FAŁSZ

Ukraińscy uchodźcy spalili dom w Niemczech? Ten materiał to kompletna manipulacja

Ukraińscy uchodźcy spalili dom w Niemczech? Ten materiał to kompletna manipulacja

Niewdzięczni uchodźcy z Ukrainy chcąc spalić flagę Rosji, doprowadzili do pożaru domu. Nagranie z takim przekazem krąży w sieci, wykorzystuje je rosyjska propaganda, a teraz dotarło do Polski.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Najpierw widać rosyjską flagę podpalaną wieczorem lub nocą przed domem. Flaga zapalana jest w efektowny sposób, przy pomocy cewki Tesli - urządzenia wytwarzającego wysokie napięcie. Po chwili cała flaga zajęta jest ogniem. Następuje cięcie i kolejne ujęcie pokazuje kłęby ciemnego, gęstego dymu i płomienie wydobywające się z budynku, prawdopodobnie domu mieszkalnego. Ta scena dzieje się już za dnia. Kolejna scena pokazuje zrozpaczoną młodą kobietę pokazującą zgliszcza wewnątrz budynku. Takie półminutowe wideo jest popularne w mediach społecznościowych w różnych państwach. Teraz dotarło także do Polski.

W prawym górnym rogu nagrania przez cały czas widać logotyp "Bilda", niemieckiego tabloidu. Na dole przesuwa się czerwony pasek z białymi napisami. Informują, że do ogromnego pożaru doszło 10 maja 2022 roku w Wulfen w południowo - wschodnich Niemczech. Mieszkający w jednym z domów ukraińscy uchodźcy spalili rosyjską flagę. Wykorzystali do tego transformator Tesli. Od flagi zajął się sam budynek. Na pasku pojawiają się słowa kobiety, podpisanej jako "Natalie Michalski", to właścicielka spalonego domu. Miała nazwać Ukraińców idiotami, którzy mimo udzielonej gościny, zniszczyli jej dom.

Przekaz krążący w mediach społecznościowych wzmocniły rosyjskie media. O rzekomym podpaleniu domu w Wulfen informowały, powołując się na wpisy w mediach społecznościowych, m.in. serwisy EurAsia Daily, Ukraina.ru i Mk.ru.

Antyukraińskie komentarze: "wpuścić chamstwo na salony"

Materiał był popularny także na chińskim portalu społecznościowym Weibo. Opublikował go tam m.in. użytkownik, którego obserwuje ponad 1,5 mln osób. Rozpowszechniany był również na chińskim i niemieckim Tik Toku, rosyjskim Telegramie, bułgarskim Facebooku. Pojawił się także na Twitterze, między innymi w Chinach (choć Twitter oficjalnie jest zakazany w Chinach, to blokada jest obchodzona przy pomocy VPN) i Polsce.

Wydźwięk komentarzy internautów jest wyraźnie antyukraiński. Kpią i żartują ze spalania rosyjskiej flagi. Oburzają się na zachowanie "ukraińskich uchodźców", którzy wykazują brak wdzięczności za udzieloną pomoc. "Wpuścić chamstwo na salony"; "Mogli okazać się niezaprzeczalnymi faworytami do zdobycia tegorocznej nagrody Darwina. Niestety, przeżyli"; "Tak samo będzie z Ukrainą"; "Karma pokona wszystkich" - to tylko niektóre komentarze w sieci.

Sikorski o rozmowie Scholza i Macrona z Putinem: mam nadzieję, że nie jest pretekstem do niewysyłania pomocy Ukrainie
Sikorski o rozmowie Scholza i Macrona z Putinem: mam nadzieję, że nie jest pretekstem do niewysyłania pomocy Ukrainietvn24

"Bild" zaprzecza: "kompletny fejk"

W mediach społecznościowych krąży też zrzut ekranu pokazujący artykuł "Bilda" o tym pożarze. Jednak na stronie dziennika tego materiału nie ma. Także w mediach społecznościowych gazety nie ma po nim śladu. O pożarze w Wulfen nie informowały też lokalne media.

W piątek, 10 czerwca zapytaliśmy Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Sportu Saksonii-Anhalt (kraj związkowy, gdzie leży Wilfen), czy rzeczywiście 10 maja ukraińscy uchodźcy zajęli ogniem cały dom, podczas próby spalenia rosyjskiej flagi. Nie dostaliśmy jeszcze odpowiedzi.

