FAŁSZ

Nie, to dziecko nie zmarło po szczepieniu. Uwaga na fake newsa

Nie, to dziecko nie zmarło po przyjęciu szczepionki. Uwaga na fake newsaShutterstock

Fala oburzenia ze strony internautów spadła na kobietę, która pokazała na Twitterze zdjęcie z momentu szczepienia swego synka na COVID-19 - uwierzyli bowiem w rozsyłany przekaz, że to dziecko zmarło po szczepieniu. To nieprawda, chłopczyk żyje. "Co za świat" - komentuje matka.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Użytkownicy Twittera rozsyłają zdjęcie z momentu szczepienia kilkuletniego chłopca, który siedzi na kolanach mamy. "Dziecko płacze, a matka uśmiechnięta. Niestety dziecko zmarło 3 dni temu. Oczywiście zastrzyk nie jest wspomniany w artykule" - skomentował 12 grudnia jeden z internautów (pisownia postów oryginalna). Dołączył też link do tekstu lokalnego brytyjskiego portalu Peterborough Telegraph o śmierci pięcioletniego Benedicta Blythe'a.

Post opublikowany na Twitterze 12 grudnia
Post opublikowany na Twitterze 12 grudniaPost opublikowany na Twitterze 12 grudniaTwitter

Cytowany post ma już blisko 500 polubień i 300 podań dalej. "Ma krew na rekach swojego dziecka"; "'Mamuś' dalej się cieszy, że skazała swoje dziecko na śmierć?!!!"; "na głupotę ludzką nie ma miary" - pisali oburzeni internauci w komentarzach, wierząc w treść posta. "Pamiętam to zdjęcie i ten komentarz. Naprawdę ten chłopczyk nie żyje?" - dopytywała jedna z uczestniczek dyskusji. Kilkoro internautów jednak dementowało informacje o śmierci dziecka. "To fejk sprawdzone" - przekonywał jeden z nich.

Sceptycznie nastawieni internauci mieli rację. Widoczny na fotografii chłopczyk żyje. W artykule, do którego linkował autor posta, opisano śmierć innego dziecka. I nie miała ona związku ze szczepieniem.

COVID-19 zabija także dzieci. Lekarze nie ustają w apelach o zaszczepienie się
COVID-19 zabija także dzieci. Lekarze nie ustają w apelach o zaszczepienie sięFakty TVN

Na tropie źródeł fake newsa

Poszukaliśmy w sieci wcześniejszych przykładów wykorzystania tego samego zdjęcia matki ze szczepionym dzieckiem. Opublikowano je na dziesiątkach profili regularnie zamieszczających treści sceptyczne wobec szczepień bądź obostrzeń pandemicznych. Internauci w komentarzach krytykowali kobietę za podjęcie decyzji o zaszczepieniu dziecka. Takie posty publikowano w różnych językach: angielskim, hiszpańskim czy estońskim. W nich nie było jednak informacji, jakoby dziecko zmarło.

Jednak oprócz nich znaleźliśmy posty powielające fałszywą informację o śmierci tego zaszczepionego dziecka. "Pamiętacie tę matkę, która cieszyła się, że jej syn otrzymał eksperymentalne serum genowe? Dziecko rozpłakało się z rozpaczy, jakby zrozumiało, że matka stanie się jego katem. Dziecko zmarło, oto słowa matki: 'To jest mój syn, Benedict. Nie żyje...'" - napisał autor tweeta w języku włoskim. Obok zdjęcia opublikował zrzut ekranu twitterowego posta informującego o śmierci Benedicta Blythe'a. Wpis zebrał ponad 400 polubień, ponad 300 razy podano go dalej.

Ta sama fotografia wykorzystana w twitterowym poście w języku włoskim
Ta sama fotografia wykorzystana w tweecie w języku włoskimTa sama fotografia wykorzystana w twitterowym poście w języku włoskimTwitter

Omawiane zdjęcie ze szczepienia dziecka i zrzut ekranu posta z informacją o śmierci Benedicta Blythe'a znaleźliśmy również w popularnym poście na profilu komentowanym przez hiszpańskojęzycznych użytkowników Twittera.

