Czy feministka w rosyjskim metrze oblała ludzi wybielaczem?

Internet uwierzył w nagranie o feministce walczącej z "manspreadingiem"Shutterstock

Krótki filmik o Rosjance, która wylewa wodę z wybielaczem na mężczyzn rozpychających się na siedzeniach w metrze, szybko zyskał popularność nie tylko w rosyjskim Internecie. Okazuje się jednak, że wideo mogło zostać stworzone na potrzeby rosyjskiej propagandy.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

W materiale opublikowanym na facebookowym i twitterowym profilu „In The Now” – kanale w mediach społecznościowych należącym w całości do RT (Russia Today), pokazana jest scena z petersburskiego metra. Młoda dziewczyna podchodzi do mężczyzn, którzy - jej zdaniem - zbyt szeroko rozstawiają nogi, zabierając tym samym miejsce innym pasażerom, i oblewa ich krocza płynem. Tytuł materiału głosi, że jest to „Walka z manspreadingiem… przy użyciu wybielacza”, a podpisy w nim tłumaczą, że w butelce znajdowała się woda z wybielaczem, który "zostawia trwałe plamy".

„Manspreading” to neologizm stworzony w 2014 roku w trakcie dyskusji nad zachowaniem niektórych mężczyzn w komunikacji publicznej. Terminem tym określa się zbyt szerokie rozstawianie przez nich nóg, co w rezultacie uniemożliwia innym pasażerom zajęcie sąsiadującego miejsca.

Przeciwko "alfa-męskości"

Jak wspomniano w filmiku z Petersburga, takie zachowanie ma być zakazane m.in. w Nowym Jorku czy Madrycie. Zgodnie ze słowami autorki nagrania – Anny Dowgaljuk - to właśnie brak kar za takie zachowanie w Rosji skłonił ją do przeprowadzenia akcji. "Mężczyźni demonstrujący swoją alfa-męskość w metrze wśród kobiet i dzieci, zasługują na nasze potępienie", mówi w nagraniu. "Jeśli będziecie publicznie pokazywać, jakimi jesteście maczo, my publicznie będziemy was ochładzać", dodaje. Dowgaliuk nie przeprowadzała akcji osobiście - do współpracy zatrudniła modelkę Marię Reyn.

Z pomocą mediów społecznościowych materiał zyskał ogromną popularność nie tylko w Rosji, ale i za granicą. W ciągu dwóch tygodni od opublikowania na profilu In The Now na Facebooku, osiągnął on ponad 7,5 mln wyświetleń. Tematem zainteresowały się również media. Artykuły o samym wydarzeniu, jak i o autorce filmu pojawiły się między innymi na stronach The Sun oraz Daily Mail.

Temat nagrania z Petersburga podjęły także media w Polsce. Tekst opisujący sprawę opublikował m.in. internetowy Fakt, a portal Fronda wykorzystał całe zdarzenie do krytyki środowisk feministycznych, pisząc: „Wszystko to mogłoby szokować, gdyby nie fakt, że akcje feministek dawno już przestały zaskakiwać...”.

Oblewanie za pieniądze

W miarę jak filmik zyskiwał na popularności, zaczęły się też pojawiać głosy, że cała akcja mogła być ustawiona i wyreżyserowana, a rzekomo zaskoczeni mężczyźni podstawieni. Już pod koniec września pisał o tym petersburski magazyn internetowy Bumaga. Podobne informacje podał także internetowy portal agencji informacyjnej NSN. Do zarzutów odniosła się nawet sama Dowgaljuk, która na swoich profilach w mediach społecznościowych nazwała podważających autentyczność materiału dziennikarzy „idiotami” i oskarżyła ich o szerzenie fake newsów.

Autorzy tekstu opublikowanego przez Bumagę cytują internautów, którzy piszą, że improwizowane wideo jest tak naprawdę w całości wyreżyserowane przez studio My Duck’s Vision, które w przeszłości kilkukrotnie tworzyło już filmy o charakterze propagandowym. Pracownicy studia zaprzeczają, że z filmikiem mają cokolwiek wspólnego.

