FAŁSZ

Bąkiewicz: z obrazu Matejki usunięto Matkę Boską. To nieprawda

Źródło:
Konkret24
"Bitwa pod Grunwaldem" w nowej, innej odsłonie (materiał z 18.07.2020)
"Bitwa pod Grunwaldem" w nowej, innej odsłonie (materiał z 18.07.2020)
wideo 2/4
"Bitwa pod Grunwaldem" w nowej, innej odsłonie (materiał z 18.07.2020)

"Muzeum Narodowe rozprawiło się również z Maryją", "zamiarem tej władzy jest usunięcie nie tylko krzyży" - piszą oburzeni internauci, komentując informację, jakoby z obrazu Jana Matejki wymazano postać Matki Boskiej. W tym rozpowszechnianym między innymi przez Roberta Bąkiewicza fake newsie nie zgadza się nic - z wyjątkiem nazwy muzeum.

Były prezes Stowarzyszenia Marsz Niepodległości i kandydat PiS w ostatnich wyborach parlamentarnych Robert Bąkiewicz opublikował 15 lipca 2024 roku - w 614. rocznicę Bitwy pod Grunwaldem - wpis w serwisie X treści: "Uwaga! Muzeum Narodowe z ikonicznego obrazu Matejki usunęło... postać Matki Bożej!". Powtórzył tym samym tytuł artykułu z portalwarszawski.pl, do którego link dołączył.

FAŁSZ
Post Roberta Bąkiewicza - fake news, w którym zgadza się tylko nazwa muzeum x.com

Na ilustracji w poście Bąkiewicza widać obraz Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem" upamiętniający bitwę między Krzyżakami a połączonymi wojskami Polski i Litwy w 1410 roku. Na obrazie zaznaczono ramką jeden fragment i nałożono znak zapytania. Ma to sugerować, że właśnie w tym miejscu w oryginale widniała Matka Boska. Jego post ma ponad 300 tysięcy wyświetleń. Wielu komentujących wyrażało oburzenie: "Niewiarygodne"; "Skandal"; "Świętokradztwo"; "To się w głowie nie mieści! Bareja!"; "To teraz pojechali... Tego nie da się zaakceptować" (pisownia wszystkich postów oryginalna).

Fake news masowo powielany

Bąkiewicz nie był jedynym, który przy okazji rocznicy bitwy pod Grunwaldem alarmował w mediach społecznościowych o rzekomym usunięciu wizerunku Matki Boskiej z obrazu Jana Matejki. Doniesienia z portalwarszawski.pl rozpowszechniali też inni internauci - w serwisie X i na Facebooku. Niektórzy nie podawali źródła tej informacji lub pisali wręcz, że postać Matki Boskiej została usunięta z obrazu przez historyków sztuki pracujących w warszawskim Muzeum Narodowym.

"To się dzieje naprawdę. Muzeum Narodowe usunęło z obrazu Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki postać św. Stanisława"; "Muzeum Narodowe usunęło z obrazu 'Bitwa pod Grunwaldem' Jana Matejki w wersji multimedialnej, postać Matki Bożej. Zamiarem tej władzy jest usunięcie nie tylko krzyży z przestrzeni publicznej, ale również symboliki chrześcijańskiej z kultury i sztuki"; "Ważne! Jak chcielibyście zobaczyć NMP na obrazie Matejki 'Bitwa pod Grunwaldem' to za późno... Muzeum Narodowe rozprawiło się również z Maryją"; "Muzeum Narodowe z Matejki usunęło…postać Matki Bożej! Potraktowano ją jak balast! Historycy sztuki pracujący w Muzeum Narodowym w Warszawie uznali postać Matki Bożej za zbędną. I tak chcąc nie chcąc stali się wiernymi uczniami ojców założycieli komunizmu naukowego" - to tylko niektóre z wpisów na ten temat, których celem było zapewne wywołanie emocji.

FAŁSZ
Fake news o usunięciu Matki Boskiej z obrazu Matejki rozchodził się w lipcu 2024 roku w serwisie X x.com

Tylko że w kolejnym wpisie, 16 lipca, Bąkiewicz stwierdził jednak, że "oczywiście nie chodzi o oryginał tylko prezentację multimedialną, z której usunięto postać Matki Bożej". Ale dalej napisał: "Niemniej jest, to chyba jednak wstrząsające, że udowa (usuwa - red.) się fragmenty obrazu mistrza Matejki i to jeszcze takie, które można odbierać jako działanie pod wpływem ideologii wrogich naszej cywilizacji".

