FAŁSZ

Mundial w Katarze zakazuje m.in. alkoholu, homoseksualizmu, randek? Sprawdzamy

Rzekomy plakt informujący o tym, czego nie robić podczas mistrzostw świata w piłce nożnej w Katarze
Rzekomy plakat informujący o tym, czego nie robić podczas mistrzostw świata w piłce nożnej w KatarzeShutterstock, Twitter

Grafika krążąca w sieci rzekomo pokazuje listę zakazów dla kibiców na mistrzostwach świata w piłce nożnej. Ich katarscy organizatorzy jakoby zabronili m.in. picia alkoholu czy umawiania się na randki. To nie jest oficjalny dokument.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Dziesiątki tysięcy użytkowników mediów społecznościowych polubiło i podzieliło się grafiką, która rzekomo przedstawia wytyczne dla kibiców zamierzających przyjechać do Kataru na rozpoczynające się pod koniec listopada mistrzostwa świata w piłce nożnej. "Katar wita cię! Okaż swój szacunek do religii i kultury Katarczyków poprzez unikanie tych zachowań" - czytamy na grafice. Poniżej po angielsku i arabsku oraz za pomocą piktogramów wymieniono zakazane i zabronione aktywności: picie alkoholu, homoseksualizm, nieskromny strój, bluźnierstwa, brak szacunku dla miejsc modlitw i kultu, słuchanie głośnej muzyki, randkowanie i robienie zdjęć osobom bez ich zgody.

Komentujący w mediach społecznościowych byli przekonani, że to oficjalna grafika organizatora mundialuTwitter

Grafika jest komentowana w różnych językach. Znaleźliśmy wpisy po arabsku, angielsku, rosyjsku czy polsku. Internauci są przekonani, że została przygotowana przez organizatorów i zawiera zasady obowiązujące kibiców piłkarskich podczas najbliższego mundialu. Grafika stała się popularna po tym, jak udostępnił ją na Twitterze profil @EPLworld, który śledzi 2,8 mln użytkowników. EPLworld.com przedstawia się jako "największy arabski serwis piszący o angielskiej i europejskiej piłce nożnej".

W Polsce grafikę komentowali między innymi dziennikarz sportowi. "Ciche miejsce 3: Katar 2022" - napisał 6 października na Twitterze Michał Pol. Sugerował tym samym, że kibice w Katarze będą musieli zachowywać się bezgłośnie i ostrożnie, niczym bohaterowie popularnego horroru "Ciche miejsce", którzy by przetrwać w postapokaliptycznym świecie i uchronić się przed grasującymi w nim potworami, nie mogą wydawać żadnych dźwięków. "Mundial 2022" - skomentował krótko tego samego dnia Michał Kołodziejczyk, dyrektor Canal+ Sport.

Zbigniew Boniek o rywalach polskiej reprezentacji na MŚ 2022 w Katarze
Zbigniew Boniek o rywalach polskiej reprezentacji na MŚ 2022 w Katarze tvn24

Organizator i FIFA zaprzeczają

Redakcja Reuters Fact Check zapytała organizatora mistrzostw świata w Katarze o komentarz. "Krążąca w mediach społecznościowych grafika z hasłem 'Katar wita cię' nie pochodzi z oficjalnego źródła i zawiera informacje niezgodne ze stanem faktycznym" - odpowiedział niewymieniony z imienia i nazwiska rzecznik prasowy komitetu organizacyjnego. "Gorąco namawiamy kibiców i gości, aby polegali wyłącznie na oficjalnych źródłach od organizatorów turnieju w zakresie porad dotyczących podróży na tegoroczne mistrzostwa świata w Katarze. Wkrótce wydamy obszerny przewodnik dla kibiców, który będzie weryfikował wiele krążących [fałszywych] informacji" - dodał.

Taka sama informacja po arabsku i angielsku pojawiła się 6 października na oficjalnym koncie organizatora mundialu. W zamieszczonym oświadczeniu oznajmiono dodatkowo, że wszyscy w Katarze są mile widziani. "Naród katarski był zawsze otwarty, tolerancyjny i przyjazny" - zapewniono.

