FAŁSZ

Znany fejk wykorzystany w dyskusji o filmie braci Sekielskich

Na zdjęciu uwieczniono panów młodych i dziewczynki - gości ceremonii Facebook/Jack Justin

Na Facebooku udostępniane jest zdjęcie z 2009 r., przedstawiające masową ceremonię ślubną, w której pannami młodymi rzekomo są kilkuletnie dziewczynki. W rzeczywistości dzieci były wyłącznie gośćmi uroczystości. Choć problem małżeństw nieletnich w Strefie Gazy istnieje, zdjęcie nie jest na niego dowodem.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Użytkownicy Facebooka udostępniają wpis ze zdjęciem przedstawiającym dorosłych mężczyzn ubranych w garnitury i towarzyszące im dziewczynki w białych sukienkach, przypominających suknie ślubne.

"O tych pedofilach Sekielski filmu nie zrobi...bo by mu zrobili 'decapitation' (z ang. ścięcie głowy - red.)" – napisano w komentarzu do zdjęcia. Wpis udostępniono ponad 1300 razy, zareagowano na niego z ponad 300 kont na Facebooku.

Wpis i jego dalsze życie

Wpis zamieszczono też w kilku grupach facebookowych, m.in. "Kocham Polskę", "Stop aferzystom i oszustom Polski", "Obaliliśmy (nie)rządy Platformy Obywatelskiej". Największą popularność (ponad 250 reakcji i 130 udostępnień) zyskał na profilu "Chcemy by Telewizja Republika była ogólnodostępna".

W komentarzach pod oryginalnym wpisem można trafić m.in na takie komentarze: "A ci to za świństwo?", "Świat o tym milczy ...no właśnie", "Zbo**ncy", "Niejedno już dziecko zmarło po 'nocy poślubnej', przecież to są dzieci jeszcze nierozwinięte".

prawda

Ale wy wiecie, że to zdjęcie nie ma nic wspólnego z tym, co piszecie?
Ale wy wiecie, że to zdjęcie nie ma nic wspólnego z tym, co piszecie?Ale wy wiecie, że to zdjęcie nie ma nic wspólnego z tym, co piszecie?Konkret24 | Facebook/Paula Rachela Pilinkiewicz

Jedna z komentujących napisała jednak: "Ale wy wiecie, że to zdjęcie nie ma nic wspólnego z tym co piszecie?". Ma rację.

Fejk i towarzysząca mu narracja

Zdjęcie krąży w sieci od blisko dziesięciu lat. Aby znaleźć przykłady jego użycia w zmanipulowany sposób, można skorzystać z metody odwróconego wyszukiwania obrazem. Taką możliwość daje m.in. wyszukiwarka Google Grafika.

Zdjęcie udostępniane jest na mniejszych portalach i w grupach dyskusyjnych przy okazji dyskusji o zjawisku pedofilii. Bywa przytaczane także w mediach społecznościowych jako dowód na przyzwolenie na kontakty seksualne z dziećmi wśród wyznawców islamu.

Artykuł, w którym wykorzystano zdjęcie z ceremonii
Artykuł, w którym wykorzystano zdjęcie z ceremoniiArtykuł, w którym wykorzystano zdjęcie z ceremoniiKonkret24 | rozarodzin.cba.pl

W artykule zamieszczonym na prywatnej stronie internetowej było ono ilustracją artykułu o małżeństwach muzułmanów zawieranych w Wielkiej Brytanii.

Według jego autora, fotografia przedstawia ceremonię ślubną organizowaną przez Hamas, w której wzięło udział 450 panów młodych o średniej wieku 25-30 lat. Średnia wieku dziewczynek to, według autora, 10 lat. Nie sprecyzowano w jakiej roli występują dzieci przedstawione na fotografii.

Zrzut ekranu artykułu na stronie Fronda.pl
Zrzut ekranu artykułu na stronie Fronda.plZrzut ekranu artykułu na stronie Fronda.plKonkret24 | Fronda.pl

W innym artykule, zamieszczonym na portalu Fronda.pl, fragment fotografii posłużył jako ilustracja do wywiadu z ks. prof. Paweł Bortkiewiczem na temat małżeństw zawieranych w islamie. W rozmowie poruszana jest sprawa związków zawieranych z małoletnimi.

