik: fuzja Orlenu i Lotosu to repolonizacja. Wręcz przeciwnie

Źródło:
Konkret24

Krytykując obecny rząd, opozycja opowiada o "narodowym programie rozbrajania" Polski, twierdząc, że nie są realizowane wcześniej zawarte kontrakty na uzbrojenie. Jarosław Kaczyński jako dowód wskazuje zakup wyrzutni Himars i Chunmoo. Nie ma racji.

Kaczyński o Himarsach i koreańskich wyrzutniach: "to zostało zatrzymane". Nie zostało

Kaczyński o Himarsach i koreańskich wyrzutniach: "to zostało zatrzymane". Nie zostało

Źródło:
Konkret24

Straszenie Ukraińcami i nastawianie Polaków negatywnie do uchodźców zza wschodniej granicy - to cel rozpowszechnianego przez działaczy Konfederacji i Ruchu Narodowego przekazu. Jest on fałszywy, a powstał na podstawie tekstu jednego z ukraińskich serwisów.

Ukraińcy "masowo sięgną po polskie obywatelstwo"? Skąd ta teza

Ukraińcy "masowo sięgną po polskie obywatelstwo"? Skąd ta teza

Źródło:
Konkret24

Wicemarszałek Sejmu Krzysztof Bosak, powołując się na dane niemieckiej policji, opowiada o "ludziach przywożonych z wewnątrz niemieckiego kraju" do Polski. Tylko że owe statystyki nie dotyczą takich przypadków. Polityk Konfederacji manipuluje.

Bosak o "wpychaniu migrantów" z Niemiec. Czego nie rozumie

Bosak o "wpychaniu migrantów" z Niemiec. Czego nie rozumie

Źródło:
Konkret24

Obchody 1000-lecia Królestwa Polskiego i 500-lecia hołdu pruskiego wywołały dyskusję na temat faktycznej daty koronacji pierwszego króla Polski i udziału w niej niemieckiego cesarza. Wyjaśniamy, skąd rozbieżność dat.

Koronowany przez niemieckiego cesarza? Jak to z Chrobrym było

Koronowany przez niemieckiego cesarza? Jak to z Chrobrym było

Źródło:
Konkret24

Konfederacja opowiada, że na podstawie wydawanych pozwoleń na pracę dla cudzoziemców można stwierdzić, że Donald Tusk "sprowadza rocznie do Polski 100 tysięcy islamskich imigrantów". To jednak manipulacja: pozwolenie na pracę nie znaczy "sprowadzenia" do Polski.

Tusk "sprowadza 100 tysięcy islamskich imigrantów"? Manipulacja

Tusk "sprowadza 100 tysięcy islamskich imigrantów"? Manipulacja

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki ogłosił, że jako prezydent zrobi wszystko, by "to Polacy mieli pierwszeństwo w korzystaniu z polskiej służby zdrowia". Szef jego sztabu wyborczego przekonuje, że kandydat PiS podał już wcześniej szczegóły swojego kontrowersyjnego pomysłu - to nieprawda.

Nawrocki zapowiada "pierwszeństwo" Polaków w kolejkach do lekarzy. A szczegóły?

Nawrocki zapowiada "pierwszeństwo" Polaków w kolejkach do lekarzy. A szczegóły?

Źródło:
Konkret24

Niemcy "podrzucili", "przerzucili" do Polski "dziewięć tysięcy nielegalnych migrantów" - powtarzają od dłuższego czasu politycy Konfederacji i PiS. Choć ta liczba pochodzi z niemieckich statystyk, taki przekaz jest manipulacją i grą na emocjach mającą wzbudzać niepokój w społeczeństwie. Bo wcale nie chodzi głównie o przybyszy z Afryki czy Azji. Wyjaśniamy.