Również niewymieniony z imienia i nazwiska rzecznik FIFA przekazał Reutersowi, że krążąca w sieci grafika nie jest oficjalnym materiałem.

Reuters poinformował jednocześnie, że grafika po raz pierwszy pojawiła się 1 października 2022 roku na twitterowym profilu @RYRQatar. RYR to akronim od hasła "Reflect Your Respect", czyli "okaż swój szacunek". Konto to powstała w 2014 roku z inicjatywy islamskich fundamentalistów, którzy przypominają o mających panować w Katarze konserwatywnych zasadach. W opisie konta można przeczytać, że osoby za nim stojące "Przyczyniają się do utrwalenia islamskich wartości i zasad wspierających tożsamość Kataru".

Niektóre zasady dla fanów na mundialu są już znane. Dziennik "The Daily Telegraph" opisał te dotyczące dostępności alkoholu. Obecnie jest on dostępny w kilku miejscach na terenie Kataru dla obcokrajowców powyżej 21 roku życia. Są to głównie bary i restauracje. W trakcie mistrzostw alkohol (piwo) będzie mógł być serwowany na stadionach na trzy godziny przed początkiem meczu i godzinę po jego zakończeniu. Będzie również dostępny w specjalnej strefie Arkadia oraz w kilka nadmorskich strefach dla kibiców w określonych godzinach. Spożywanie alkoholu w miejscach publicznych wciąż będzie nielegalne, a władze zapowiadają politykę "zero tolerancji" dla tego typu zachowań.

Wiosną w mediach społecznościowych popularna była fotografia, na której było widać billboard anty-LGBT ustawiony rzekomo w jednym z miast Kataru. Informowaliśmy wówczas, że to zdjęcie z Bahrajnu.

Stadiony w Katarze na zdjęciach Filipa Adamusa
Stadiony w Katarze na zdjęciach Filipa AdamusaINSTAGRAM @filip_adamus

Im bliżej mundialu, tym większe protesty

W ostatnich tygodniach widać coraz częstsze formy protestu przeciwko organizacji przez Katar mistrzostw świata. Duńska federacja piłkarska poinformowała, że żony i partnerki piłkarzy po raz pierwszy od wielu lat nie będą im towarzyszyły w trakcie mundialu. Na nietypowy bojkot zdecydował się jeden ze sponsorów tamtejszej reprezentacji. Dostarczająca piłkarzom stroje marka Hummel postanowiła nie eksponować na reprezentacyjnych koszulkach żadnych znaków graficznych, w tym swojego logotypu.

Bojkot mundialu zapowiadają również francuskie miasta, które rezygnują z organizacji ogólnodostępnych stref kibica.

Katar spotyka się od chwili przyznania organizacji zawodów z ostrą krytyką ze strony organizacji praw człowieka za złe traktowanie pracowników migracyjnych, których zatrudniano przy budowie obiektów sportowych i pozostałej infrastruktury. Organizacje takie jak Amnesty International i Human Rights Watch domagają się, aby partnerzy FIFA i sponsorzy mistrzostw świata wezwali władze światowego futbolu oraz rząd Kataru do zrekompensowania pracownikom strat, jakie ponieśli w trakcie prac budowlanych.

Oficjalnie w trakcie budowy nowych stadionów oraz innej obiektów infrastruktury na mistrzostwa świata w Katarze zmarło 38 robotników. Jednak media informowały, że ofiar może być dużo więcej. Według brytyjskiego dziennika "The Guardian" - nawet 6,5 tysiąca.

Autor: Jan Kunert / Źródło: Konkret24, Reuters Fact Check; zdjęcie: Shutterstock, Twitter

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock, Twitter

Pozostałe wiadomości

Jedni straszą hordami migrantów; drudzy twierdzą, że Polska jest wyłączona z lokowania migrantów. Jedni alarmują, że pakt migracyjny już działa; drudzy uspokajają, że nie wejdzie w życie. Wyborca może odnieść wrażenie, że Unia Europejska właśnie decyduje w sprawie paktu migracyjnego - nic bardziej mylnego. To kampanijna gra. Ekspert tłumaczy, dlaczego się opłaca.

