"Amerykanie nie dopuścili bezwarunkowo szczepionki Pfizera"? Zależy od wieku

Amerykanie nie dopuścili bezwarunkowo szczepionki Pfizera? Fake newsShutterstock

Informacja amerykańskiej Agencji Żywności i Leków o wydaniu pełnej autoryzacji dla szczepionki Comirnaty nie wszystkich przekonała - w sieci krąży bowiem przekaz, że agencja tylko przedłużyła użycie szczepionki w trybie awaryjnym. Wyjaśniamy, których pacjentów który tryb dotyczy.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Szczepionka Comirnaty przeciw COVID-19 stworzona przez koncerny Pfizer i BioNTech została w pełni zatwierdzona przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) - informowały w poniedziałek 23 sierpnia media na całym świecie. To znaczy, że FDA uznała ją za równorzędną z innymi szczepionkami i lekami znajdującymi się w stałym obrocie w Stanach Zjednoczonych. To sprawia, że w USA można będzie wprowadzić obowiązek szczepień przeciw COVID-19 tym preparatem. Do tej pory szczepionki przeciwko koronawirusowi posiadały bowiem rekomendację FDA, która dopuszczała ich stosowanie w trybie awaryjnym (emergency use). Już wtedy pozytywnie przeszły wszystkie niezbędne testy, ale - ze względu na zagrożenie pandemiczne - szybszą drogą. Teraz wszystkie formalne wymogi zostały spełnione.

Jednak w sieci krąży wprowadzający w błąd przekaz, że FDA tylko przedłużyła tzw. awaryjne dopuszczenie szczepionki przeciw COVID-19. "Ojej,okazało się,że Amerykanie nie dopuścili bezwarunkowo 'szczepionki' pfizera, tylko przedłużyli wersje warunkową" - czytamy w poście opublikowanym 23 sierpnia na anonimowym koncie na Twitterze (pisownia wpisów oryginalna). Miał ponad 330 polubień, ponad 100 użytkowników podało go dalej.

Tweet wprowadzający w błąd na temat szczepionki Pfizer/BioNTechtvn24 | Twitter.com

Do tweeta dołączono tekst, który miał udowadniać tezę anonimowego internauty. Jest w języku angielskim, ostatnie zdanie jest urwane. W tłumaczeniu na polski treść brzmi: "Po stwierdzeniu, że kryteria wydania niniejszego pozwolenia zgodnie z sekcją 564(c) ustawy zostały spełnione, zezwalam na użycie w nagłych przypadkach szczepionki Pfizer-BioNTech COVID-19 w celu zapobiegania COVID-19, zgodnie z opisem w sekcji Zakres pozwolenia w niniejszym liście (sekcja II) i zgodnie z warunkami niniejszego pozwolenia. Dodatkowo, jak określono w podsekcji III.BB, zezwalam na stosowanie szczepionki COMIRNATY (COVID-19 Vaccine, mRNA) na podstawie niniejszego pozwolenia EUA w schemacie dwudawkowym u osób w wieku od 12 do 15 lat, lub".

"Wszystko fajnie, tyle że w tym momencie manipulujesz"

"Kto by się spodziewał"; "Czyli eksperyment trwa"; "No i eksperci z gebami pełnymi pewności i frazesow wlasnie spadaja z rowerka" - komentowali twitterowicze. Jeden z internautów sceptycznie podszedł jednak do treści posta: "A daj caly tekst, ok ? Bo bardzo czesto w tych waszych tezach anty stosujecie wycinek, ktory w konkekscie calosci zmienia calkowicie swoja wymowe". Inni internauci dotarli do informacji prasowej FDA, gdzie są szczegółowe informacje na temat decyzji o szczepionce Pfizera - i stwierdzili, że anonimowy twitterowicz wprowadza w błąd.