Temat wielokrotnie wyjaśniany

Manipulacje związane z upowszechnianiem zdjęcia były już wielokrotnie ujawniane i komentowane. W 2009 r. sprawę obszernie opisał portal fact-checkingowy Snopes. Autor artykułu przytoczył relacje z organizowanych przez Hamas masowych ślubów w Strefie Gazy, które organizowane były m.in. w 2008 i 2009 roku.

Celem organizacji takich uroczystości była chęć udzielenia uczestnikom działań zbrojnych wsparcia psychicznego i materialnej pomocy związanej z organizacją przyjęcia weselnego. Jak donosił "New York Times", ślubu udzielano m.in. bojownikom i wdowom, które straciły mężów w działaniach wojennych.

To nie panny młode

Zdjęcie, które wróciło na polskie media społecznościowe, powstało w lipcu 2009 r. w Strefie Gazy. Według relacji medialnych, odnoszących się do tego wydarzenia, najmłodsza panna młoda miała 16 lat. Większość miała więcej niż 18 lat. Przedstawione na zdjęciu dziewczynki tego dnia nie brały ślubu, jak sugerują niektóre komentarze w internecie. Podczas uroczystości pełniły rolę podobną do tej, którą w zachodniej kulturze spełniają dziewczynki sypiące kwiaty. Były spokrewnione z panami młodymi.

Snopes odsyła również do wpisu na blogu uczestnika wydarzenia przedstawionego na zdjęciu, dziennikarza Tima Marshalla. Relacjonował on zbiorowy ślub dla telewizji Sky News.

"Panowie młodzi, w wieku około 18 do 28 lat trzymają za ręce swoje młode siostrzenice, bratanice i kuzynki - małe dziewczynki w wieku od około trzech do ośmiu lat, ubrane w białe sukienki ślubne. Wchodzą na scenę, rozbrzmiewa radość i coraz głośniejsza muzyka. Dziewczynki super się bawią, ale po chwili zaczynają się nudzić, schodzą ze sceny i tańczą ze sobą, bawią się" - relacjonował.

"Nigdy nie przyszło mi do głowy, że dziewczynki zostaną później opisane w blogosferze jako panny młode! Byłem taki naiwny" – napisał Marshall.

Dziennikarz wyjaśnia też, dlaczego na dostępnych zdjęciach nie widać panien młodych, które tego dnia brały ślub. Były one wśród około pięciu tys. gości weselnych. W centrum wydarzeń i w najważniejszej części imprezy znajdowali się panowie młodzi, którym towarzyszyły ich młode kuzynki i krewne. "Tak tu to wygląda" - komentował Marshall. - Osobiście jestem za mieszaniem płci, ale nie chcę dyskutować, oni mają tu przewagę – skwitował.

Marshall wspominał, że poświęcił wiele godzin na komentowanie fałszywych artykułów, które sugerowały, że dzieci, które uczestniczyły w uroczystości, wystąpiły tam w roli panien młodych. Napisał między innymi, że część dyskutujących z nim osób nie była zainteresowana jego wyjaśnieniami. "Komu byście uwierzyli, reporterowi, który był obecny na miejscu, czy wyjątkowo ubogiej wersji wydarzeń dziennikarza obywatelskiego, który siedzi w domu i wymyśla różne rzeczy bez sprawdzania?" - pytał retorycznie.

Wyjaśniane także po polsku

Wyjaśnienie sytuacji przedstawionej na fotografii zamieszczono też w polskich mediach. W 2017 r. o zdjęciu napisał portal Stefczyk.info. Według relacji autora artykułu, na fejka nabrał się popularny bloger Matka Kurka. "To nie jest I Komunia w "ciemnogrodzie", to są śluby u wyznawców "religii pokoju". Wyp*** z tą dziczą z Europy!" - miał napisać na Twitterze.

W zarchiwizowanej dzięki serwisowi archive.org wersji artykułu nie została zawarta oryginalna fotografia. Dzięki udostępnieniu kopii artykułu w innych serwisach wiadomo jednak, że chodzi właśnie o budzącą emocje fotografię z Palestyny.

