Morawiecki o "aferze wiatrakowej" i "Faktach" TVN. Jak relacjonowaliśmy dyskusję wokół projektu ustawy

4 grudnia na konferencji prasowej premier Mateusz Morawiecki mówił o projekcie ustawy, dotyczącym zamrożenia cen energii, w którym znalazły się dodatkowo regulacje dotyczące budowy farm wiatrowych na lądzie. Szef rządu nazwał projekt przykładem "naprawdę bardzo brutalnego lobbingu" i wezwał do powołania komisji śledczej, która miałaby wyjaśnić okoliczności powstania tej propozycji.

Krytykowany przez premiera projekt zakłada zamrożenie cen prądu, gazu i ciepła dla gospodarstw domowych i podmiotów wrażliwych do końca czerwca 2024 roku. W treści dokumentu znalazła się jednak również liberalizacja zasad budowy lądowych elektrowni wiatrowych, których - jak podano - rozwój został zablokowany wprowadzeniem tzw. reguły 10H (reguła pozwalała na budowę wiatraków w odległości nie mniejszej niż dziesięciokrotność ich wysokości od zabudowań), niewystarczająco zmienionej w marcu 2023 roku. W tekście projektu pojawił się między innymi przepis zakładający możliwość lokalizacji elektrowni wiatrowej już w odległości 300 metrów od zabudowy wielorodzinnej.

Podczas wspomnianej konferencji Mateusz Morawiecki mówił o "wiatrakowym" wątku przez 15 minut i 45 sekund. Po przejściu do pytań dziennikarze "Faktów" TVN i TVN24 pytali premiera m.in. o bieżące działania jego rządu. "Chciałem się tylko, panie redaktorze, upewnić, że stacja TVN nie ma żadnego pytania co do afery wiatrakowej" - odezwał się nagle rzecznik rządu Piotr Mueller. Artur Molęda z TVN24 zaprotestował przeciw tej próbie wywarcia wpływu na pracę dziennikarzy. "Bardzo ciekawa polemika pomiędzy panem redaktorem a panem rzecznikiem" - skomentował Mateusz Morawiecki.

Wypowiedź Morawieckiego cytowała Polska Agencja Prasowa z nagłówkiem: "Morawiecki: Fakty TVN to godni następcy Jerzego Urbana". Depeszę tę powieliły następnie niektóre serwisy internetowe. 2 grudnia publicysta "Sieci" Michał Karnowski opublikował na platformie x.com wideo, w którym przekonywał, że "największe media III RP nawet się nie zająknęły o aferze wiatrakowej", po czym zamieścił fragment "Faktów" TVN z 30 listopada. 3 grudnia Karnowski pisał już, że materiał w "Faktach" TVN jednak się pojawił. Według niego "dzięki społecznej presji".

W związku z tym przypominamy, jak "Fakty" TVN i pozostałe redakcje informacyjne TVN24 mówiły o kontrowersjach wokół ustawy. 30 listopada, gdy premier i inni politycy PiS zaczęli nagłaśniać hasło "afera wiatrakowa", informowaliśmy o tym zarówno w tekstach portalu tvn24.pl, jak i w telewizji TVN24. 1 grudnia dziennikarze "Faktów" TVN poświęcili tej sprawie cały materiał reporterski.

Telewizja TVN24 transmitowała 30 listopada całą, trwającą 27 minut, konferencję prasową z udziałem Borysa Budki z Koalicji Obywatelskiej, Pauliny Hennig-Kloski z Polski 2050 oraz Miłosza Motyki z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Politycy mówili o projekcie ustawy zamrażającej ceny energii. Dziennikarze pytali ich o znajdujące się w nim zapisy dotyczące wiatraków.

