Podczas gdy Unia Europejska dyskutuje nad uniwersalnym certyfikatem potwierdzającym prawo do swobodnego przemieszczania się w Europie podczas pandemii, niektóre kraje już teraz proponują własne rozwiązania. Przyjrzeliśmy się najciekawszym z nich.
Paszporty covidowe we Francji. Czym są i czy już obowiązują - o tym dyskutowali użytkownicy Twittera, komentując post, jaki pojawił się we wtorek 27 kwietnia. "#AweFrancji radość, że paszport covidowy (mam już swój działający na Francję) pozwoli obejrzeć najnowszego Bonda" - napisał bowiem Eryk Mistewicz, prezes Instytutu Nowych Mediów. "Oczywiście oglądanie najnowszego Bonda nie jest obowiązkowe, podobnie jak nikt nie mówi o obowiązkowym paszporcie covidowym" - stwierdził.
Na wpis Mistewicza zareagowali przeciwnicy paszportów covidowych. Przekonywali, że uderzają one w wolności obywatelskie. Z kolei dziennikarz "Gazety Wyborczej" Bartosz Wielińsk przekonywał, że paszportu covidowego jeszcze we Francji nie wprowadzono, więc Mistewicz nie może się nim posługiwać.
Możliwość stworzenia dokumentów uprawniających do swobodnego podróżowania czy korzystania z usług rozważana jest w wielu krajach. W Brukseli trwają prace nad koronapaszportem dla całej Unii Europejskiej - choć unika się w tym wypadku słowa "paszport". Projekt tzw. zielonych certyfikatów w połowie marca przedstawiła Komisja Europejska. Dokument mają otrzymać nie tylko zaszczepieni przeciw COVID-19, ale i ozdrowieńcy oraz osoby z niedawnym negatywnym wynikiem testu na koronawirusa.
Stanowisko w sprawie certyfikatów przyjęła już Rada Europejska. O projekcie dyskutował 28 kwietnia Europarlament. Poparł wydawanie zaświadczeń potwierdzających prawo do swobodnego przemieszczania się w Europie podczas pandemii, które obowiązywałyby nie dłużej niż 12 miesięcy. Głosowanie w tej sprawie zaplanowano na czerwiec. Jeszcze przed wakacjami z nowego rozwiązania mogliby korzystać Europejczycy.
- Jeśli Unia Europejska nie zdoła zbudować wspólnego systemu, to poszczególne kraje Unii wprowadzą własne świadectwa szczepień przeciwko COVID-19 i stworzą plątaninę niezliczonych niekompatybilnych rozwiązań - ostrzegał 28 kwietnia w Parlamencie Europejskim unijny komisarz ds. sprawiedliwości Didier Reynders. - Jeśli uda nam się osiągnąć porozumienie polityczne, rozwiązanie techniczne będzie gotowe na czas. Jeśli tego nie zrobimy, ryzykujemy rozdrobnienie w całej Europie - powiedział Belg. Jego zdaniem mnogość różnych systemów i dokumentów skutkowałaby chaosem i fałszerstwami, a wraz z nimi, jak się wyraził, "rozprzestrzenianiem się zarówno wirusa, jak i braku zaufania obywateli".
Na szybkie uruchomienie narzędzi umożliwiających swobodne poruszanie się po Europie naciskają uzależnione od turystyki kraje południa kontynentu. 13 kwietnia Vittorio Colao, włoski minister ds. innowacji i transformacji cyfrowej, mówił o możliwości wykorzystania jako paszportów uruchomionej już tam w ubiegłym roku aplikacji na smartfony, która służyła do śledzenia zakażeń COVID-19.
Rzeczywiście, niektóre kraje członkowskie wprowadziły lub testują już własne rozwiązania. Sprawdziliśmy, co przygotowują.
Francja: nowe funkcje w aplikacji covidowej
Media informują o wprowadzonym we Francji paszporcie covidowym lub paszporcie zdrowotnym. Uściślając, chodzi o nowe funkcje dodane do istniejącej aplikacji TousAntiCOVID, której podstawowa funkcja to informowanie o kontakcie z osobami zarażonymi koronawirusem. Francuski rząd poinformował o zmianach 19 kwietnia. W zaktualizowanej wersji aplikacji pojawiają się wyniki testu na COVID-19 i potwierdzenie zaszczepienia. Dane wprowadzą pracownicy centrów testowania i centrów szczepień.
Aplikacja jest na razie testowana w podróżach lotniczych na Korsykę. Udający się na wyspę i tak muszą pokazać negatywny wynik testu na COVID-19 - a teraz mogą to zrobić, korzystając z aplikacji. Od 29 kwietnia mogą również posługiwać się dostępną w aplikacji informacją o zaszczepieniu.
Czy francuski "paszport" ułatwi również dostęp do niektórych miejsc i wydarzeń kulturalnych? Francuski rząd nie podjął ostatecznych decyzji.
