Nixon informuje, że astronauci nie wrócą z Księżyca. Deepfake w wersji historycznej

Richard Nixon w Gabinecie Owalnym, 1972Richard Nixon Presidential Library and Museum

Grupa artystów stworzyła fałszywe nagranie wideo z udziałem byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych Richarda Nixona. To przemowa, która sugeruje, że misja księżycowa Apollo 11 w 1969 r. zakończyła się niepowodzeniem. Jej tekst rzeczywiście został przygotowany dla Nixona, prezydent jednak nigdy jej nie wygłosił.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

"Na wypadek katastrofy księżycowej" (In Event of Moon Disaster) - to tytuł instalacji artystycznej prezentowanej na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Amsterdamie. Jej zwiastun można obejrzeć w sieci, w tym na popularnych platformach z wideo.

To alternatywna wersja historii misji Apollo 11 z 1969 r. Prezydent Stanów Zjednoczonych zwraca się w wystąpieniu telewizyjnym do milionów Amerykanów, by poinformować o tragicznym końcu wyprawy Neila Armstronga, Edwina Aldrina i Michaela Collinsa na Księżyc.

Przemówienie, którego nie było

"Dobry wieczór moi drodzy Amerykanie. Los zdecydował, że ludzie, którzy polecieli na Księżyc w pokojowej misji badawczej, pozostaną na Księżycu, by spocząć tam w pokoju" - od tych słów rozpoczyna się sfałszowane przemówienie Richarda Nixona.

W dalszej części nagrania amerykański prezydent mówi: "Każda istota ludzka, która spojrzy na Księżyc podczas kolejnych nocy, będzie widzieć, że jest zakątek innego świata, w którym na zawsze pozostanie ludzkość".

Przemówienie nigdy nie zostało wygłoszone. Nagranie zostało sztucznie stworzone przy wykorzystaniu technologii deepfake. Jego tekst rzeczywiście pochodzi jednak z 1969 r.

Przemówienie napisał autor prezydenckich przemówień Bill Safire 18 lipca tamtego roku. Został przygotowany na wypadek niepowodzenia misji Apollo 11 - jak można przeczytać na stronie US National Archives, "na wypadek gdyby astronauci zostali bez pomocy na Księżycu i nie mogli wrócić na Ziemię".

prawda

"Ci odważni mężczyźni, Neil Armstrong i Edwin Aldrin, wiedzą, że nie ma nadziei na ich powrót. Ale wiedzą także, że w ich poświęceniu jest nadzieja dla ludzkości", można między innymi przeczytać w zachowanym tekście przemówienia. Znalazły się w nim także instrukcje dotyczące przemówienia - przed jego wygłoszeniem, prezydent miał zadzwonić do wdów. Po wygłoszeniu, gdy NASA zakończy komunikację z astronautami, kapłan miał podjąć procedury tożsame z pogrzebem na morzu.

Na szczęście przemówienia nie trzeba było wygłaszać. 20 lipca Neil Armstrong i Edwin Aldrin jako pierwsi ludzie zeszli na powierzchnię Księżyca. Cztery dni później szczęśliwie wrócili na Ziemię.

Neil Armstrong zasłynął jako pierwszy człowiek na Księżycu
Neil Armstrong zasłynął jako pierwszy człowiek na Księżycutvn24

Nixon przemawia na nowo

Projekt filmowy "Na wypadek katastrofy księżycowej" powstał w zespole pod kierownictwem Halsey Burgund i Franceski Panetty. Producentem jest MIT Center for Advanced Virtuality (Centrum Zaawansowanych Technik Wirtualnych Massachusetts Institute of Technology). Prezentowane w ramach projektu nagranie wideo z wizerunkiem zmarłego w 1994 r. byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych powstało dzięki wykorzystaniu technologii deepfake.

