Kampanie wyborcza i referendalna: skąd pieniądze, ile, jaka kontrola?

Źródło:
Konkret24
Tusk: uroczyście przed wami unieważniam to referendum
Tusk: uroczyście przed wami unieważniam to referendum ZDJĘCIA ORGANIZATORA
wideo 2/4
Tusk: uroczyście przed wami unieważniam to referendum ZDJĘCIA ORGANIZATORA

32 miliony złotych na wybory do Sejmu i prawie 7 milionów na wybory do Senatu – tyle maksymalnie może wydać każdy komitet wyborczy na kampanię parlamentarną w tegorocznych wyborach. A ile można przeznaczyć na kampanię referendalną? W tym wypadku limity nie obowiązują. Analizujemy, czym różni się finansowanie i rozliczanie obu tych kampanii. 

Sejm 17 sierpnia w głosowaniu o godz. 17.44 przyjął uchwałę w sprawie zarządzenia na 15 października ogólnokrajowego referendum. Za było 234 posłów, 210 głosowało przeciw, 7 wstrzymało się od głosowania. W referendum mamy odpowiadać na cztery pytania: w sprawie wyprzedaży majątku państwowego, wieku emerytalnego, relokacji migrantów i istnienia zapory na granicy z Białorusią. Uchwała Sejmu oznacza, że referendum odbędzie się tego samego dnia, co zarządzone przez prezydenta wybory do Sejmu i Senatu.

Politycy z obozu Zjednoczonej Prawicy tłumaczą, że potrzebny jest głos Polaków w tych kwestiach, a zorganizowanie referendum wraz z wyborami parlamentarnymi pozwoli ograniczyć koszty. Rzecznik rządu Piotr Mueller mówił w RMF FM, że taka jednoczesna organizacja to koszt kilku milionów złotych. Natomiast według opozycji referendum umożliwi opcji rządzącej pozyskiwanie pieniędzy na kampanię wyborczą w nieograniczonej ilości. W dyskusji nad rozpatrzeniem wniosku rządu w sprawie zarządzenia referendum Magdalena Biejat (Lewica) mówiła do posłów PiS: - PiS nie ma też żadnego pomysłu na kampanię wyborczą, dlatego wykorzysta kampanię referendalną po to, żeby położyć łapę jeszcze na tych środkach państwowych, których do tej pory jeszcze nie udało im się wydrenować. I może przy okazji liczycie na to pewnie, że uda wam się zakrzyczeć fakt, że od 835 dni nadal czekamy na pieniądze z KPO.

Rzeczywiście, różnice w finansowaniu kampanii wyborczej i referendalnej są duże. A główna to ta, że wydatki na kampanię referendalną mogą być nieograniczone i nikt w zasadzie ich nie kontroluje.

Prowadzenie kampanii: w wyborach wyłącznie komitety wyborcze, a w referendum "szeroki katalog podmiotów"   

Zgodnie z Kodeksem wyborczym wydatki na kampanie wyborcze do Sejmu i Senatu, w wyborach prezydenckich, europejskich i samorządowych, są pokrywane ze źródeł własnych komitetów wyborczych (to zespół osób, które w imieniu partii politycznych i wyborców wykonują czynności wyborcze). I tylko komitety wyborcze mogą prowadzić kampanię. Środki finansowe komitetu wyborczego mogą pochodzić z wpłat obywateli polskich i z kredytów bankowych.

Jeśli taki komitet tworzy partia polityczna, to zgodnie z ustawą o partiach politycznych wszystkie wydatki na kampanię muszą być pokrywane z Funduszu Wyborczego, na który składają się środki własne partii, darowizny i spadki od wyborców. Mówi o tym art. 35:

1. Partia polityczna tworzy stały Fundusz Wyborczy w celu finansowania udziału partii politycznej w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach organów samorządu terytorialnego. 2. Wydatki partii politycznej na cel, o którym mowa w ust. 1, mogą być dokonywane tylko za pośrednictwem Funduszu Wyborczego od dnia rozpoczęcia kampanii wyborczej.

Natomiast kampanię referendalną - zgodnie z art. 37 ustawy o referendum ogólnokrajowym - mogą prowadzić obywatele, partie polityczne, stowarzyszenia, fundacje oraz inne podmioty. Jak wskazuje w opinii dla Konkret24 dr hab. Adam Gendźwiłł, profesor z Katedry Rozwoju i Polityki Lokalnej Uniwersytetu Warszawskiego, chodzi o "właściwie nieograniczenie szeroki katalog podmiotów". Owe podmioty mają prawo finansowania kampanii referendalnej. Mówi o tym art. 47 wspomnianej ustawy:

1. Wydatki ponoszone przez podmioty biorące udział w kampanii referendalnej pokrywane są z ich źródeł własnych i zgodnie z przepisami określającymi ich działalność finansową.  2. Do finansowania kampanii referendalnej nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy.