Pakt migracyjny w ogniu kampanii. Faulują obie strony

Pakt migracyjny w ogniu kampanii. Faulują obie strony

Źródło:
TVN24+

Setki tysięcy wyświetleń w sieci generuje nagranie z fragmentem przemówienia Donalda Tuska w Holandii. Na jego podstawie internauci twierdzą, że polski premier o wybuch drugiej wojny światowej obwinił... Polskę. Lecz Tusk powiedział coś innego.

Tusk o "polskim ataku na Westerplatte"? Skąd taka wersja

Tusk o "polskim ataku na Westerplatte"? Skąd taka wersja

Źródło:
Konkret24

"Ukraińcy masowo ruszyli po polskie obywatelstwo" - ogłosił na nagraniu europoseł Konfederacji Marcin Sypniewski. Według niego w 2024 roku 40 tysięcy z nich dostało polski paszport. Nieprawda, o wiele mniej.

40 tysięcy Ukraińców z polskim paszportem w ciągu roku? Polityk Konfederacji zmyśla

40 tysięcy Ukraińców z polskim paszportem w ciągu roku? Polityk Konfederacji zmyśla

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki, odpowiadając na pytania dotyczące swoich mieszkań, zapewnił, że "nie ma nic do ukrycia". Mówił, że opublikuje swoje oświadczenie majątkowe, jeśli tylko będzie taka możliwość prawna. Tylko że zdaniem ekspertów już może to zrobić. Oto dlaczego zależy to od samego prezesa IPN.

Nawrocki o ujawnieniu oświadczenia majątkowego: "jeśli będzie możliwość prawna". Przecież jest

Nawrocki o ujawnieniu oświadczenia majątkowego: "jeśli będzie możliwość prawna". Przecież jest

Źródło:
Konkret24

Czy premier kiedykolwiek zapowiadał, że będzie obchodził polskie prawo? Tak w kontekście dyskusji o przestrzeganiu konstytucji twierdzą posłowie PiS Zbigniew Bogucki i Michał Wójcik. Tylko że manipulują głośną już wypowiedzią Donalda Tuska.

Politycy PiS: Tusk zapowiadał "łamanie prawa". Manipulują cytatem

Politycy PiS: Tusk zapowiadał "łamanie prawa". Manipulują cytatem

Źródło:
Konkret24

Pożar kościoła, do którego doszło w Walii, wywołał kolejną falę antyimigranckich komentarzy - także w polskiej sieci. Powodem jest stworzony na bazie tego wydarzenia fake news, jakoby ogień podłożyło dwoje Pakistańczyków. Policja jednak zaprzecza.

Pożar kościoła w Walii. Internauci winią migrantów, policja dementuje 

Pożar kościoła w Walii. Internauci winią migrantów, policja dementuje 

Źródło:
Konkret24

W sieci krążą dwa niemal identyczne zdjęcia z uroczystości w ogrodzie Białego Domu. Na jednym z nich wśród gości widać Karola Nawrockiego, na drugim - w tym samym miejscu stoi zupełnie inny, nieznany mężczyzna. Sprawdziliśmy, które z tych zdjęć jest autentyczne, a które jest przeróbką.

Nawrocki w Białym Domu. "Które zdjęcie jest prawdziwe"?

Nawrocki w Białym Domu. "Które zdjęcie jest prawdziwe"?

Źródło:
Konkret24

Pismo jednego z polskich dowódców wojskowych ma być dowodem, że Polska wyśle "korpus interwencyjny" na Ukrainę - tak twierdzą posłowie Roman Fritz i Konrad Berkowicz. Dowództwo operacyjne zaprzecza tym informacjom i pisze o "pożywce dla rosyjskich ośrodków propagandowych".

Posłowie dezinformują o polskich żołnierzach na Ukrainie. Wyjaśniamy

Posłowie dezinformują o polskich żołnierzach na Ukrainie. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Temat bykowego, czyli podatku dla osób bezdzietnych, wrócił w publicznej debacie za sprawą petycji, która trafiła do Sejmu. Ten pomysł forsuje również kandydujący na prezydenta Marek Jakubiak. Jako wzór wskazuje Niemcy. Porównanie jest niewłaściwe, a ekspert tłumaczy, dlaczego bykowe kłóci się z konstytucją.