Do wytworzenia nagrań audio i wideo w tej technologii wykorzystuje się sztuczną inteligencję. Rozwiązanie opiera się na algorytmach tzw. generative adversarial networks (GAN), bazujących na dwóch sieciach. Jedna identyfikuje, analizuje i uczy się schematów w zbiorach danych. Na przykład cech powtarzających się w zdjęciach, wideo czy dźwięku - mimiki, intonacji, tików, ruchów oczu. Drugi element GAN porównuje prawdziwe i fałszywe obrazy i sprawdza, czy efekt wygląda realistycznie. Jeśli nie, model twarzy robiony jest tak długo, aż zostanie uznany za realistyczny.

"Zespół wykorzystał techniki deep learning (ang. głębokiego uczenia) i nagranie głosu aktora w celu stworzenia głosu Richarda Nixona" - można przeczytać na stronie MIT Open Documentary Lab. W tworzeniu nagrania uczestniczyły także komercyjne firmy.

Autorzy nagrania deepfake nie informują o szczegółach jego powstania. Jednym z materiałów źródłowych z pewnością jest jednak przemówienie Richarda Nixona z 8 sierpnia 1974 r., kiedy poinformował on o swojej rezygnacji. Na dostępnym w sieci archiwalnym nagraniu dokumentującym przemówienie i przygotowania do niego widać sceny wykorzystane we fragmencie deepfake'owego nagrania, udostępnionym w serwisie YouTube przez Halsey Burgund.

"Zaciemnianie prawdy"

Elementem instalacji artystycznej, obok nagrania wideo, będzie odtworzony pokój wypoczynkowy wyposażony w sprzęty typowe dla lat 60. Zwiedzający będą też mogli się zapoznać z gazetami stylizowanymi na epokę. Instalację można obecnie obejrzeć w Amsterdamie. Wersja on-line ma być dostępna w sieci wiosną 2020 r.

Autorzy projektu tłumaczą jego powstanie zamiarem zwrócenia uwagi na wpływ nowoczesnych technologii na postrzeganie rzeczywistości. Cele stworzenia instalacji wyjaśnione są na stronie projektu: "Zapraszamy do tej alternatywnej historii i do rozważania, w jaki sposób nowe technologie mogą naginać, przekierowywać, czy zaciemniać przed nami prawdę".

Cytowany na stronie MIT Documentary LAB Halsey Burgund podkreśla z kolei, że jego praca w przeszłości opierała się na wykorzystaniu ludzkiego głosu i prawdziwych wypowiedzi dla celów twórczych i estetycznych. "Obecnie badam w jaki sposób brak autentyczności może wywrzeć wpływ na demokrację i społeczeństwo" - mówi Burgund.

Misja przeciw dezinformacji

Autorzy projektu nieprzypadkowo zdecydowali się na stworzenie fikcyjnego nagrania na podstawie historii wyprawy Apollo 11. To jeden z powszechnie znanych fragmentów najnowszej historii Stanów Zjednoczonych i ludzkości. Wybór i zmanipulowanie akurat tej sprawy oddala od autorów zarzut o próbę celowego rozpowszechniania dezinformacji i pozwala skoncentrować się na poznaniu istoty technologii deepfake.

Misja Armstronga, Aldrina i Collinsa od wielu lat jest przedmiotem popularnych teorii spiskowych. Według jednej z nich reżyser Stanley Kubrick pomógł NASA sfałszować historyczne nagrania z sześciu udanych lądowań na Księżycu. Do rzekomego fałszerstwa nagrań mało dojść w studiu telewizyjnym, na co dowodem ma być ułożenie flagi Stanów Zjednoczonych czy układ cieni.

W artykule opublikowanym na Konkret24 w lipcu, Howard Berry, wykładowca Uniwersytetu Hertfordshire i ekspert od postprodukcji wideo, rozprawia się z najpopularniejszymi mitami o ekspedycji na powierzchnię srebrnego globu.