"Ale dlaczego takie zapisy się w projekcie w ogóle znalazły, panie przewodniczący. Bo teraz się okazuje, że to będzie dopiero konsultowane" - pytała dziennikarka TVN24 Agata Adamek. "Skąd się to wzięło, dlaczego tak się stało?" - dopytywała. Zamiast pytanego Borysa Budki głos zabrała Paulina Hennig-Kloska, która jednak nie odpowiadała na te pytania wprost. "Może najpierw trzeba było to ustalić, a dopiero potem składać?" - dopytywała Adamek. "Pracujemy pod ogromną presją czasu, przypomnę. Bez możliwości stosowania się do ścieżki rządowej" - odpowiedziała Hennig-Kloska. Adamek dopytywała jeszcze, czy autorzy projektu nie obawiają się, że w związku z procedowaniem razem różnych przepisów opóźni się wprowadzanie regulacji dotyczących mrożenia cen energii. "Nie ma takiej możliwości. Nie pozwolimy na to" – odpowiedziała Paulina Hennig-Kloska. 

Tego samego dnia w programie "Tak jest" w TVN24 Andrzej Morozowski pytał o projekt Michała Kołodziejczaka z klubu KO i Krzysztofa Cieciórę z PiS. W tej części programu wyświetlano belkę z napisem: "W projekcie ws. zamrożenia cen energii są regulacje dot. budowy farm wiatrowych na lądzie - więcej w tvn24.pl". Szczegółowe informacje o projekcie i kontrowersjach wokół niego opublikował 30 listopada portal TVN24.pl.

Morozowski zaczął program od pytania o dodatkowe przepisy dotyczące wiatraków w projekcie dotyczącym zamrożenia cen energii. Michała Kołodziejczaka pytał o wątpliwości mieszkańców żyjących w pobliżu farm wiatrowych oraz jak ocenia pomysł takiej "wrzutki" . Kołodziejczak zapewniał, że celem ustawy jest, by energia była "w odpowiedniej cenie". Powiedział, że rozmawiał z przewodniczącym klubu KO Borysem Budką, który zapewnił go, że kontrowersyjne zapisy w ustawie zostaną zmienione. "No na pewno spora wpadka na sam początek. Mam nadzieję, że wpadka, chociaż budzi ona ogromne moje obawy" - komentował Krzysztof Ciecióra i przekonywał, że zapisy ustawy są podyktowane przez lobbystów.

1 grudnia w programie "Jeden na jeden" w TVN24 Agata Adamek rozmawiała o sprawie wiatraków z Ryszardem Petru (wybranym do Sejmu z listy Trzeciej Drogi). Pytała, dlaczego w ustawie dotyczącej zamrożenia cen energii są różne inne rozwiązania i czy jest to celowy zabieg większości sejmowej, by "zaszachować" prezydenta. "Nawet lobbyści wiatrakowi mówią, że aż tak daleko by nie szli" - zauważyła dziennikarka. Ryszard Petru tłumaczył, że projekt ustawy jest projektem poselskim. "Nie jestem zwolennikiem przedkładania przez posłów tego typu ustaw fundamentalnych, ale nie mamy innego wyjścia" - przekonywał Petru.

Podczas tego fragmentu programu wyświetlano belkę: "Zamrożenie cen energii i zamieszanie wokół wiatraków".

Serwis informacyjny TVN24 o 9.00 przypomniał odpowiedni fragment wywiadu z Ryszardem Petru. W rozmowie z publicystami o 9.50 o kontrowersjach wokół "wiatrakowej" części ustawy mówiła obszernie dziennikarka Radia ZET Beata Lubecka. "Myślę, że można to było jednak rozbić na dwie rzeczy. Co innego rozwiązania prokonsumenckie, co innego jeśli chodzi o ustawę wiatrakową" – komentowała Lubecka. Drugi gość, Łukasz Lipiński z "Polityki", mówił o "wpadce". "Wnioski są takie, że tego rodzaju zmiany należy przygotowywać w sposób transparentny i tego wyborcy obozu demokratycznego oczekują" – powiedział.

