FAŁSZ

Wynalazca koniaku i producent papierosów dożyli setki, a wynalazca bieżni umarł młodo? To fake news

Nie, osoby związane ze sportem nie umierały tak młodo, a wynalazcy koniaku, papierosów i opium wcale nie byli długowieczni

"Jedz, pij i ciesz się życiem" - przekonuje rozsyłany w sieci przekaz, którego autor "udowadnia", że osoby uprawiające sport umierały młodo, podczas gdy wynalazca opium czy producent papierosów dożyli sędziwego wieku. Fakty pokazują, że nie ma takiej prawidłowości.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Lepiej jeść i pić, co się chce i nie ćwiczyć, bo odnoszący sukcesy piłkarz i kulturysta zmarli młodo, zaś twórcy Nutelli, wynalazca opium czy producent papierosów cieszyli się długim życiem - taki przekaz zawiera popularna grafika, którą jedna z użytkowniczek Facebooka opublikowała 22 kwietnia. Przedstawioną na ilustracji treść skomentowała słowami: "Zajumałam, ale nie żałuję. Autora nie znam". Jej post udostępniło ponad 20 tys. użytkowników Facebooka, reakcję zostawiło 1,4 tys.

Popularny wpis udostępniło na Facebooku ponad 20 tys. użytkownikówtvn24 | facebook

Treść udostępnianego w postaci grafiki posta zawiera błędy gramatyczne i błędy w pisowni. W pierwszej części czytamy, że: "wynalazca bieżni zmarł w wieku 54 lat, wynalazca gimnastyki zmarł w wieku 57 lat, mistrz świata w kulturystyce zmarł w wieku 41 lat". I dalej: "Najlepszy piłkarz świata, Maradona, zmarł w wieku 60 lat. James Fuller Fixx został uznany za pomoc w rozpoczęciu rewolucji fitness w Ameryce poprzez popularyzację sportu biegania. Zmarł na zawał serca podczas joggingu w wieku 52 lat" (pisownia wszystkich cytatów z grafiki oryginalna).

W drugiej części grafiki wymieniono osoby, które zmarły w sędziwym wieku. Czyli: "Wynalazca marki Nutella zmarł w wieku 88 lat. Producent papierosów Winston zmarł w wieku 102 lat. Wynalazca opium zmarł w trzęsieniu ziemi w wieku 116 lat. Wynalazca Hennessey Liquor zmarł w wieku 98 lat".

Dalej czytamy: "Jak lekarze doszli do wniosku, że ćwiczenia wydłużają życie?". Zaś na końcu jest rada: "Odpocznij, zrelaksuj się, zachowaj spokój, jedz, pij i ciesz się życiem".

Polska poniżej średniej unijnej pod względem uprawiania sportu
Polska poniżej średniej unijnej pod względem uprawiania sportutvn24

Nie wszyscy umarli tak wcześnie, nikt z nich nie dożył 116 lat

Część internautów uwierzyła w informacje przedstawione na grafice. "Zamierzasz jakieś narkotyki produkować, żeby długo żyć? Dla sąsiada pytam"; "Dobre! A mówią, że sport to zdrowie!" - komentowali.

Agencja Reuters zweryfikowała te informacje w kwietniu. Okazuje się, że większość danych o wieku zmarłych jest niezgodna z prawdą. Wymienione osoby, które przyczyniły się do popularyzacji sportu, zmarły często w bardziej zaawansowanym wieku.

Wynalazca bieżni

Wynalazca pierwszej produkowanej seryjnie nowoczesnej bieżni domowej to amerykański inżynier William Staub. Według rozpowszechnianego wpisu zmarł w wieku 54 lat - a w rzeczywistości zmarł w 2012 roku, gdy miał 96 lat. "Był pionierem korzystania z bieżni w domu" - powiedział o Staubie dr Kenneth H. Cooper, autor książki "Aerobik", która zainspirowała Stauba do stworzenia domowej bieżni. "Pozbawił ludzi wielu wymówek, które nie pozwalały im ćwiczyć. Nie muszą się martwić o pogodę, bezpieczeństwo czy cokolwiek innego. Nie wiem, jak długo ćwiczył sam dla siebie, ale wiem, że nie umarł przedwcześnie" - dodał.

