"Część szczepionek to placebo"? Nie. Wyjaśniamy wątpliwości

Placebo zamiast szczepionki? Tylko w fazie badań klinicznych. Rozwiewamy wątpliwościShutterstock

Wypowiedź brytyjskiego ministra o badaniach klinicznych szczepionki Novavax internauci interpretują w ten sposób, że część szczepionek przeciw COVID-19 to zwykłe placebo. Nie jest to prawdą. Wyjaśniamy, kiedy stosuje się placebo i na czym polega metoda "podwójnie ślepej próby" w badaniach klinicznych.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Jedno z twierdzeń rozpowszechnianych przez antyszczepionkowców i przeciwników akcji szczepień dotyczy tego, że preparaty przeciw COVID-19 tak naprawdę zawierają placebo, czyli substancję obojętną, a ogłoszona pandemia jest mistyfikacją. W taką infodemię wpisuje się post, który zamieścił na twitterowym profilu prawnik Piotr Schramm 27 lipca, załączając krótkie wideo z wystąpieniem Nadhima Zahawiego, brytyjskiego wiceministra zdrowia.

W brytyjskim parlamencie Zahawi mówi: "Jestem wdzięczny za pytanie szanownej pani poseł. Jeśli chodzi o uczestników badań Novavax, to ich szczepienie zostanie uznane w Wielkiej Brytanii. I oczywiście współpracujemy z innymi krajami, aby upewnić się, że zostanie to uznane [również przez te kraje], ale jeśli chodzi o Wielką Brytanię, będą oni uważani za w pełni zaszczepionych, niezależnie od tego, czy otrzymali placebo, czy szczepionkę".

"Parlament UK, cześć szczepionek to placebo" - skomentował Piotr Schramm (pisownia postów oryginalna). Jego wpis polubiło ponad 580 użytkowników, 280 podało dalej; nagranie wyświetlono ponad 15 tys. razy.

Tweet sugerujący, jakoby w brytyjskim parlamencie potwierdzono, że część szczepionek to placebotvn | Twitter

"Czyli eksperyment!!!"

Zarówno komentarz, jak i filmik wywołały dyskusje internautów. "A czy placebo nie podaje sie czasem w trakcie badań i eksperymentów? czyżby to oznaczało, że trwa jakiś eksperyment?" - pytał jeden z użytkowników Twittera. "Wiec niektórzy dostali placebo. Mam nadzieję że ta woda byla chociaz przepuszczona przez Britę heh" - stwierdził kolejny. "Przyznali to wkoncu? Pół roku temu jak się o tym pisało to był krzyk o teoriach spiskowych"; "Dziwne"; "Czyli eksperyment!!!" - pisali inni.

Jeden z internautów zauważył: "Chodzi o osoby które brały udział w badaniach 'trial participants', te osoby które otrzymały placebo otrzymają również paszport szczepionkowy rozpoznawany przez UK i inne kraje. Będa uważani za w pełni zaszczepionych pomimo przyjęcia placebo". A w kolejnym wpisie dodał, że "temat dotyczy badania szczepionki Novavax" - i załączył link do materiału BBC News.

O czym mówił brytyjski minister

Rozsyłane w sieci nagranie to fragment wystąpienia wiceministra Zahawiego w brytyjskiej Izbie Gmin - jak ustaliliśmy, z 22 lipca tego roku. Wiceminister wygłosił oświadczenie w sprawie pandemii i odpowiadał na pytania parlamentarzystów. Na filmiku słyszymy fragment jednej z jego odpowiedzi. Wideo jest autentyczne, pełny zapis oświadczenia oraz serii pytań i odpowiedzi dostępny jest na stronie brytyjskiego parlamentu. Za to transkrypcja dostępna jest na stronie wiceministra i na witrynie theyworkforyou.com, dzięki której obywatele Wielkiej Brytanii mogą śledzić pracę parlamentarzystów.

Zapis wideo z posiedzenia Izby Gmin 22 lipca 2021 tvn24 | parliamentlive.tv

Brytyjski wiceminister odpowiadał na pytanie posłanki Partii Pracy Barbary Keeley - dotyczyło sytuacji uczestników badań klinicznych szczepionki Novavax.

Keeley zapytała: "Po drugie, czy mogę przyłączyć się do mojego szanownego kolegi, doktora Huqa, prosząc o znalezienie rozwiązania dla wspaniałych ochotników biorących udział w badaniu szczepionki Novavax? Teraz okazuje się, że nie mogą oni podróżować, ponieważ nie mogą uzyskać certyfikatu szczepienia, a ich szczepionki nie są uznawane w UE". Potem dopytała, czy wiceminister umożliwi również tym uczestnikom badań, którzy otrzymali żywe szczepionki Novavax, uzyskanie świadectwa szczepienia.

Jak słychać na nagraniu, Zahaw zapowiedział, że "jeśli chodzi o uczestników badań Novavax, to ich szczepienie zostanie uznane w Wielkiej Brytanii". I dodał, że "jeśli chodzi o Wielką Brytanię, będą oni uważani za w pełni zaszczepionych, niezależnie od tego, czy otrzymali placebo, czy szczepionkę".

Wyjaśniamy, o co chodzi z placebo i czego dotyczy problem preparatu Novavax.

Kłopoty uczestników badań klinicznych szczepionki Novavax

Szczepionka przeciw COVID-19 amerykańskiej firmy Novavax (NVX-CoV2373) nie została jeszcze zatwierdzona do użycia w Wielkiej Brytanii i Unii Europejskiej. Preparat jest obecnie oceniany przez brytyjskiego regulatora leków i produktów ochrony zdrowia (MHRA), a w Europejskiej Agencji Medycznej trwa jego przegląd etapowy (rolling review).