Problem ślubów nieletnich istnieje

Jak informuje UNICEF, małżeństwa osób poniżej 18. roku życia to pogwałcenie praw człowieka. Zdaniem organizacji, "mimo przepisów zakazujących, to szkodliwe zjawisko pozostaje powszechne". Z danych UNICEF wynika, że na świecie 650 milionów żyjących dziś dziewcząt i kobiet zostało poślubionych jako dzieci. Co roku 12 milionów dziewcząt poniżej 18. roku życia wchodzi w związki małżeńskie.

Przerażający raport UNICEF-u
Przerażający raport UNICEF-utvn24

Krajami najbardziej dotkniętymi przez ten problem jest Niger (76 proc. dziewcząt poniżej 18. roku życia), a także Republika Środkowoafrykańska i Czad. Także w tych krajach jest najwyższy na świecie odsetek dziewczynek poniżej 15. roku życia, które są zmuszane do ślubów.

Jak wynika z danych palestyńskiego Centralnego Biura Statystycznego, na koniec 2015 roku 23,7 proc. ogółu populacji będącej w związkach małżeńskich w Strefie Gazy weszło w nie w wieku poniżej 18 lat. Średnia wieku dla osób wchodzących w pierwszy związek małżeński w Strefie Gazy w 2015 wynosiła dla kobiet 20,2 roku, a dla mężczyzn - 24,2 roku.

Choć liczby są nadal wysokie, dane statystyczne za 2017 r. pokazują spadek odsetka dzieci w związkach małżeńskich. W 2017 r. wśród kobiet, które zostały poślubione w Strefie Gazy, 21 proc. miało mniej niż 18 lat. W przypadku nieletnich chłopców był to zaledwie 1 proc.

Badanie przeprowadzone w Strefie Gazy w 2015 roku przez organizację pozarządową Women Affairs Centre sugeruje, że głównym motorem małżeństw dzieci są tam czynniki społeczno-ekonomiczne, takie jak posiadanie wielu córek, ubóstwo i szkodliwe normy patriarchalne, które wspierają przymusowe małżeństwa między krewnymi pierwszego stopnia.

Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24, Snopes; zdjęcie tytułowe: Facebook/Jack Justin

Źródło zdjęcia głównego:  Facebook/Jack Justin

Pozostałe wiadomości

Czy "jesteśmy w dużej mierze bezbronni" w przypadku masowego ataku dronami? Dlaczego skuteczność ich neutralizowania w Ukrainie jest dużo wyższa niż w Polsce? Jakim sprzętem dysponujemy, na jaki czekamy? Ostatnie incydenty z rosyjskimi bezzałogowcami wywołują takie pytania, ale też wiele rozbieżnych komentarzy. Wyjaśniamy, dlaczego według ekspertów "mur przeciwdronowy" nie ma sensu oraz o czym nie wolno zapominać, porównując Polskę z Ukrainą.

Polska obrona przeciwdronowa. Co mamy, czego brakuje

Polska obrona przeciwdronowa. Co mamy, czego brakuje

Źródło:
TVN24+

Nie maleje natężenie fałszywych przekazów na temat rosyjskich dronów nad Polską. Prorosyjskie trolle zaprzeczają wręcz udokumentowanym faktom i podważają relacje ofiar uderzenia dronami. Małżeństwo, którego dom zniszczył jeden z wystrzelonych obiektów, czuje się zaszczute falą kłamstw i manipulacji. Celem tej akcji Kremla jest też podważanie wiarygodności profesjonalnych mediów.

"Ludzie, mieszkam na tej wsi". Nie mieszka. Trolle Kremla uderzają w ofiary

"Ludzie, mieszkam na tej wsi". Nie mieszka. Trolle Kremla uderzają w ofiary

Źródło:
Konkret24

Niemal milion wyświetleń zyskał anglojęzyczny post pokazujący rzekome ruchy polskich wojsk tuż przed rosyjsko-białoruskimi ćwiczeniami Zapad-2025. To kolejny przykład jak dezinformacja podsyca emocje i buduje narrację o eskalacji napięć.

