Żadnej szczepionki na HIV i na raka - a na COVID-19 w ciągu roku? Wirus wirusowi nierówny

Wirus wirusowi nierównyAstraZeneca

"Wirus pojawia się w tajemniczy sposób i w ciągu 1 roku powstaje szczepionka i wszyscy powinniśmy ją przyjąć" - zastanawia się internauta, zwracając uwagę na to, że na HIV czy raka szczepionek wciąż nie opracowano. Wątpliwości co do skuteczności szczepionki na COVID-19 z powodu tego, że tak szybko powstała, powielane są w mediach społecznościowych od miesięcy. Przedstawiamy wyjaśnienia ekspertów.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Żadnej szczepionki na HIV po 40 latach badań. Żadnej szczepionki na raka po 100 latach badań. Wirus pojawia się w tajemniczy sposób i w ciągu 1 roku powstaje szczepionka i wszyscy powinniśmy ją przyjąć" - grafikę tej treści zamieścił jeden z internautów 29 stycznia na Facebooku. "Osoba bez objawów, czująca się absolutnie dobrze, idzie na test na chorobę, której nie ma, używając testu, który tak naprawdę nie jest w stanie wykryć wirusa i wychodzi, mówiąc innym, że ma chorobę" (pisownia oryginalna) - czytamy na ilustracji.

To niejedyny głos osób wątpiących, że opracowana tak szybko szczepionka na COVID1-19 może być skuteczna - skoro przez tyle lat nie wynaleziono szczepionki na inne wirusy.

Wpis na Facebooku 29 stycznia br. tvn24 | facebook

Powyższy post z ilustracją zawierającą cytat udostępniło ponad 5,2 tys. osób; 670 zostawiło reakcję. Pod postem jest około 200 komentarzy. Cytat ten zaś jest fragmentem z facebookowego wpisu z 19 stycznia.

Post opublikowany na Facebooku 19 stycznia br.tvn24 | facebook

Posty tej samej treści publikowali potem inni użytkownicy Facebooka. Jeden z nich udostępniono 4,3 tys. razy; kolejny - ponad 260.

Temat nie jest nowy. Komentarze, w których porównywano tempo badań nad szczepionką na COVID-19, szczepionką na HIV i raka, weryfikowały już anglojęzyczne redakcje mediów i fact-checkingowe: Agencja Reutera, AFP Fact Check, Lead Stories, PolitiFact, USA Today i Africa Check. Podkreślają, że porównywanie tempa badań nad szczepionkami przeciw COVID-19, HIV i chorobom nowotworowym jest wprowadzaniem odbiorców w błąd.

"Szczepionki nie mogą być skuteczne, bo powstały w zbyt krótkim czasie"? Dr Grzesiowski tłumaczy
"Szczepionki nie mogą być skuteczne, bo powstały w zbyt krótkim czasie"? Dr Grzesiowski tłumaczytvn24

Internauci słusznie zauważają, że wciąż nie ma skuteczniej szczepionki przeciw wirusowi HIV. Istnieją za to szczepionki przeciwko niektórym z wirusów, którymi zakażenie może skutkować chorobą nowotworową. Są także szczepionki stosowane do leczenia niektórych nowotworów.

Dlaczego szczepionka na COVID-19 mogła powstać tak szybko?

Jak wyjaśnialiśmy w Konkret24 w styczniu, tempo prac nad szczepionką przeciw COVID-19 wynikało z wyjątkowych okoliczności pandemii. Pozwoliły one naukowcom na zgromadzenie wiarygodnych danych z badań nad szczepionkami w stosunkowo krótkim czasie - m.in. ze względu na szybszą rekrutację ochotników do badań klinicznych. A ponieważ pandemia wywołana przez SARS-CoV-2 stanowi zagrożenie dla zdrowia publicznego i dotyczy całego świata, naukowcy dostali większe środki finansowe (w tym od państw), napotykając na mniej przeszkód biurokratycznych przy ich pozyskiwaniu niż w przypadku pracy nad innymi szczepionkami. Mogli więc pracować w szybszym tempie.

Prof. Krystyna Bieńkowska-Szewczyk o przyspieszonych pracach nad szczepionkami na koronawirusa
Prof. Krystyna Bieńkowska-Szewczyk o przyspieszonych pracach nad szczepionkami na koronawirusa"Fakty o świecie", TVN24 BiS

Ponadto: naukowcy nie zaczynali prac nad szczepionką od zera, gdy w 2020 roku dowiedzieli się o nowym koronawirusie SARS-CoV-2. Wirusy z tej rodziny już dwukrotnie w ciągu ostatnich 20 lat przenosiły się ze zwierząt na ludzi: w 2002 roku koronawirus SARS, a w 2012 wirus MERS - przypomina BBC News. Naukowcy już wtedy pracowali nad szczepionkami przeciw takim wirusom. Czyli poznali biologię nowego koronawirusa, w tym jego słaby punkt - kolec białka. To one jest teraz wykorzystywany w szczepionkach mRNA do wytworzenia odpowiedzi immunologicznej na COVID-19.