Chłopiec ze zdjęcia żyje

Kobieta widoczna na fotografii przedstawiającej moment szczepienia dziecka to Kaye Steinsapir, prawniczka z Los Angeles. Jest aktywna w mediach społecznościowych. Prowadzi fundację upamiętniającą córkę zmarłą w tragicznym wypadku. Na zdjęciu jest z synkiem Elim. 10 listopada został zaszczepiony na COVID-19, a mama opublikowała na Twitterze dwie jego fotografie. Teraz nie są już dostępne.

Pierwsza fotografia przedstawiała Eliego z lizakiem w ustach. Zdjęcie zrobiono już po szczepieniu. "Dziękuję ci #nauko! #TeamMolly, pokażcie w komentarzach swoje zdjęcia ze szczepień! Tak cieszy widzieć zdjęcia dzieci (i wszystkich innych) otrzymujących te szczepienia. Eli świetne sobie poradził" - napisała Steinsapir w komentarzu do zdjęcia. W kolejnym poście zamieściła zdjęcie Eliego z momentu szczepienia - właśnie ono wywołało ostre reakcje internautów. "To jest zaraz zanim zaczął płakać. Po szczepieniu było już wszystko w porządku" - napisała mama w komentarzu.

W następnym poście z tego samego dnia Kaye Steinspir napisała: "Udostępniłam zdjęcie ze szczepienia Eliego i teraz otrzymuję obłąkane, przepełnione nienawiścią wiadomości od antyszczepionkowych szaleńców. Co za świat".

Kaye Steinsapir o fali nienawiści po opublikowaniu zdjęcia syna na Twitterze
Kaye Steinsapir o fali nienawiści po opublikowaniu zdjęcia syna na TwitterzeKaye Steinsapir o fali nienawiści po opublikowaniu zdjęcia syna na TwitterzeTwitter

Wbrew nieprawdziwym komentarzom internautów chłopiec żyje. Steinsapir opublikowała jego zdjęcia w postach z 2 i 13 grudnia. W ostatnich dniach zamieszczała wiele wpisów wyrażających żałobę po śmierci swojej córki, do której doszło jednak wiele miesięcy wcześniej. Wyrażając solidarność, podawała dalej także zdjęcia innych rodziców przeżywających żałobę po śmierci dzieci. Te wpisy mogły zmylić nieuważnych internautów szukających informacji o rzekomej śmierci chłopca po szczepieniu.

Tymczasem śmierć chłopca, o której napisano w artykule Peterborough Telegraph, dotyczy zupełnie innej sprawy. Matka chłopca przekazała agencji Reuters, że śmierć nie miała związku ze szczepieniem. Taką samą informację dziennikarze uzyskali od rzecznika rady miasta Peterborough. Dziecko nie było szczepione, bo w Wielkiej Brytanii szczepi się tylko dzieci powyżej 12. roku życia.

Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock, Twitter

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Władze Słowacji mają przygotowywać referendum w sprawie wyjścia z Unii Europejskiej - taki przekaz rozchodzi się w mediach społecznościowych, powielają go też politycy. Źródłem ma być przemówienie słowackiego premiera, którego wcale nie wygłosił. Narrację tę szerzył kanał na YouTube z materiałami fałszywej treści - po pytaniach z Konkret24 kanał został już zablokowany.

Słowacja, wyjście z UE, użyteczny Fico. Tak wygląda "pompowanie balonika" propagandy

Słowacja, wyjście z UE, użyteczny Fico. Tak wygląda "pompowanie balonika" propagandy

Źródło:
Konkret24

Prezydent Donald Trump nie ustępuje w staraniach o Pokojową Nagrodę Nobla. Niektórzy twórcy i internauci obracają jego ambicje w satyrę, podczas gdy inni błędnie traktują te przekazy jako prawdziwe.

"Komitet Noblowski zdyskwalifikował Trumpa"? Internauci mylą satyrę z faktami

"Komitet Noblowski zdyskwalifikował Trumpa"? Internauci mylą satyrę z faktami

Źródło:
Konkret24

Widzowie ukraińskiego spektaklu rzekomo mieli pokazywać gest nawiązujący do rzezi wołyńskiej. W rzeczywistości oznacza on jednak coś zupełnie innego.

