FAŁSZ

Nie, dane z amerykańskiej bazy CDC nie dowodzą, że szczepionki na COVID-19 są niebezpieczne

Nie, dane amerykańskiej bazy nie CDC dowodzą, że szczepionki na COVID-19 są niebezpieczne

Niezweryfikowane dane z bazy amerykańskiej agencji rządowej CDC dotyczące niepożądanych odczynów poszczepiennych są wykorzystywane w postach wzbudzających strach przed szczepieniami. Internauci przytaczają te liczby i sugerują, że szczepionki przeciw COVID-19 są niebezpieczne, a nawet śmiertelne. Ale widoczne w bazie liczby to za mało, by wyciągać wnioski.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Internauci w mediach społecznościowych wykorzystują w swoich postach niezweryfikowane dane z amerykańskiego systemu zgłaszania niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP) i sugerują w ten sposób, że szczepionki przeciw COVID-19 są niebezpieczne, a nawet śmiertelne.

Chodzi o dane z bazy VAERS (z ang. Vaccine Adverse Event Reporting System Summary) prowadzonej przez amerykańską rządową agencję Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) oraz Agencję Żywności i Leków (FDA). Stworzona w 1990 roku baza zawiera niezweryfikowane dane, bo może je tam przekazać każdy obywatel. Na stronie udostępniającej bazę prowadzonej przez CDC jest ostrzeżenie o ograniczeniach, o których należy pamiętać, chcąc interpretować te dane. Lecz internauci, wykorzystując je do wzbudzania strachu przed szczepieniami na COVID-19, oczywiście tego nie robią.

Doktor Michał Sutkowski o szczepieniach przeciw COVID-19 w Polsce
Doktor Michał Sutkowski o szczepieniach przeciw COVID-19 w Polscetvn24

Strona z danymi VAERS, ale nie ta oficjalna

"'Bezpieczne' szczepionki w USA - dane CDC - 11.06" - napisał 19 czerwca anonimowy użytkownik Twittera. "5993 zgony 20 737 hospitalizacji 47837 Intensywna opieka" - wymieniał w dalszej części wpisu. Linkował do strony openvaers.com, która ma być źródłem przytoczonych liczb. Jak sprawdziliśmy za pomocą narzędzia who.is, stronę zarejestrowano w Kanadzie w połowie stycznia tego roku. Nie jest to oficjalna strona z bazą VAERS i nie ma dowodów, by była powiązana z CDC. Do posta załączono zrzut ekranu ze strony openvaers.com.

fałsz

Tweet z 19 czerwca przedstawiający dane mające pochodzić z bazy VAERS. tvn24 | Twitter

Tweeta podało ponad 50 użytkowników, polubiło 75. Potem ten sam użytkownik jeszcze dwukrotnie publikował wpisy przedstawiające dane z VAERS. Jeden z nich miał ponad 150 udostępnień i ponad 220 polubień.

Wprowadzające w błąd przekazy wykorzystujące dane z bazy VAERS pojawiają się w mediach społecznościowych już od jakiegoś czasu - rozsyłają je przeciwnicy szczepień. I nie tylko w polskim internecie. W ostatnich miesiącach weryfikowały je redakcje Reuters, PolitiFact i FactCheck.org.

VAERS: każdy wrzuca różne informacje

Baza zawiera informacje o niezweryfikowanych zgłoszeniach o wystąpieniu niepożądanych odczynów poszczepiennych (choroby, problemy zdrowotne i/lub objawy), jakie miały się pojawić po przyjęciu szczepionek dopuszczonych do użycia w USA. Takiego zgłoszenia może dokonać każdy obywatel przez formularz online.

Na stronie bazy jest przewodnik, jak interpretować dane. "Przy ocenie danych z VAERS należy pamiętać, że dla każdego zgłoszonego zdarzenia nie ustalono związku przyczynowo-skutkowego" - czytamy już na początku.

Ludzie wpisują bowiem każde zdarzenie niepożądane po szczepieniu, niezależnie od tego, czy jest ono przypadkowe, czy rzeczywiście wywołane przez szczepionkę. "Zgłoszenie zdarzenia niepożądanego do VAERS nie jest dowodem na to, że szczepionka spowodowała to zdarzenie" - wyjaśnia przewodnik. Między innymi dlatego na podstawie tylko liczby zgłoszeń nie można wyciągać wniosków co do występowania, nasilenia, skali, częstotliwości lub częstości występowania NOP po danej szczepionce.