Jest to jedyny i dość ogólny w tej ustawie przepis określający zasady finansowania kampanii referendalnej.

Finansowanie kampanii: kandydaci do parlamentu mogą promować referendum poza Funduszem Wyborczym

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy i sytuację, że kampania wyborcza i referendalna trwają jednocześnie, można sobie wyobrazić sytuację, że kandydujący w wyborach polityk opłaci banery czy spoty telewizyjne, w których będzie radził, jak głosować w referendum. Te wydatki będą zgodne z prawem i nie zostaną zaliczone do wydatków w ramach kampanii wyborczej, jeśli banery i spoty będą oznaczone tylko logiem partii politycznej kandydata, a nie będą podpisane nazwą komitetu wyborczego.

Materiały referendalne może też np. sfinansować fundacja spółki Skarbu Państwa, którą nadzoruje kandydujący w wyborach parlamentarnych członek kierownictwa Ministerstwa Aktywów Państwowych.

Co więcej, za zgodne z prawem mogą zostać uznane wydatki na spoty i banery referendalne opłacone np. przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów. Pod pretekstem informowania o referendum kancelaria może w wykupionych spotach i na plakatach promować członków rządu startujących w wyborach do Sejmu i Senatu. Rząd, który jest przecież inicjatorem referendum 15 października, może wykorzystać do tego jeden z przepisów ustawy o referendum:

Nie jest kampanią referendalną przekazywanie przez organy władzy państwowej, w tym przez organ zarządzający referendum, informacji mających na celu przedstawianie i wyjaśnianie treści pytań lub zaproponowanych wariantów rozwiązań oraz udzielanie odpowiedzi na pytania obywateli dotyczące referendum.

Jak zauważono w opracowaniu Krajowego Biura Wyborczego po nieudanym referendum z 6 września 2015 roku: "Ustawodawca nie zaznaczył w sposób wyraźny obowiązku obiektywizmu organów państwowych w sferze przekazu informacji o takiej treści. Niesie to ze sobą ryzyko, że organy nie poprzestaną na 'suchej' prezentacji znaczenia i konsekwencji poszczególnych pytań lub wariantów rozwiązań, lecz będą one prezentować je w sposób subiektywny".

Mechanizm prezentacji kandydatów do parlamentu za pomocą środków z kampanii referendalnej nie działa w drugą stronę: do promowania referendum nie można korzystać z Funduszu Wyborczego.

Wydatki na kampanię: w wyborach limit, w referendum go nie ma  

Kodeks wyborczy precyzuje, ile komitety wyborcze mogą wydać na kampanię. Dotyczą tego art. 199, 200 i 259.

[W wyborach do Sejmu] limit wydatków dla danego komitetu oblicza się według wzoru: L = (w × k × m)/460, gdzie poszczególne symbole oznaczają: L – limit wydatków, w – łączną liczbę wyborców w kraju ujętych w Centralnym Rejestrze Wyborców w obwodach głosowania, k – kwotę przypadającą na każdego wyborcę w kraju ujętego w Centralnym Rejestrze Wyborców w obwodzie głosowania, o której mowa w pkt 1, m – łączną liczbę posłów wybieranych we wszystkich okręgach wyborczych, w których komitet zarejestrował listy kandydatów.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, podwyższy kwotę, o której mowa w art. 199 par. 1 pkt 1, w przypadku wzrostu wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem o ponad 5 proc., w stopniu odpowiadającym wzrostowi tych cen. 

Państwowa Komisja Wyborcza 14 sierpnia podała, że liczba wyborców (w) wynosi 29 097 503. Minister finansów w rozporządzeniu z 11 stycznia 2023 roku ustalił kwotę przypadającą na każdego wyborcę w kraju (k) na 1 zł 10 groszy. Zakładając, że komitet wyborczy zarejestrował listy kandydatów we wszystkich okręgach, limit wydatków na kampanię do Sejmu obliczony według powyższego wzoru: 29 097 503 x 1,10 x 460/460 wynosi dla tego komitetu 32 007 253,30 zł.