Nie Matka Boska, nie z obrazu i nie w tym roku

Wystarczy jednak przeczytać tekst ze wspomnianego wyżej portalu, by się dowiedzieć, że Muzeum Narodowe w Warszawie nie mogło usunąć Matki Boskiej z obrazu Jana Matejki, ponieważ nigdy jej na tym obrazie nie było. Rzeczywiście, pierwotny tytuł artykułu, który zachował się jeszcze np. we wpisie Bąkiewicza, brzmiał: "Muzeum Narodowe z ikonicznego obrazu Matejki usunęło… postać Matki Bożej" - ale potem zmieniono go na: "Muzeum Narodowe z ikonicznego obrazu Matejki usunęło… postać św. Stanisława".

To była pierwsza nieprawda w tym przekazie. W opisie na YouTube Ewy Micke-Broniarek z Muzeum Narodowego w Warszawie, gdzie wisi "Bitwa pod Grunwaldem", wyjaśniono, że "zgodnie z relacją Długosza nad walczącymi, wśród chmur i kurzawy, unosi się postać św. Stanisława, patrona Polski".

W artykule udostępnionym przez Bąkiewicza napisano też, że nie chodzi o usunięcie postaci św. Stanisława z samego obrazu, tylko o nieuwzględnienie jego wizerunku na trójwymiarowej prezentacji, którą Muzeum Narodowe zaprezentowało w rocznicę Bitwy pod Grunwaldem. Tak więc informacja o obrazie jest drugą nieprawdą w popularnym w sieci przekazie.

A trzecia manipulacja to czas. Sprawa nie jest bowiem nowa: prezentacja powstała na 600. rocznicę bitwy, która przypadała w 2010 roku. Nie wiadomo, dlaczego akurat 14 lat później brak św. Stanisława na multimedialnej prezentacji zainteresował zarówno stołeczny portal, jak też internautów oraz Bąkiewicza.

Prezentacja stereoskopowa 3D dotycząca "Bitwy pod Grunwaldem" Jana Matejki jest wciąż dostępna na kanale Muzeum Narodowego w serwisie YouTube. To trzyminutowy filmik, na którym główne postaci obrazu zostały ukazane w trójwymiarze przy akompaniamencie podniosłej muzyki. Jak czytamy w napisach końcowych, prezentację na zlecenie MN wykonała firma Platige Image, a nadzór artystyczny na projektem pełnił Tomasz Bagiński, znany polski animator nominowany do Oscara za film "Katedra".

Muzeum Narodowe: interpretacja skupiająca się na wątku historyczno-militarnym

W odpowiedzi na pytanie Konkret24 o brak św. Stanisława na prezentacji sprzed 14 lat Monika Bala z Działu Komunikacji i Marketingu Muzeum Narodowego w Warszawie przekazała:

Opublikowany przed laty film, zainspirowany obrazem "Bitwa Pod Grunwaldem", konsekwentnie kładzie nacisk na jedną z wielu warstw znaczeniowych dzieła Jana Matejki: skupia się na wątku historyczno-militarnym. Materiał z założenia więc nie jest wiernym odwzorowaniem obrazu, lecz jego interpretacją.

Przedstawicielka muzeum dodała, że "celem krótkiego filmu jest przybliżenie przedstawicieli stanu rycerskiego, którzy wedle malarskiej relacji Matejki brali udział w walce, a także oddanie emocji, głębi i ruchu bitewnej wrzawy". "To artystyczna próba rozplątania kłębowiska ludzkich ciał w toczącej się walce. Dzięki technologii 3D bitwa ożywa, każdy może chwycić miecz i stać się jej uczestnikiem. Wrażenie to miało potęgować rozmyte tło wznoszącego się kurzu" - wyjaśnia Bala.

A "wszystkie osoby zainteresowane oryginalnym dziełem Jana Matejki i jego wielowątkową wymową" zaprasza do Galerii Sztuki XIX Wieku Muzeum Narodowego w Warszawie, gdzie można podziwiać słynny obraz.

Autorka/Autor:

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: Grzegorz Klatka/PAP

Pozostałe wiadomości

Twórcom tych stron chodzi nie tylko o przemycanie rosyjskich punktów widzenia do polskiego internetu. Dzięki takim witrynom można też cytować rosyjskie media państwowe, w Polsce zakazane. A w kanałach rosyjskich pokazywać, że "polskie media" podzielają rosyjską wizję świata. Oto 10 portali, przed którymi przestrzegamy. Szerzą prokremlowską dezinformację.

Sieć prorosyjskich portali oplata Polskę. Oto 10 przykładów

Sieć prorosyjskich portali oplata Polskę. Oto 10 przykładów

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji - między innymi Sławomir Mentzen i Bartłomiej Pejo - przekonują, że średni wiek polskich rezerwistów wynosi 50 lat. Sprawdziliśmy, skąd biorą taką informację i co na to resort obrony.