Reuters zauważa, że było wielu prekursorów nowoczesnej bieżni: Sir William Cubitt (zmarł w wieku 76 lat, w 1861 roku), Robert Bruce (zmarł w wieku 87 lat, w 2004 roku), Wayne Quinton (zmarł w wieku 94 lat, w 2015 roku). Oni także żyli dłużej niż sugeruje opisywany post.

Wynalazca gimnastyki

Według posta "wynalazca gimnastyki" zmarł w wieku 57 lat. Nie został wymieniony z imienia i nazwiska. Reuters przypomina, że za ojca nowoczesnej gimnastyki uznawany jest Friedrick Ludwig Jahn. Zmarł on w 1852 roku w wieku 74 lat.

Mistrz świata w kulturystyce

Nie wiadomo, o kogo chodzi w sformułowaniu "mistrz świata w kulturystyce". Poszukiwania Reutersa nie wykazały żadnych osób pasujących do tego opisu. Jednak historia zna kilku kulturystów, którzy odnieśli znaczne sukcesy i zmarli młodo, m.in. Darren Vernon, który zmarł w 2018 roku w wieku 39 lat. Przyczyną zgonu była sepsa spowodowania zażywaniem kokainy. Mike Matarazzo to kulturysta, który zmarł na zawał w wieku 48 lat w 2014 roku - do zgonu przyczyniła się poważna niewydolność sercowa spowodowana przyjmowaniem dużej ilości substancji dopingujących. Rich Piana zmarł w wieku 46 lat w 2017 roku. Był kulturystą od 11. roku życia, startował w zawodach już w wieku 15 lat. Przyznał się do stosowania sterydów anabolicznych od młodości, informował serwis BBC News.

Intensywna kulturystyka i suplementy, które przyjmują niektórzy kulturyści, mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie - pisze Reuters.

Diego Maradona

Piłkarz Diego Maradona zmarł w wieku 60 lat - informuje post. To prawda. Zmarł 25 listopada 2020 roku po tym, jak we śnie doznał ataku serca. Maradona był uzależniony od narkotyków i alkoholu, miał problemy z nadmiernym objadaniem się - wyjaśnia Reuters.

Twa śledztwo w sprawie śmierci legendarnego piłkarza, informuje eurosport.tvn24.pl. Argentyńska prokuratura szuka odpowiedzi na pytanie, czy śmierci "Boskiego Diego" można było uniknąć. Dziennik "La Nacion" dotarł do szczegółów śledztwa. Z raportu biegłych wnika, że działania zespołu medycznego Maradony były "niewystarczające, niepełne i lekkomyślne", a "pacjent został pozostawiony na pastwę losu". Biegli wyraźnie podkreślili, że nie da się stwierdzić, czy udałoby się uniknąć śmierci byłego piłkarza, gdyby był prawidłowo hospitalizowany.

James Fuller Fixx

James Fuller Fixx to popularyzator sportu, który w latach 70. swoją bestsellerową książką sprawił, że w Stanach Zjednoczonych, a później na świecie, zapanowała moda na bieganie. Propagował pogląd, że aktywni ludzie żyją dłużej.

Zmarł w 1984 roku w wieku 52 lat - podaje "The New York Times". Zmarł na atak serca podczas samotnego joggingu w stanie Vermont. Ta informacja z opisywanego posta jest więc prawdziwa.

Wynalazca marki Nutella

Wynalazca czekoladowo-orzechowego kremu znanego pod nazwą Nutella zmarł w wieku 88 lat, informuje post z Facebooka.