Bumaga przytacza jeszcze jeden argument mogący wskazywać na nieautentyczność zdarzenia. Jest to wpis w rosyjskojęzycznym serwisie społecznościowym VKontakte, w którym jeden z mężczyzn widocznych na filmie – Stanisław Kudrin – otwarcie przyznaje, że otrzymał zapłatę za wystąpienie w materiale i dodaje nawet, że „przyszedł na zdjęcia z dwoma zapasowymi parami spodni”.

"To nie jest protest, to napaść"

Po tych doniesieniach portal „EU vs disinfo”, prowadzony przez East Stratcom Task Force (unijna grupa zadaniowa do spraw wschodnich), napisał o możliwych celach, jakie mogły przyświecać autorom przy tworzeniu potencjalnie ustawionego nagrania o problemie manspreadingu. Zdaniem ekspertów takie działania w sferze mediów społecznościowych mogą być odpowiedzią rosyjskiej propagandy na „polityczną poprawność” Zachodu czy nawet ruch #MeToo, co wpisywałoby się w treści rozpowszechniane ostatnio przez rosyjską telewizję. Jako przykład podają listopadowy materiał z głównego kanału „Rossija 1”, w którym prowadzący porównał dyskusję nad ruchem #MeToo do sowieckich represji, gdzie „wszystko może być błędnie zinterpretowane jako molestowanie”.

Portal powołał się przy tym na nienawistne komentarze, jakie w krótkim czasie pojawiły się pod opublikowanym materiałem „In The Now”. Autorzy dużej części z nich otwarcie atakują sprawczynię zajścia, a komentarze przybierają często seksistowski wydźwięk. "To nie jest protest, to napaść. Może ktoś powinien wylać wybielacz na nią, za to, że odstają jej piersi. To to samo”, pisze jeden z komentujących mężczyzn. Część komentarzy to także atak na ruch feministyczny.

Podobne wpisy pod adresem autorki nagrania pojawiły się także w polskim internecie. W prawicowych portalach, gdzie opublikowano artykuły oparte o rosyjskie wideo, użytkownicy w ostrych słowach obrażali nie tylko samą Dowgaljuk, ale także inne feministki.

Psychicznie chora, jak wszystkie fe... feministki. anonim

I co tak bez konsekwencji? ...oblewa wszystkich jak jej się podoba? I nikt nie reaguje? Szanuję prawdziwe kobiety ale feministki już nimi nie są, to lewackie wywłoki i psycholki. A załapać s**ę za kudły i nalać jej wybielacza do buźki... (pisownia oryginalna) murzynek.bambo

Warto także zwrócić uwagę na niezwykle spokojne zachowanie pasażerów w metrze - mało kto reaguje choćby podniesieniem głowy na dosyć zaskakującą wszakże sytuację. Ponadto wątpliwości może budzić fakt, że w kraju o podwyższonym poziomie zagrożenia terrorystycznego, a tym bardziej w Petersburgu, gdzie już doszło do zamachu (w kwietniu 2017 r.), kobieta swobodnie wielokrotnie oblewa ludzi jakąś substancją.

Agencja TASS rozmawiała z przedstawicielami petersburskiego metra i policją, które potwierdziły, że nie zgłosiła się ani jedna osoba ze skargą dotyczącą zdarzenia. Ich zdaniem, wideo prawdopodobnie jest "ustawką".

Nie jest także prawdą informacja z nagrania, jakoby "manspreading" był "przestępstwem kryminalnym" w Nowym Jorku oraz Madrycie. W obydwóch miastach władze transportu publicznego wprowadziły zakaz takich zachowań, który został wyrażony dodatkowymi oznaczeniami w pojazdach.

Przeciwko manspreadingowi i upskirtingowi

Dla 20-letniej studentki prawa na uniwersytecie w Petersburgu, która w filmiku opisana jest jako „aktywistka społeczna”, nie była to pierwsza akcja przeprowadzona w metrze. Na jej profilu w serwisie YouTube można zobaczyć nagranie z 2017 roku z młodą kobietą, która na kilku stacjach podnosi sukienkę, pokazując bieliznę.