17 maja 2022 roku Timo Lokoschat, zastępca redaktora naczelnego "Bilda" poinformował na Twitterze, że jego redakcja nie ma z krążącym w sieci materiałem nic wspólnego. "To jest kompletny fejk" - oznajmił.

To samo przekazał później redakcji AFP rzecznik niemieckiego tabloidu.

Połączenie trzech materiałów

Nagranie to połączenie ujęć z trzech dostępnych w sieci, niezwiązanych ze sobą filmików.

Jak ustalił serwis Stopfake.org, materiał pojawił się po raz pierwszy 14 maja 2022 roku na YouTube. Opublikował go kanał powstały zaledwie kilka godzin wcześniej. Obecnie wideo zostało usunięte, a kanał nie jest aktywny.

Na początku nagrania, w części pokazującej podpalanie flagi, widoczne jest oznaczenie "@marek415". To nazwa jednego z kont na Instagramie, które - jak ustaliło AFP - należy do Marka Novotnego, 22-letniego studenta praskiej politechniki. Na swoim koncie pokazuje m.in. eksperymenty z cewką Tesli.

Student poinformował redakcję AFP, że ujęcia z cewką Tesli i palącą się rosyjską flagą, pochodzą z filmiku nagranego, by wyrazić poparcie dla Ukrainy. Wideo opublikował na swoim koncie na Instagramie z opisem: "Płonąca rosyjska flaga pod napięciem 500 000 woltów". Po tym jak zobaczył, że jego fragmenty krążą w sieci, nagranie usunął z Instagrama, a na YouTube zmienił jego status na prywatny. W celu weryfikacji przesłał AFP link do tego ukrytego wideo - jest identyczne ze scenami omówionym przez nas.

Przy pomocy odwróconego wyszukiwania obrazów można ustalić, że kolejne ujęcie, pokazujące płonący dom, pochodzi z wideo opublikowanego na YouTube 19 czerwca 2013 roku. Nagranie zatytułowano "Płonący dom w Walluf, Niemcy". Walluf to miejscowość pod Frankfurtem, oddalona od Wulfen o ok. 200 km. Pożar w Walluf opisywał lokalny serwis "Wiesbaden112". Na Flickrze opublikował zdjęcia. Jedno z nich także potwierdza, że w spreparowanym nagraniu pochodzącym jakoby z Wulfen użyto kadru z pożaru w Walluf.

Tylko za ostatnie ujęcia, pokazujące zrozpaczoną kobietę i spalone wnętrze domu odpowiada "Bild". Jednak pochodzą one z materiału, który nie ma nic wspólnego z Ukrainą i ukraińskimi uchodźcami, a powstał ponad rok przed rosyjską inwazją. 27 stycznia 2021 roku na antenie stacji "Bild" (obraz był na żywo transmitowany na Youtube) pojawiła się relacja z pożaru w Osterholz, w północnych Niemczech zatytułowana: "Dramat rodzinny w płomieniach: Natalie najpierw straciła matkę, potem spłonął jej dom". Osterholz jest oddalone od Walluf o 200 km.

W rzeczywistości więc na końcu materiału nie widzimy zrozpaczonej właścicielki domu, który przypadkowo podpalili ukraińscy uchodźcy, a młodą dziewczynę, której mama dwa tygodnie wcześniej umarła na raka, a teraz straciła w pożarze dom, wybudowany przez matkę.

Fabrykowanie materiałów zachodnich mediów

To nie pierwszy raz, gdy po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku w sieci pojawiają się materiały jakoby wyprodukowane przez zachodnie media, które wydają się być zbieżne z celami rosyjskiej propagandy.

W maju 2022 roku pisaliśmy o sfałszowanym wideo BBC mówiącym o tym, że Polska przygotowuje się do wysłania wojsk na zachodnią Ukrainę. W czerwcu pisaliśmy o rzekomym tekście brytyjskiego "The Sun", który miał informować o tym, że Apple planuje "wypuścić nową emotikonę z emblematem neonazistowskiego Pułku Azowskiego".

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24, AFP, Stopfake.org; zdjęcie: Twitter

Pozostałe wiadomości

Siedmiu osobom zamieszanym w aferę wokół Funduszu Sprawiedliwości prokuratura postawiła zarzuty, a wobec trzech będzie wnioskowała o areszt tymczasowy. W sprawę są zamieszani ważni politycy, którzy do niedawna nadzorowali fundusz, a który rozdawał wielomilionowe dotacje.