Marka Nutella została stworzona w 1964 roku przez firmę Ferrero. W tym czasie firmą kierował Michele Ferrero, który zmarł w wieku 89 lat, w 2015 roku. Był miliarderem i najbogatszym człowiekiem we Włoszech.

Producent papierosów Winston

Winston to marka papierosów, która została po raz pierwszy wyprodukowana w 1954 roku przez R.J. Reynolds Tobacco Company - obecnie drugie pod względem wielkości przedsiębiorstwo tytoniowe w Stanach Zjednoczonych. Ówczesny szef firmy Bowman Gray Jr. zmarł znacznie młodziej, niż sugeruje post: miał 62 lata. Umarł w 1969 roku.

Wynalazca opium

Według posta "wynalazca opium" zmarł w wieku 116 lat w trzęsieniu ziemi. Reuters nie znalazł dowodów na to, że ktokolwiek, komu przypisuje się wynalezienie opium, zmarł w wieku 116 lat.

Bo opium jest znane i używane przez ludzi od tysięcy lat. O maku opiumowym i opium mówiły już starożytne asyryjskie listy ziół i teksty medyczne. Narkotyk był przez wiele stuleci podstawowym środkiem przeciwbólowym znanym medycynie, był używany w różnych formach i pod różnymi nazwami - czytamy w encyklopedii Britannica.

Według Księgi Rekordów Guinnessa najstarszy mężczyzna w historii zmarł w 2012 roku - właśnie w wieku 116 lat. Był to Japończyk Jiroemon Kimura. Pracował na poczcie do 65. roku życia. Żaden inny mężczyzna nie dożył wcześniej 116 lat, zauważa Reuters.

Wynalazca "Hennesey Liquor"

Według facebookowego wpisu wynalazca koniaku Hennessey Liquor (poprawna nazwa: Hennessy) dożył 98 lat. Firmę, która do dziś jest producentem tego trunku, założył w 1765 roku Richard Hennessy, irlandzki oficer wojskowy. Richard Hennessy zmarł w 1800 roku w wieku ok. 76 lat.

Zła dieta gorsza od papierosów? Tak wynika z brytyjskich badań
Zła dieta gorsza od papierosów? Tak wynika z brytyjskich badańFakty o Świecie TVN24 BiS

Zdrowa dieta i ćwiczenia wydłużają życie

O tym, że zdrowa dieta i ćwiczenia fizyczne uprawniane w odpowiednim natężeniu przyczyniają się do dłuższego życia, lekarze informują od wielu lat. Powstało na ten temat wiele opracowań. Rządowa agencja w USA - Amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) - informuje, że zdrowa dieta i ćwiczenia fizyczne mogą pomóc ludziom żyć dłużej i zmniejszają ryzyko zachorowań. O korzyściach z wysiłku fizycznego informuje też m.in. polski portal pacjent.gov.pl. Ćwiczenia dobrze wpływają na układ sercowo-naczyniowy, zmniejszają ryzyko rozwoju choroby nowotworowej, usprawniają funkcjonowanie układu odpornościowego, wpływają ochronnie na ośrodkowy układ nerwowy.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Mimo że Polska otwarła już przejścia graniczne z Białorusią, to Chiny wykluczyły ją z kolejowego Jedwabnego Szlaku - twierdzą internauci, którzy obejrzeli krążące w sieci nagranie. Film jest spreparowaną fałszywką, w którą uwierzą osoby nie rozumiejące, czym naprawdę jest obecnie Jedwabny Szlak.

"Polska wykluczona z Jedwabnego Szlaku"? Kto rysuje te kreski na mapie

"Polska wykluczona z Jedwabnego Szlaku"? Kto rysuje te kreski na mapie

Źródło:
Konkret24

Poseł Konrad Berkowicz po raz kolejny postanowił przestrzec Polaków przed "ukrainizacją" - tym razem Rzeszowa. I po raz kolejny zrobił to, tworząc fake newsa. Nawet osoby mu sprzyjające uznały, że przekroczył granice.