1 grudnia w "Tak jest" w TVN24 temat pojawił się w rozmowie z Adamem Szejnfeldem z Koalicji Obywatelskiej i Pawłem Zalewskim z Polski 2050. "Czy mamy do czynienia z pierwszą aferą nieistniejącego jeszcze rządu? Tak twierdzi dwutygodniowy premier, pan premier Morawiecki" – pytał Andrzej Morozowski. Szejnfeld mówił, że to przykład sytuacji, "kiedy złodziej krzyczy: łapać złodzieja". Zalewski tłumaczył, że projekt jest poselski, a powinien być zgłoszony jako rządowy. "Tylko przypominam: ciągle rządzi PiS i blokuje możliwość naprawiania Polski w taki sposób, w jaki to powinno być zrobione" – mówił. Chwilę później, w dyskusji publicystów w tym samym programie, nawiązał do niego również Artur Bartkiewicz, dziennikarz "Rzeczpospolitej". O "wiatrakowym" wątku ustawy mówił również tego dnia gość "Faktów po Faktach", politolog Sławomir Sowiński.

1 grudnia dziennikarz "Faktów" TVN Michał Tracz przygotował materiał reporterski na temat ustawy i kontrowersji wokół niej (całość materiału poniżej). "Nieoczekiwanie elementem ustawy przedłużającej zamrożenie cen energii są też wiatraki, a dokładnie liberalizacja zasad budowy lądowych elektrowni wiatrowych" - zapowiedziała materiał prowadząca program Diana Rudnik. W materiale ustawy broniła Paulina Hennig-Kloska, a Anna Łukasiewicz-Trzeciakowska, obecna minister klimatu i środowiska, nazwała ją "kontrowersyjną". "Jeszcze ta koalicja nie powstała, a już jest pierwsza afera, afera wiatrakowa" - to już cytowana w materiale wypowiedź Mateusza Morawieckiego. Dalej w materiale znalazły się jeszcze wypowiedzi Borysa Budki, Donalda Tuska z KO; Krzysztofa Szczuckiego, ministra edukacji i nauki; Dariusza Klimczaka z PSL oraz głos ekspercki: prof. Szymona Malinowskiego z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i serwisu "Nauka o klimacie".

Wieczorny program "Dzień po dniu" w TVN24 powtórzył materiał Michała Tracza.

2 grudnia w serwisie informacyjnym TVN24 o godz. 6.30 pojawiła się skrócona wersja materiału Michała Tracza. W serwisie o 7.30 powtórzono cały materiał. W serwisach o 8.00 i 11.30 kolejny raz zaprezentowano jego skróconą wersję.

3 grudnia w "Kawie na Ławę" politycy, goście Konrada Piaseckiego, dyskutowali o ustawie i jej części poświęconej wiatrakom. Głos w tej sprawie zabierali: Michał Kobosko z Polski 2050, Waldemar Buda z PiS, Bartosz Arłukowicz z KO, Joanna Scheuring-Wielgus z Lewicy i Przemysław Wipler z Konfederacji.

Tego samego dnia o sprawie dyskutowali dziennikarze, goście "Loży prasowej". W programie zacytowano również wypowiedzi polityków na ten temat.

4 grudnia o projekt był pytany Dariusz Klimczak w "Rozmowie Piaseckiego". Prowadzący program pytał polityka PSL, "kto zawiódł w sprawie ustawy". Dopytywał również, czy w koalicji jest "niesmak". "My nie jesteśmy partią typu PiS, która jest odporna na jakąkolwiek dyskusję. Z nami będzie można rozmawiać nie tylko na temat przepisu dotyczącego odległości" - odpowiedział Klimczak.

Odpowiedni fragment rozmowy z Dariuszem Klimczakiem przypomniano w serwisie o 8.30.

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia zapowiedział na konferencji prasowej 5 grudnia, że najprawdopodobniej oba tematy - mrożenie cen energii i liberalizacja zasad dotyczących energetyki wiatrowej - zostaną rozdzielone. Druga kwestia prawdopodobnie będzie przedmiotem projektu rządowego - dodawał. Tego samego dnia do Sejmu trafiła autopoprawka do poselskiego projektu nowelizacji ustawy o zamrożeniu cen energii, gazu i ciepła. Z pierwotnej propozycji zniknęły regulacje dotyczące farm wiatrowych, które wzbudziły duże kontrowersje.