Polskie wojsko "rozgrzewa się"? Manipulacja w związku z Zapad-2025

Polskie wojsko "rozgrzewa się"? Manipulacja w związku z Zapad-2025

Źródło:
Konkret24

Internauci i media szeroko komentują słowa wiceprezydenta USA J.D. Vance'a, który stwierdził, że Donald Trump "nie widzi powodów", by izolować Rosję. Niektórzy sugerowali, że słowa te padły w kontekście naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony. Wyjaśniamy, co dokładnie powiedział Vance.

J.D. Vance o współpracy z Rosją. Co powiedział?

J.D. Vance o współpracy z Rosją. Co powiedział?

Źródło:
Konkret24

Dysfunkcyjne państwo, podważanie pomocy NATO, straszenie wojną - takie kremlowskie narracje będą sączone Polakom w najbliższych tygodniach. Ich celem wcale nie jest to, byśmy polubili Rosję, tylko byśmy przestali ufać sojusznikom i jeszcze bardziej skłócili się z Ukrainą. Wlatujące do Polski drony i rozpoczynające się manewry rosyjsko-białoruskie nie są tu bez znaczenia.

Jedna wojna już trwa. Ta o nasze umysły. "Rosja próbuje nowych rzeczy"

Jedna wojna już trwa. Ta o nasze umysły. "Rosja próbuje nowych rzeczy"

Źródło:
Konkret24

Falę komentarzy wzbudziła wypowiedź rzeczniczki resortu spraw wewnętrznych Karoliny Gałeckiej podczas konferencji prasowej. A konkretnie: chodzi o fragment jej wystąpienia, który w mediach społecznościowych zaprezentował właściciel Kanału Zero. Oburzenie wywołał fakt, jak jedno zdanie wykorzystał on do manipulacji.

Rzeczniczka, która "uciekłaby z Polski"? Jak zmanipulowano tę wypowiedź

Rzeczniczka, która "uciekłaby z Polski"? Jak zmanipulowano tę wypowiedź

Źródło:
Konkret24

Premier Donald Tusk zapowiedział w Sejmie uruchomienie konsultacji sojuszniczych w NATO na podstawie artykułu 4. Traktatu Północnoatlantyckiego. Wyjaśniamy, z czym się wiążą te przepisy.

Artykuł 4. traktatu o NATO: o czym stanowi? Co powoduje?

Artykuł 4. traktatu o NATO: o czym stanowi? Co powoduje?

Źródło:
Konkret24

Wpis posła Michała Wosia z PiS o zamianie polskiego napisu na niemiecki wywołał burzę w sieci. Część internautów grzmiała o "germanizacji" Gdańska, inni zarzucali posłowi wprowadzanie w błąd. O co chodzi ze zmianą i kiedy do niej doszło.

"Germanizacja wróciła" w Gdańsku? Burza o napis po niemiecku

"Germanizacja wróciła" w Gdańsku? Burza o napis po niemiecku

Źródło:
Konkret24

Zdjęcia z pogrzebu ofiar zbrodni wołyńskiej w Puźnikach wzbudzają pytania i komentarze internautów. Chodzi o "rozmiary trumien" - według niektórych są one "zastanawiające", budzą podejrzenia i domysły. Niesłusznie.

Pogrzeb w Puźnikach i pytania o rozmiary trumien. "Małe dzieci tam leżą"?  

Pogrzeb w Puźnikach i pytania o rozmiary trumien. "Małe dzieci tam leżą"?  

Źródło:
Konkret24

"Sami Ukraińcy na egzaminie", "nawet jednego Polaka" - utyskuje były kandydat na prezydenta, opowiadając o egzaminach do Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Lista przyjętych dowodzi, że mówi nieprawdę. A wyjaśnienie, gdzie on zobaczył "całe sale Ukraińców", jest proste.

Egzaminy do SGH. "Całe sale Ukraińców"? Uczelnia wyjaśnia

Egzaminy do SGH. "Całe sale Ukraińców"? Uczelnia wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Czy przywrócenie przez Polskę kontroli na zachodniej granicy spowodowało, że maleją liczby przekazywanych nam z Niemiec cudzoziemców? Prezentujemy najświeższe statystyki strony polskiej i niemieckiej.