Francuska minister kultury Roselyne Bachelot potwierdziła 23 kwietnia, że niektóre ośrodki kultury zostaną ponownie otwarte w połowie maja oraz że rząd przygotowuje rodzaj przepustki zdrowotnej, która jednak nie będzie wykorzystywana od razu po otwarciu ośrodków kultury. "Mam wiele problemów z pomysłem uzależnienia wstępu do miejsca kultury od posiadania paszportu zdrowotnego" - powiedziała francuska minister (cytat za "Le Parisien"). Portal 20 minutes 28 kwietnia cytował z kolei Emmanuela Macrona, który przekonywał, że w rządzie jest konsensus dotyczący niewykorzystywania certyfikatów w restauracjach czy sklepach, ale kwestia kin pozostaje otwartą.
Hiszpania: zielony certyfikat cyfrowy
28 kwietnia resort zdrowia Hiszpanii zapowiedział, że już w maju ruszą testy paszportów szczepionkowych służących bezpiecznej turystyce podczas tegorocznych wakacji. Zagraniczni urlopowicze byliby przyjmowani na podstawie dokumentu wydawanego w formie elektronicznej. Tak zwany zielony certyfikat cyfrowy ma zawierać informacje o szczepieniach, przeprowadzonych testach na koronawirusa oraz okresu chorowania na COVID-19.
Podobne rozwiązania działają już we wspólnocie autonomicznej Walencji. Obywatele mogą pobrać dokument potwierdzający zaszczepienie przecie COVID-19 po zalogowaniu się na stronie internetowej regionalnych służb sanitarnych. Istnieje też możliwość wgrania go do telefonu komórkowego lub wydrukowania.
Estonia: certyfikat zaszczepienia
W Estonii już latem 2020 roku testowano cyfrowy paszport immunologiczny w miejscach pracy. Program gromadził dane dotyczące testów na koronawirusa i umożliwiał dzielenie się tymi informacjami z innymi osobami, np. z pracodawcami. Zgodnie z najnowszymi zapowiedziami do końca kwietnia tego roku mieszkańcy Estonii będą mogli ściągnąć z sieci certyfikat potwierdzający zaszczepienie przeciw COVID-19. Dokument ma służyć jako dowód zaszczepienia w podróży do krajów, które wymagają takiego zaświadczenia.
Przedsiębiorcy w Estonii naciskają na rozszerzenie działania tego certyfikatu na restauracje kina czy teatry. Estoński rząd nie podjął jednak w tej sprawie decyzji.
Litwa: kod QR
14 kwietnia Litwa zdecydowała o wprowadzeniu od początku maja krajowych cyfrowych certyfikatów odporności COVID-19. Kod QR "Freedom ID" będzie dostępny dla zaszczepionych przeciw COVID-19, ozdrowieńców i osób z negatywnym wynikiem testu na koronawirusa. Osoby posługujące się "Freedom ID" będą mogły przebywać we wnętrzu restauracji czy uczestniczyć w dużych imprezach sportowych.
Litewski projekt docelowo ma zostać zintegrowany z certyfikatem podróżnym zaproponowanym przez Unię Europejską.
Wielka Brytania: aplikacja NHS
Rolę paszportu covidowego w Wielkiej Brytanii będzie pełniła aplikacja brytyjskiej służby zdrowia NHS - potwierdził 28 kwietnia minister transportu Grant Shapps. "To będzie aplikacja NHS używana przez ludzi, gdy rezerwują wizyty w NHS i tym podobne, która będzie pokazywać, że miałeś szczepionkę lub miałeś testy" - powiedział Shapps w telewizji Sky News (cytat za PAP).
Chodzi o aplikację do rezerwacji wizyt lekarskich. W Wielkiej Brytanii działa również aplikacja NHS Covid-19, która jest używana do wykrywania kontaktów z osobami zakażonymi oraz do oznaczania się w takich miejscach jak lokale gastronomiczne, punkty usługowe wymagające bliskiego kontaktu, świątynie.
Dania: aplikacja Coronapas
Jako jeden z pierwszych europejskich krajów autorski paszport covidowy wprowadziła Dania. Aby go uzyskać, trzeba być zaszczepionym i mieć negatywny wynik testu na koronawirusa z ostatnich 72 godzin lub pokonać infekcję w ostatnich 180 dniach.
Projekt ruszył 6 kwietnia. Tego dnia ponownie otwarto w Danii salony fryzjerskie, salony urody i szkoły jazdy, a skorzystać z nich mogli wyłącznie posiadacze aplikacji Coronapas. Od 21 kwietnia Coronapas umożliwia też klientom korzystanie z ogródków barów i restauracji. Od 6 maja aplikacja będzie uprawniać do przebywania w środku restauracji. Dzięki niej kibice sportowi będą mogli wejść na stadion. Według duńskiego rządu w pierwszym tygodniu po udostępnieniu aplikacji ok. 3,5 mln osób skorzystało z niej bądź odwiedziło jej stronę internetową.
Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24, TVN24, PAP; zdjęcie: Shutterstock
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock