FAŁSZ

Nie, to nie jest nagranie huraganu Dorian. To tylko animacja przerobionego zdjęcia

dorian.jpgTVN24

Rzekome nagranie huraganu Dorian, który na początku września uderzył w wybrzeże Bahamów, nie przedstawia nawet prawdziwego zjawiska pogodowego. Filmik to zbitka dwóch zdjęć, a za efekt ruchu odpowiada aplikacja. Przerobione zdjęcie po raz pierwszy pojawiło się w sieci w kwietniu, a jego zaanimowana wersja w maju 2019 - na kilka miesięcy przed nadejściem Doriana.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Kiedy na początku września 2019 na Oceanie Atlantyckim pojawił się huragan Dorian, na portalach społecznościowych sporą popularność zyskało nagranie rzekomo pokazujące burzę zbliżającą się do Miami na Florydzie.

Pierwszy post z tym wideo w kontekście huraganu opublikowano 1 września (internauci w Polsce zobaczą datę 2 września - Instagram podaje dzień publikacji zgodnie ze strefą czasową, w której znajduje się użytkownik przeglądający treści, sprawdzając jednak metadane wpisu, można dotrzeć do informacji o lokalnym czasie publikacji). Tego właśnie dnia Dorian dotarł do wybrzeży Bahamów.

Krótkiemu nagraniu towarzyszy opis "#HuraganDorian na Bahamach #huragandorian2019" (z ang. "#HurricaneDorian in the Bahamas #hurricanedorian2019"). Nagranie zdobyło sporą popularność na Twitterze, gdzie skopiowało i opublikowało je wielu internautów. W jednym z postów klip ma dziś ponad 6,5 mln wyświetleń.

"Piękna robota w programie graficznym"

Polscy internauci także udostępniali nagranie. Pojawiło się m.in. na profilu dziennikarza Jacka Harłukowicza, jednym z publikujących był także Robert Maślak, kandydat do Sejmu z Wrocławia startujący z listy Lewicy. Zamieszczone przez niego wideo wyświetlono ponad 4,6 tysięcy razy.

Wielu komentujących post zwróciło jednak uwagę, że nagranie nie wygląda na prawdziwe.

"Odnoszę wrażenie, że to piękna robota w programie graficznym"

"To jest animacja komputerowa sprzed kilku miesięcy, nie mająca nic wspólnego z Dorianem" - twierdzi kolejny internauta komentujący post (pisownia oryginalna - przyp. red.).

"To fejk, nie powinno się rozpowszechniać fejkow. I nie, ta animacja nie jest „prawdopodobna”: skala nie ta, perspektywa nie ta, dźwięk ma tą samą prędkość co światło..." - oceniają użytkownicy Twittera (pisownia oryginalna - przyp. red.).

Byli jednak też i tacy, którzy uwierzyli, że nagranie przedstawia huragan Dorian. "Straszny widok! Ogarnia mnie przerazenie.. Najgorsze jest to, ze ludzie wciaz nie zdaja sobie sprawy z zagrozen. Nic nie robia, zeby uchronic Ziemie przed katastrofami i dalej uwazaja, ze... "jakos to bedzie" Kolejne pokolenia beda strasznie cierpiec" - czytamy w jednym ze wpisów (pisownia oryginalna - przyp. red.).

Wybrzeże Miami, a chmura ze stanu Kansas

Sceptyczni użytkownicy Twittera mieli rację. Jak wyjaśniają amerykański portal Snopes i redakcja AFP, zajmujące się weryfikacją informacji, nagranie powstało na podstawie przerobionej fotografii. Wykorzystano do niej fotografię Miami Beach na Florydzie z banku zdjęć, a olbrzymia chmura to fragment zdjęcia z maja 2016 r., przedstawiającego burzę w okolicach miasta Leoti w stanie Kansas.

Oba portale ustaliły autora przeróbki - jest nim grafik Brent Shavnore, który opublikował ją na swoim instagramowym profilu 12 kwietnia 2019 - na ponad cztery miesiące przez pojawieniem się huraganu Dorian.

Na kanale YouTube grafika można obejrzeć filmik z marca, w którym pokazuje jak przygotował wizualizację.

Shavnore specjalizuje się w przerabianiu zdjęć zjawisk pogodowych, tak by wyglądały jeszcze bardziej spektakularnie niż w rzeczywistości. W maju zeszłego roku portal Snopes opisał, jak internauci uznali, że jego inna przeróbka to prawdziwe zdjęcie tropikalnego sztormu Alberto zbliżającego się do plaży Pensacola na Florydzie.

Efekt ruchu to zasługa aplikacji

Animowana wersja grafiki Shavnore'a pojawiła się na Instagramie w maju tego roku. W opisie czytamy "Zdjęcie zrobione przez @shavnore Animacja przez TheGlitch @theglitch.og" (z ang. "Photos taken by @shavnore Animation by TheGlitch @theglitch.og").

Osoba prowadząca instagramowe konto o nazwie theglitch.og, nie tylko potwierdziła AFP, że jest autorem animacji, ale także wyjaśniła jak ją stworzyła. "Tak, dodałem animację do tego zdjęcia Shavnore'a. Używam @Plotaverse do poruszania zdjęć, a to zrobiłem na dzień przed opublikowaniem" - przyznaje w prywatnej wiadomości do AFP.

Plotaverse to aplikacja do tworzenia na zdjęciach efektu ruchu.

Cyklon Dorian zmierza w kierunku Europy

Huragan Dorian spustoszył Bahamy będąc huraganem piątej - najwyższej - kategorii w skali Saffira-Simpsona z szybkością wiatru dochodzącą do 350 kilometrów na godzinę i falach osiągających wysokość ponad siedmiu metrów - podaje TVN Meteo. Liczba potwierdzonych ofiar śmiertelnych wynosi 43 osoby. Uszkodzonych lub całkowicie zniszczonych zostało około 13 tysięcy domów.

Obecnie, jako ekshuragan, postropikalny cyklon Dorian, ulokował się na zachód od Islandii, gdzie przyniósł opady deszczu ze śniegiem oraz wiatr o prędkości do 90 kilometrów na godzinę. Cyklon zmierza przez Ocean Atlantycki w kierunku Europy. W Wielkiej Brytanii spodziewane są opady deszczu i porywisty wiatr a miejscami lokalne powodzie - informuje TVN Meteo.

Autor: gabs / Źródło: Konkret24, TVN Meteo, Fact Check AFP, Snopes; Zdjęcie główne: TVN24

Źródło zdjęcia głównego: TVN24

Pozostałe wiadomości

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24