SARS-CoV-2 został po raz pierwszy zidentyfikowany i wyizolowany przez chińskie władze 7 stycznia 2020 roku - czyli dość szybko po wykryciu epidemii. Już 11 stycznia Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) poinformowała o otrzymaniu od Chińskiej Republiki Ludowej sekwencji genetycznej nowego koronawirusa. Wyizolowania wirusa dokonały także inne zespoły badawcze, m.in. w Kanadzie, Korei Południowej i Stanach Zjednoczonych. Tak szybkie wyizolowanie i poznanie sekwencji nowego wirusa bardzo przyspieszyły pracę nad szczepionką. Od tego czasu naukowcy na całym świecie badali koronawirusa. Pierwsze próby kliniczne, mające na celu opracowanie skutecznej szczepionki, przeprowadzono po trzech miesiącach od pojawienia się wirusa - opowiadała w rozmowie z Magazynem TVN24 dr Marta Łuksza, informatyczka, biolog obliczeniowy, assistant professor w szpitalu Mount Sinai w Nowym Jorku.

"Rozwój szczepionek na COVID-19 odbywa się w szybkim tempie na całym świecie. Prace rozwojowe ulegają skróceniu w czasie, przy wykorzystaniu obszernej wiedzy na temat produkcji szczepionek zdobytej przy użyciu istniejących szczepionek" - tłumaczyła Europejska Agencja Leków (EMA), instytucja zajmująca się dopuszczaniem do obrotu produktów medycznych w Unii Europejskiej.

Są szczepionki przeciw dwóm wirusom wywołującym raka. Są szczepionki stosowane w leczeniu raka

Portal PolitFact zwraca uwagę na istotne różnice między wirusami SARS-CoV-2 i HIV oraz chorobami nowotworowymi - to właśnie nie pozwala na proste porównywanie procesów wynalezienia szczepionek zwalczających oba wirusy i komórki nowotworowe.

Istnieje bowiem wiele rodzajów raka, ale tylko kilka z nich jest wywoływanych przez wirusy. Te mogące wywołać do raka to m.in. wirus brodawczaka ludzkiego (HVP), wirus Epsteina-Barr (EBV), wirus mięsaka Kaposiego (HHV-8), wirus zapalenia wątroby typu B, wirus nabytego niedoboru odporności (HIV).

Na razie istnieją szczepionki działające przeciw dwóm wirusom, które powodują raka raka: HPV (może powodować m.in. raka szyjki macicy) i wirusowi zapalenia wątroby typu B (może zwiększać ryzyko raka, zwłaszcza raka wątroby) - informuje witryna amerykańskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (CDC). Te szczepionki mogą chronić przed infekcjami tylko wtedy, gdy zostaną podane, zanim osoba zostanie narażona na wirus wywołujący raka, wyjaśnia American Cancer Society (ACS), organizacja non-profit działająca na rzecz przeciwdziałania chorobom nowotworowym.

Z kolei jak informuje amerykański Narodowy Instytut Raka, są też szczepionki stosowane nie w zapobieganiu, ale w leczeniu niektórych rodzajów nowotworów - np. raka prostaty, a w niektórych wypadkach w leczeniu raka skóry. Szczepionki te mają działać już przeciwko obecnym w ciele komórkom nowotworowym, a nie przeciwko czynnikowi, który raka wywołuje.

Dr Grzesiowski: żadna szczepionka, którą znamy do dziś nie ma wieloletnich skutków ubocznych
Dr Grzesiowski: żadna szczepionka, którą znamy do dziś nie ma wieloletnich skutków ubocznychtvn24

Dlaczego nie ma szczepionki przeciw HIV?

Próby opracowania szczepionki na HIV trwają od dekad. Ostatnio w lutym 2020 roku porażką zakończyły się badania nad szczepionką przeciw HIV finansowane przez amerykański Instytut Alergii i Chorób Zakaźnych (NIAID) oraz Fundacja Billa i Melindy Gates - informował "The Washington Post".

Znalezienie szczepionki na HIV jest trudne, bo układ odpornościowy reaguje na HIV inaczej niż na inne wirusy, a ponadto "wirus szybko mutuje i ma unikatowe sposoby unikania systemu odpornościowego" - wyjaśnia NIAID. Poza tym większość szczepionek naśladuje odpowiedź immunologiczną występującą u zakażonych, podczas gdy nie ma udokumentowanych przypadków, by u osoby żyjącej z HIV wytworzyła się odpowiedź immunologiczna, która usunęłaby zarażenie. Naukowcy pracują nad zdefiniowaniem i zrozumieniem reakcji, które mogą chronić przed HIV.