Do bazy VAERS zgłoszenia mogą składać zarówno ci, którzy wykonywali szczepienia, jak też pacjenci lub członkowie rodziny. Dlatego raporty różnią się jakością i poziomem kompletności. VAERS zastrzega więc, że mogą zawierać informacje niekompletne, niedokładne, przypadkowe, no i niezweryfikowane. Co więcej, producenci szczepionek są zachęcani do zgłaszania do VAERS wszelkich klinicznie istotnych problemów zdrowotnych po szczepieniu - niezależnie od tego, czy uważają, że to szczepionka była ich przyczyną.

Wirusolog Tomasz Dzieciątkowski o wariancie Delta koronawirusa
Wirusolog Tomasz Dzieciątkowski o wariancie Delta koronawirusatvn24

"Raporty VAERS, choć bardzo ważne w monitorowaniu bezpieczeństwa szczepionek, nie mogą same w sobie stanowić podstawy do stwierdzenia, czy szczepionka spowodowała lub przyczyniła się do wystąpienia niepożądanego zdarzenia lub choroby" - czytamy na stronie bazy.

Dana Mazo, doktor medycyny specjalizująca się w chorobach zakaźnych ze szpitala Mount Sinai w Nowym Jorku, podkreśliła w komentarzu dla Reutersa, że należy rozróżniać między asocjacją, czyli skojarzeniem dwóch zdarzeń, a związkiem przyczynowo-skutkowym, gdy patrzy się na dane o zgonach poszczepiennych. "Chodzi o to, że szczepimy miliony ludzi i, niestety, kiedy spojrzysz na grupę 96 milionów ludzi, niektórzy z nich mogą umrzeć. I umarliby nawet, gdyby nie zostali zaszczepieni" - stwierdziła dr Mazo.

Zgony wywołane szczepieniami? Nie wykazano związku

Zgłoszenie do VAERS zdarzenia niepożądanego po szczepieniu, w tym zgonu, nie musi więc oznaczać, że to szczepionka je wywołała. Przegląd dostępnych informacji medycznych, w tym aktów zgonu, autopsji i rejestrów medycznych, nie wykazał związku przyczynowego ze szczepionkami COVID-19 - informuje CDC.

Doniesienia o zgonach po szczepieniu preparatem przeciw COVID-19 są rzadkie - stwierdza amerykańska agencja. Od rozpoczęcia szczepień w USA w połowie grudnia 2020 roku do 21 czerwca tego roku podano ponad 318 mln dawek szczepionki przeciw COVID-19. W tym czasie do bazy VAERS wpłynęło 5479 zgłoszeń o zgonach (0,0017 proc.) wśród osób, które otrzymały szczepionkę COVID-19 - podaje CDC. Informuje, że poważne NOP-y po przyjęciu szczepionki przeciw COVID-19 są rzadkie i należą do nich: anafilaksja, zakrzepica i małopłytkowość (prawdopodobny związek z preparatem Johnson & Johnson) oraz zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia.

Warto zaznaczyć, że amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) wymaga, by placówki opieki zdrowotnej zgłaszały do VAERS każdy zgon po szczepieniu preparatem przeciw COVID-19 - nawet jeśli nie jest jasne, czy przyczyną była szczepionka.

Szczepienia niemowląt na COVID-19 już wkrótce? Pfizer rozpoczął badania
Szczepienia niemowląt na COVID-19 już wkrótce? Pfizer rozpoczął badaniaFakty TVN

Monitoring bezpieczeństwa szczepionek przeciw COVID-19

Szczepionki przeciw COVID-19 dopuszczone do użycia w USA i w Unii Europejskiej są bezpieczne i skuteczne. Potwierdzają to badania naukowe oraz organizacje zatwierdzające użycie tych preparatów. CDC stwierdza, że szczepienia przeciw COVID-19 są najintensywniej monitorowanym pod kątem bezpieczeństwa programem szczepień w historii USA. W UE monitorowaniem bezpieczeństwa tych preparatów zajmuje się Europejska Agencja Leków (EMA). Unijne prawo wymaga, by bezpieczeństwo szczepionek było monitorowane w trakcie ich stosowania w rutynowej praktyce lekarskiej.

W Polsce pacjent może zgłosić działanie niepożądane produktu leczniczego do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych poprzez specjalny formularz.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Przed zapowiadanymi wielkimi opadami oczy wielu Polaków zwrócone są na największe zbiorniki przeciwpowodziowe w kraju. Zarządzający nimi zapewniają, że wszystkie mają zabezpieczone rezerwy. Porównaliśmy stan ich wypełnienia teraz oraz tuż przed powodzią we wrześniu 2024 roku. Eksperci tłumaczą, czy i jakie wnioski można z tego wyciągnąć.

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24