"Teraz to się pan skompromitował". Posła Berkowicza walka z Ukraińcami

"Teraz to się pan skompromitował". Posła Berkowicza walka z Ukraińcami

Źródło:
Konkret24

Posłowie PiS krytykują rząd Tuska za system kaucyjny, który w exposé w 2019 roku zapowiadał premier Morawiecki. W 2023 roku głosowali za przyjęciem ustawy wprowadzającej ten system, ale teraz go krytykują. Z kolei obecna ministra klimatu przekonuje, że nowelizacja wprowadziła niewielkie zmiany – a jej resort informuje o wielu. Kto ma rację?

Kto odpowiada za system kaucyjny? Tusk czy Morawiecki

Kto odpowiada za system kaucyjny? Tusk czy Morawiecki

Źródło:
Konkret24

Czy prawdą jest, że ponieważ w religii islamskiej muzyka jest zakazana, to z uwagi na ilość muzułmańskich uczniów w szkołach w Hamburgu nie będzie już lekcji śpiewu? Taki przekaz krąży w sieci - polskiej i zagranicznej. U jego podstaw leżą napięcia, do jakich dochodzi w Niemczech między muzułmanami a szkołami, w których uczą się ich dzieci.

W Hamburgu lekcje muzyki w szkole są "haram"? Problem jest inny

W Hamburgu lekcje muzyki w szkole są "haram"? Problem jest inny

Źródło:
Konkret24

Podczas rekrutacji do warszawskich szkół średnich nie dostało się ponad trzy tysiące uczniów. Według rozpowszechnianego w internecie przekazu to dlatego, że w tym roku faworyzowani byli cudzoziemcy. W domyśle - Ukraińcy. Zdaniem władz miasta taka teza może być "świadomą dezinformacją celem tworzenia antagonizmów wśród młodzieży i ich rodzin".

Szkoły średnie. "Pierwszeństwo w naborze mieli cudzoziemcy"? Warszawski ratusz wyjaśnia

Szkoły średnie. "Pierwszeństwo w naborze mieli cudzoziemcy"? Warszawski ratusz wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

"Dwa lata sobie trwał w tym bajzlu i teraz się obudził", "teraz tak gada, bo jest na wylocie", "on jest współodpowiedzialny" - komentują internauci fragment wywiadu z Szymonem Hołownią, który notuje tysiące wyświetleń w mediach społecznościowych. Lider Polski 2050 wypowiada tam słowa wskazujące, że ostro krytykuje rząd Donalda Tuska. Takie słowa padły - ale w jakim kontekście?

Hołownia przyznał: "ten rząd niczego nie dowozi"? Skąd ten cytat

Hołownia przyznał: "ten rząd niczego nie dowozi"? Skąd ten cytat

Źródło:
Konkret24

Wywiad Angeli Merkel dla węgierskiego kanału Partizan wywołał polityczną burzę w Polsce. Jednak nie ze względu na słowa, które padły. Wiele polskich mediów - między innymi TVP Info, Onet, "Rzeczpospolita", "Fakt", Gazeta.pl, RMF FM, Polskie Radio, Telewizja Republika - bezkrytycznie przekazywało interpretację niemieckiego dziennika. Oto jak zbudowano przekaz, że była kanclerz Niemiec "obwinia Polskę" za wojnę w Ukrainie.

Merkel "obwiniła Polskę" za wojnę w Ukrainie? Jak powstał fałszywy przekaz

Merkel "obwiniła Polskę" za wojnę w Ukrainie? Jak powstał fałszywy przekaz

Źródło:
Konkret24

"Mega inwestycja", "jak oni się będą ewakuować?" - zastanawiali się internauci, którzy za prawdziwy wzięli film pokazujący rzekomo nowy stadion w Arabii Saudyjskiej. Tym razem wiara w możliwości technologiczne tego kraju przegrała jednak ze zdrowym rozsądkiem.