FDA zatwierdziła szczepionkę Pfizer-BioNTech w normalnym trybie
FDA zatwierdziła szczepionkę Pfizer-BioNTech w normalnym trybietvn24

"Ojej, okazało się, że proepidemicy nie potrafią czytać ze zrozumieniem, bądź czytają bardzo wybiórczo. Pełna autoryzacja do stosowania u osób powyżej 16 roku życia. EUA kontynuowana dla 12-15 latków i trzeciej dawki u osób z obniżoną odpornością" - napisał pod omawianym postem jeden z internautów. "Wszystko fajnie tyle, że w tym momencie manipulujesz, bezwarunkowe dopuszczenie dotyczy osób powyżej 16 r.ż. zas warunkowe tyczy się 3 dawki dla osób w wieku 12-15 lat, które mają np. immunosupresję. Czytajcie cały tekst FDA a nie jego fragmenty które wam pasują pod tezę" - dodał kolejny.

W pełni zatwierdzona dla osób od 16. roku życia

Jak sprawdziliśmy, internauta pokazał w tweecie fragment listu zatwierdzającego szczepionkę Comirnaty z 23 sierpnia. Opublikowano go na stronie FDA, podpisana jest pod nim szefowa pionu naukowego FDA Denise Hinton. Przytoczony fragment listu nie oddaje w pełni prawdy. W tym samym dokumencie jest też bowiem informacja: "W dniu 23 sierpnia 2021 roku FDA zatwierdziła złożony przez BioNTech Manufacturing GmbH wniosek o wydanie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu (BLA) produktu leczniczego COMIRNATY (szczepionka COVID-19, mRNA) przeznaczonego do czynnej immunizacji w celu zapobiegania COVID-19 wywołanemu przez SARS-CoV-2 u osób w wieku 16 lat i starszych".

O co chodzi? Otóż 11 grudnia 2020 roku FDA dopuściła preparat firm Pfizer/BioNTech do stosowania w USA w trybie awaryjnym (ang. Emergency Use Authorization, EUA) dla osób powyżej 16. roku życia. 10 maja tego roku zezwolenie to zostało rozszerzone na osoby w wieku 12-15 lat. Dopuszczenie preparatu leczniczego w trybie awaryjnym to procedura pozwalająca FDA na szybsze wprowadzenie preparatu do obrotu ze względu na nadzwyczajną sytuację - w wypadku szczepionki Pfizer/BioNTech (oraz firm Moderna i Johnson & Johnson) taką sytuacją jest pandemia COVID-19.Do tej pory trzy szczepionki miały taką rekomendację FDA.

Natomiast 23 sierpnia FDA wydała pełną autoryzacjęszczepionki Comirnaty przeciw COVID-19 dla osób powyżej 16. roku życia. Jednak użycie tej samej szczepionki w trybie w trybie awaryjnym wciąż dotyczy:

osób między 12. a 15. rokiem życia (podanie dwóch dawek)

osób z obniżoną odpornością, które mogą otrzymać na tej podstawie trzecią dawkę.

FDA poinformowała o tym w komunikacie prasowym; jest to też w treści listu, którego fragment przytoczono w poście. "Zatwierdzenie tej szczepionki jest kamieniem milowym w walce z pandemią COVID-19. Choć ta i inne szczepionki spełniły rygorystyczne, naukowe standardy wymagane dla uzyskania zgody na użycie w sytuacji wyjątkowej. Dzięki tej najnowszej decyzji społeczeństwo zyskuje wielką pewność, że ta szczepionka spełnia wysokie standardy bezpieczeństwa, skuteczności i jakości produkcji" - oznajmiła pełniąca obowiązki szefa FDA Janet Woodcock.

Pełna zgoda FDA na użycie szczepionki Comirnaty dla najmłodszych ma zapaść w kolejnych miesiącach, bo badania w tych grupach wiekowych zaczęto później. W najbliższych tygodniach spodziewane jest też pełne zatwierdzenie przez FDA szczepionki Moderny - informował portal tvn24.pl.

Co oprócz szczepień może powstrzymywać epidemię COVID-19? Profesor Krueger: to cały kompleks rzeczy
Co oprócz szczepień może powstrzymywać epidemię COVID-19? Profesor Krueger: to cały kompleks rzeczytvn24

Na jakiej podstawie Comirnaty otrzymała pełną akceptację FDA

"FDA w przypadku wszystkich szczepionek ocenia dane i informacje zawarte w złożonym przez producenta wniosku o licencję na stosowanie produktów leczniczych (Biologics License Application, BLA)" - wyjaśnia agencja na swojej stronie. BLA to obszerny dokument, zawiera szczegółowe wymagania. W przypadku Comirnaty BLA opiera się na wcześniej złożonych obszernych danych, które uzasadniały przyznanie EUA - takich jak dane i informacje przedkliniczne oraz kliniczne - zawiera szczegóły dotyczące procesu wytwarzania, wyniki badań szczepionki mające na celu potwierdzenie jej jakości oraz inspekcje miejsc, w których szczepionka jest wytwarzana.