Podobny mechanizm, opisany w art. 259 Kodeksu wyborczego, obowiązuje przy limicie wydatków na kampanię wyborczą do Senatu - tyle że kwota przypadająca na jednego wyborcę wynosi 24 grosze, a liczba senatorów wybieranych we wszystkich okręgach to 100. Licząc według odpowiedniego wzoru (29 097 503 x 0,24 x 100/100), limit wydatków w kampanii do Senatu wynosi dla jednego komitetu 6 983 400,72 zł.

Natomiast w ustawie o referendum krajowym nie ma mowy o limitach wydatków, limitach wpłat na rzecz jakiejś partii politycznej czy organizacji prowadzącej kampanię referendalną. "Art. 47 mówi, że wydatki na kampanię mają być pokrywane z własnych źródeł - co w przypadku osób fizycznych oznacza, że mogą być nawet w żaden sposób nieudokumentowane" - wskazuje prof. Gendźwiłł. W tym artykule zapisano bowiem, że do finansowania kampanii referendalnej nie stosuje się przepisów Kodeksu wyborczego. Dlatego dr hab. Mateusz Radajewski z Katedry Prawa na Wydziale Prawa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu SWPS stwierdza w opinii dla Konkret24, że ten artykuł przesądza , iż "do kampanii referendalnej nie stosuje się limitów określonych dla kampanii wyborczej". Teoretycznie można więc na nią wydać nieograniczone środki.

Dla przypomnienia: dwie największe partie polityczne - PiS i PO - otrzymują co roku na działalność subwencję w wysokości odpowiednio 23,5 mln i 19,8 mln zł.

Pozyskiwanie pieniędzy na kampanię: w referendum brak ograniczeń

Jeżeli partia polityczna chce sfinansować kampanię referendalną, może to zrobić tylko poza funduszem wyborczym - ze swoich bieżących środków, których pozyskanie jest odpowiednio określone w ustawie o partiach politycznych.

Inaczej jest w przypadku pozostałych podmiotów. W "Leksykonie prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych" czytamy: "Dla odmiany stowarzyszenia czy fundacje nie są w żaden sposób ograniczone przy pozyskiwaniu funduszy (na kampanię referendalną - red.), teoretycznie mogą uzyskiwać w zasadzie środki nielimitowane żadnymi ograniczeniami". Dlaczego? Bo "w odróżnieniu od regulacji kampanii wyborczej nie zostały wskazane żadne dodatkowe ograniczenia dotyczące niemożności pozyskiwania środków z niektórych źródeł, w tym od podmiotów zagranicznych czy innych niż osoby fizyczne".

Czyli to, czego nie może zrobić w kampanii referendalnej partia polityczna, może zrobić np. fundacja z nią powiązana.

Kontrola wydatków: w wyborach tak, a w referendum nie ma rygorów sprawozdawczości

Kodeks wyborczy reguluje kwestie rozliczeń wydatków komitetów wyborczych na kampanię (art. 142-149). W odpowiednim terminie po wyborach każdy komitet musi złożyć sprawozdanie finansowe do Państwowej Komisji Wyborczej. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wydatkach komisja może m.in. odrzucić sprawozdanie, co może skutkować obcięciem danej partii dotacji za wydatki wyborcze lub ograniczeniem rocznej subwencji na statutową działalność.  

Ustawa o referendum ogólnokrajowym nie określa ani obowiązków czy terminów na złożenie sprawozdania, ani sankcji za jego brak. Doktor Radajewski wskazuje, że nie ma przepisów, które zobowiązywałyby wszystkie podmioty finansujące kampanię referendalną do rozliczania wydatków na nią przed Państwową Komisją Wyborczą. Potwierdza to prof. Gedźwiłł: "Tylko partie polityczne muszą składać rozliczenia do PKW. Nie ma odrębnego trybu postępowania w sprawie rozliczenia kampanii referendalnej".

Autorzy "Leksykonu prawa wyborczego" stwierdzają: "Wydatki referendalne nie podlegają żadnym szczególnym rygorom sprawozdawczości, gdyż podmioty uczestniczące w kampanii referendalnej nie są zobowiązane do składania sprawozdań czy informacji finansowych po zakończeniu kampanii, aczkolwiek wydatki te ujmowane są w sprawozdaniach finansowych poszczególnych podmiotów, wynikających z przepisów regulujących ich funkcjonowanie, choć akurat w przypadku osób fizycznych środki te w ogóle nie są ujawniane, co może stanowić pole do nadużyć przy prowadzeniu kampanii referendalnej".