"Arabia Saudyjska przygotowuje się do mistrzostw świata". Ale nie tak

"Arabia Saudyjska przygotowuje się do mistrzostw świata". Ale nie tak

Źródło:
Konkret24

Za sprawą petycji do prezydenta ożyła dyskusja, czy należałoby wycofać monety o nominale 1 grosz i 2 grosze. Co do autora petycji - wersje są różne. Co do przykładów państw, które wycofały już monety z najniższymi nominałami - nie zawsze to prawda. Co do kosztów produkcji jednogroszówek - to chroniona tajemnica, lecz niektórzy uchylili jej rąbka.

Groszowa sprawa? U nas tajemnicza petycja, w innych krajach decyzje

Groszowa sprawa? U nas tajemnicza petycja, w innych krajach decyzje

Źródło:
TVN24+

Widzowie ukraińskiego spektaklu rzekomo mieli pokazywać gest nawiązujący do rzezi wołyńskiej. W rzeczywistości oznacza on jednak coś zupełnie innego.

"Trzy palce symbolizujące widły"? Co pokazywali Ukraińcy

"Trzy palce symbolizujące widły"? Co pokazywali Ukraińcy

Źródło:
Konkret24

Według posła Konrada Berkowicza premier Donald Tusk jest "rzecznikiem interesów państwa Izrael". Tak przynajmniej poseł Konfederacji podsumowuje wypowiedź premiera z konferencji prasowej. Jednak manipuluje.

Co Tusk mówił o Izraelu, a co poseł Berkowicz zrozumiał

Co Tusk mówił o Izraelu, a co poseł Berkowicz zrozumiał

Źródło:
Konkret24

Poseł Marek Jakubiak alarmuje w mediach społecznościowych, że decyzją Światowej Organizacji Zdrowia uprawy tytoniu mają być zlikwidowane, co uderzy w 30 tysięcy polskich rolników. Europoseł Daniel Obajtek ocenia to jako "kolejny cios w polskich rolników". Obaj jednak wprowadzają w błąd.

"WHO wydała wyrok na rolników"? Jak polski tytoń podpala polityków

"WHO wydała wyrok na rolników"? Jak polski tytoń podpala polityków

Źródło:
Konkret24

Poseł Marcin Horała z PiS twierdzi, że "wszędzie na Zachodzie", gdzie wprowadzono edukację seksualną, wskaźniki ciąż, chorób wenerycznych i przemocy seksualnej wśród nieletnich są wielokrotnie wyższe niż w Polsce. Sprawdzamy dane, a ekspertka wyjaśnia, dlaczego takie tezy są demagogią niezgodną z rzeczywistością.

Horała o skutkach edukacji seksualnej na Zachodzie. "Powiela chochoły"

Horała o skutkach edukacji seksualnej na Zachodzie. "Powiela chochoły"

Źródło:
Konkret24

Anglia i Austria to dwa kraje, gdzie rzekomo wprowadzono prawo szariatu - przekonują popularne wpisy, w tym polityków Konfederacji. Dowodem ma być krótkie nagranie z brytyjskiego parlamentu. Tymczasem teza, jak i nagranie, to manipulacja.

Prawo szariatu w Anglii i Austrii? Uwaga na manipulację

Prawo szariatu w Anglii i Austrii? Uwaga na manipulację

Źródło:
Konkret24

Czy można trafić do więzienia za nieprzeczytanie książki? Taka sytuacja rzekomo miała przytrafić się mężczyźnie, którego historię nagłaśnia prawicowy polityk. Wielu internautów oburzyły te doniesienia. Sprawdziliśmy więc, o co dokładnie chodzi w tej sprawie i za co dokładnie mężczyzna został skazany.

"Sąd nakazał przeczytanie książki". Co to za historia

"Sąd nakazał przeczytanie książki". Co to za historia

Źródło:
Konkret24

Senator Wojciech Skurkiewicz przekonywał, że Donald Tusk "mówił wprost, że stosuje prawo tak jak je rozumie". Tyle że to manipulacja wypowiedzią premiera, a politycy Prawa i Sprawiedliwości dopuścili się jej już kilkukrotnie.

