FAŁSZ

Nie, dane z amerykańskiej bazy CDC nie dowodzą, że szczepionki na COVID-19 są niebezpieczne

Nie, dane amerykańskiej bazy nie CDC dowodzą, że szczepionki na COVID-19 są niebezpieczne

Niezweryfikowane dane z bazy amerykańskiej agencji rządowej CDC dotyczące niepożądanych odczynów poszczepiennych są wykorzystywane w postach wzbudzających strach przed szczepieniami. Internauci przytaczają te liczby i sugerują, że szczepionki przeciw COVID-19 są niebezpieczne, a nawet śmiertelne. Ale widoczne w bazie liczby to za mało, by wyciągać wnioski.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Internauci w mediach społecznościowych wykorzystują w swoich postach niezweryfikowane dane z amerykańskiego systemu zgłaszania niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) i sugerują w ten sposób, że szczepionki przeciw COVID-19 są niebezpieczne, a nawet śmiertelne.

Chodzi o dane z bazy VAERS (z ang. Vaccine Adverse Event Reporting System Summary) prowadzonej przez amerykańską rządową agencję Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) oraz Agencję Żywności i Leków (FDA). Stworzona w 1990 roku baza zawiera niezweryfikowane dane, bo może je tam przekazać każdy obywatel. Na stronie udostępniającej bazę prowadzonej przez CDC jest ostrzeżenie o ograniczeniach, o których należy pamiętać, chcąc interpretować te dane. Lecz internauci, wykorzystując je do wzbudzania strachu przed szczepieniami na COVID-19, oczywiście tego nie robią.

Doktor Michał Sutkowski o szczepieniach przeciw COVID-19 w Polsce
Doktor Michał Sutkowski o szczepieniach przeciw COVID-19 w Polscetvn24

Strona z danymi VAERS, ale nie ta oficjalna

"'Bezpieczne' szczepionki w USA - dane CDC - 11.06" - napisał 19 czerwca anonimowy użytkownik Twittera. "5993 zgony 20 737 hospitalizacji 47837 Intensywna opieka" - wymieniał w dalszej części wpisu. Linkował do strony openvaers.com, która ma być źródłem przytoczonych liczb. Jak sprawdziliśmy za pomocą narzędzia who.is, stronę zarejestrowano w Kanadzie w połowie stycznia tego roku. Nie jest to oficjalna strona z bazą VAERS i nie ma dowodów, by była powiązana z CDC. Do posta załączono zrzut ekranu ze strony openvaers.com.

fałsz

Tweet z 19 czerwca przedstawiający dane mające pochodzić z bazy VAERS. tvn24 | Twitter

Tweeta podało ponad 50 użytkowników, polubiło 75. Potem ten sam użytkownik jeszcze dwukrotnie publikował wpisy przedstawiające dane z VAERS. Jeden z nich miał ponad 150 udostępnień i ponad 220 polubień.

Wprowadzające w błąd przekazy wykorzystujące dane z bazy VAERS pojawiają się w mediach społecznościowych już od jakiegoś czasu - rozsyłają je przeciwnicy szczepień. I nie tylko w polskim internecie. W ostatnich miesiącach weryfikowały je redakcje Reuters, PolitiFact i FactCheck.org.

VAERS: każdy wrzuca różne informacje

Baza zawiera informacje o niezweryfikowanych zgłoszeniach o wystąpieniu niepożądanych odczynów poszczepiennych (choroby, problemy zdrowotne i/lub objawy), jakie miały się pojawić po przyjęciu szczepionek dopuszczonych do użycia w USA. Takiego zgłoszenia może dokonać każdy obywatel przez formularz online.

Na stronie bazy jest przewodnik, jak interpretować dane. "Przy ocenie danych z VAERS należy pamiętać, że dla każdego zgłoszonego zdarzenia nie ustalono związku przyczynowo-skutkowego" - czytamy już na początku.

Ludzie wpisują bowiem każde zdarzenie niepożądane po szczepieniu, niezależnie od tego, czy jest ono przypadkowe, czy rzeczywiście wywołane przez szczepionkę. "Zgłoszenie zdarzenia niepożądanego do VAERS nie jest dowodem na to, że szczepionka spowodowała to zdarzenie" - wyjaśnia przewodnik. Między innymi dlatego na podstawie tylko liczby zgłoszeń nie można wyciągać wniosków co do występowania, nasilenia, skali, częstotliwości lub częstości występowania NOP po danej szczepionce.

