Polska a prawo unijne: ile razy w tym roku reagowała Komisja Europejska i w jakich sprawach

Premier Mateusz Morawiecki i przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyentwitter.com/PremierRP | Krystian Maj/KPRM

W 2021 roku Komisja Europejska podjęła 76 różnych decyzji w sprawie naruszania przez Polskę prawa unijnego. Najwięcej wszczętych postępowań dotyczy środowiska naturalnego oraz kwestii sprawiedliwości i podstawowych praw człowieka. Pięć spraw KE skierowała do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Komisja Europejska poinformowała 22 grudnia 2021 roku o wszczęciu postępowania przeciwko Polsce "w sprawie uchybienia w związku z naruszeniami prawa UE" - tym razem poszło o Trybunał Konstytucyjny. KE ma poważne zastrzeżenia dotyczące polskiego TK i jego niedawnego orzecznictwa. Jak czytamy w komunikacie KE, "Trybunał Konstytucyjny w swoich wyrokach z 14 lipca 2021 r. i 7 października 2021 r. uznał postanowienia traktatów UE za niezgodne z Konstytucją RP, wyraźnie kwestionując zasadę pierwszeństwa prawa UE. Polska ma dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi na wezwanie do usunięcia uchybienia".

To już kolejne w tym roku postępowanie KE wobec Polski w sprawie naruszenia unijnych przepisów. Według informacji z bazy danych KE na temat takich postępowań od 1 stycznia do 28 grudnia 2021 roku komisja podjęła 76 różnego typu decyzji w sprawie naruszania przez Polskę unijnego prawa – chodzi o wszczęcia postępowań, wydawanie uzasadnionej opinii, kierowanie skarg do TSUE. Rok wcześniej takich reakcji KE wobec Polski było 77, a w 2019 roku - 93.

Komisja Europejska wszczyna procedurę przeciw Polsce
Komisja Europejska wszczyna procedurę przeciw PolsceFakty po południu

Procedura naruszeniowa

Komisja Europejska uważa, że wyroki polskiego TK naruszają art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (gwarantuje prawo do skutecznej ochrony sądowej), poddając go nadmiernie zawężającej wykładni. Ponadto Komisja "ma poważne wątpliwości co do niezawisłości i bezstronności Trybunału Konstytucyjnego i uważa, że nie stanowi on już niezawisłego i bezstronnego sądu". Wszczęte 22 grudnia postępowanie wobec Polski nastąpiło na mocy art. 258 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który opisuje przedsądową procedurę postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez Komisję Europejską.

Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie uchybiło jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy Traktatów, wydaje ona uzasadnioną opinię w tym przedmiocie, po uprzednim umożliwieniu temu Państwu przedstawienia swych uwag. art. 258 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Jak wyjaśnia KE na swoich stronach, najpierw komisja przesyła państwu członkowskiemu wezwanie do usunięcia uchybienia, w którym zwraca się o przekazanie jej dalszych informacji. Państwo członkowskie ma na udzielenie szczegółowej odpowiedzi dwa miesiące. Jeżeli Komisja stwierdzi, że dany kraj nie wypełnia swoich zobowiązań wynikających z prawa UE, w następnym kroku może mu przesłać tzw. uzasadnioną opinię. Zawiera ona wyjaśnienia, dlaczego KE uważa, że kraj ten narusza przepisy prawa unijnego. KE domaga się, by w wyznaczonym terminie, zazwyczaj w ciągu dwóch miesięcy, kraj poinformował ją o podjętych środkach.

Jeżeli kraj UE nadal nie skorygował naruszenia przepisów, Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W większości przypadków sprawa zostaje rozwiązana bez tej konieczności.

Jeśli jednak sprawa trafi do TSUE, wtedy toczy się już postępowanie sądowe przed unijnym trybunałem. W jego trakcie KE może zwrócić się do TSUE o nałożenie kary na państwo członkowskie. Jeżeli TSUE stwierdzi, że dany kraj naruszył prawo UE, władze krajowe powinny podjąć działania w celu wykonania wyroku Trybunału.

Mechanizm praworządności niezgodny z prawem Unii? Rzecznik generalny TSUE ma inne zdanie
Mechanizm praworządności niezgodny z prawem Unii? Rzecznik generalny TSUE ma inne zdanieFakty po południu TVN24

52 sprawy w toku

Na 76 decyzji KE podjętych w tym roku w sprawie naruszania przez Polskę unijnego prawa w 24 przypadkach postępowania zostały już zakończone. Dotyczyły np. implementacji dyrektywy w sprawie usług płatniczych w internecie czy dyrektywy w sprawie oceny oddziaływania na środowisko.