"Nasi naukowi i medyczni eksperci przeprowadzili niezwykle szczegółową i przemyślaną ocenę tej szczepionki. Oceniliśmy naukowe dane i informacje zawarte w setkach tysięcy stron, przeprowadziliśmy własną analizę bezpieczeństwa Comirnaty i szczegółową ocenę procesów produkcji" - powiedział dyrektor ośrodka FDA ds. badań biologicznych Peter Marks.

Pełna autoryzacja Agencji Żywności i Leków ponownie potwierdza skuteczność i bezpieczeństwo szczepionki. "To może mieć duże znaczenie dla ludzi, którzy dotychczas wahali się [przyjąć szczepionkę], a także dla pracodawców, którzy obawiali się wprowadzenia obowiązku szczepień" - ocenił w rozmowie z CNN dr Paul Sax, dyrektor wydziału chorób zakaźnych Uniwersytetu Harvarda.

Tak więc decyzja FDA pozwoli większej niż dotychczas liczbie instytucji publicznych i firm w USA wymagać od pracowników szczepień przeciw COVID-19.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Karol Nawrocki "zachęcił wszystkich kontrkandydatów" w wyborach prezydenckich do opublikowania oświadczeń majątkowych. Tylko że większość z nich to zrobiła, są publicznie dostępne. Jeden z kandydatów nie deklaruje własności żadnego mieszkania czy domu, inni mają po kilka mieszkań. Co jeszcze wiemy?

Po kilka mieszkań, działki, akcje, obrazy. Oświadczenia majątkowe kandydatów na prezydenta

Po kilka mieszkań, działki, akcje, obrazy. Oświadczenia majątkowe kandydatów na prezydenta

Źródło:
Konkret24

Niedługo po ataku Indii na Pakistan zaczęto rozpowszechniać w sieci nagrania mające przedstawiać moment ataku. Jak często bywa w przypadku konfliktów zbrojnych, nie wszystkie publikowane teraz nagrania są aktualne. Przestrzegamy.

Indie bombardują Pakistan? To inne zdarzenie

Indie bombardują Pakistan? To inne zdarzenie

Źródło:
Konkret24

Jedni straszą hordami migrantów; drudzy twierdzą, że Polska jest wyłączona z lokowania migrantów. Jedni alarmują, że pakt migracyjny już działa; drudzy uspokajają, że nie wejdzie w życie. Wyborca może odnieść wrażenie, że Unia Europejska właśnie decyduje w sprawie paktu migracyjnego - nic bardziej mylnego. To kampanijna gra. Ekspert tłumaczy, dlaczego się opłaca.

Pakt migracyjny w ogniu kampanii. Faulują obie strony

Pakt migracyjny w ogniu kampanii. Faulują obie strony

Źródło:
TVN24+

Spór o referendum w sprawie prawa aborcyjnego był jednym z gorętszych momentów debaty Szymona Hołowni i Magdaleny Biejat. Marszałek Sejmu przekonywał, że w obecnej sytuacji "optymalne będzie referendum". Wyjaśniamy, dlaczego samo referendum nie przesądzi o zmianie prawa. 

Hołownia o prawie do aborcji: niech "naród zdecyduje". To tak nie działa

Hołownia o prawie do aborcji: niech "naród zdecyduje". To tak nie działa

Źródło:
Konkret24

Setki tysięcy wyświetleń w sieci generuje nagranie z fragmentem przemówienia Donalda Tuska w Holandii. Na jego podstawie internauci twierdzą, że polski premier o wybuch drugiej wojny światowej obwinił... Polskę. Lecz Tusk powiedział coś innego.