W tamtym przypadku Dowgaljuk chciała zwrócić uwagę na problem tzw. upskirtingu, cuszyli rodzaju molestowania polegającego na robieniu zdjęć telefonem włożonym pod sukienkę czy spódnicę obcych kobiet. Główną bohaterką tamtego nagrania również jest Maria Reyn, która potem miała oblewać mężczyzn w metrze. Film ma ponad cztery miliony odsłon.

Pierwotnie Dowgaljuk opublikowała nagranie z metra na swoim koncie w serwisie YouTube. Obecnie jest ono już niedostępne - serwis wyświetla informację, że "film został usunięty z powodu naruszenia Wytycznych dla społeczności YouTube". Profil Dowgaljuk na Instagramie także przestał działać.

Choć Dowgaljuk niewątpliwie zrealizowała swoje nagranie w petersburskim metrze (o czym świadczą choćby nazwy stacji, które mija pociąg), a na mężczyzn jest wylewany jakiś płyn, wiele wskazuje, że jest to przygotowana i w pełni wyreżyserowana prowokacja.

Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24; EU vs disinfo, Bumaga

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Poseł Konfederacji Roman Fritz przyrównał sytuację odstąpienia od terapii daremnej wobec pacjenta do jego eutanazji. W Sejmie oskarżono lekarzy o promowanie "cywilizacji śmierci". Lekarze zareagowali pismem do marszałka - a my wyjaśniamy, jak zmanipulowano opinię publiczną co do terapii daremnej. Bo akurat w tej sprawie jednym głosem mówią zarówno Naczelna Rada Lekarska, jak i episkopat.

Mocne słowa w Sejmie: "śmierć zaczęła nosić biały kitel". Manipulacje o terapii daremnej

Mocne słowa w Sejmie: "śmierć zaczęła nosić biały kitel". Manipulacje o terapii daremnej

Źródło:
Konkret24

Po ostatnich publicznych wystąpieniach prezydenta USA w sieci krąży rzekomy cytat, w którym Donald Trump miał kiedyś obrazić republikańskich wyborców. Jednak takie słowa nie padły, takiego wywiadu nie było, a ów fake news wraca niczym bumerang, gdy tylko Trump powie coś kontrowersyjnego.

"Mógłbym kłamać, a oni by to przełknęli". Tego nie powiedział Trump

"Mógłbym kłamać, a oni by to przełknęli". Tego nie powiedział Trump

Źródło:
Konkret24

Sławomir Mentzen podczas spotkań z wyborcami w ramach kampanii prezydenckiej twierdzi, że działania klimatyczne Unii Europejskiej dążą do spadku temperatury o jeden stopień Celsjusza. Poseł wprowadza w błąd - myli spadek temperatury z ograniczeniem wzrostu średniej temperatury na świecie. Wyjaśniamy.

Zielony Ład tylko po to, aby było "jeden stopień chłodniej". Mentzen manipuluje

Zielony Ład tylko po to, aby było "jeden stopień chłodniej". Mentzen manipuluje

Źródło:
Konkret24

Decyzje amerykańskiej administracji odbijają się szerokim echem wśród internautów, także polskich. Na ich podstawach często powstają fałszywe przekazy. Tym razem ich ofiarą padła zwolniona urzędniczka amerykańskiego resortu rolnictwa. W tle są zarzuty wobec poprzedniej władzy, ceny jajek, inflacja i ptasia grypa.

Aresztowana "agentka deep state" winna wysokim cenom jaj? Nowy przykład amerykańskiej dezinformacji

Aresztowana "agentka deep state" winna wysokim cenom jaj? Nowy przykład amerykańskiej dezinformacji

Źródło:
Konkret24

"Przerzut nielegalnych imigrantów" z Niemiec do Polski, "Niemcy imigrantów odwożą do Polski" - takie informacje krążą w polskim internecie, a politycy opozycji je powielają. Chodzi o pewne zdarzenie na polsko-niemieckim przejściu granicznym, które posłużyło do zbudowania tej fałszywej narracji.