W 2015 roku, po nieudanym referendum z 6 września, dr Paweł Jakubowski - politolog, prawnik z Wydziału Politologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie - napisał w portalu Obserwator Konstytucyjny: "Nie ma więc obecnie możliwości skontrolowania, skąd dany podmiot pozyskał fundusze oraz w jaki sposób je spożytkował. Opinia publiczna jest w stanie zapoznać się jedynie z kwotami wydatków partii politycznych na podstawie corocznie składanych sprawozdań finansowych, choć dane te będą miały charakter ogólny". Mowa o art. 38 ustawy o partiach politycznych:

Partia polityczna składa Państwowej Komisji Wyborczej, nie później niż do 31 marca każdego roku, sprawozdanie o źródłach pozyskania środków finansowych, w tym o kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania oraz o wydatkach poniesionych ze środków Funduszu Wyborczego w poprzednim roku kalendarzowym, zwane dalej "sprawozdaniem".

Tyle że zdaniem dr. Radajewskiego "przepis ten przewiduje doroczne składanie sprawozdań, które dotyczą jedynie źródeł pozyskania środków finansowych oraz wydatków poniesionych z Funduszu Wyborczego (a nie wszystkich wydatków)".

"Skoro kampania referendalna nie jest finansowana z Funduszu Wyborczego, wydatki na nią - zgodnie z ustawą - nie są zamieszczane w sprawozdaniu. Jest tu jednak pewna niespójność z rozporządzeniem Ministra Finansów z 18 lutego 2003 roku w sprawie sprawozdania o źródłach pozyskania środków finansowych, które określa wzór sprawozdania, o którym mowa w art. 38 ustawy o partiach politycznych. Wzór ten, opracowany jeszcze w 2003 roku, gdy obowiązywały inne przepisy dotyczące kampanii referendalnej, w tabeli dotyczącej Funduszu Wyborczego (rubryka B.5) przewiduje zamieszczenie informacji o wydatkach na kampanię referendalną. Wydaje się jednak, że ze względu na to, iż w tym zakresie rozporządzenie jest w sposób oczywisty niezgodne z ustawą, nie generuje ono obowiązku wypełniania tej rubryki" - stwierdza dr Radajewski.

W sprawozdaniach finansowych za 2015 rok żadna z czterech ówczesnych partii mających klub poselski nie wykazała jakichkolwiek wydatków na kampanię w referendum, które odbyło się 6 września. Profesor Gendźwiłł podkreśla: "W praktyce nie ma limitu wydatków, jakie można przeznaczyć na kampanię referendalną, a jedyne, co może podlegać ewentualnemu kwestionowaniu przez PKW, to kwalifikacja wydatku jako przeznaczonego na kampanię referendalną, podczas gdy w istocie był on wydatkiem, który należałoby zakwalifikować jako wydatek na kampanię wyborczą. Wydaje mi się to bardzo trudne do przeprowadzenia".

"Ustawa o referendum ogólnokrajowym jest ogromną dziurą w systemie finansowania polityki w Polsce, który w odniesieniu do partii politycznych i wyborów jest dość restrykcyjny" - podsumowuje prof. Gendźwiłł.

Autorka/Autor:

Źródło: Konkret24

Pozostałe wiadomości

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji i internauci komentują, że wyborcy masowo wysyłali do Sądu Najwyższego protesty wyborcze według wzoru przygotowanego przez posła Romana Giertycha i z jego numerem PESEL. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska dolała oliwy do ognia, mówiąc, że takich protestów jest kilka tysięcy. Inne zdanie ma jednak rzecznik prasowy instytucji. Wyjaśniamy, co wiemy.

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

Źródło:
Konkret24

Prokurator generalny Adam Bodnar wnioskuje o ponowne przeliczenie głosów z niemal 1,5 tysiąca komisji wyborczych, bowiem w kilkunastu przypadkach, w których przeliczono już głosy, wykazano nieprawidłowości. Monitorujemy na bieżąco, w jakich komisjach sprawdzono jeszcze raz oddane głosy i z jakim wynikiem, oraz stan prokuratorskich śledztw.

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Komisje, w których przeliczono ponownie głosy. Ile miał Trzaskowski, ile Nawrocki

Źródło:
Konkret24

Rzecznik rządu Adam Szłapka jako sukces koalicji rządzącej wymienił wzrost punktualności pociągów do niemal 95 procent. Sprawdziliśmy więc dane.