Tusk o "polskim ataku na Westerplatte"? Skąd taka wersja

Tusk o "polskim ataku na Westerplatte"? Skąd taka wersja

Źródło:
Konkret24

"Ukraińcy masowo ruszyli po polskie obywatelstwo" - ogłosił na nagraniu europoseł Konfederacji Marcin Sypniewski. Według niego w 2024 roku 40 tysięcy z nich dostało polski paszport. Nieprawda, o wiele mniej.

40 tysięcy Ukraińców z polskim paszportem w ciągu roku? Polityk Konfederacji zmyśla

40 tysięcy Ukraińców z polskim paszportem w ciągu roku? Polityk Konfederacji zmyśla

Źródło:
Konkret24

Karol Nawrocki, odpowiadając na pytania dotyczące swoich mieszkań, zapewnił, że "nie ma nic do ukrycia". Mówił, że opublikuje swoje oświadczenie majątkowe, jeśli tylko będzie taka możliwość prawna. Tylko że zdaniem ekspertów już może to zrobić. Oto dlaczego zależy to od samego prezesa IPN.

Nawrocki o ujawnieniu oświadczenia majątkowego: "jeśli będzie możliwość prawna". Przecież jest

Nawrocki o ujawnieniu oświadczenia majątkowego: "jeśli będzie możliwość prawna". Przecież jest

Źródło:
Konkret24

Czy premier kiedykolwiek zapowiadał, że będzie obchodził polskie prawo? Tak w kontekście dyskusji o przestrzeganiu konstytucji twierdzą posłowie PiS Zbigniew Bogucki i Michał Wójcik. Tylko że manipulują głośną już wypowiedzią Donalda Tuska.

Politycy PiS: Tusk zapowiadał "łamanie prawa". Manipulują cytatem

Politycy PiS: Tusk zapowiadał "łamanie prawa". Manipulują cytatem

Źródło:
Konkret24

Pożar kościoła, do którego doszło w Walii, wywołał kolejną falę antyimigranckich komentarzy - także w polskiej sieci. Powodem jest stworzony na bazie tego wydarzenia fake news, jakoby ogień podłożyło dwoje Pakistańczyków. Policja jednak zaprzecza.

Pożar kościoła w Walii. Internauci winią migrantów, policja dementuje 

Pożar kościoła w Walii. Internauci winią migrantów, policja dementuje 

Źródło:
Konkret24

W sieci krążą dwa niemal identyczne zdjęcia z uroczystości w ogrodzie Białego Domu. Na jednym z nich wśród gości widać Karola Nawrockiego, na drugim - w tym samym miejscu stoi zupełnie inny, nieznany mężczyzna. Sprawdziliśmy, które z tych zdjęć jest autentyczne, a które jest przeróbką.

Nawrocki w Białym Domu. "Które zdjęcie jest prawdziwe"?

Nawrocki w Białym Domu. "Które zdjęcie jest prawdziwe"?

Źródło:
Konkret24

Pismo jednego z polskich dowódców wojskowych ma być dowodem, że Polska wyśle "korpus interwencyjny" na Ukrainę - tak twierdzą posłowie Roman Fritz i Konrad Berkowicz. Dowództwo operacyjne zaprzecza tym informacjom i pisze o "pożywce dla rosyjskich ośrodków propagandowych".

Posłowie dezinformują o polskich żołnierzach na Ukrainie. Wyjaśniamy

Posłowie dezinformują o polskich żołnierzach na Ukrainie. Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

Temat bykowego, czyli podatku dla osób bezdzietnych, wrócił w publicznej debacie za sprawą petycji, która trafiła do Sejmu. Ten pomysł forsuje również kandydujący na prezydenta Marek Jakubiak. Jako wzór wskazuje Niemcy. Porównanie jest niewłaściwe, a ekspert tłumaczy, dlaczego bykowe kłóci się z konstytucją.

Bykowe: Jakubiak nawołuje, petycja w Sejmie. Czy to w ogóle możliwe?

Bykowe: Jakubiak nawołuje, petycja w Sejmie. Czy to w ogóle możliwe?

Źródło:
TVN24+

"Niesamowite, Polska się budzi!" - ogłosił europoseł PiS Waldemar Buda, publikując zdjęcie dwóch plakatów na jakimś ogrodzeniu. Wynika z niego, że na jednym banerze ktoś "przeprasza za baner" obok z wizerunkiem Rafała Trzaskowskiego. Śmieszne? Przede wszystkim nieprawdziwe. Bazowe dla tej przeróbki zdjęcie istnieje i już wcześniej intrygowało internautów.