"Niemieckie służby przekazują migranta do Polski". Wyjaśnienie zaskakuje

"Niemieckie służby przekazują migranta do Polski". Wyjaśnienie zaskakuje

Źródło:
Konkret24

Popularny w sieci ratownik medyczny Damian Garlicki został społecznym asystentem posła Konfederacji Grzegorza Płaczka. Treści, które ów asystent publikuje na swoich profilach społecznościowych, propagują rosyjskie tezy o wojnie w Ukrainie i antyukraińską narrację. A ponadto spiskowe teorie antyszczepionkowe niezgodne z faktami i nauką.

Nie tylko Bucza. Jak asystent polskiego posła sieje rosyjską dezinformację

Nie tylko Bucza. Jak asystent polskiego posła sieje rosyjską dezinformację

Źródło:
Konkret24

Europoseł PiS Maciej Wąsik "ujawnił" unijne rozporządzenie, które tajne nie jest, i na jego podstawie stworzył tezy, które nie są prawdą. Sprawa dotyczy paktu migracyjnego, który wzbudza ogromne emocje wśród Polaków. Pokazane w unijnym dokumencie liczby znaczą co innego, niż podał europoseł. Wyjaśniamy.

Wąsik "ujawnia straszne skutki" paktu migracyjnego. I trzy razy mija się z prawdą

Wąsik "ujawnia straszne skutki" paktu migracyjnego. I trzy razy mija się z prawdą

Źródło:
Konkret24

Polityczna akcja prezesa Trybunału Konstytucyjnego z oskarżeniem rządzących o rzekomy "zamach stanu" w Polsce okazała się "politycznym złotem" dla rosyjskiej dezinformacji. Według kremlowskich mediów premier Donald Tusk został postawiony w stan oskarżenia, poparł to prezydent Andrzej Duda, lecz rząd wyprowadzi niedługo wojsko na ulice.

Jak Kreml wykorzystał akcję Święczkowskiego z "zamachem stanu"

Jak Kreml wykorzystał akcję Święczkowskiego z "zamachem stanu"

Źródło:
Konkret24

Scarlett Johansson, Steven Spielberg, Woody Allen, Lenny Kravitz czy Adam Sander - to niektóre z gwiazd, które miały wziąć udział w rzekomej akcji amerykańskich celebrytów wymierzonej w Kanyego Westa. Problem w tym, że nigdy nie wystąpili w filmie, który w sieci generuje setki tysięcy odsłon.

Zuckerberg, Spielberg, Kravitz "odpowiadają antysemicie" Westowi? Nie wierzcie

Zuckerberg, Spielberg, Kravitz "odpowiadają antysemicie" Westowi? Nie wierzcie

Źródło:
Konkret24

W internecie krąży coraz więcej dezinformujących treści na temat polskich rezerw złota. Jedni piszą, że wcale nie należą one do Polski. Inni - że nie wiadomo, gdzie są przechowywane. Jeszcze inni - że polskie złoto należy do całej Unii Europejskiej. Sprawdziliśmy.

Polskie rezerwy złota. "Nie należą tylko do Polski"? Gdzie są przechowywane?

Polskie rezerwy złota. "Nie należą tylko do Polski"? Gdzie są przechowywane?

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy resort zdrowia zaleca szczepienia na HPV, przeciwnicy szczepionek twierdzą, że nie ma on dokumentacji potwierdzającej skuteczność i bezpieczeństwo preparatu. Dowodem ma być fragment pisma rozpowszechnianego między innymi przez posła Konfederacji Konrada Berkowicza. Polityk sieje fałszywy przekaz. Eksperci przestrzegają i wyjaśniają.

Berkowicz zniechęca do szczepień na HPV. "Pan poseł nie ma wiedzy"

Berkowicz zniechęca do szczepień na HPV. "Pan poseł nie ma wiedzy"

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego przekazu kanclerz Niemiec Olaf Scholz rzekomo "kazał Tuskowi przyjmować niechcianych migrantów w Polsce", a polski premier się na to rzekomo zgodził. Ma chodzić nawet o 200 tysięcy cudzoziemców przesłanych z Niemiec do Polski. To fałszywa, zmanipulowana interpretacja fragmentu debaty przedwyborczej w Niemczech, którą w Polsce nagłaśniają politycy opozycji.