Konfederacja o "średnim wieku rezerwistów": 50 lat. Źródło jest niewiarygodne

Konfederacja o "średnim wieku rezerwistów": 50 lat. Źródło jest niewiarygodne

Źródło:
Konkret24

Dyskusja o szczepieniach na błonicę - po wykryciu pierwszego od lat przypadku tej choroby - stała się dla środowisk antyszczepionkowych pretekstem do szerzenia kolejnej teorii. Ich zdaniem nagłaśnianie tematu błonicy to sposób na wypromowanie pakietu krztuścowego. Eksperci ostrzegają przed tą dezinformacją.

Błonica a pakiet krztuścowy. Jest różnica? Jest

Błonica a pakiet krztuścowy. Jest różnica? Jest

Źródło:
Konkret24

Prezydent USA Donald Trump ma być winny temu, że w Chinach nie będzie można więcej zjeść amerykańskiej wołowiny. Władze w Pekinie w odpowiedzi na nałożone cła rzekomo anulowały import tego mięsa ze Stanów Zjednoczonych. Rzeczywiście w tej kwestii zaszły zmiany, ale zawieszenie dostaw do Chin dotyczy wołowiny z innych krajów.

Chiny "anulowały" import wołowiny z USA? Nie stamtąd

Chiny "anulowały" import wołowiny z USA? Nie stamtąd

Źródło:
Konkret24, Snopes

Opozycja grzmi, że Niemcy "zalewają nas migrantami". Pozyskane przez Konkret24 statystyki tego nie potwierdzają. Owszem, wzrosła liczba cudzoziemców zawracanych z granicy niemiecko-polskiej, ale są to przede wszystkim Ukraińcy. Natomiast wśród deportowanych z Niemiec do Polski dominują... Polacy.

Ilu migrantów odsyłano z Niemiec do Polski? Mamy dane

Ilu migrantów odsyłano z Niemiec do Polski? Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Kandydat Konfederacji na prezydenta twierdzi, że sytuacja polskiej opieki zdrowotnej jest dramatyczna. Jako dowód przywołuje zestawienie, według którego polski system ochrony zdrowia jest gorszy niż w Azerbejdżanie i Libanie. Sprawdzamy, na jaki ranking powołuje się polityk.

Mentzen: "ochronę zdrowia mamy za Azerbejdżanem, za Libanem". Co to za źródło

Mentzen: "ochronę zdrowia mamy za Azerbejdżanem, za Libanem". Co to za źródło

Źródło:
Konkret24

Prezydent Rosji "przedstawia warunki zawieszenia broni" - informują prorosyjskie konta w serwisie X, na Facebooku i Instagramie. Do przekazu, który w ostatnich dniach krąży w mediach społecznościowych, załączane jest nagranie z wystąpienia Władimira Putina. Wyjaśniamy, czego dotyczy.

"Putin przedstawia warunki zawieszenia broni". Kiedy?

"Putin przedstawia warunki zawieszenia broni". Kiedy?

Źródło:
Konkret24

Europoseł PiS Michał Dworczyk twierdzi, że polskie firmy zbrojeniowe dostały niewielką część środków unijnych na wsparcie przemysłu obronnego, bo to głównie Niemcy miały "głos decydujący". Wprowadza opinię publiczną w błąd, pomijając istotne fakty. Przyczyna leży po stronie polskich firm.

Dworczyk o faworyzowaniu przemysłu obronnego Niemiec w UE. A jak było?

Dworczyk o faworyzowaniu przemysłu obronnego Niemiec w UE. A jak było?

Źródło:
Konkret24

Epidemia odry w Teksasie i teorie amerykańskiego sekretarza zdrowia Roberta F. Kennedy'ego Jr. na temat szczepionek spowodowały, że w polskiej sieci wraca dyskusja, czy warto się szczepić. Przypominamy, dlaczego nie można dopuścić do przekroczenia "czerwonej linii" - i sprawdzamy, jak jest obecnie w Polsce.

Szczepienia na odrę. Ile brakuje do przekroczenia "czerwonej linii"?

Szczepienia na odrę. Ile brakuje do przekroczenia "czerwonej linii"?

Źródło:
Konkret24

Internauci publikują w sieci zdjęcie, które rzekomo ma pokazywać, jak amerykański lotniskowiec radzi sobie atakowany rakietami i dronami. Ta ilustracja nie jest prawdziwa.