"Przepraszam za baner". Wyborcza wojna na plakaty i... fejki

"Przepraszam za baner". Wyborcza wojna na plakaty i... fejki

Źródło:
Konkret24

Sławomir Mentzen twierdzi, że Ukraińcy przebywający w Polsce w świadczeniach socjalnych dostają więcej, niż wpłacają do budżetu państwa w podatkach. Dostępne opracowania pokazują jednak coś odwrotnego.

Mentzen o tym, ile wydajemy na Ukraińców, a ile zyskujemy. Nie ma racji

Mentzen o tym, ile wydajemy na Ukraińców, a ile zyskujemy. Nie ma racji

Źródło:
Konkret24

W debacie "Super Expressu" kandydaci na prezydenta przepytywali siebie nawzajem. Odpierając zarzuty rywali, nieraz minęli się jednak z prawdą albo przeinaczali fakty. Oto wypowiedzi, które wprowadziły w błąd opinię publiczną.

Debata prezydencka. Fałsze i manipulacje kandydatów

Debata prezydencka. Fałsze i manipulacje kandydatów

Źródło:
Konkret24

W sieci rozchodzi się informacja, jakoby Polska była "rekordzistą" pod względem złożonych wniosków azylowych w tym roku. Przekaz ten podają dalej między innymi działacze Konfederacji i PiS. Jednak autor posta, który stał się źródłem tych doniesień, manipulacyjnie dobrał dane. I o czymś nie wspomniał.

Rekord wniosków o azyl w Polsce? Podwójna manipulacja

Rekord wniosków o azyl w Polsce? Podwójna manipulacja

Źródło:
Konkret24

Prezydent Andrzej Duda wykorzystał zaproszenie na konwencję Karola Nawrockiego w Łodzi, żeby chwalić osiągnięcia rządów Zjednoczonej Prawicy i skrytykować działania gabinetu Donalda Tuska. W niektórych kwestiach mijał się jednak z prawdą, wprowadzając opinię publiczną w błąd.

Duda na konwencji Nawrockiego. Cztery nieprawdy

Duda na konwencji Nawrockiego. Cztery nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Poseł Konfederacji Michał Wawer straszy "polskimi emeryturami dla Hindusów", czyli że ZUS będzie hojnie dopłacał do "skromnych indyjskich emerytur". Mechanizm tej manipulacji jest podobny, jak w fałszywej narracji o uprawnieniach emerytalnych dla Ukraińców. Chodzi o umowy o zabezpieczeniu społecznym, które Polska standardowo zawiera z wieloma krajami.

"Polskie emerytury dla Hindusów"? Co zakłada ta umowa

"Polskie emerytury dla Hindusów"? Co zakłada ta umowa

Źródło:
Konkret24

Wojna prezydenta Donalda Trumpa z Uniwersytetem Harvarda trwa. Według rozsyłanego w sieci przekazu w odwecie za zabranie uczelni funduszy jej władze odrzuciły aplikację najmłodszego syna Trumpa - Barrona. Jednak żadnych dowodów na tę teorię nie ma.

Harvard nie przyjął na studia syna Trumpa? Skąd taka plotka

Harvard nie przyjął na studia syna Trumpa? Skąd taka plotka

Źródło:
Konkret24

"Jakaś masakra", "ekologia to fikcja" - komentują internauci film, który notuje miliony wyświetleń w sieci. Ma przedstawiać cmentarz elektrycznych skuterów. Co o nim wiemy?

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

"Cmentarz elektrycznych skuterów"? Niezupełnie

Źródło:
Konkret24

Posłowie i senatorowie PiS mieli wpłacać na partię minimum tysiąc złotych miesięcznie, europosłowie PiS - minimum pięć tysięcy. Tak zarządził Jarosław Kaczyński, gdy PiS nie dostał części subwencji. Konkret24 pozyskał rejestr wszystkich wpłat dla tej partii za 2024 rok. Oto kto wpłacił najwięcej, a kto w ogóle.