Autor: kjab / Źródło: Konkret24, opendoclab.mit.edu; zdjęcie tytułowe: Wikipedia

Źródło zdjęcia głównego: Richard Nixon Presidential Library and Museum

Pozostałe wiadomości

Poseł Konfederacji Roman Fritz przyrównał sytuację odstąpienia od terapii daremnej wobec pacjenta do jego eutanazji. W Sejmie oskarżono lekarzy o promowanie "cywilizacji śmierci". Lekarze zareagowali pismem do marszałka - a my wyjaśniamy, jak zmanipulowano opinię publiczną co do terapii daremnej. Bo akurat w tej sprawie jednym głosem mówią zarówno Naczelna Rada Lekarska, jak i episkopat.

Mocne słowa w Sejmie: "śmierć zaczęła nosić biały kitel". Manipulacje o terapii daremnej

Mocne słowa w Sejmie: "śmierć zaczęła nosić biały kitel". Manipulacje o terapii daremnej

Źródło:
Konkret24

Po ostatnich publicznych wystąpieniach prezydenta USA w sieci krąży rzekomy cytat, w którym Donald Trump miał kiedyś obrazić republikańskich wyborców. Jednak takie słowa nie padły, takiego wywiadu nie było, a ów fake news wraca niczym bumerang, gdy tylko Trump powie coś kontrowersyjnego.

"Mógłbym kłamać, a oni by to przełknęli". Tego nie powiedział Trump

"Mógłbym kłamać, a oni by to przełknęli". Tego nie powiedział Trump

Źródło:
Konkret24

Sławomir Mentzen podczas spotkań z wyborcami w ramach kampanii prezydenckiej twierdzi, że działania klimatyczne Unii Europejskiej dążą do spadku temperatury o jeden stopień Celsjusza. Poseł wprowadza w błąd - myli spadek temperatury z ograniczeniem wzrostu średniej temperatury na świecie. Wyjaśniamy.

Zielony Ład tylko po to, aby było "jeden stopień chłodniej". Mentzen manipuluje

Zielony Ład tylko po to, aby było "jeden stopień chłodniej". Mentzen manipuluje

Źródło:
Konkret24

Decyzje amerykańskiej administracji odbijają się szerokim echem wśród internautów, także polskich. Na ich podstawach często powstają fałszywe przekazy. Tym razem ich ofiarą padła zwolniona urzędniczka amerykańskiego resortu rolnictwa. W tle są zarzuty wobec poprzedniej władzy, ceny jajek, inflacja i ptasia grypa.

Aresztowana "agentka deep state" winna wysokim cenom jaj? Nowy przykład amerykańskiej dezinformacji

Aresztowana "agentka deep state" winna wysokim cenom jaj? Nowy przykład amerykańskiej dezinformacji

Źródło:
Konkret24

"Przerzut nielegalnych imigrantów" z Niemiec do Polski, "Niemcy imigrantów odwożą do Polski" - takie informacje krążą w polskim internecie, a politycy opozycji je powielają. Chodzi o pewne zdarzenie na polsko-niemieckim przejściu granicznym, które posłużyło do zbudowania tej fałszywej narracji.

"Niemieckie służby przekazują migranta do Polski". Wyjaśnienie zaskakuje

"Niemieckie służby przekazują migranta do Polski". Wyjaśnienie zaskakuje

Źródło:
Konkret24

Popularny w sieci ratownik medyczny Damian Garlicki został społecznym asystentem posła Konfederacji Grzegorza Płaczka. Treści, które ów asystent publikuje na swoich profilach społecznościowych, propagują rosyjskie tezy o wojnie w Ukrainie i antyukraińską narrację. A ponadto spiskowe teorie antyszczepionkowe niezgodne z faktami i nauką.