"USA niszczy dziesiątki pocisków Huti"? Ta ilustracja pokazuje coś innego

"USA niszczy dziesiątki pocisków Huti"? Ta ilustracja pokazuje coś innego

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego w sieci przekazu wiceprezydent USA J.D. Vance miał powiedzieć, że Stany Zjednoczone dla dobra Europy "muszą trwale zneutralizować Niemcy". To manipulacja.

J.D. Vance powiedział: "Ameryka musi zneutralizować Niemcy"?

J.D. Vance powiedział: "Ameryka musi zneutralizować Niemcy"?

Źródło:
Konkret24

"Zmarła po pięciu godzinach przesłuchania"; "zginęła z rąk naszych przeciwników", "zapłaciła najwyższą cenę" - tak w dwa dni po śmierci Barbary Skrzypek politycy PiS zbudowali narrację o tym, że jej zgon jest wynikiem przesłuchania w prokuraturze. Przedstawiamy kalendarium wydarzeń.

Śmierć Barbary Skrzypek. Jak zbudowano przekaz "pierwsza ofiara reżimu"

Śmierć Barbary Skrzypek. Jak zbudowano przekaz "pierwsza ofiara reżimu"

Źródło:
Konkret24

"Demokracja to ułuda", "u nas też musi do tego dojść" - tak internauci komentują nagranie z Grecji, gdzie obywatele starli się z policją. Według popularnego przekazu protesty wywołała polityka rządu wobec Ukrainy. Tymczasem powód protestów był inny.

Zamieszki w Grecji z powodu wsparcia dla Ukrainy? Co to za protesty

Zamieszki w Grecji z powodu wsparcia dla Ukrainy? Co to za protesty

Źródło:
Konkret24

Oddano Unii Europejskiej kontrolę nad Wojskiem Polskim, odebrano państwom decyzyjność w sprawach obrony - tak europosłowie PiS tłumaczą, dlaczego głosowali przeciw rezolucji Parlamentu Europejskiego dotyczącej między innymi Tarczy Wschód. Twierdzą też, że projekt nie jest realizowany. Ich tezy wprowadzają w błąd opinię publiczną.

Tarcza Wschód: co już zrobiono. Manipulacje PiS po głosowaniu w PE

Tarcza Wschód: co już zrobiono. Manipulacje PiS po głosowaniu w PE

Źródło:
Konkret24

"Propaganda", "inscenizacja", "reżim kijowski" - to komentarze internautów do filmu, który ma być dowodem na to, że Ukraina zatrudnia aktorów do tworzenia antyrosyjskich treści. Jednak prawda jest zupełnie inna, a metoda dezinformacji oskarżająca Ukrainę o tworzenie propagandówek - powszechna.

Aktorzy zamiast żołnierzy? Jak do prokremlowskiej tezy wykorzystano teledysk

Aktorzy zamiast żołnierzy? Jak do prokremlowskiej tezy wykorzystano teledysk

Źródło:
Konkret24

"Telewizja uczy dzieci nienawiści!", "spot propagandowy uczy najmłodszych donosicielstwa" - komentują internauci, oburzeni rzekomą reklamą, która miała się ukazać w ukraińskiej stacji dla dzieci. Przestrzegamy: to fałszywka. I kolejny przykład rosyjskiej dezinformacji uderzającej w Ukrainę.

"Zgłoś zdradę", donieś na rodzinę. Uwaga: rosyjska fałszywka

"Zgłoś zdradę", donieś na rodzinę. Uwaga: rosyjska fałszywka

Źródło:
Konkret24

Nienaturalnie wykręcone dłonie, znikające ręce i palce - tak wyglądają na zdjęciu kobiety, które rzekomo wspierają kampanię Karola Nawrockiego. Politycy PiS rozsyłają fotografię, a internauci zachwycają się akcją wyborczyń. Tylko że one nie istnieją.

"Polskie dziewczyny za Nawrockim". Wygenerowane komputerowo

"Polskie dziewczyny za Nawrockim". Wygenerowane komputerowo

Źródło:
Konkret24

Plotka o rzekomej konsultacji Wołodymyra Zełenskiego z politykami amerykańskiej Partii Demokratycznej obiegła internet. Prezydent Ukrainy jakoby był namawiany do twardej postawy wobec Donalda Trumpa. Wyjaśniamy, jaką drogę pokonała ta nieprawdziwa informacja, która dotarła do ludzi z najbliższego otoczenia prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Plotka o spotkaniu Trump-Zełenski. Jak otoczenie prezydenta USA tworzy fikcję

Plotka o spotkaniu Trump-Zełenski. Jak otoczenie prezydenta USA tworzy fikcję

Źródło:
Konkret24

Jak to jest z produkcją amunicji w Polsce? Zdaniem polityków Konfederacji "nie mamy produkcji amunicji", według innych polityków - mamy, tylko zbyt małą. Sednem sporu jest posiadanie własnych surowców. Wyjaśniamy.

