Podmuch nieprawdziwych materiałów o orkanie Ciara

Fałszywe nagrania skutków orkanu Ciara mieszają się w sieci z prawdziwymi PAP/EPA/Twitter/YouTube

Po pojawieniu się w Europie orkanu Ciara internauci zaczęli wrzucać do sieci zdjęcia i filmy, które mają pokazywać siłę i skutki huraganu. Jednak nie wszystkie powstały w dniach, gdy szalał, a niektóre obrazują inne zjawiska atmosferyczne.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Orkan Ciara pojawił się w Europie w niedzielę 9 lutego, wyrządzając w ciągu kilku dni poważne szkody w niektórych europejskich krajach, m.in. w Polsce, Wielkiej Brytanii, Francji czy na Ukrainie. W Anglii gwałtownym wiatrom towarzyszyły ulewne deszcze, a w Szkocji obfite opady śniegu, co sparaliżowało transport drogowy, kolejowy i powietrzny. W ciągu jednej doby od niedzieli wieczorem polscy strażacy interweniowali ponad 3200 razy.

W Polsce, Czechach, Wielkiej Brytanii i Słowenii poinformowano o ofiarach śmiertelnych. Na jednym ze stoków w Bukowinie Tatrzańskiej zerwany dach uderzył w cztery osoby. Trzech z nich nie udało się uratować. W pozostałych krajach ofiarami byli kierowcy, na których spadły drzewa.

Zdjęcia i filmy pokazujące skutki orkanu Ciara publikowały europejskie media, a także internauci na swoich profilach społecznościowych. Siłę wiatru można było zobaczyć m.in. na nagraniach samolotówpodchodzących do lądowania w tak trudnych warunkach - jedno z takich lądowań zarejestrowała kamera tvnwarszawa.pl.

Lądowanie na lotnisku Chopina
Lądowanie na lotnisku Chopinatvn24

Jednak niektóre filmy opublikowane przez internautów w mediach społecznościowych, a rzekomo przedstawiające skutki huraganu Ciara, wcale tego nie pokazywały - zostały nagrane w innych okresach i obrazują inne wydarzenia.

Nie Ciara, tylko Fryderyka

Ponad dwa miliony osób obejrzały w ciągu dwóch dni film opublikowany w niedzielę 9 lutego br. na holenderskojęzycznym koncie na Twitterze, którego właściciel napisał: "Nie możemy zignorować tego tb!". Skrót "tb" w tym przypadku oznacza angielskie słowo "throwback", które można tłumaczyć jako "powrót, cofnięcie się" lub po prostu wydarzenie z przeszłości. Do wpisu dołączone było nagranie, na którym widać, jak na otwartym placu w jakimś mieście dwie osoby przewracają się pod wpływem porywistego podmuchu wiatru.

Mimo że autor poprzez skrót "tb" zasugerował, że wideo pochodzi z przeszłości, opublikowanie go w czasie przechodzenia przez Europę orkanu Ciara zmyliło internautów - udostępniali film na swoich kontach, błędnie podając, że to aktualne nagranie. W jednym z takich wpisów, zamieszczonych 9 lutego na Twitterze, francuskojęzyczny autor zasugerował, że na nagraniu widać "atmosferę z Paryża dzisiaj".

Taki sam opis filmu pojawił się w programie francuskiej telewizji Canal+ pt. "Touche pas a mon poste!" (tłum. "Nie dotykaj mojego wpisu!"). Rozrywkowy program bazuje na wyświetlaniu różnych materiałów z mediów społecznościowych, które następnie są komentowane przez zebranych w studiu gości.

fałsz

Tymczasem, zgodnie z sugestią autora holenderskojęzycznego wpisu, wideo to nie pochodzi z ostatnich dni i nie pokazuje Paryża. Jak poinformował holenderski dziennik "Brabants Dagblad", film został nagrany w styczniu 2018 roku w holenderskim mieście Den Bosch. Pokazuje skutki orkanu Fryderyka, który przeszedł wtedy nad kilkoma europejskimi krajami, w tym nad Polską i Holandią.