"Scholz wsypał Tuska". Podwójna manipulacja w polskiej narracji o debacie w Niemczech

"Scholz wsypał Tuska". Podwójna manipulacja w polskiej narracji o debacie w Niemczech

Źródło:
Konkret24

"To szaleństwo. Proces za polubienie wpisu!" - tak Elon Musk skomentował fragment wywiadu z Patrykiem Jakim. Polski europoseł opowiadał, za co grożą mu trzy lata więzienia. Przedstawił jednak swoją wersję, a my przypominamy, o co naprawdę chodzi w tym procesie.

Musk komentuje wywiad Jakiego: "to szaleństwo". Na co skarżył się europoseł

Musk komentuje wywiad Jakiego: "to szaleństwo". Na co skarżył się europoseł

Źródło:
Konkret24

Według posła Michała Moskala i innych polityków PiS "pakt migracyjny wchodzi w fazę realizacji", a "państwowe instytucje mają być przygotowane na przyjęcie rzesz nielegalnych imigrantów". Dowodzić tego ma pismo, którego kopię Moskal opublikował w mediach społecznościowych. A to aktualizacja dokumentu, którego przyjęcie wymusza ustawa przyjęta... za pierwszych rządów PiS.

"Sekretny" plan Tuska. Poseł Moskal manipuluje opinią publiczną

"Sekretny" plan Tuska. Poseł Moskal manipuluje opinią publiczną

Źródło:
Konkret24

Rachunki za energię niższe o jedną trzecią - taką obietnicę złożył wyborcom Karol Nawrocki, kandydat Prawa i Sprawiedliwości na prezydenta. Wyjaśniamy, dlaczego prezydent RP ma "marginalny wpływ" na ceny energii - zarówno na świecie, jak i w Polsce.

Nawrocki: prąd będzie tańszy o 33 procent. Ale nie prezydent o tym decyduje

Nawrocki: prąd będzie tańszy o 33 procent. Ale nie prezydent o tym decyduje

Źródło:
Konkret24

Zapowiedzi rządu o "reakcji na przestępczość zorganizowaną cudzoziemców" wykorzystuje kandydat KO na prezydenta Rafał Trzaskowski, przywołując w swoich wystąpieniach liczbę "deportowanych" z Polski w 2024 roku. Jeszcze inną liczbę - jako "wydalonych Gruzinów" - podaje minister Katarzyna Lubnauer. Co to za statystyki?

1082 czy 2589 cudzoziemców "wydalonych z Polski"? Dużo więcej

1082 czy 2589 cudzoziemców "wydalonych z Polski"? Dużo więcej

Źródło:
Konkret24

Profesor Andrzej Zybertowicz stwierdził, że Komisja Europejska - decydując o ewentualnym zwolnieniu Polski z obowiązku przyjmowania migrantów - będzie uwzględniała obecną liczbę ukraińskich uchodźców w naszym kraju. Sprawdziliśmy, co stanowią unijne dokumenty w tej sprawie.

Pakt migracyjny a Polska. Kiedy Komisja Europejska zdecyduje

Pakt migracyjny a Polska. Kiedy Komisja Europejska zdecyduje

Źródło:
Konkret24

Angelina Jolie miała dostać 20 milionów dolarów, Sean Penn – 5 milionów, a Orlando Bloom – 8 milionów za to, że pojechali na Ukrainę robić promocję Zełenskiemu - taka narracja rozpowszechniana jest w internecie. Wyjazdy miały być finansowane przez amerykańską agencję pomocową USAID. Pojawienie się tej historii nieprzypadkowo zbiega się w czasie z ostatnimi decyzjami Donalda Trumpa. Zmyślony przekaz jest tworem rosyjskiej dezinformacji i ma konkretny cel.

Gwiazdy Hollywood i miliony dolarów "za fotkę z Zełenskim". Jak Kreml sieje zwątpienie

Gwiazdy Hollywood i miliony dolarów "za fotkę z Zełenskim". Jak Kreml sieje zwątpienie

Źródło:
Konkret24

Jak to jest z dostępem członków sejmowej komisji ds. Pegasusa do najtajniejszych informacji? Wobec dyskusji na ten temat pomiędzy politykami - sprawdziliśmy. Okazuje się, że rzeczywiście nie wszyscy mogą czytać akta z klauzulą "ściśle tajne".