"Polska nie produkuje amunicji"? Jest pewien problem

"Polska nie produkuje amunicji"? Jest pewien problem

Źródło:
Konkret24

"Jak jesteś chory przewlekle, to się ciebie nie leczy, tylko trafiasz na listę do 'odstrzału'" - straszą internauci. W szpitalnych oddziałach ratunkowych rzekomo segregowani są pacjenci, którzy "kwalifikują się do wręczenia protokołu zapobiegania terapii daremniej". To przekaz towarzyszący popularnemu nagraniu, które krąży w mediach społecznościowych. To całkowita nieprawda i szerzenie dezinformacji. Wyjaśniamy.

"Segregacja pacjentów na SOR-ach"? Kłamstwa o terapii daremnej

"Segregacja pacjentów na SOR-ach"? Kłamstwa o terapii daremnej

Źródło:
Konkret24

Zdaniem wicemarszałka Sejmu Piotra Zgorzelskiego nastały czasy, gdy Rosja wróciła do realizacji doktryny Primakowa, a Stany Zjednoczone ożywiły doktrynę Monroego. Dwa wielkie mocarstwa i dwie metody prowadzenia polityki zagranicznej - o co chodzi? Eksperci oceniają, czy teza wicemarszałka jest trafna.

Trump kontra Putin. Doktryny dwóch mocarstw znowu żywe? "Widać echa"

Trump kontra Putin. Doktryny dwóch mocarstw znowu żywe? "Widać echa"

Źródło:
Konkret24

"Czas się zastanowić, komu naprawdę warto pomagać", "zamiast wdzięczności aroganckie komentarze" - reagują internauci na masowo rozpowszechniany film. W nim rzekomo "niewdzięczna Oksana" krytykuje bowiem paczkę pomocową otrzymaną z Polski. Uwaga: to rosyjska i antyukraińska dezinformacja. Film zmanipulowano, prawdziwa autorka mówiła coś odwrotnego.

Ukrainka "pogardza żywnością z Polski"? Nie wierzcie w ten film

Ukrainka "pogardza żywnością z Polski"? Nie wierzcie w ten film

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie ukraińskiego nagrobka ma być dowodem na to, że ojciec obecnego ministra sprawiedliwości Adama Bodnara rzekomo miał powiązania z ukraińską organizacją UPA. Wyjaśniamy.

"Grób ojca Adama Bodnara"? Minister wyjaśnia

"Grób ojca Adama Bodnara"? Minister wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Polityk Konfederacji przestrzega, że w Unii Europejskiej może zostać wprowadzony zakaz środków do walki z gryzoniami. Internauci reagują na to oburzeniem. Komisja Europejska uspokaja.

Unia Europejska "zakaże trutek na szczury"? Mamy odpowiedź

Unia Europejska "zakaże trutek na szczury"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Premier Donald Tusk zapowiedział plany na zwiększenie obronności, w tym szkolenia wojskowe i potencjalne wycofanie Polski z konwencji ottawskiej i dublińskiej. Wywołało to wiele komentarzy, szczególnie w kontekście konwencji dublińskiej. Wyjaśniamy, co to za umowy i czego dotyczą.

Konwencja ottawska i dublińska. Tusk wypowiedział? Niezupełnie

Konwencja ottawska i dublińska. Tusk wypowiedział? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

Wobec zapowiedzi administracji Donalda Trumpa, że warto postawić na reset relacji z Rosją, przypominane są kontakty obecnego prezydenta USA z ludźmi Kremla w przeszłości. W ten sposób nową odsłonę zyskał przekaz, jakoby w latach 80. Trump miał zostać zwerbowany przez radzieckie KGB. Wyjaśniamy, ile w tym prawdy.

Trump, agent "Krasnov" i KGB. Co to za historia

Trump, agent "Krasnov" i KGB. Co to za historia

Źródło:
Snopes

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki wciąż mówi o "trzykrotnym spadku przyjęć" do wojska. Według szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w razie konfliktu Polska może stworzyć półmilionową armię. A jak jest naprawdę z liczebnością naszej armii i rekrutacją do niej? Prezentujemy dane Ministerstwa Obrony Narodowej.

Ilu mamy "żołnierzy pod bronią", a ilu rekrutujemy co roku. Najnowsze dane

Ilu mamy "żołnierzy pod bronią", a ilu rekrutujemy co roku. Najnowsze dane

Źródło:
Konkret24