Nie tylko Bucza. Jak asystent polskiego posła sieje rosyjską dezinformację

Nie tylko Bucza. Jak asystent polskiego posła sieje rosyjską dezinformację

Źródło:
Konkret24

Europoseł PiS Maciej Wąsik "ujawnił" unijne rozporządzenie, które tajne nie jest, i na jego podstawie stworzył tezy, które nie są prawdą. Sprawa dotyczy paktu migracyjnego, który wzbudza ogromne emocje wśród Polaków. Pokazane w unijnym dokumencie liczby znaczą co innego, niż podał europoseł. Wyjaśniamy.

Wąsik "ujawnia straszne skutki" paktu migracyjnego. I trzy razy mija się z prawdą

Wąsik "ujawnia straszne skutki" paktu migracyjnego. I trzy razy mija się z prawdą

Źródło:
Konkret24

Polityczna akcja prezesa Trybunału Konstytucyjnego z oskarżeniem rządzących o rzekomy "zamach stanu" w Polsce okazała się "politycznym złotem" dla rosyjskiej dezinformacji. Według kremlowskich mediów premier Donald Tusk został postawiony w stan oskarżenia, poparł to prezydent Andrzej Duda, lecz rząd wyprowadzi niedługo wojsko na ulice.

Jak Kreml wykorzystał akcję Święczkowskiego z "zamachem stanu"

Jak Kreml wykorzystał akcję Święczkowskiego z "zamachem stanu"

Źródło:
Konkret24

Scarlett Johansson, Steven Spielberg, Woody Allen, Lenny Kravitz czy Adam Sander - to niektóre z gwiazd, które miały wziąć udział w rzekomej akcji amerykańskich celebrytów wymierzonej w Kanyego Westa. Problem w tym, że nigdy nie wystąpili w filmie, który w sieci generuje setki tysięcy odsłon.

Zuckerberg, Spielberg, Kravitz "odpowiadają antysemicie" Westowi? Nie wierzcie

Zuckerberg, Spielberg, Kravitz "odpowiadają antysemicie" Westowi? Nie wierzcie

Źródło:
Konkret24

W internecie krąży coraz więcej dezinformujących treści na temat polskich rezerw złota. Jedni piszą, że wcale nie należą one do Polski. Inni - że nie wiadomo, gdzie są przechowywane. Jeszcze inni - że polskie złoto należy do całej Unii Europejskiej. Sprawdziliśmy.

Polskie rezerwy złota. "Nie należą tylko do Polski"? Gdzie są przechowywane?

Polskie rezerwy złota. "Nie należą tylko do Polski"? Gdzie są przechowywane?

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy resort zdrowia zaleca szczepienia na HPV, przeciwnicy szczepionek twierdzą, że nie ma on dokumentacji potwierdzającej skuteczność i bezpieczeństwo preparatu. Dowodem ma być fragment pisma rozpowszechnianego między innymi przez posła Konfederacji Konrada Berkowicza. Polityk sieje fałszywy przekaz. Eksperci przestrzegają i wyjaśniają.

Berkowicz zniechęca do szczepień na HPV. "Pan poseł nie ma wiedzy"

Berkowicz zniechęca do szczepień na HPV. "Pan poseł nie ma wiedzy"

Źródło:
Konkret24

Według rozpowszechnianego przekazu kanclerz Niemiec Olaf Scholz rzekomo "kazał Tuskowi przyjmować niechcianych migrantów w Polsce", a polski premier się na to rzekomo zgodził. Ma chodzić nawet o 200 tysięcy cudzoziemców przesłanych z Niemiec do Polski. To fałszywa, zmanipulowana interpretacja fragmentu debaty przedwyborczej w Niemczech, którą w Polsce nagłaśniają politycy opozycji.

"Scholz wsypał Tuska". Podwójna manipulacja w polskiej narracji o debacie w Niemczech

"Scholz wsypał Tuska". Podwójna manipulacja w polskiej narracji o debacie w Niemczech

Źródło:
Konkret24

"To szaleństwo. Proces za polubienie wpisu!" - tak Elon Musk skomentował fragment wywiadu z Patrykiem Jakim. Polski europoseł opowiadał, za co grożą mu trzy lata więzienia. Przedstawił jednak swoją wersję, a my przypominamy, o co naprawdę chodzi w tym procesie.