"Tysiące migrantów podrzuconych z Niemiec". Co się kryje za tą liczbą

"Tysiące migrantów podrzuconych z Niemiec". Co się kryje za tą liczbą

Źródło:
Konkret24

W kampanii prezydenckiej politycy PiS punktują kandydata PO Rafała Trzaskowskiego za to, że "nie jest szczery". Bo Warszawa przystąpiła do organizacji C40 Cities, a to - według nich - pociąga za sobą szereg limitów i zakazów, o których Trzaskowski w kampanii nie mówi. Jak jest naprawdę?

"Tego chce Trzaskowski". Opozycja straszy zakazem jedzenia mięsa i nabiału

"Tego chce Trzaskowski". Opozycja straszy zakazem jedzenia mięsa i nabiału

Źródło:
Konkret24

Internauci kpią, że Magdalena Biejat "z geografii nie jest dobra", ponieważ jako państwo wymieniła Frankfurt. Nagranie, które ma tego dowodzić, zostało jednak przycięte, a wypowiedź kandydatki na prezydenta wyrwana z kontekstu.

Biejat wymieniła Frankfurt jako "państwo na F"? Nagranie jest ucięte

Biejat wymieniła Frankfurt jako "państwo na F"? Nagranie jest ucięte

Źródło:
Konkret24

Jarosław Kaczyński spotyka się ostatnio z sympatykami PiS, zachęcając do głosowania na Karola Nawrockiego. Obiecuje, że będzie on najlepszym prezydentem na trudne czasy, bo obecny rząd już doprowadził do tego, "żeśmy się cofnęli" w rozwoju kraju. Na dowód przytacza statystyki - ale błędnie.

Kaczyński o rozwoju kraju: "żeśmy się cofnęli". Nieprawda

Kaczyński o rozwoju kraju: "żeśmy się cofnęli". Nieprawda

Źródło:
Konkret24

Czy ogórki mogą się stać tematem publicznej debaty w kampanii prezydenckiej? Owszem, jeśli dzięki temu można zarzucić konkurentowi hipokryzję. Po tym, jak Rafał Trzaskowski zachwalał na wiecu ogórki pewnego polskiego producenta, oponenci przekonują, że te ogórki "wyprodukowano w Niemczech". Firma, która stała się ofiarą politycznego sporu, wyjaśnia.

PiS: Trzaskowski promuje "niemieckie" ogórki. Mamy wyjaśnienie

PiS: Trzaskowski promuje "niemieckie" ogórki. Mamy wyjaśnienie

Źródło:
Konkret24

Miało być spełnienie obietnicy, wyszło rozwiązanie, którego skutki budzą wątpliwości. Choć niektórzy politycy koalicji przekonują, że zmiana składki zdrowotnej dla przedsiębiorców to realizacja jednego ze 100 konkretów czy punktu umowy koalicyjnej. Rzeczywistość wyraźnie rozmija się z deklaracjami.

Zmiana składki zdrowotnej: realizacja obietnic? Niezupełnie

Zmiana składki zdrowotnej: realizacja obietnic? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

"Warszawa, Ursynów" - z takim opisem krąży w polskiej sieci nagranie pokazujące tłum muzułmanów modlących się obok jakiegoś osiedla. To jednak inne miasto.

Muzułmanie na Ursynowie? To nie Warszawa

Muzułmanie na Ursynowie? To nie Warszawa

Źródło:
Konkret24

Nagłaśniany przez polityków prawicy przekaz, że rząd planuje otworzyć w Czerwonym Borze ośrodek dla "nielegalnych imigrantów", zamiast tworzyć tam planowaną jednostkę wojskową, jest nie tylko nieprawdziwy - to niebezpieczna gra na emocjach. To, do czego prowadzi, pokazały wydarzenia z niedzieli.

Czerwony Bór: ośrodek dla migrantów zamiast jednostki wojskowej? Manipulacja PiS

Czerwony Bór: ośrodek dla migrantów zamiast jednostki wojskowej? Manipulacja PiS

Źródło:
Konkret24