"Trzy palce symbolizujące widły"? Co pokazywali Ukraińcy

"Trzy palce symbolizujące widły"? Co pokazywali Ukraińcy

Źródło:
Konkret24

Internauci oburzają się na to, że rzekomo za dostarczony Ukrainie gaz ziemny "zapłacą Polacy", a "Polska napełni zbiorniki gazu" w tym kraju. Tylko część tego przekazu ma faktyczne podstawy. Sprawdziliśmy, co wiadomo.

"Polacy zapłacą za gaz" dla Ukrainy? Manipulacja o współpracy energetycznej

"Polacy zapłacą za gaz" dla Ukrainy? Manipulacja o współpracy energetycznej

Źródło:
Konkret24

Według posła Konrada Berkowicza premier Donald Tusk jest "rzecznikiem interesów państwa Izrael". Tak przynajmniej poseł Konfederacji podsumowuje wypowiedź premiera z konferencji prasowej. Jednak manipuluje.

Co Tusk mówił o Izraelu, a co poseł Berkowicz zrozumiał

Co Tusk mówił o Izraelu, a co poseł Berkowicz zrozumiał

Źródło:
Konkret24

Poseł Marek Jakubiak alarmuje w mediach społecznościowych, że decyzją Światowej Organizacji Zdrowia uprawy tytoniu mają być zlikwidowane, co uderzy w 30 tysięcy polskich rolników. Europoseł Daniel Obajtek ocenia to jako "kolejny cios w polskich rolników". Obaj jednak wprowadzają w błąd.

"WHO wydała wyrok na rolników"? Jak polski tytoń podpala polityków

"WHO wydała wyrok na rolników"? Jak polski tytoń podpala polityków

Źródło:
Konkret24

Poseł Marcin Horała z PiS twierdzi, że "wszędzie na Zachodzie", gdzie wprowadzono edukację seksualną, wskaźniki ciąż, chorób wenerycznych i przemocy seksualnej wśród nieletnich są wielokrotnie wyższe niż w Polsce. Sprawdzamy dane, a ekspertka wyjaśnia, dlaczego takie tezy są demagogią niezgodną z rzeczywistością.

Horała o skutkach edukacji seksualnej na Zachodzie. "Powiela chochoły"

Horała o skutkach edukacji seksualnej na Zachodzie. "Powiela chochoły"

Źródło:
Konkret24

Żona prezydenta Ukrainy Ołena Zełenska rzekomo wydała ponad milion euro na ubrania i dodatki we Francji. Podstawą tego przekazu jest nagranie, którego bohaterka podaje się za stylistkę ukraińskiej pierwszej damy. Przekaz powielano w portalach społecznościowych, w kremlowskich i prorosyjskich mediach. Jest to kolejny przykład znanego schematu antyukraińskiej dezinformacji.

Ołena Zełenska kupiła kreację za milion euro? Co to za przekaz

Ołena Zełenska kupiła kreację za milion euro? Co to za przekaz

Źródło:
Konkret24

Anglia i Austria to dwa kraje, gdzie rzekomo wprowadzono prawo szariatu - przekonują popularne wpisy, w tym polityków Konfederacji. Dowodem ma być krótkie nagranie z brytyjskiego parlamentu. Tymczasem teza, jak i nagranie, to manipulacja.

Prawo szariatu w Anglii i Austrii? Uwaga na manipulację

Prawo szariatu w Anglii i Austrii? Uwaga na manipulację

Źródło:
Konkret24

Czy można trafić do więzienia za nieprzeczytanie książki? Taka sytuacja rzekomo miała przytrafić się mężczyźnie, którego historię nagłaśnia prawicowy polityk. Wielu internautów oburzyły te doniesienia. Sprawdziliśmy więc, o co dokładnie chodzi w tej sprawie i za co dokładnie mężczyzna został skazany.

"Sąd nakazał przeczytanie książki". Co to za historia

"Sąd nakazał przeczytanie książki". Co to za historia

Źródło:
Konkret24

W sieci krąży rzekomy cytat Wołodymyra Zełenskiego o tym, że Polska i Rumunia będą zestrzeliwać drony nad zachodnią Ukrainą. Wyjaśniamy, co naprawdę powiedział ukraiński prezydent.