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Mieli "wspierać partię finansowo". Kto ile wpłacił? Mamy rejestry PiS

Źródło:
TVN24+

Po śmierci papieża Franciszka i ogłoszeniu żałoby narodowej internauci przekonują, jakoby po 1945 roku tylko raz "po śmierci obcokrajowca" władze naszego państwa tak zdecydowały. Ale to nie jest prawda.

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Żałoby narodowe w Polsce. Nie tylko dla uczczenia Polaków

Źródło:
Konkret24

Czy Grzegorz Braun ma szansę na poparcie zapewniające mu wejście do drugiej tury wyborów prezydenckich? Taki scenariusz sugeruje sondaż, który miał zostać wykonany przez znany ośrodek badania opinii publicznej. Lecz ta sondażownia nigdy czegoś takiego nie opublikowała.

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Braun notuje "olbrzymi wzrost poparcia"? To nie ten CBOS

Źródło:
Konkret24

Miliony wyświetleń notuje w sieci nagranie przedstawiające grupę osób idących nocą z walizkami przez miasto. Zostało opublikowane, by zwrócić uwagę na pewien problem mieszkańców - tymczasem internauci wykorzystują je do hejtu na cudzoziemców i migrantów. Przestrzegamy przed jego rozpowszechnianiem.

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

"Nocą, żeby ludzie nie widzieli"? Ten film miał inny cel

Źródło:
Konkret24

Do szpitala w Oleśnicy europoseł i poseł przybyli z "interwencją poselską" w celu "obywatelskiego zatrzymania" lekarki. Tak przynajmniej tłumaczyli się Grzegorz Braun i Roman Fritz. Jednak politycy powołali się na przepisy, które ich zachowania nie dotyczą. Wyjaśniamy, dlaczego przekroczyli uprawnienia.

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Braun w szpitalu w Oleśnicy. Co jest interwencją poselską, a co nie

Źródło:
Konkret24

Według popularnego w sieci przekazu dopiero po zmianie prezydenta USA - czyli po powrocie na to stanowisko Donalda Trumpa - w Nowym Jorku mogła się odbyć procesja wielkanocna. Dowodem ma być opublikowane wideo. Tylko że nie ma ono nic wspólnego z Wielkanocą.

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Procesja w Nowym Jorku możliwa dopiero za Trumpa? Co to za nagranie

Źródło:
Konkret24

Czy marszałek Sejmu Szymon Hołownia spowodował wypadek samochodowy i wjechał w ogrodzenie? Na podstawie pewnego nagrania twierdzi tak wielu internautów, według części z nich - polityk musiał być pod wpływem alkoholu. Ale Hołownia w żadnym takim zdarzeniu nie brał udziału. Jego sztab wyborczy zaprzecza, a my wyjaśniamy ten przekaz.

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Hołownia wjechał autem w płot? Jest odpowiedź sztabu

Źródło:
Konkret24

Teksty z trzynastu polskich serwisów informacyjnych wykorzystano w kolejnej fazie operacji wpływu prowadzonej przez rosyjski ośrodek dezinformacji. W specjalnie tworzonych postach linkowano do artykułów, które zawierały treści przydatne Kremlowi. A potem w ruch szły boty.

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Operacja Doppelganger. Cel: polskie wybory

Źródło:
Konkret24

Donald Trump nie wysłał własnego samolotu po 200 żołnierzy, którzy utknęli na Florydzie. A publikowane nagrania z wypadku księżnej Diany nie zawsze pokazują to zdarzenie. Wytworzenie zbiorowej fałszywej pamięci - zwanej efektem Mandeli - to jeden z celów ośrodków dezinformacji. Fake newsy wspomagają ten mechanizm.

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Efekt Mandeli - co to jest? Możesz być ofiarą

Źródło:
Konkret24

W obwodzie Kurskim w Rosji miały zostać odkryte tysiące ciał zagranicznych najemników walczących dla Ukrainy, w tym Polaków - wykres z taką informacją krąży ostatnio w sieci. Wystarczy spojrzeć, które strony i profile rozpowszechniają ten przekaz, by stwierdzić: to kolejna odsłona prokremlowskiej propagandy.

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Ciała "polskich najemników" w Rosji? Uwaga na ten wykres

Źródło:
Konkret24