Woś: za naszych rządów "ani kilogram rosyjskiego węgla" nie trafił do państwowych spółek. To nieprawda 

Przedstawiciele Zjednoczonej Prawicy wciąż przekonują opinię publiczną, że poprzednie rządy koalicji Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego nie robiły nic, by uniezależnić energetycznie Polskę od Rosji. To polityczny cel zapowiedzianego przez Prawo i Sprawiedliwość utworzenia specjalnej komisji sejmowej, która miałaby badać decyzje w sprawach energetycznych podejmowane w latach 2015-2022. O tę komisję pytano 29 listopada wiceministra sprawiedliwości Michała Wosia w "Kwadransie politycznym" w TVP 1. Na uwagę prowadzącego program, że opozycja krytykowała PiS za sprowadzanie rosyjskiego węgla, wiceminister Woś odpowiedział: "Jak wszyscy szukają yeti, to tak samo jest w tej sprawie" . Po czym dodał: "Spółki Skarbu Państwa w czasach Platformy kupowały rosyjski węgiel, w naszych czasach ani jeden kilogram rosyjskiego węgla, chociażby po decyzjach pana premiera Sasina, nie trafił do spółek skarbu państwa".

Dane Ministerstwa Aktywów Państwowych pokazują jednak co innego.

Sprowadzanie do Polski węgla z Rosji budziło w ostatnich latach dyskusje, ponieważ politycy Zjednoczonej Prawicy wcześniej wielokrotnie krytykowali importowanie rosyjskiego węgla - i zapowiadali, że jak obejmą rządy, to się zmieni. W 2014 roku Mariusz Błaszczak (obecnie szef MON) i Grzegorz Tobiszowski (europoseł PiS) postulowali: "Natychmiast wprowadźmy embargo na rosyjski węgiel!".

Posłowie opozycji od 2018 roku występowali z interpelacjami (Artur Gierada z PO oraz Maciej Masłowski, Paweł Szkutecki i Paweł Szramka z Kukiza) do ministra energii i prezesa Rady Ministrów, w których pytali o import węgla z Rosji przez spółki Skarbu Państwa. W styczniu 2020 roku o to samo zapytała w interpelacji do ministra aktywów państwowych Monika Rosa (KO). W odpowiedziach resortu można przeczytać, że są to "dane jednostkowe, chronione tajemnicą statystyczną".

Z pytaniami o import węgla z Rosji przez spółki Skarbu Państwa portal Tvn24.pl zwrócił się w lutym 2020 roku do resortu aktywów państwowych - ale nie dostał odpowiedzi. Zapytana o to spółka PGE nie odpowiedziała, a Węglokoks odparł, że nie podaje "takich informacji z uwagi na tajemnicę handlową firmy".

Temat importu rosyjskiego węgla wrócił po napaści Rosji na Ukrainę 24 lutego i po zapowiedziach rządu wprowadzenia embarga na węgiel z Rosji. 4 kwietnia poseł PSL Paweł Bejda zadał Ministerstwu Aktywów Państwowych dwa pytania: "1. Jaka była wielkość importu węgla z Rosji do Polski w latach 2005-2021 realizowanego przez spółki Skarbu Państwa bezpośrednio? 2. Jaka była wielkość importu węgla z Rosji do Polski w latach 2005-2021 realizowanego przez spółki Skarbu Państwa pośrednio, czyli z wykorzystaniem pośredników handlowych?".

Odpowiedzi udzielił 26 kwietnia Piotr Pyzik, podsekretarz stanu w MAP i jednocześnie pełnomocnik rządu do spraw transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego. Wyjaśnił, że "dane statystyczne dotyczące importu, umożliwiające identyfikację wielkości importu w podziale na import dokonany przez spółki Skarbu Państwa oraz spółki prywatne, gromadzone są od 2013 roku". I tak: w latach 2013-2015 – czyli za rządów PO-PSL - spółki Skarbu Państwa nie sprowadziły ani kilograma węgla kamiennego z Rosji. Podobnie w 2016 roku, czyli w pierwszym roku rządów Zjednoczonej Prawicy.

Za to w kolejnych latach – od 2017 do 2021 roku – państwowe spółki sprowadziły w sumie 4,516 mln ton węgla z Rosji. Najwięcej w 2018 roku – 1,8 mln i w 2019 roku – 1,67 mln ton. Wiceminister Woś nie ma więc racji, twierdząc, że w czasach rządów Zjednoczonej Prawicy "ani jeden kilogram rosyjskiego węgla, chociażby po decyzjach pana premiera Sasina, nie trafił do spółek skarbu państwa".

Zwraca uwagę rok 2020. 3 lutego tamtego roku w programie "Kropka nad i" w TVN24 wicepremier i minister aktywów państwowych Jacek Sasin deklarował: "w tym roku spółki Skarbu Państwa nie sprowadzą ani tony węgla". Według danych resortu Sasina w 2020 roku państwowe spółki sprowadziły do Polski 0,48 mln ton rosyjskiego węgla.  Jak tłumaczył to wicepremier Sasin w RMF FM 3 lutego, "zawarte umowy jeszcze zmuszają do przyjęcia pewnej ilości [węgla - red.]. W tym roku te dostawy zostały zamrożone". Dopiero w 2021 roku można mówić o "śladowych" ilościach importu – 6 tys. ton.

O imporcie węgla kamiennego do Polski za rządów Zjednoczonej Prawicy pisaliśmy w Konkret24 kilka razy. Z naszych analiz wynikało, że rządy PiS nie zahamowały importu tego węgla, w tym z Rosji. Wbrew deklaracjom z 2014 roku ten import, głównie przez firmy prywatne, od 2016 gwałtownie wzrósł – z  5,2 mln ton w 2016 roku do 13,1 mln ton w 2018. Od roku 2019 można mówić o stopniowym spadku importu węgla ogółem, także z Rosji – do 8,3 mln ton w 2021 roku. Surowiec z Rosji stanowił jednak ponad 66 proc. całego importu węgla kamiennego.

W wypowiedzi dla Konkret24 Jacek Szymczak z Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie tłumaczył: "Nikt nie zabraniał kupowania węgla z Rosji ani nie ostrzegał przed konsekwencjami jego zakupu. Oprócz uregulowań prawnych nie było żadnych wskazań wynikających z dokumentów, zaleceń resortów".