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Rzecznik rządu o punktualności pociągów. Dane nie potwierdzają

Źródło:
Konkret24

Internauci z rozbawieniem komentują materiał pochodzący rzekomo z rosyjskiej telewizji. Przedstawia on reportera, który zachwala nowo wybudowaną drogę w Woroneżu, ale asfalt okazuje się być tylko ogromnym kawałkiem tkaniny. "Propaganda sukcesu" - podsumowują. Tyle że nagranie nie jest autentyczne.

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Reporter mówi, asfalt "się podnosi"? Nie, to nie Rosja

Źródło:
Konkret24

Do sieci powraca zdjęcie, które jest podstawą antyimigranckiego przekazu. "Stop migracji", "straszny widok", "koszmar" - komentują internauci widoczną na fotografii grupę ciemnoskórych, młodych mężczyzn, czekających na przystanku autobusowym. Co o zdjęciu wiadomo?

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Imigranci w Nadarzynie? Powraca zdjęcie ze zmanipulowanym przekazem

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Marcin Przydacz, broniąc nieautoryzowanej aplikacji do weryfikacji zaświadczeń wyborczych, stwierdził, że sama PKW zezwoliła na stosowanie "tego typu instrumentów", a aplikacja miała uchronić przed turystyką wyborczą. Oba argumenty są nietrafione.

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Przydacz o "aplikacji Mateckiego". Dwa razy fałsz

Źródło:
Konkret24

Do Sądu Najwyższego wpłynęło już ponad 54 tysiące protestów wyborczych, a sąd ma czas na ich rozpatrzenie do 2 lipca. Sąd zarządził też oględziny kart i przeliczenie głosów w kilkunastu komisjach. Te same komisje były wytypowane w modelach, które badały wahnięcia w poparciu na korzyść kandydatów. Wyjaśniamy, czym są te modele i czy na ich podstawie można mówić o jakichś "nieprawidłowościach statystycznych" w wynikach wyborów.

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

"Nieprawidłowości statystyczne" w wynikach komisji. Co pokazują modele, a czego nie

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki, komentując domniemany gwałtowny wzrost przestępstw w 2024 roku, stwierdził, że to przez "10 tysięcy nielegalnych migrantów z Niemiec". W jednym zdanie zawarł dwa fałsze. Wyjaśniamy.

Morawiecki mówi o wzroście liczby przestępstw. Dwie nieprawdy

Morawiecki mówi o wzroście liczby przestępstw. Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Wymiana poległych ukraińskich i rosyjskich żołnierzy stała się podstawą do prokremlowskiej dezinformacji wymierzonej w Ukrainę. A wykorzystano do tego sfabrykowany artykuł "The Wall Street Journal".

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Ciała 6000 żołnierzy, dekret Zełenskiego i amerykańska gazeta. Co się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

Europosłanka Hanna Gronkiewicz-Waltz z Koalicji Obywatelskiej przekonuje, że prezydent Andrzej Duda złamał konstytucję, bo na posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego zaprosił prezydenta elekta. Konstytucjonaliści oceniają to jednoznacznie.

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

"Prezydent Duda, zapraszając Nawrockiego jako prezydenta elekta, złamał konstytucję"? Eksperci nie mają wątpliwości

Źródło:
Konkret24

Polacy rzekomo zostali zatrzymani przez ukraińską służbę bezpieczeństwa "za pokazywanie polskich symboli", jakoby oskarżono ich "o naruszanie integralności ukraińskich terytoriów i szerzenie idei separatystycznych". Dowodem ma być krótkie nagranie, które udostępniają niektórzy internauci. Według eksperta to przykład nieudolnej rosyjskiej prowokacji.

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

"Polacy zatrzymani na Ukrainie za pokazywanie polskich symboli"? Nic w tym filmie nie pasuje

Źródło:
Konkret24

Najpierw za spłatę przez Polskę ukraińskich odsetek oberwało się premierowi Donaldowi Tuskowi. Potem tłumaczyć się z tego musiał były premier Mateusz Morawiecki. Zamieszanie - i jednocześnie akcję dezinformacyjną w internecie - wywołał jeden z posłów Konfederacji, ukrywając istotny szczegół w swoim przekazie.

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

Źródło:
TVN24+

Niemiecki czarnoskóry europoseł miał skrytykować Polskę i stwierdzić, że wybory prezydenckie zostały sfałszowane. Taka informacja, okraszona zdjęciem rzekomego polityka, wywołała w sieci antyunijne i rasistowskie komentarze. Tylko że na zdjęciu jest ktoś inny, przekaz miał być żartem - ale za prawdziwy wziął go nawet poseł PiS.

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

Źródło:
Konkret24