Część szczepionek wykorzystuje martwe lub osłabione wirusy. Nieaktywny wirus HIV nie okazał się skuteczny w wywoływaniu odpowiedzi immunologicznej w badaniach klinicznych. Za to żywy wirus HIV jest zbyt niebezpieczny, by stosować go w potencjalnej szczepionce.

"Największa trudność polega na stworzeniu jednej szczepionki, która zapobiegałaby zakażeniu różnymi aktualnie krążącymi szczepami wirusa HIV. Co gorsza, HIV potrafi utrzymywać się w organizmie człowieka, a naturalna odpowiedź immunologiczna nie doprowadziła jeszcze do wyleczenia żadnego z zakażonych" - tłumaczył w wywiadzie opublikowanym na stronie Komisji Europejskiej prof. Robin Shattock z Imperial College London. Kieruje on zespołem prowadzącym badania nad szczepionką mRNA przeciw HIV.

"Zupełnie inaczej jest w przypadku choroby COVID-19, którą wywołuje jedna odmiana wirusa o minimalnym zróżnicowaniu i którą większość chorych jest w stanie zwalczyć, pozbywając się wirusa z organizmu w sposób naturalny. Reasumując: szczepionka przeciwko HIV będzie zupełnie inna niż wszystkie szczepionki opracowane dotychczas przeciwko chorobom zakaźnym" - wyjaśniał prof. Shattock. Opracowanie skutecznej szczepionki na HIV pozostaje jednym z największych wyzwań biologicznych ostatnich dziesięcioleci, podkreślił.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24, zdjęcie: AstraZeneca

Źródło zdjęcia głównego: AstraZeneca

Pozostałe wiadomości

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji i internauci komentują, że wyborcy masowo wysyłali do Sądu Najwyższego protesty wyborcze według wzoru przygotowanego przez posła Romana Giertycha i z jego numerem PESEL. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska dolała oliwy do ognia, mówiąc, że takich protestów jest kilka tysięcy. Inne zdanie ma jednak rzecznik prasowy instytucji. Wyjaśniamy, co wiemy.

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

Źródło:
Konkret24

Prokurator generalny Adam Bodnar wnioskuje o ponowne przeliczenie głosów z niemal 1,5 tysiąca komisji wyborczych, bowiem w kilkunastu przypadkach, w których przeliczono już głosy, wykazano nieprawidłowości. Monitorujemy na bieżąco, w jakich komisjach sprawdzono jeszcze raz oddane głosy i z jakim wynikiem, oraz stan prokuratorskich śledztw.

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Źródło:
Konkret24

Rzecznik rządu Adam Szłapka jako sukces koalicji rządzącej wymienił wzrost punktualności pociągów do niemal 95 procent. Sprawdziliśmy więc dane.

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Internauci z rozbawieniem komentują materiał pochodzący rzekomo z rosyjskiej telewizji. Przedstawia on reportera, który zachwala nowo wybudowaną drogę w Woroneżu, ale asfalt okazuje się być tylko ogromnym kawałkiem tkaniny. "Propaganda sukcesu" - podsumowują. Tyle że nagranie nie jest autentyczne.

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Źródło:
Konkret24

Do sieci powraca zdjęcie, które jest podstawą antyimigranckiego przekazu. "Stop migracji", "straszny widok", "koszmar" - komentują internauci widoczną na fotografii grupę ciemnoskórych, młodych mężczyzn, czekających na przystanku autobusowym. Co o zdjęciu wiadomo?

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Marcin Przydacz, broniąc nieautoryzowanej aplikacji do weryfikacji zaświadczeń wyborczych, stwierdził, że sama PKW zezwoliła na stosowanie "tego typu instrumentów", a aplikacja miała uchronić przed turystyką wyborczą. Oba argumenty są nietrafione.

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Źródło:
Konkret24

Do Sądu Najwyższego wpłynęło już ponad 54 tysiące protestów wyborczych, a sąd ma czas na ich rozpatrzenie do 2 lipca. Sąd zarządził też oględziny kart i przeliczenie głosów w kilkunastu komisjach. Te same komisje były wytypowane w modelach, które badały wahnięcia w poparciu na korzyść kandydatów. Wyjaśniamy, czym są te modele i czy na ich podstawie można mówić o jakichś "nieprawidłowościach statystycznych" w wynikach wyborów.

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

Źródło:
Konkret24

Wobec trwającej dyskusji prezydent Andrzej Duda miał zachęcać do ponownego przeliczenia głosów w wyborach - tak wynika z cytatu rozsyłanego obecnie w mediach społecznościowych. Pokazujemy, kiedy prezydent wypowiedział te słowa i jak dokładnie brzmiały.