"Proceder trwa nadal"? Ilu migrantów przekazano ostatnio z Niemiec do Polski

"Proceder trwa nadal"? Ilu migrantów przekazano ostatnio z Niemiec do Polski

Źródło:
Konkret24

"Nawet Namibia wytargała od nich odszkodowanie, ale Polakom nic się nie należy" - takie głosy padają w dyskusji na temat reparacji od Niemiec dla Polski za drugą wojnę światową. Europoseł PiS twierdzi, że afrykański kraj dostał już od Niemiec ponad miliard euro. Tylko że to fałsz. Nie jedyny w tej narracji.

"Nawet Namibia wytargała" od Niemiec odszkodowanie? Mamy odpowiedź

"Nawet Namibia wytargała" od Niemiec odszkodowanie? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Prawo i Sprawiedliwość alarmuje o podwyżce składek ZUS dla przedsiębiorców od 2026 roku. Składki faktycznie mają wzrosnąć, ale mechanizm ich wyliczania nie jest żadną nowością. Działa od lat, a wcześniej korzystała z niego także Zjednoczona Prawica.

"ZUS w górę!" straszy PiS. Według tych samych zasad rośnie od lat

"ZUS w górę!" straszy PiS. Według tych samych zasad rośnie od lat

Źródło:
Konkret24

Widok wygłodzonego skrzypka w Auschwitz, kobiety uratowanej z rzezi wołyńskiej czy pielęgniarki na plaży Omaha porusza. "Historia jak żywa" - myślisz. Tymczasem ktoś przy innym komputerze liczy zyski. Bo w tych obrazach nie chodzi ani o sentyment, ani o historyczną pamięć. Historycy ostrzegają i mówią o metahistorii.

Wyglądają jak żywi. Nigdy nie istnieli. Metahistoria to groźne zjawisko

Wyglądają jak żywi. Nigdy nie istnieli. Metahistoria to groźne zjawisko

Źródło:
TVN24+

Historia osady z epoki odkrytej na szkockich wyspach zaciekawiła wielu internautów. Tym większe oburzenie wywołało jednak zdjęcie, które wcale nie przedstawia tego miejsca. Wyjaśniamy, co pokazuje.

Osada w Szkocji "starsza niż piramidy w Egipcie". Tak, ale coś tu nie pasuje

Osada w Szkocji "starsza niż piramidy w Egipcie". Tak, ale coś tu nie pasuje

Źródło:
Konkret24

Tylko prąd z węgla jest prawdziwy, a ten z wiatru "to gorsze, słabsze elektrony" - przekonuje autor filmu na TikToku. Dowodem według niego jest "niedoprane pranie". Internauci nie dowierzają, a eksperci wyjaśniają.

Z wiatru jest "gorszy prąd"? Nie od tego zależy energia w gniazdku

Z wiatru jest "gorszy prąd"? Nie od tego zależy energia w gniazdku

Źródło:
Konkret24

Włosi finansują ze środków KPO wypłaty reparacji za straty spowodowane przez Niemców w czasie drugiej wojny - taki przekaz pojawił się zaraz po tym, gdy prezydent Nawrocki wrócił do tematu wypłaty reparacji dla Polski. Niektórzy twierdzą nawet, że na te wypłaty dla Włochów składają się Polacy - w ramach unijnych składek. Punktujemy główne trzy kłamstwa tej narracji.

Włosi, reparacje od Niemiec i wypłaty z KPO. "My Polacy to finansujemy"?

Włosi, reparacje od Niemiec i wypłaty z KPO. "My Polacy to finansujemy"?

Źródło:
Konkret24

Czy zawetowanie przez prezydenta Karola Nawrockiego ustawy o środkach ochrony roślin spowoduje, że wszyscy będą musieli już od 2026 roku obsługiwać elektroniczny system rejestru? Powstał spór, zapytaliśmy więc Komisję Europejską.