Pięć rzeczy, które trzeba wiedzieć o Funduszu Sprawiedliwości

Pięć rzeczy, które trzeba wiedzieć o Funduszu Sprawiedliwości

Źródło:
Konkret24

Bus z rzekomo ukraińskimi numerami rejestracyjnymi, deepfake z ukraińskim politykiem, rzekome portrety zamachowców - po zamachu na centrum handlowe pod Moskwą w sieci szybko publikowano fake newsy i zmanipulowane materiały. Wiele z nich rozsyłały konta regularnie kolportujące rosyjską dezinformację.

Atak terrorystyczny w Moskwie: jak działa prorosyjska dezinformacja

Atak terrorystyczny w Moskwie: jak działa prorosyjska dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Siedem osób usłyszało zarzuty, a wobec trzech będzie wniosek o areszt - to dotychczasowy efekt działań służb w aferze Funduszu Sprawiedliwości. Prokuratura nie wyklucza wniosków o uchylenie immunitetów posłom. Przybliżamy sylwetki najważniejszych osób związanych z aferą i wyjaśniamy, za co były odpowiedzialne w Funduszu Sprawiedliwości lub jak z niego korzystały.

Afera Funduszu Sprawiedliwości. Najważniejsze osoby - kto jest kim?

Afera Funduszu Sprawiedliwości. Najważniejsze osoby - kto jest kim?

Źródło:
Konkret24

Posłanka Polski 2050 Szymona Hołowni Aleksandra Leo wątpi w to, że ustawa liberalizująca prawo kobiet do legalnej aborcji zostanie szybko uchwalona. Bo - jej zdaniem - od 1993 roku żaden z projektów nie przeszedł w Sejmie do drugiego czytania, czyli szybko był odrzucany. Nie ona jedna tak sądzi. Sprawdziliśmy: nie jest to prawdą.

Wszystkie projekty ustaw o aborcji były "wyrzucane do kosza w pierwszym czytaniu"? Sprawdzamy

Wszystkie projekty ustaw o aborcji były "wyrzucane do kosza w pierwszym czytaniu"? Sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

Sprzyjanie powstawaniu mechanizmów korupcjogennych, niecelowe wydawanie środków publicznych oraz miliony dla organizacji powiązanych z władzą, szczególnie z politykami Suwerennej Polski - to niektóre z pojawiających się od lat zarzutów dotyczących zarządzania Funduszem Sprawiedliwości. Przypominamy.

Pięć głównych zarzutów dotyczących Funduszu Sprawiedliwości

Pięć głównych zarzutów dotyczących Funduszu Sprawiedliwości

Źródło:
Konkret24

Ma 33 lata i zdążył już zrobić imponującą karierę w polityce. Był wiceministrem sprawiedliwości i pełnomocnikiem ministra odpowiedzialnym za Fundusz Sprawiedliwości, wcześniej był też ministrem środowiska. Teraz w prokuraturze, z polecenia prokuratora generalnego Adama Bodnara, działa zespół badający nieprawidłowości wokół funduszu. 26 marca dokonano w tej sprawie pierwszych zatrzymań, a agenci ABW przeszukali dom Wosia.

Michał Woś i Fundusz Sprawiedliwości. Kim jest poseł Suwerennej Polski

Michał Woś i Fundusz Sprawiedliwości. Kim jest poseł Suwerennej Polski

Źródło:
Konkret24, TVN24.pl, PAP

Zaufany współpracownik Zbigniewa Ziobry, w Ministerstwie Sprawiedliwości najpierw jego asystent, później zastępca. Tam nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Marcin Romanowski to jedna z czterech osób, której nazwisko pojawiło się dziś w sprawie prokuratorskiego przeszukania skupionego wokół funduszu. Co wiemy o polityku Suwerennej Polski?

To on nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Co wiemy o Marcinie Romanowskim

To on nadzorował Fundusz Sprawiedliwości. Co wiemy o Marcinie Romanowskim

Źródło:
Konkret24

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej i Europejski Zielony Ład znalazły się na celowniku twórców antyunijnej dezinformacji. Straszą Polaków, że nie będzie można naprawiać własnych aut, uprawiać własnych warzyw, a rolnik zapłaci za emisję gazów przez krowę i świnię. Tego typu manipulacje rozpowszechniają również niektórzy polscy politycy. Prezentujemy top 10 fake newsów o Zielonym Ładzie i polityce klimatycznej UE.