Polska i Rumunia będą zestrzeliwać drony nad Ukrainą? Zełenski tego nie powiedział

Polska i Rumunia będą zestrzeliwać drony nad Ukrainą? Zełenski tego nie powiedział

Źródło:
Konkret24

Senator Wojciech Skurkiewicz przekonywał, że Donald Tusk "mówił wprost, że stosuje prawo tak jak je rozumie". Tyle że to manipulacja wypowiedzią premiera, a politycy Prawa i Sprawiedliwości dopuścili się jej już kilkukrotnie.

Tusk "ogłosił, że będzie stosował prawo tak jak je rozumie"? Senator PiS manipuluje cytatem

Tusk "ogłosił, że będzie stosował prawo tak jak je rozumie"? Senator PiS manipuluje cytatem

Źródło:
Konkret24

Samolot przelatuje bardzo nisko nad wieżowcami i podobno ma to związek z zagrożeniem spowodowanym przez ukraińskie drony, które w tamtym momencie miały atakować Moskwę. Tak część internautów interpretuje krążące w sieci od poniedziałku nagrania. Co wiemy o tym zdarzeniu?

Samolot leciał tuż nad wieżowcami w Moskwie przez atak  ukraińskich drony? Co wiadomo o filmiku

Samolot leciał tuż nad wieżowcami w Moskwie przez atak ukraińskich drony? Co wiadomo o filmiku

Źródło:
Konkret24

Nagranie mężczyzny niosącego czerwono-czarną flagę przez centrum miasta wywołało w sieci gorącą dyskusję. Internauci spierali się o to, czy sceny pochodzą z Polski - tak jak sugerował popularny wpis, czy zza zagranicy. Wyjaśniamy więc.

"Banderowcy chodzą po polskich ulicach. To się naprawdę dzieje w Polsce"? Skąd jest to nagranie

"Banderowcy chodzą po polskich ulicach. To się naprawdę dzieje w Polsce"? Skąd jest to nagranie

Źródło:
Konkret24

Komisja Europejska rzekomo przyznała, że zaszczepieni przeciw COVID-19 służyli za "szczury laboratoryjne". Tyle że nie są to słowa KE. Wyjaśniamy, skąd wziął się przekaz i co pomija.

Szczepieni na COVID-19 to "szczury laboratoryjne"? Co uznała Komisja Europejska

Szczepieni na COVID-19 to "szczury laboratoryjne"? Co uznała Komisja Europejska

Źródło:
Konkret24

Po burzliwych obradach Rada Warszawy zdecydowała, że nocny zakaz sprzedaży alkoholu zostanie wprowadzony tylko w części miasta i to na zasadzie pilotażu. Prezydent Rafał Trzaskowski twierdzi, że tak zrobiło wiele innych miast. Sprawdzamy słowa prezydenta stolicy. Pokazujemy też, gdzie w Polsce jest zakaz sprzedaży alkoholu po godzinie 22.

Nocna prohibicja. Trzaskowski o pilotażu w "wielu miastach". Tylko w których?

Nocna prohibicja. Trzaskowski o pilotażu w "wielu miastach". Tylko w których?

Źródło:
Konkret24

"Czwarty rozbiór Polski", "Tuskowi chodzi o to, żeby wyprzedać Polskę do reszty" - to komentarze internautów na informację o potencjalnym przejęciu polskiej kopalni przez spółkę założoną w Ukrainie. Politycy opozycji piszą o "rozprzedawaniu Polski" i krytykują brak reakcji rządu. Tylko pomijają istotny fakt, o którym mało Polaków wie.

"Ukraińcy przejmą polską kopalnię". Ile w tym prawdy, ile polityki

"Ukraińcy przejmą polską kopalnię". Ile w tym prawdy, ile polityki

Źródło:
Konkret24

Gdy jedne znikają, pojawiają się nowe. W serwisie YouTube nastąpił wysyp kanałów z filmami promującymi prezydenta Karola Nawrockiego. Tworzone przez sztuczną inteligencję materiały wydają się niedopracowane, ale budzą emocje - a o to chodzi. Widać w nich klasyczne mechanizmy dezinformacji. Jakby ktoś sprawdzał, które historie chwytają za serce. Jakby badano potencjał, który w przyszłości można wykorzystać.