"Dostępu nie mają"? Członkowie komisji do spraw Pegasusa a tajne materiały

"Dostępu nie mają"? Członkowie komisji do spraw Pegasusa a tajne materiały

Źródło:
Konkret24

Brak przesłanek prawnych do twierdzenia, że w Polsce doszło do zamachu stanu - oceniają eksperci, komentując zawiadomienie do prokuratury złożone przez prezesa Trybunału Konstytucyjnego Bogdana Święczkowskiego. A raczej: do konkretnego prokuratora. Bo kto, przez kogo i w jakiej sprawie uruchomił tę akcję, dużo mówi o jej drugim, politycznym dnie.

"Zamach stanu" według Święczkowskiego. Eksperci: polityczny performance

"Zamach stanu" według Święczkowskiego. Eksperci: polityczny performance

Źródło:
Konkret24

Coraz częściej politycy opozycji, ale też prawicowe media i internauci alarmują, że po wyborach prezydenckich w Polsce możliwy jest "wariant rumuński" - jeśli zwycięzca "nie spodoba się Brukseli". Na temat wydarzeń w Rumunii krąży wiele manipulacji, wszystkiego nie ujawniono, dlatego łatwo ten casus wykorzystywać w fałszywych przekazach. Wyjaśniamy, co na razie ustalono w sprawie wpływu na wybory w Rumunii.

"Scenariusz rumuński". O co chodzi i czego nie wiemy

"Scenariusz rumuński". O co chodzi i czego nie wiemy

Źródło:
Konkret24

- Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory poprzez Twittera czy Facebooka - stwierdził w radiowym wywiadzie kandydujący na prezydenta poseł Marek Jakubiak. To częsta postawa tych, którzy lekceważą skuteczność odziaływania kanałów Putina. Przedstawiamy pięć głównych stosowanych w rosyjskiej dezinformacji metod wpływania na poglądy wyborców.

"Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory". To możesz być łatwym celem

"Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory". To możesz być łatwym celem

Źródło:
Konkret24

"Niech sprawdzi konta swoich kolegów, część na pewno tam znajdzie" - reagują internauci na rozpowszechniany w mediach społecznościowych przekaz, jakoby prezydent Wołodymyr Zełenski sprzeniewierzył pieniądze przekazane przez USA na pomoc walczącej Ukrainie. Ta narracja powstała w wyniku zmanipulowania wypowiedzi Zełenskiego i jest podbijana w sieci przez prokremlowskie kanały.

"Gdzie się podziało 200 miliardów na armię". Zmanipulowane słowa Zełenskiego

"Gdzie się podziało 200 miliardów na armię". Zmanipulowane słowa Zełenskiego

Źródło:
Konkret24

Jak w końcu będzie z kominkami opalanymi drewnem? W mediach społecznościowych internauci nie zostawiają suchej nitki na propozycjach rzekomych nowych przepisów, alarmując, że w całym kraju zacznie obowiązywać zakaz używania kominków na drewno. Jednak są już kolejne propozycje zmian w programie "Czyste powietrze", a Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uspokaja.

"Koniec domowych kominków"? Co się zmieniło

"Koniec domowych kominków"? Co się zmieniło

Źródło:
Konkret24

Akcje, petycje, plakaty, fałszywe informacje - politycy Konfederacji, ale też Karol Nawrocki oraz rzesza internautów dezinformują na temat Centrów Integracji Cudzoziemców. Alarmują, że to "ośrodki dla nielegalnych imigrantów", że powstają "z pieniędzy podatników", że to realizacja paktu migracyjnego. To wszystko nieprawda.

Centra Integracji Cudzoziemców dla "nielegalnych imigrantów"? Wielostopniowa manipulacja

Centra Integracji Cudzoziemców dla "nielegalnych imigrantów"? Wielostopniowa manipulacja

Źródło:
Konkret24