Zakażą własnych ogródków i pomp ciepła, a nakażą fotowoltaikę? Unia, klimat i fake newsy

Zakażą własnych ogródków i pomp ciepła, a nakażą fotowoltaikę? Unia, klimat i fake newsy

Źródło:
Konkret24

Prezes PiS Jarosław Kaczyński powtarza tezę, że "wprowadzenie euro (...) oznacza gwałtowny wzrost cen". Ponownie podaje przykład Chorwacji, która wspólną walutę ma od ponad roku. Ale analizy ekonomiczne pokazują, że to nieprawda, a obecnie Chorwacja ma najniższą inflację od listopada 2021.

Kaczyński: przyjęcie euro to gwałtowny wzrost cen, jak w Chorwacji. Dane nie potwierdzają

Kaczyński: przyjęcie euro to gwałtowny wzrost cen, jak w Chorwacji. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Alarmujące posty o tym, że strategiczne zapasy gazu ziemnego "są wyprzedawane i nieuzupełniane", wzbudzają niepokój internautów i rodzą ich pytania o bezpieczeństwo Polski. Ten pełen emocji przekaz jest manipulacją. To, że magazyny są napełnione obecnie w połowie, nie powinno niepokoić. Wyjaśniamy.

"Tusk wyprzedaje zapasy gazu"? To manipulacyjny przekaz

"Tusk wyprzedaje zapasy gazu"? To manipulacyjny przekaz

Źródło:
Konkret24

"Nie będzie takich zmian", "tego podatku nie będzie" - twierdzą politycy Polski 2050, odżegnując się od planów wprowadzenia podatku od posiadania samochodów spalinowych. Mówią, jakby to już było pewne. Jednak taki podatek wciąż jest wpisany w polskim Krajowym Planie Odbudowy. A decyzję o zmianie musi podjąć Komisja Europejska.

"Tego podatku nie będzie"? Hołownia oświadcza, ale nie on decyduje

"Tego podatku nie będzie"? Hołownia oświadcza, ale nie on decyduje

Źródło:
Konkret24

"Uszy zatkaj!" - krzyczy mężczyzna, gdy na horyzoncie nad rolnikami blokującymi drogę pojawia się wojskowy samolot. Nagranie tej sceny ma setki wyświetleń w mediach społecznościowych. Także rosyjskojęzycznych. Jedni internauci pytają, o co chodziło - inni piszą, że "polski pilot dziękował protestującym rolnikom za walkę w obronie kraju". Sprawdziliśmy, gdzie i co się wydarzyło.

Wojsko "postraszyło" rolników? To "lot treningowy na wysokości lotu koszącego"

Wojsko "postraszyło" rolników? To "lot treningowy na wysokości lotu koszącego"

Źródło:
Konkret24

W Kanadzie rzekomo ma grozić kara dożywocia za "własne zdanie, które jest sprzeczne z rządową narracją" - przekonuje jeden z internautów. Proponowane zmiany w prawie dotyczą jednak czego innego. Wyjaśniamy.

Dożywocie za "własne zdanie, sprzeczne z rządową narracją"? O co chodzi z prawem w Kanadzie

Dożywocie za "własne zdanie, sprzeczne z rządową narracją"? O co chodzi z prawem w Kanadzie

Źródło:
Konkret24

Były minister obrony Mariusz Błaszczak próbował odrzucić zarzuty o zaniedbania w uzyskaniu unijnego wsparcia dla polskich zakładów zbrojeniowych i porównał kwotę dofinansowania dla tych firm z pakietem unijnej pomocy dla Egiptu. To manipulacja, polegająca na zestawianiu rzeczy nieporównywalnych.

Tylko pół miliarda euro na amunicję, aż siedem miliardów dla Egiptu? Manipulacje Mariusza Błaszczaka

Tylko pół miliarda euro na amunicję, aż siedem miliardów dla Egiptu? Manipulacje Mariusza Błaszczaka

Źródło:
Konkret24

Widowiskowe nagranie przedstawiające dużą miejską arterię zablokowaną przez ciągniki zdobywa popularność w mediach społecznościowych - jest opisywane jako rzekomo nakręcone 20 marca w Polsce. Ale opisy i komentarze internautów do tego filmu wprowadzają w błąd.