Bykowe: Jakubiak nawołuje, petycja w Sejmie. Czy to w ogóle możliwe?

Bykowe: Jakubiak nawołuje, petycja w Sejmie. Czy to w ogóle możliwe?

Źródło:
TVN24+

"Niesamowite, Polska się budzi!" - ogłosił europoseł PiS Waldemar Buda, publikując zdjęcie dwóch plakatów na jakimś ogrodzeniu. Wynika z niego, że na jednym banerze ktoś "przeprasza za baner" obok z wizerunkiem Rafała Trzaskowskiego. Śmieszne? Przede wszystkim nieprawdziwe. Bazowe dla tej przeróbki zdjęcie istnieje i już wcześniej intrygowało internautów.

"Przepraszam za baner". Wyborcza wojna na plakaty i... fejki

"Przepraszam za baner". Wyborcza wojna na plakaty i... fejki

Źródło:
Konkret24

Sławomir Mentzen twierdzi, że Ukraińcy przebywający w Polsce w świadczeniach socjalnych dostają więcej, niż wpłacają do budżetu państwa w podatkach. Dostępne opracowania pokazują jednak coś odwrotnego.

Mentzen o tym, ile wydajemy na Ukraińców, a ile zyskujemy. Nie ma racji

Mentzen o tym, ile wydajemy na Ukraińców, a ile zyskujemy. Nie ma racji

Źródło:
Konkret24

W debacie "Super Expressu" kandydaci na prezydenta przepytywali siebie nawzajem. Odpierając zarzuty rywali, nieraz minęli się jednak z prawdą albo przeinaczali fakty. Oto wypowiedzi, które wprowadziły w błąd opinię publiczną.

Debata prezydencka. Fałsze i manipulacje kandydatów

Debata prezydencka. Fałsze i manipulacje kandydatów

Źródło:
Konkret24

W sieci rozchodzi się informacja, jakoby Polska była "rekordzistą" pod względem złożonych wniosków azylowych w tym roku. Przekaz ten podają dalej między innymi działacze Konfederacji i PiS. Jednak autor posta, który stał się źródłem tych doniesień, manipulacyjnie dobrał dane. I o czymś nie wspomniał.

Rekord wniosków o azyl w Polsce? Podwójna manipulacja

Rekord wniosków o azyl w Polsce? Podwójna manipulacja

Źródło:
Konkret24

Prezydent Andrzej Duda wykorzystał zaproszenie na konwencję Karola Nawrockiego w Łodzi, żeby chwalić osiągnięcia rządów Zjednoczonej Prawicy i skrytykować działania gabinetu Donalda Tuska. W niektórych kwestiach mijał się jednak z prawdą, wprowadzając opinię publiczną w błąd.

Duda na konwencji Nawrockiego. Cztery nieprawdy

Duda na konwencji Nawrockiego. Cztery nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Poseł Konfederacji Michał Wawer straszy "polskimi emeryturami dla Hindusów", czyli że ZUS będzie hojnie dopłacał do "skromnych indyjskich emerytur". Mechanizm tej manipulacji jest podobny, jak w fałszywej narracji o uprawnieniach emerytalnych dla Ukraińców. Chodzi o umowy o zabezpieczeniu społecznym, które Polska standardowo zawiera z wieloma krajami.

"Polskie emerytury dla Hindusów"? Co zakłada ta umowa

"Polskie emerytury dla Hindusów"? Co zakłada ta umowa

Źródło:
Konkret24

Wojna prezydenta Donalda Trumpa z Uniwersytetem Harvarda trwa. Według rozsyłanego w sieci przekazu w odwecie za zabranie uczelni funduszy jej władze odrzuciły aplikację najmłodszego syna Trumpa - Barrona. Jednak żadnych dowodów na tę teorię nie ma.