"Dał lekcję Putinowi", "zmiażdżył Macrona". Nie musisz wierzyć, masz oglądać

"Dał lekcję Putinowi", "zmiażdżył Macrona". Nie musisz wierzyć, masz oglądać

Źródło:
TVN24+

Wizyta prezydenta Karola Nawrockiego w Berlinie ponownie uruchomiła w Polsce dyskusję o reparacjach wojennych - a właściwie o tym, jak nazywać teraz nasze żądania. Bo prezydent twierdzi, że "punktem wyjścia jest raport reparacyjny", ale poseł PiS i były wiceszef MSZ mówi, że reparacje to "określenie medialne". W dyskusji widać zmianę narracji polityków prawicy.

Od "reparacji" do "zadośćuczynienia". To jednak nie to samo

Od "reparacji" do "zadośćuczynienia". To jednak nie to samo

Źródło:
Konkret24

Mający milionowe zasięgi influencer rozważa w nagranym filmie, "czy sytuacja z dronami to było celowe działanie Rosji". Polityk Konfederacji zastanawia się, "skąd ta pewność", że drony były rosyjskie. Polscy eurodeputowani oskarżają Unię Europejską, że "nakręca prowojenną histerię w Polsce" i że zagrożenie ze strony Rosji to wina Zachodu. Oto jakie echa rosyjskich narracji znajdujemy w popularnych teraz nagraniach na Facebooku.

Dziki Trener, Pejo, Wyrzykowski.... Rozważania o dronach na rosyjską nutę

Dziki Trener, Pejo, Wyrzykowski.... Rozważania o dronach na rosyjską nutę

Źródło:
Konkret24

Setki tysięcy wyświetleń ma post z nagraniem pokazującym rzekomo, jak rozpędzona tesla uderza w sklep sieci Biedronka. Jedni twierdzą, że to zapis z monitoringu; inni podejrzewają komputerową symulację. Faktem jest, że do podobnego zdarzenia doszło.

Wjechał teslą w sklep? "Co tu się wydarzyło"

Wjechał teslą w sklep? "Co tu się wydarzyło"

Źródło:
Konkret24

Premier zapowiedział, że powstanie plan, by "każdy dorosły mężczyzna w Polsce był szkolony na wypadek wojny". Model szkolenia miał powstać "w ciągu tygodni" - Donald Tusk mówił w marcu 2025 roku. Dziś politycy pytają, co się stało z tą zapowiedzią. Sprawdzamy.

Tusk zapowiedział model szkoleń wojskowych "do końca marca". Czy jest?

Tusk zapowiedział model szkoleń wojskowych "do końca marca". Czy jest?

Źródło:
Konkret24

Według jednych umowa Unii Europejskiej z Mercosur "zniszczy dorobek polskiego rolnictwa". Według innych będzie szansą na zwiększenie polskiego eksportu do krajów Ameryki Południowej. Polityczna dyskusja skupia się jednak na sytuacji rolników, a obaw słyszymy więcej niż argumentów "za". Czy rzeczywiście takowych nie ma? Wyjaśniamy, co kryje się w tej kontrowersyjnej umowie.

Umowa UE z Mercosur. O co w tym wszystkim chodzi

Umowa UE z Mercosur. O co w tym wszystkim chodzi

Źródło:
TVN24+

Czy "jesteśmy w dużej mierze bezbronni" w przypadku masowego ataku dronami? Dlaczego skuteczność ich neutralizowania w Ukrainie jest dużo wyższa niż w Polsce? Jakim sprzętem dysponujemy, na jaki czekamy? Ostatnie incydenty z rosyjskimi bezzałogowcami wywołują takie pytania, ale też wiele rozbieżnych komentarzy. Wyjaśniamy, dlaczego według ekspertów "mur przeciwdronowy" nie ma sensu oraz o czym nie wolno zapominać, porównując Polskę z Ukrainą.

Polska obrona przeciwdronowa. Co mamy, czego brakuje

Polska obrona przeciwdronowa. Co mamy, czego brakuje

Źródło:
TVN24+