Strajk rolników w środę? Nie w środę, nie w Polsce

Strajk rolników w środę? Nie w środę, nie w Polsce

Źródło:
Konkret24

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej budynków, którą niedawno przegłosował Parlament Europejski, stała się źródłem przekłamań i fałszywych tez rozpowszechnianych w sieci. Jedna z nich dotyczy obowiązku montowania paneli fotowoltaicznych na "wszystkich budynkach".

"Obowiązkowa fotowoltaika"? Nie na każdym domu. Wyjaśniamy

"Obowiązkowa fotowoltaika"? Nie na każdym domu. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Politycy obecnej opozycji zarzucają rządowi nieudolność, ponieważ z ponad pół miliarda euro unijnych funduszy na produkcję amunicji dofinansowanie dostała tylko jedna polska firma i jedynie na 2,1 miliona euro. Lecz przedstawiciele rządu Donalda Tuska wskazują, że to poprzednicy są winni, bo nie przypilnowali składania wniosków. Porządkujemy fakty w tej sprawie.

Afera o pieniądze na amunicję. Kalendarium wydarzeń 

Afera o pieniądze na amunicję. Kalendarium wydarzeń 

Źródło:
Konkret24

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu "zakazana ma być hodowla żywności na własne potrzeby" - głosi artykuł, w który uwierzyło wielu internautów. Komisja Europejska zaprzecza tym twierdzeniom. Wprowadzający w błąd przekaz promowali m.in. posłowie Konfederacji. Sprawdziliśmy, jak szeroko rozprzestrzeniał się w sieci.

Zielony Ład zakaże uprawy własnych warzyw i owoców? KE: "całkowicie bezpodstawne" twierdzenie

Zielony Ład zakaże uprawy własnych warzyw i owoców? KE: "całkowicie bezpodstawne" twierdzenie

Źródło:
Konkret24

Hodowanie nawet jednej kury w przydomowym kurniku jest równoznaczne z prowadzeniem zakładu drobiu i wymaga rejestracji pod groźbą wysokiej kary finansowej - napisał w serwisie X znany przedsiębiorca. Sprawdziliśmy, czy ma rację.

200 tys. zł kary za brak rejestracji kury w przydomowej hodowli? To nieprawda

200 tys. zł kary za brak rejestracji kury w przydomowej hodowli? To nieprawda

Źródło:
Konkret24

Komenda Stołeczna Policji zaprzeczyła informacjom przekazywanym przez byłego policyjnego negocjatora, który pisał o żądaniu ujawnienia tożsamości 28 policjantów. Wśród funkcjonariuszy rzekomo ma być ojciec dziecka policyjnej praktykantki.

Doniesienia o 28 funkcjonariuszach i praktykantce w ciąży. Komenda Stołeczna Policji dementuje

Doniesienia o 28 funkcjonariuszach i praktykantce w ciąży. Komenda Stołeczna Policji dementuje

Źródło:
Konkret24

Politycy Konfederacji straszą Polaków, że obecny rząd i Unia Europejska planują "wycofać gotówkę" czy "zakazać płacenia gotówką". Nie jest to nowa narracja w politycznym dyskursie - i nie jest prawdziwa.

Konfederacja: "nadchodzi zakaz płacenia gotówką". Nie nadchodzi

Konfederacja: "nadchodzi zakaz płacenia gotówką". Nie nadchodzi

Źródło:
Konkret24

"Prowokacja w biały dzień", "przygotowywane były kupki kostki brukowej" - w ten sposób politycy PiS i Kukiz'15 tłumaczą, jak doszło do walk protestujących rolników z policją w Warszawie. Zdaniem opozycji kostkę brukową luzem przygotowano celowo, by "rzucać nią w protestujących". Sprawdziliśmy nagrania z kamer, zapisy z monitoringu, relacje reporterskie - nie znaleźliśmy potwierdza tej tezy.

Czarnek o protestach: przygotowano "kupki kostki brukowej, żeby ktoś rzucał". Brak potwierdzenia

Czarnek o protestach: przygotowano "kupki kostki brukowej, żeby ktoś rzucał". Brak potwierdzenia

Źródło:
Konkret24