Musk komentuje wywiad Jakiego: "to szaleństwo". Na co skarżył się europoseł

Musk komentuje wywiad Jakiego: "to szaleństwo". Na co skarżył się europoseł

Źródło:
Konkret24

Według posła Michała Moskala i innych polityków PiS "pakt migracyjny wchodzi w fazę realizacji", a "państwowe instytucje mają być przygotowane na przyjęcie rzesz nielegalnych imigrantów". Dowodzić tego ma pismo, którego kopię Moskal opublikował w mediach społecznościowych. A to aktualizacja dokumentu, którego przyjęcie wymusza ustawa przyjęta... za pierwszych rządów PiS.

"Sekretny" plan Tuska. Poseł Moskal manipuluje opinią publiczną

"Sekretny" plan Tuska. Poseł Moskal manipuluje opinią publiczną

Źródło:
Konkret24

Rachunki za energię niższe o jedną trzecią - taką obietnicę złożył wyborcom Karol Nawrocki, kandydat Prawa i Sprawiedliwości na prezydenta. Wyjaśniamy, dlaczego prezydent RP ma "marginalny wpływ" na ceny energii - zarówno na świecie, jak i w Polsce.

Nawrocki: prąd będzie tańszy o 33 procent. Ale nie prezydent o tym decyduje

Nawrocki: prąd będzie tańszy o 33 procent. Ale nie prezydent o tym decyduje

Źródło:
Konkret24

Zapowiedzi rządu o "reakcji na przestępczość zorganizowaną cudzoziemców" wykorzystuje kandydat KO na prezydenta Rafał Trzaskowski, przywołując w swoich wystąpieniach liczbę "deportowanych" z Polski w 2024 roku. Jeszcze inną liczbę - jako "wydalonych Gruzinów" - podaje minister Katarzyna Lubnauer. Co to za statystyki?

1082 czy 2589 cudzoziemców "wydalonych z Polski"? Dużo więcej

1082 czy 2589 cudzoziemców "wydalonych z Polski"? Dużo więcej

Źródło:
Konkret24

Profesor Andrzej Zybertowicz stwierdził, że Komisja Europejska - decydując o ewentualnym zwolnieniu Polski z obowiązku przyjmowania migrantów - będzie uwzględniała obecną liczbę ukraińskich uchodźców w naszym kraju. Sprawdziliśmy, co stanowią unijne dokumenty w tej sprawie.

Pakt migracyjny a Polska. Kiedy Komisja Europejska zdecyduje

Pakt migracyjny a Polska. Kiedy Komisja Europejska zdecyduje

Źródło:
Konkret24

Angelina Jolie miała dostać 20 milionów dolarów, Sean Penn – 5 milionów, a Orlando Bloom – 8 milionów za to, że pojechali na Ukrainę robić promocję Zełenskiemu - taka narracja rozpowszechniana jest w internecie. Wyjazdy miały być finansowane przez amerykańską agencję pomocową USAID. Pojawienie się tej historii nieprzypadkowo zbiega się w czasie z ostatnimi decyzjami Donalda Trumpa. Zmyślony przekaz jest tworem rosyjskiej dezinformacji i ma konkretny cel.

Gwiazdy Hollywood i miliony dolarów "za fotkę z Zełenskim". Jak Kreml sieje zwątpienie

Gwiazdy Hollywood i miliony dolarów "za fotkę z Zełenskim". Jak Kreml sieje zwątpienie

Źródło:
Konkret24

Jak to jest z dostępem członków sejmowej komisji ds. Pegasusa do najtajniejszych informacji? Wobec dyskusji na ten temat pomiędzy politykami - sprawdziliśmy. Okazuje się, że rzeczywiście nie wszyscy mogą czytać akta z klauzulą "ściśle tajne".

