Jarosław Gowin w Sygnałach Dnia stwierdził, że konsekwencją legalizacji "tak zwanych małżeństw homoseksualnych" we wszystkich krajach, które to zrobiły, było przyznanie takim parom prawa do adopcji dzieci. Rzeczywiście, we wszystkich unijnych krajach, w których prawo dopuszcza małżeństwa jednopłciowe, legalna jest też adopcja. Jednak chronologicznie rzecz biorąc, prawo do adopcji pary tej samej płci uzyskiwały przeważnie wcześniej niż prawo do wchodzenia w związek małżeński.
Na pytanie o to, co by odpowiedział "rodzinom zmartwionym tym, co dzieje się w Warszawie - kartą LGBT+" i "deklaracjami Pawła Rabieja o tym, że to jest pierwszy krok do tego, żeby wprowadzić małżeństwa homoseksualne, a potem adopcje homoseksualne", Jarosław Gowin na antenie Polskiego Radia stwierdził, że "jeżeli przy władzy utrzyma się obóz Zjednoczonej Prawicy, a bardzo na to liczę, to ta cała antycywilizacja, bo dla mnie te postulaty są po prostu wyrazem wrogości wobec kanonu cywilizacji Zachodu, otóż cała ta antycywilizacja zostanie wstrzymana".
Dodał też, że "we wszystkich krajach, w których zalegalizowano tak zwane małżeństwa homoseksualne, naturalną konsekwencją tego było przyznanie tym parom prawa do adopcji. Zarówno z prawnego, jak i z moralnego punktu widzenia, jeżeli powie się a, to trzeba powiedzieć be, ce i zet. Jeżeli będą tutaj tak zwane małżeństwa homoseksualne, to będzie też adopcja dzieci".
Związki partnerskie, adopcje, małżeństwa
Polska jest jednym z sześciu krajów Unii Europejskiej, którego ustawodawstwo nie zna nie tyle małżeństw jednopłciowych, co w ogóle związków partnerskich - w żadnej postaci. Pozostałymi są: Bułgaria, Litwa, Łotwa, Rumunia i Słowacja.
Poza wymienionymi, wszystkie inne państwa członkowskie oferują parom tej samej płci jakąś formę uregulowania sytuacji prawnej (np. związki partnerskie), w tym 14 w postaci małżeństwa. W Słowenii i Estonii pary takie nie mają prawa do wspólnej adopcji (w j. ang. "joint adoption"), a jedynie możliwość adopcji dziecka partnera ("step-child adoption"), stosowanej także przez sądy we Włoszech.
Różnica między dwoma pojęciami jest taka, że
w pierwszym przypadku (adopcja wspólna) to para przysposabia dziecko, np. z domu dziecka - to podejście jest najpopularniejsze w krajach Europy Zachodniej i Północnej,
natomiast w drugim (adopcja pasierba/icy) osoba może przysposobić dziecko partnera/ki z poprzedniego związku, przeważnie dziecko biologiczne.
Znana jest także forma "pośrednia", tzw. "successive adoption", polegająca na tym, że partner czy partnerka osoby, która przysposobiła wcześniej dziecko, także może je adoptować. Zanim niemiecki federalny ustawodawca przyznał parom jednopłciowym prawo do adopcji w 2017 r., w 2013 r. niemieckie sądy orzekły, że taki typ adopcji musi być w Niemczech dopuszczalny.
W niektórych państwach dopuszcza się adopcję przez pary jednopłciowe pozostające w związku nieformalnym (np. w Irlandii). W większości państw jednak tak nie jest - wymaga się formalizacji relacji.
Zazwyczaj adopcje przed małżeństwami
"Adopcja przez pary jednopłciowe" w niniejszym zestawieniu będzie oznaczała prawo do wspólnej adopcji w obrębie związków osób tej samej płci - zarówno sformalizowanych, jak i niesformalizowanych.
Holandia instytucję związków partnerskich znała na kilka lat przed wprowadzeniem małżeństw jednopłciowych. Te wprowadzono w tym samym roku, w którym dopuszczono adopcję przez nie dzieci - w roku 2001. Najwcześniej na świecie.
W Szwecji, gdzie małżeństwa par jednopłciowych wprowadzono w 2009 roku, pary te mogły adoptować dzieci już w roku 2003. Zatem to nie małżeństwa, a uregulowanie instytucji związków partnerskich w latach 90. poprzedziło w tym kraju prawo pozwalające parom tej samej płci przysposabiać dzieci.
W Hiszpanii dopuszczono adopcję przez pary jednopłciowe w dokładnie tym samym momencie, w którym zrównano prawnie małżeństwa jedno- i dwupłciowe, czyli w 2005 r. I w tym przypadku wprowadzenie instytucji adopcji i małżeństwa poprzedzono formalizacją związków partnerskich, ta następowała w różnych częściach kraju w latach 90.