Tusk "ogłosił, że będzie stosował prawo tak jak je rozumie"? Senator PiS manipuluje cytatem

Tusk "ogłosił, że będzie stosował prawo tak jak je rozumie"? Senator PiS manipuluje cytatem

Źródło:
Konkret24

Samolot przelatuje bardzo nisko nad wieżowcami i podobno ma to związek z zagrożeniem spowodowanym przez ukraińskie drony, które w tamtym momencie miały atakować Moskwę. Tak część internautów interpretuje krążące w sieci od poniedziałku nagrania. Co wiemy o tym zdarzeniu?

Samolot leciał tuż nad wieżowcami w Moskwie przez atak  ukraińskich drony? Co wiadomo o filmiku

Samolot leciał tuż nad wieżowcami w Moskwie przez atak ukraińskich drony? Co wiadomo o filmiku

Źródło:
Konkret24

Nagranie mężczyzny niosącego czerwono-czarną flagę przez centrum miasta wywołało w sieci gorącą dyskusję. Internauci spierali się o to, czy sceny pochodzą z Polski - tak jak sugerował popularny wpis, czy zza zagranicy. Wyjaśniamy więc.

"Banderowcy chodzą po polskich ulicach. To się naprawdę dzieje w Polsce"? Skąd jest to nagranie

"Banderowcy chodzą po polskich ulicach. To się naprawdę dzieje w Polsce"? Skąd jest to nagranie

Źródło:
Konkret24

Komisja Europejska rzekomo przyznała, że zaszczepieni przeciw COVID-19 służyli za "szczury laboratoryjne". Tyle że nie są to słowa KE. Wyjaśniamy, skąd wziął się przekaz i co pomija.

Szczepieni na COVID-19 to "szczury laboratoryjne"? Co uznała Komisja Europejska

Szczepieni na COVID-19 to "szczury laboratoryjne"? Co uznała Komisja Europejska

Źródło:
Konkret24

Po burzliwych obradach Rada Warszawy zdecydowała, że nocny zakaz sprzedaży alkoholu zostanie wprowadzony tylko w części miasta i to na zasadzie pilotażu. Prezydent Rafał Trzaskowski twierdzi, że tak zrobiło wiele innych miast. Sprawdzamy słowa prezydenta stolicy. Pokazujemy też, gdzie w Polsce jest zakaz sprzedaży alkoholu po godzinie 22.

Nocna prohibicja. Trzaskowski o pilotażu w "wielu miastach". Tylko w których?

Nocna prohibicja. Trzaskowski o pilotażu w "wielu miastach". Tylko w których?

Źródło:
Konkret24

Według jednych umowa Unii Europejskiej z Mercosur "zniszczy dorobek polskiego rolnictwa". Według innych będzie szansą na zwiększenie polskiego eksportu do krajów Ameryki Południowej. Polityczna dyskusja skupia się jednak na sytuacji rolników, a obaw słyszymy więcej niż argumentów "za". Czy rzeczywiście takowych nie ma? Wyjaśniamy, co kryje się w tej kontrowersyjnej umowie.

Umowa UE z Mercosur. O co w tym wszystkim chodzi

Umowa UE z Mercosur. O co w tym wszystkim chodzi

Źródło:
TVN24+

"Czwarty rozbiór Polski", "Tuskowi chodzi o to, żeby wyprzedać Polskę do reszty" - to komentarze internautów na informację o potencjalnym przejęciu polskiej kopalni przez spółkę założoną w Ukrainie. Politycy opozycji piszą o "rozprzedawaniu Polski" i krytykują brak reakcji rządu. Tylko pomijają istotny fakt, o którym mało Polaków wie.

"Ukraińcy przejmą polską kopalnię". Ile w tym prawdy, ile polityki

"Ukraińcy przejmą polską kopalnię". Ile w tym prawdy, ile polityki

Źródło:
Konkret24