52 sprawy są w toku - siedem z nich to kontynuacja już wcześniej wszczętych procedur naruszeniowych, w tym dwukrotne wezwanie Polski do wykonania wyroków TSUE: w sprawie ochrony przyrody w Puszczy Białowieskiej (procedurę naruszeniową wszczęto w 2017 roku) i w sprawie niezawisłości polskiego sądownictwa (pierwsza decyzja KE była w 2019 roku). 7 września 2021 roku KE zwróciła się do Polski o wykonanie orzeczenia TSUE z 15 lipca tego roku, w którym uznano, że polskie przepisy dotyczące systemu środków dyscyplinarnych stosowanych wobec sędziów są niezgodne z prawem UE.

W 40 przypadkach KE podjęła decyzje o wezwaniu Polski do usunięcia uchybienia – czyli uznała, że Polska naruszyła unijne przepisy – i zdecydowała się na wszczęcie postępowania. W większości przypadków postępowania dotyczą niewłaściwej implementacji prawa unijnego do prawa polskiego, niezgodności polskich przepisów z przepisami unijnych dyrektyw czy niezastosowania przepisów dyrektyw w polskim porządku prawnym.

Tak się stało np. z dyrektywą z 19 marca 2019 roku "w sprawie interoperacyjności systemów elektronicznego poboru opłat drogowych i ułatwiania transgranicznej wymiany informacji na temat przypadków nieuiszczenia opłat drogowych w Unii" - Polska nie zastosowała przepisów tej dyrektywy, stąd KE 25 listopada 2021 roku wszczęła postępowanie w tej sprawie.

Najwięcej wszczętych postepowań – osiem - dotyczy środowiska naturalnego. Zdaniem KE Polska m.in. nie przestrzega przepisów dyrektywy o ochronie obszarów Natura 2000, nie dostosowała krajowych przepisów do dyrektywy o zapobieganiu poważnym awariom przemysłowym; KE ma też zastrzeżenia do sposobu wdrożenia przez Polskę dyrektywy o ochronie jakości powietrza przed zanieczyszczeniami.

Raport o sytuacji osób LGBTA w Polsce
Raport o sytuacji osób LGBTA w PolsceFakty TVN

W sprawach związanych ze sprawiedliwością i prawami podstawowymi KE siedmiokrotnie wzywała Polskę do usunięcia naruszeń unijnego prawa. Na przykład w lutym 2021 roku wezwała Polskę (i cztery inne kraje członkowskie) "do pełnej transpozycji unijnego prawa penalizującego nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści". Z kolei w lipcu 2021 roku zarzuciła Polsce (i Węgrom) naruszanie praw podstawowych osób LGBTIQ i wezwała Polskę do wdrożenia przepisów UE dotyczących prawa dostępu do adwokata.

Pięć skarg do TSUE

Pięć spraw zostało przekazanych do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak 31 marca KE skierowała do TSUE skargę na Polskę w sprawie ustawy z 20 grudnia 2019 roku o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, która zdaniem KE "podważa niezawisłość polskich sędziów i jest niezgodna z zasadą nadrzędności prawa UE".

31.03.2021 | "Prosimy o zatrzymanie aktywności Izby Dyscyplinarnej". Vera Jourova tłumaczy skargę na Polskę
31.03.2021 | "Prosimy o zatrzymanie aktywności Izby Dyscyplinarnej". Vera Jourova tłumaczy skargę na PolskęFakty TVN

9 czerwca KE wysłała do TSUE skargę na Polskę w sprawie przepisów ordynacji wyborczej, że obywatele innych państw członkowskich UE nie mogą wstępować do krajowych partii politycznych, przez co nie mogą także kandydować w wyborach lokalnych i w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Takie przepisy obowiązują jeszcze tylko w Czechach.

Z kolei 23 września komisja wniosła do TSUE skargę na Polskę, twierdząc, że niezgodne z prawem unijnym są uchwalone przy okazji tarcz antycovidowych przepisy skracające kadencję prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej.

Dwie inne skargi na Polskę do TSUE dotyczą przepisów o zamówieniach publicznych oraz ograniczania szkodliwego dla zdrowia hałasu.

Autor: Piotr Jaźwiński / Źródło: Konkret24; zdjęcie Krystian Maj/KPRM

Źródło zdjęcia głównego: twitter.com/PremierRP | Krystian Maj/KPRM

Pozostałe wiadomości

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24