W Wielkiej Brytanii adopcji dzieci mogły dokonywać pary tej samej płci na kilka lat przed wprowadzeniem takichże małżeństw. Przykładowo: w Anglii i Walii wspólna adopcja została dozwolona w 2005 r. - pod koniec roku, w którym dopuszczono też związki partnerskie, z których pierwszemu zarejestrowanemu towarzyszyła historia pary mężczyzn, z których jeden zmarł dzień po zawarciu związku. Małżeństwa par tej samej płci wprowadzono w Anglii i Walii dopiero w roku 2013. Zatem i w tym przypadku to uregulowanie związków partnerskich poprzedziło możliwość adopcji, a nie zmiany legislacyjne dotyczące małżeństw. Te nastąpiły później.
To w Belgii wprowadzenie instytucji małżeństwa par jednopłciowych (2003 r.) poprzedziło czasowo możliwość adopcji przez nie dzieci (2006 r.). Wcześniej, pod koniec lat 90., parom homoseksualnym zapewniono możliwość wchodzenia w sformalizowane związki partnerskie.
Cztery lata później możliwość adopcji dzieci przez pary tej samej płci pojawiła się w Danii - ale i tutaj było to na dwa lata przed wprowadzeniem możliwości wchodzenia przez nie w związek małżeński (odpowiednio w 2010 i 2012 r.). Natomiast było to ponad 20 lat po wprowadzeniu sformalizowanych związków partnerskich - to miało miejsce w Danii najwcześniej w Europie, w 1989 r.
We Francji przyjęcie do systemu prawnego przez ustawodawcę instytucji związków partnerskich wyprzedziło ponad 10 lat prawo, które pozwoliło parom jednopłciowym zarówno wchodzić w związki małżeńskie, jak i adoptować dzieci. Wprowadził je prezydent Francois Hollande w 2013 r. w atmosferze protestów m.in Kościoła katolickiego i prawicy.
Na Malcie możliwość adopcji pary jednopłciowe miały trzy lata wcześniej niż wchodzenia w związek małżeński, a mianowicie w 2014 r., gdy sformalizowano też związki partnerskie.
W Luksemburgu, którego premier jest trzecim w historii, otwarcie mówiącym o swojej orientacji, obydwa uprawnienia pary jednopłciowe nabyły w 2015 r., na dziesięć lat po uregulowaniu związków partnerskich.
Jeżeli chodzi o przypadek austriacki - adopcji pary jednopłciowe mogły dokonywać już w 2016 r., natomiast wchodzić w związek małżeński dopiero od 1 stycznia 2019 r.
W Irlandii małżeństwa jednopłciowe zostały dopuszczone w następstwie referendum w 2015 r., w trakcie, którego coming-outu dokonał aktualny premier kraju, a czwarty taki szef rządu w czasach współczesnych. W tym samym procesie pary tej samej płci uzyskały możliwość adopcji dzieci w 2016 r.
Portugalia jest drugim przykładem państwa członkowskiego, w którym instytucja małżeństwa osób tej samej płci poprzedziła możliwość adopcji dzieci przez takie pary. O 6 lat. Uzyskały one te prawa odpowiednio w 2010 i 2016 r.
W Niemczech możliwość adopcji dzieci przez pary tej samej płci pojawiła się wraz z wejściem w życie prawa umożliwiającego wchodzenie takim parom w związek małżeński - w 2017 r. Około 16 lat po wejściu w życie prawa pozwalającego na zawieranie im związków partnerskich.
W Finlandii było podobnie - przepisy, które weszły w życie w 2017 r. regulowały obydwie sprawy.
Jest faktem, że w tych państwach europejskich, gdzie istnieje instytucja małżeństw jednopłciowych istnieje też możliwość adoptowania przez takie pary dzieci. Bez wyjątku. Jednak poza dwoma przypadkami, w krajach unijnych prawo adopcji pary tej samej płci uzyskiwały przed dopuszczeniem możliwości wchodzenia przez nie w związek małżeński. Czasem sześć lat wcześniej - jak w Portugalii, czasem siedem jak w Szwecji, a nawet dziewięć lat - jak w Anglii i Walii.
W części krajów możliwość taką wprowadzono w tym samym momencie - z uwagi na kształt aktów prawnych. Te bowiem często "zrównywały" małżeństwa niezależnie od płci osób je zawierających. A jednym z elementów tego zrównywania było przyznanie prawa do adopcji jako jedno z głównych uprawnień małżonków. Sztandarowym przykładem takiego zabiegu była procedura hiszpańska, gdzie w 2005 r. po prostu rozszerzono przepisy kodeksu cywilnego na osoby tej samej płci; podobnie było w Holandii w roku 2001.
Autor: Oskar Breymeyer-Darski / Źródło: http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2018/621877/EPRS_BRI(2018)621877_EN.pdf Zdjęcie: Photo Stanley Dai, Unsplash
Źródło zdjęcia głównego: Unsplash | Stanley Dai