Prawdziwość wersji, że nagranie powstało w Den Bosch, potwierdziliśmy poprzez odnalezienie budynku widocznego w tle placu. To biuro holenderskiej agencji pracy dla studentów, znajdujące się w Den Bosch przy ulicy Statenlaan 2.

Kosze nie z Bretanii

W tym samym odcinku francuskiego programu rozrywkowego zaprezentowano jeszcze jedno wideo mające pokazywać skutki orkanu Ciara, które w rzeczywistości nagrano podczas innego wydarzenia. Widać na nim, jak podczas ulewy i burzy z gradem dwa kosze na śmieci zjeżdżają w dół ulicy wraz ze spływającą wodą.

fałsz

Ten sam filmik z błędnym opisem pojawił się również na Twitterze. W niedzielę 9 lutego opublikowano go na anonimowym koncie i opisano: "#SztormCiara / Kosze na kółkach / Bretania [region w północno-zachodniej Francji - red.] świętuje".

Odwrócone wyszukiwanie zastosowane w przypadku jednej z klatek filmu nie pozostawia jednak wątpliwości, że materiał po raz pierwszy pojawił się w sieci - zgodnie z danymi przeglądarki TinEye - w styczniu 2017 roku, w serwisie YouTube. Na pełnym, trwającym niecałe dwie minuty nagraniu zatytułowanym "Wyścigowe kosze na śmieci" można usłyszeć mężczyznę komentującego z wyraźnym amerykańskim akcentem ten osobliwy wyścig.

Nie udało nam się ustalić, gdzie dokładnie powstał film, ale sprawdziliśmy, że kosze na śmieci należą do firmy Waste Management, operującej w północnej części USA. Wskazuje na to zamieszczone na nich logo.

Także charakterystyczna zabudowa miejsca, gdzie filmowano ulewę, wskazuje, że nagranie może pochodzić ze Stanów Zjednoczonych.

Golfista sprzed dwóch lat

Zajmujący się golfem brytyjski portal Bunkered.co.uk też postanowił wykorzystać zainteresowanie orkanem Ciara i opublikował na swoim oficjalnym twitterowym koncie nagranie z pola golfowego.

Widać na nim mężczyznę niosącego torbę z kijami golfowymi, który próbuje utrzymać się na nogach podczas wichury. "Bądźcie dziś bezpieczni, ludzie! #OrkanCiara" - podpisano wideo opublikowane 9 lutego.

Wprowadzenie pierwszej klatki tego nagrania do rosyjskiej wyszukiwarki Yandex pozwala dotrzeć do tego samego filmu z opisem w języku francuskim, który pojawił się w serwisie do udostępniania wideo Dailymotion.

Załączony link jest już nieaktywny, ale po wpisaniu jego francuskiego tytułu do wyszukiwarki Google można ustalić, że nagranie zostało zamieszczone w sieci już co najmniej 4 stycznia 2018 roku. Nie obrazuje więc walki ze skutkami orkanu Ciara.

Autor: Michał Istel, Jan Kunert / Źródło: Konkret24, TVNMeteo; Zdjęcie tytułowe: Twitter, YouTube

Źródło zdjęcia głównego: PAP/EPA/Twitter/YouTube

Pozostałe wiadomości

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Przed zapowiadanymi wielkimi opadami oczy wielu Polaków zwrócone są na największe zbiorniki przeciwpowodziowe w kraju. Zarządzający nimi zapewniają, że wszystkie mają zabezpieczone rezerwy. Porównaliśmy stan ich wypełnienia teraz oraz tuż przed powodzią we wrześniu 2024 roku. Eksperci tłumaczą, czy i jakie wnioski można z tego wyciągnąć.

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24