Do bazy VAERS zgłoszenia mogą składać zarówno ci, którzy wykonywali szczepienia, jak też pacjenci lub członkowie rodziny. Dlatego raporty różnią się jakością i poziomem kompletności. VAERS zastrzega więc, że mogą zawierać informacje niekompletne, niedokładne, przypadkowe, no i niezweryfikowane. Co więcej, producenci szczepionek są zachęcani do zgłaszania do VAERS wszelkich klinicznie istotnych problemów zdrowotnych po szczepieniu - niezależnie od tego, czy uważają, że to szczepionka była ich przyczyną.

Wirusolog Tomasz Dzieciątkowski o wariancie Delta koronawirusa
Wirusolog Tomasz Dzieciątkowski o wariancie Delta koronawirusatvn24

"Raporty VAERS, choć bardzo ważne w monitorowaniu bezpieczeństwa szczepionek, nie mogą same w sobie stanowić podstawy do stwierdzenia, czy szczepionka spowodowała lub przyczyniła się do wystąpienia niepożądanego zdarzenia lub choroby" - czytamy na stronie bazy.

Dana Mazo, doktor medycyny specjalizująca się w chorobach zakaźnych ze szpitala Mount Sinai w Nowym Jorku, podkreśliła w komentarzu dla Reutersa, że należy rozróżniać między asocjacją, czyli skojarzeniem dwóch zdarzeń, a związkiem przyczynowo-skutkowym, gdy patrzy się na dane o zgonach poszczepiennych. "Chodzi o to, że szczepimy miliony ludzi i, niestety, kiedy spojrzysz na grupę 96 milionów ludzi, niektórzy z nich mogą umrzeć. I umarliby nawet, gdyby nie zostali zaszczepieni" - stwierdziła dr Mazo.

Zgony wywołane szczepieniami? Nie wykazano związku

Zgłoszenie do VAERS zdarzenia niepożądanego po szczepieniu, w tym zgonu, nie musi więc oznaczać, że to szczepionka je wywołała. Przegląd dostępnych informacji medycznych, w tym aktów zgonu, autopsji i rejestrów medycznych, nie wykazał związku przyczynowego ze szczepionkami COVID-19 - informuje CDC.

Doniesienia o zgonach po szczepieniu preparatem przeciw COVID-19 są rzadkie - stwierdza amerykańska agencja. Od rozpoczęcia szczepień w USA w połowie grudnia 2020 roku do 21 czerwca tego roku podano ponad 318 mln dawek szczepionki przeciw COVID-19. W tym czasie do bazy VAERS wpłynęło 5479 zgłoszeń o zgonach (0,0017 proc.) wśród osób, które otrzymały szczepionkę COVID-19 - podaje CDC. Informuje, że poważne NOP-y po przyjęciu szczepionki przeciw COVID-19 są rzadkie i należą do nich: anafilaksja, zakrzepica i małopłytkowość (prawdopodobny związek z preparatem Johnson & Johnson) oraz zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia.

Warto zaznaczyć, że amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) wymaga, by placówki opieki zdrowotnej zgłaszały do VAERS każdy zgon po szczepieniu preparatem przeciw COVID-19 - nawet jeśli nie jest jasne, czy przyczyną była szczepionka.

Szczepienia niemowląt na COVID-19 już wkrótce? Pfizer rozpoczął badania
Szczepienia niemowląt na COVID-19 już wkrótce? Pfizer rozpoczął badaniaFakty TVN

Monitoring bezpieczeństwa szczepionek przeciw COVID-19

Szczepionki przeciw COVID-19 dopuszczone do użycia w USA i w Unii Europejskiej są bezpieczne i skuteczne. Potwierdzają to badania naukowe oraz organizacje zatwierdzające użycie tych preparatów. CDC stwierdza, że szczepienia przeciw COVID-19 są najintensywniej monitorowanym pod kątem bezpieczeństwa programem szczepień w historii USA. W UE monitorowaniem bezpieczeństwa tych preparatów zajmuje się Europejska Agencja Leków (EMA). Unijne prawo wymaga, by bezpieczeństwo szczepionek było monitorowane w trakcie ich stosowania w rutynowej praktyce lekarskiej.

W Polsce pacjent może zgłosić działanie niepożądane produktu leczniczego do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych poprzez specjalny formularz.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24