Andrzej Duda o "rzetelnym przeliczeniu głosów". Kiedy to mówił

Andrzej Duda o "rzetelnym przeliczeniu głosów". Kiedy to mówił

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki, komentując domniemany gwałtowny wzrost przestępstw w 2024 roku, stwierdził, że to przez "10 tysięcy nielegalnych migrantów z Niemiec". W jednym zdanie zawarł dwa fałsze. Wyjaśniamy.

Jedno zdanie Morawieckiego. Dwie nieprawdy

Jedno zdanie Morawieckiego. Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Wymiana poległych ukraińskich i rosyjskich żołnierzy stała się podstawą do prokremlowskiej dezinformacji wymierzonej w Ukrainę. A wykorzystano do tego sfabrykowany artykuł "The Wall Street Journal".

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Europosłanka Hanna Gronkiewicz-Waltz z Koalicji Obywatelskiej przekonuje, że prezydent Andrzej Duda złamał konstytucję, bo na posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego zaprosił prezydenta elekta. Konstytucjonaliści oceniają to jednoznacznie.

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

Źródło:
Konkret24

W sieci rozpowszechniany jest przekaz, jakoby biskup Jerzy Mazur miał potępić zgwałcone kobiety, które zażyły tabletkę "dzień po". Nie ma dowodów, że duchowny wypowiedział słowa, które mu się przypisuje. Przestrzegamy przed rozpowszechnianiem tego cytatu.

Biskup o zgwałconych kobietach i tabletce "dzień po"? Fałszywy cytat

Biskup o zgwałconych kobietach i tabletce "dzień po"? Fałszywy cytat

Źródło:
Konkret24

Polacy rzekomo zostali zatrzymani przez ukraińską służbę bezpieczeństwa "za pokazywanie polskich symboli", jakoby oskarżono ich "o naruszanie integralności ukraińskich terytoriów i szerzenie idei separatystycznych". Dowodem ma być krótkie nagranie, które udostępniają niektórzy internauci. Według eksperta to przykład nieudolnej rosyjskiej prowokacji.

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

Źródło:
Konkret24

Pytany o krytykę ze strony Magdaleny Biejat, szef PSL Władysław Kosiniak-Kamysz stwierdził, że jej frustracja "pewnie wynika z tego, że Grzegorz Braun dostał więcej głosów kobiet" niż kandydatka Lewicy. Ale to nieprawda.

Kosiniak-Kamysz reaguje na "uszczypliwości tiktokowe" Biejat. Nie ma racji

Kosiniak-Kamysz reaguje na "uszczypliwości tiktokowe" Biejat. Nie ma racji

Źródło:
Konkret24

Najpierw za spłatę przez Polskę ukraińskich odsetek oberwało się premierowi Donaldowi Tuskowi. Potem tłumaczyć się z tego musiał były premier Mateusz Morawiecki. Zamieszanie - i jednocześnie akcję dezinformacyjną w internecie - wywołał jeden z posłów Konfederacji, ukrywając istotny szczegół w swoim przekazie.

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

Źródło:
TVN24+

Niemiecki czarnoskóry europoseł miał skrytykować Polskę i stwierdzić, że wybory prezydenckie zostały sfałszowane. Taka informacja, okraszona zdjęciem rzekomego polityka, wywołała w sieci antyunijne i rasistowskie komentarze. Tylko że na zdjęciu jest ktoś inny, przekaz miał być żartem - ale za prawdziwy wziął go nawet poseł PiS.

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

Źródło:
Konkret24

Rząd przygotowuje rzekomo ustawę, dzięki której nielegalni migranci będą przejmować mieszkania komunalne - tak twierdzą politycy PiS. Ministerstwo rozwoju ocenia ten przekaz dosadnie: jako "oderwany od rzeczywistości", nastawiony na "wzbudzanie niepokoju Polaków".

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Źródło:
Konkret24

Ukraiński rzekomo ma zostać wprowadzony jako drugi język obcy do szkół podstawowych. Miałby zastąpić hiszpański, niemiecki czy francuski. Byłby przedmiotem obowiązkowym. W dodatku stałby się częścią egzaminu ósmoklasisty.... Takie nieprawdziwe twierdzenia rozpowszechniają politycy i internauci. Przestrzegamy przed ich powielaniem, bo to fake newsy.

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Z informacji Sądu Najwyższego wynika, że liczba zarejestrowanych protestów wyborczych rośnie z dnia na dzień. Politycy PO przekonują, że liczba protestów wskazuje na konieczność dokładnego sprawdzenia przebiegu głosowania. A europoseł PiS na to, że teraz "jest mniej protestów niż w poprzednich wyborach". Sprawdziliśmy.

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Źródło:
Konkret24