Harvard nie przyjął na studia syna Trumpa? Skąd taka plotka

Harvard nie przyjął na studia syna Trumpa? Skąd taka plotka

Źródło:
Konkret24

"Jakaś masakra", "ekologia to fikcja" - komentują internauci film, który notuje miliony wyświetleń w sieci. Ma przedstawiać cmentarz elektrycznych skuterów. Co o nim wiemy?

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

Posłowie i senatorowie PiS mieli wpłacać na partię minimum tysiąc złotych miesięcznie, europosłowie PiS - minimum pięć tysięcy. Tak zarządził Jarosław Kaczyński, gdy PiS nie dostał części subwencji. Konkret24 pozyskał rejestr wszystkich wpłat dla tej partii za 2024 rok. Oto kto wpłacił najwięcej, a kto w ogóle.

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Źródło:
TVN24+

Po śmierci papieża Franciszka i ogłoszeniu żałoby narodowej internauci przekonują, jakoby po 1945 roku tylko raz "po śmierci obcokrajowca" władze naszego państwa tak zdecydowały. Ale to nie jest prawda.

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Źródło:
Konkret24

Czy Grzegorz Braun ma szansę na poparcie zapewniające mu wejście do drugiej tury wyborów prezydenckich? Taki scenariusz sugeruje sondaż, który miał zostać wykonany przez znany ośrodek badania opinii publicznej. Lecz ta sondażownia nigdy czegoś takiego nie opublikowała.

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń notuje w sieci nagranie przedstawiające grupę osób idących nocą z walizkami przez miasto. Zostało opublikowane, by zwrócić uwagę na pewien problem mieszkańców - tymczasem internauci wykorzystują je do hejtu na cudzoziemców i migrantów. Przestrzegamy przed jego rozpowszechnianiem.

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

Źródło:
Konkret24

Do szpitala w Oleśnicy europoseł i poseł przybyli z "interwencją poselską" w celu "obywatelskiego zatrzymania" lekarki. Tak przynajmniej tłumaczyli się Grzegorz Braun i Roman Fritz. Jednak politycy powołali się na przepisy, które ich zachowania nie dotyczą. Wyjaśniamy, dlaczego przekroczyli uprawnienia.

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Źródło:
Konkret24

Według popularnego w sieci przekazu dopiero po zmianie prezydenta USA - czyli po powrocie na to stanowisko Donalda Trumpa - w Nowym Jorku mogła się odbyć procesja wielkanocna. Dowodem ma być opublikowane wideo. Tylko że nie ma ono nic wspólnego z Wielkanocą.

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Źródło:
Konkret24

Czy marszałek Sejmu Szymon Hołownia spowodował wypadek samochodowy i wjechał w ogrodzenie? Na podstawie pewnego nagrania twierdzi tak wielu internautów, według części z nich - polityk musiał być pod wpływem alkoholu. Ale Hołownia w żadnym takim zdarzeniu nie brał udziału. Jego sztab wyborczy zaprzecza, a my wyjaśniamy ten przekaz.

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Źródło:
Konkret24

Teksty z trzynastu polskich serwisów informacyjnych wykorzystano w kolejnej fazie operacji wpływu prowadzonej przez rosyjski ośrodek dezinformacji. W specjalnie tworzonych postach linkowano do artykułów, które zawierały treści przydatne Kremlowi. A potem w ruch szły boty.

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Źródło:
Konkret24

Donald Trump nie wysłał własnego samolotu po 200 żołnierzy, którzy utknęli na Florydzie. A publikowane nagrania z wypadku księżnej Diany nie zawsze pokazują to zdarzenie. Wytworzenie zbiorowej fałszywej pamięci - zwanej efektem Mandeli - to jeden z celów ośrodków dezinformacji. Fake newsy wspomagają ten mechanizm.

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Źródło:
Konkret24

W obwodzie Kurskim w Rosji miały zostać odkryte tysiące ciał zagranicznych najemników walczących dla Ukrainy, w tym Polaków - wykres z taką informacją krąży ostatnio w sieci. Wystarczy spojrzeć, które strony i profile rozpowszechniają ten przekaz, by stwierdzić: to kolejna odsłona prokremlowskiej propagandy.

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Źródło:
Konkret24