"Dostępu nie mają"? Członkowie komisji do spraw Pegasusa a tajne materiały

"Dostępu nie mają"? Członkowie komisji do spraw Pegasusa a tajne materiały

Źródło:
Konkret24

Brak przesłanek prawnych do twierdzenia, że w Polsce doszło do zamachu stanu - oceniają eksperci, komentując zawiadomienie do prokuratury złożone przez prezesa Trybunału Konstytucyjnego Bogdana Święczkowskiego. A raczej: do konkretnego prokuratora. Bo kto, przez kogo i w jakiej sprawie uruchomił tę akcję, dużo mówi o jej drugim, politycznym dnie.

"Zamach stanu" według Święczkowskiego. Eksperci: polityczny performance

"Zamach stanu" według Święczkowskiego. Eksperci: polityczny performance

Źródło:
Konkret24

Coraz częściej politycy opozycji, ale też prawicowe media i internauci alarmują, że po wyborach prezydenckich w Polsce możliwy jest "wariant rumuński" - jeśli zwycięzca "nie spodoba się Brukseli". Na temat wydarzeń w Rumunii krąży wiele manipulacji, wszystkiego nie ujawniono, dlatego łatwo ten casus wykorzystywać w fałszywych przekazach. Wyjaśniamy, co na razie ustalono w sprawie wpływu na wybory w Rumunii.

"Scenariusz rumuński". O co chodzi i czego nie wiemy

"Scenariusz rumuński". O co chodzi i czego nie wiemy

Źródło:
Konkret24

- Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory poprzez Twittera czy Facebooka - stwierdził w radiowym wywiadzie kandydujący na prezydenta poseł Marek Jakubiak. To częsta postawa tych, którzy lekceważą skuteczność odziaływania kanałów Putina. Przedstawiamy pięć głównych stosowanych w rosyjskiej dezinformacji metod wpływania na poglądy wyborców.

"Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory". To możesz być łatwym celem

"Nie wiem, jak Rosjanie mogą wpływać na wybory". To możesz być łatwym celem

Źródło:
Konkret24

"Niech sprawdzi konta swoich kolegów, część na pewno tam znajdzie" - reagują internauci na rozpowszechniany w mediach społecznościowych przekaz, jakoby prezydent Wołodymyr Zełenski sprzeniewierzył pieniądze przekazane przez USA na pomoc walczącej Ukrainie. Ta narracja powstała w wyniku zmanipulowania wypowiedzi Zełenskiego i jest podbijana w sieci przez prokremlowskie kanały.

"Gdzie się podziało 200 miliardów na armię". Zmanipulowane słowa Zełenskiego

"Gdzie się podziało 200 miliardów na armię". Zmanipulowane słowa Zełenskiego

Źródło:
Konkret24

Jak w końcu będzie z kominkami opalanymi drewnem? W mediach społecznościowych internauci nie zostawiają suchej nitki na propozycjach rzekomych nowych przepisów, alarmując, że w całym kraju zacznie obowiązywać zakaz używania kominków na drewno. Jednak są już kolejne propozycje zmian w programie "Czyste powietrze", a Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uspokaja.

"Koniec domowych kominków"? Co się zmieniło

"Koniec domowych kominków"? Co się zmieniło

Źródło:
Konkret24

Akcje, petycje, plakaty, fałszywe informacje - politycy Konfederacji, ale też Karol Nawrocki oraz rzesza internautów dezinformują na temat Centrów Integracji Cudzoziemców. Alarmują, że to "ośrodki dla nielegalnych imigrantów", że powstają "z pieniędzy podatników", że to realizacja paktu migracyjnego. To wszystko nieprawda.

Centra Integracji Cudzoziemców dla "nielegalnych imigrantów"? Wielostopniowa manipulacja

Centra Integracji Cudzoziemców dla "nielegalnych imigrantów"? Wielostopniowa manipulacja

Źródło:
Konkret24