Prezydent zawetował ustawę. Pomógł rolnikom czy nie? Mamy odpowiedź Komisji Europejskiej

Prezydent zawetował ustawę. Pomógł rolnikom czy nie? Mamy odpowiedź Komisji Europejskiej

Źródło:
Konkret24

Członek organizacji paramilitarnej związanej z Grzegorzem Braunem alarmuje w sieci, że rząd Donalda Tuska zakazał policjantom noszenia na mundurach naszywek z polską flagą. Nagranie jest szeroko komentowane Wyjaśniamy, czego jego autor nie wie.

"Tuskoland" zakazał flagi na mundurze? Policja wyjaśnia

"Tuskoland" zakazał flagi na mundurze? Policja wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Po tym, jak w nagraniu opublikowanym w mediach społecznościowych Donald Tusk pokazał dane o "tym, co zostaje w portfelu każdego dnia", w sieci pojawiły się głosy, że przedstawił stare statystyki. Według europosła PiS Tusk "sam się zaorał", bo przypisał sobie osiągnięcia rządu Zjednoczonej Prawicy. Skąd więc pochodzą liczby zaprezentowane przez premiera?

"Tusk sam się zaorał"? Jakie dane pokazał

"Tusk sam się zaorał"? Jakie dane pokazał

Źródło:
Konkret24

Podwyżki pensji nauczycieli pozostają kością niezgody między Ministerstwem Edukacji Narodowej a Związkiem Nauczycielstwa Polskiego. W tej sprawie głos zabrał były minister edukacji Przemysław Czarnek. Utrzymuje, że za czasów Zjednoczonej Prawicy wynagrodzenie początkującego nauczyciela wzrosło o 100 procent. Rzeczywistość jest inna.

"100 procent więcej dla młodych nauczycieli"? Jak rosły ich pensje

"100 procent więcej dla młodych nauczycieli"? Jak rosły ich pensje

Źródło:
Konkret24

"Jawna prowokacja" - grzmi opozycja, pokazując, jak rzekomo w Berlinie rząd Niemiec upamiętnił rocznicę napaści na Polskę. Tylko że politycy posługują się manipulacyjnym kadrem prawicowej telewizji i powielają jej przekaz. Fałszywy.

Rząd Niemiec "w krótkich spodniach upamiętnił" rocznicę? Tak to wyglądało  

Rząd Niemiec "w krótkich spodniach upamiętnił" rocznicę? Tak to wyglądało  

Źródło:
Konkret24

Zaostrza się spór kompetencyjny o prowadzenie polityki zagranicznej między rządem a prezydentem. Tym razem chodzi nie tylko o osobne wizyty szefa MSZ i prezydenta w USA, ale także o "stanowisko rządu RP", które otrzymał Karol Nawrocki. O co tu chodzi? Wyjaśniamy.

"Notatka" czy "instrukcja" MSZ dla prezydenta? Kwestia "dogadania się dwóch ośrodków"

"Notatka" czy "instrukcja" MSZ dla prezydenta? Kwestia "dogadania się dwóch ośrodków"

Źródło:
Konkret24

Tysiące stron akt rzekomo dowodzą, że ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski wraz ze współpracownikami stworzył sieć służącą do prania pieniędzy, by kupować luksusowe domy w Europie. Jednak nikt nie pokazał ani jednej z tych stron. Oto jak zbudowano tę nieprawdopodobną historię.

"Imperium Zełenskiego", pranie pieniędzy, luksusowe domy. Co to za historia

"Imperium Zełenskiego", pranie pieniędzy, luksusowe domy. Co to za historia

Źródło:
Konkret24

Niespodziewanie bohaterem dyskusji o cenach prądu została... limuzyna Karola Nawrockiego. Rządzący utrzymują, że prezydent wybrał sobie nowe luksusowe auto. Opozycja, że ten samochód kupiono dla Rafała Trzaskowskiego. W tle jest maybach Andrzeja Dudy i - jakby chaosu było mało - limuzyna Donalda Tuska. Ile w tym wszystkim jest prawdy?

"Bestia" Nawrockiego i maybach Dudy. A może jednak odwrotnie?

"Bestia" Nawrockiego i maybach Dudy. A może jednak odwrotnie?

Źródło:
Konkret24