Poseł Prawa i Sprawiedliwości Tomasz Latos - lekarz, przewodniczący sejmowej komisji zdrowia - podczas wywiadu 24 stycznia w Polskim Radiu 24 komentował liczbę nadmiarowych zgonów z powodu COVID-19 w Polsce i innych krajach. Dane przytaczał prowadzący rozmowę. Na to poseł stwierdził: "Przecież przed pandemią mieliśmy o kilka lat jednak krótsze życie średnio niż w krajach Europy Zachodniej". I dalej mówił: "To jest kwestia i pewnego niedbania o profilaktykę, pewnych zaszłości jeżeli chodzi o funkcjonowanie służby zdrowia, tu elementów jest wiele".
Czy rzeczywiście we wskazanym okresie Polacy żyli krócej niż mieszkańcy państw Europy Zachodniej? Przeanalizowaliśmy dane Eurostatu o oczekiwanej długości życia - okazuje się, że poseł Latos ma rację.
Oczekiwana długość życia to średnia liczba lat, które dana osoba może spodziewać się przeżyć (licząc od urodzenia), jeśli będzie podlegała obecnym czynnikom ryzyka umieralności przez resztę swojego życia - wyjaśnia Eurostat. To prosty, ale ważny wskaźnik ilustrujący rozwój śmiertelności w danym kraju. Eurostat udostępnia dane za lata 2011-2020 dla 27 członków Unii Europejskiej i członków Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
Oczekiwana długość życia w Polsce: rok przed pandemią 78 lat
W 2019 roku - rok przed pandemią - oczekiwana długość życia w Polsce wynosiła 78 lat. Był to najwyższy poziom wskaźnika w ostatnich dziesięciu latach (taki sam był jeszcze w 2016 roku) - pokazują dane Eurostatu z maja 2021 roku. W całym tym okresie oczekiwana długość życia wahała się między 76,8 roku (w 2011) a 78 lat. Przy czym od 2011 do 2014 roku długość życia w Polsce rosła stale (w sumie urosła o rok); potem były już niewielkie wahania.
Najniższą oczekiwaną długość życia mieliśmy jednak w 2020 roku - czyli pierwszym roku pandemii: 76,6 roku. Spadła o prawie półtora roku (1,4) wobec 2019.
Zobacz szczegółowe dane dla Polski.
Polska vs kraje Europy Zachodniej: tam żyją dłużej
Na poniższym wykresie pokazujemy dane o oczekiwanej długości życia w Polsce (czerwona linia) i w 12 państwach Europy Zachodniej należących do Unii Europejskiej - a także średnią dla 27 państw UE i członków strefy Euro. Wyraźnie widać, że w ostatniej dekadzie oczekiwana długość życia w Polsce była znacznie krótsza niż w Europie Zachodniej. Podczas gdy w Polsce było to 76,8-78 lat, to w analizowanych krajach Europy Zachodniej między 79,9 roku (Dania, 2011 rok) a 84 lata (Hiszpania, 2019 rok).
W 2019 roku oczekiwana długość życia w Polsce była ponad o 3,3 roku krótsza niż średnia w Unii Europejskiej (81,3 roku) i o 4,4 roku krótsza niż średnia dla państw strefy Euro (82,4 roku).
Zobacz szczegółowe dane dla Polski i krajów Europy Zachodniej.
Wykres nie pokazuje pięciu państw Europy Zachodniej spoza UE, dla których Eurostat podaje dane. Są to: Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria i Wielka Brytania. Również w nich w ostatniej dekadzie oczekiwana długość życia była wyższa niż w Polsce - nie spadała poniżej 81 lat.
Szacunki Eurostatu na podstawie danych z 2020 roku pokazują, że pandemia COVID-19 wpłynęła na spadek oczekiwanej długości życia w większości państw UE. Najbardziej w Hiszpanii (spadek o 1,6 roku w porównaniu z 2019), Bułgarii (o 1,5) oraz na Litwie, w Polsce i Rumunii (o 1,4).
Z analizowanych przez nas państw tylko w Danii oczekiwana długość życia wzrosła w 2020 roku wobec 2019: z 81,5 do 81,6 roku.
Mimo tych spadków oczekiwana długość życia w krajach Europy Zachodniej w 2020 roku nadal była wyższa niż w Polsce.