BBC News opisało historię jednej z uczestniczek badań klinicznych preparatu Novavax, która w związku z brakiem zatwierdzenia tej szczepionki w Wielkiej Brytanii nie może otrzymać certyfikatu szczepienia - a to utrudnia jej wyjazd za granicę. Tak samo innym uczestnikom badania. Bo wiele państw wprowadziło w ostatnich tygodniach nowe wymagania dla podróżujących, np. na Maltę wjechać można tylko z certyfikatem zaszczepienia przeciw COVID-19. Brytyjka zgłosiła się na ochotnika do udziału w badaniach Novavaksu przeprowadzonych w listopadzie i grudniu 2020 roku. Jak powiedziała BBC News, nie została wtedy ostrzeżona o konsekwencjach związanych z podróżą. Stwierdziła jednak, że nie żałuje udziału w badaniach.

W oświadczeniu z czerwca firma Novavax stwierdziła, że ​​"jest głęboko przekonana, iż uczestnicy badań klinicznych nie powinni być pokrzywdzeni w związku z koniecznością przedstawienia dowodu szczepienia". Według National Institute for Health Research (brytyjski organ badań medycznych) w badaniu trzeciej fazy preparatu Novavax wzięło udział ponad 15 tys. osób w Wielkiej Brytanii. Połowa otrzymała placebo.

Prof. Horban o obowiązkowych szczepieniach dla wybranych grup zawodowych
Prof. Horban o obowiązkowych szczepieniach dla wybranych grup zawodowychtvn24

Placebo w badaniach klinicznych, czyli metoda "podwójnie ślepej próby"

Przypomnijmy: skuteczność wszystkich szczepionek trafiających na rynek, w tym tych przeciw COVID-19, jest sprawdzana w kilku etapach. Pierwszy stanowią badania przedkliniczne, czyli eksperymenty laboratoryjne i badania na zwierzętach. Kolejnym są badania kliniczne przeprowadzane na ludziach. Standardem jest, że w badaniach klinicznych części ochotników podaje się placebo.

"Jeśli weźmiesz udział w badaniu klinicznym, zwykle zostaniesz losowo przydzielony do jednej z dwóch grup: grupy badanej - w której otrzymasz ocenianą terapię lub grupy kontrolnej - w której będziesz otrzymywał standardowe leczenie lub placebo, jeśli nie istnieje sprawdzone leczenie standardowe" - czytamy na stronie brytyjskiej służby zdrowia (NHS) w materiale wyjaśniającym schemat badań klinicznych.

Dlaczego w takich badaniach stosuje się placebo, wyjaśnia także Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy:"Celem badań klinicznych jest uzyskanie obiektywnych, niebudzących wątpliwości wyników. Dlatego też stosuje się metodę podwójnie ślepej próby. Część osób badanych otrzymuje produkt badany, natomiast druga część tzw. placebo, czyli obojętną substancję, np. sól fizjologiczną. Osoby badane przydzielane są do jednej z tych grup losowo, często przy użyciu specjalnego programu komputerowego. Nazwa 'ślepa próba' wynika z tego, że zarówno badany pacjent, jak i lekarz prowadzący tę osobę nie wiedzą, czy podano badaną szczepionkę czy placebo".

"Ujawnienie, do której grupy należała dana osoba, następuje dopiero po całkowitym zakończeniu badania. Metoda ta pozwala bardzo obiektywnie ocenić skuteczność badanego produktu w sposób wolny od autosugestii" - czytamy dalej.

Szczepionki to placebo? Powracająca teza

Jak pisaliśmy wyżej, teza, że szczepionki przeciw COVID-19 mogą być placebo, czyli obojętną substancją, nie jest nowa. Twierdzenie tego typu (że połowa szczepionych na COVID-19 otrzymuje placebo) weryfikował m.in. portal Demagog.org. Pisał o tym również Reuters, wyjaśniając, że nie ma dowodów, iż szczepionki na COVID-19 to zwykłe placebo.

Szczepionki przeciw COVID-19 firm Pfizer/BionTech, Moderna, AstraZeneca i Johnson & Johnson pomyślnie przeszły trzy fazy badań klinicznych, które potwierdziły ich bezpieczeństwo i skuteczność. Na tej podstawie zostały dopuszczone do obrotu w Unii Europejskiej i w Wielkiej Brytanii. Składniki każdej z tych szczepionek zostały podane do publicznej wiadomości - można je znaleźć w charakterystyce produktu leczniczego.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Kokret24; zdjęcie: Shutterstock/Twitter

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Przed zapowiadanymi wielkimi opadami oczy wielu Polaków zwrócone są na największe zbiorniki przeciwpowodziowe w kraju. Zarządzający nimi zapewniają, że wszystkie mają zabezpieczone rezerwy. Porównaliśmy stan ich wypełnienia teraz oraz tuż przed powodzią we wrześniu 2024 roku. Eksperci tłumaczą, czy i jakie wnioski można z tego wyciągnąć.

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Wypełnienie zbiorników retencyjnych teraz i przed powodzią 2024. Co nam to mówi

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24

W kancelarii prezydenta Nawrockiego ma pozostać przynajmniej jeden minister z czasów obecnego prezydenta. A reszta? I co się stanie obecnymi doradcami Andrzeja Dudy? Wyjaśniamy.

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Ministrowie i doradcy Andrzeja Dudy. Jaki ich los po 6 sierpnia?

Źródło:
Konkret24

Poszukujący Tadeusza Dudy policjanci jakoby nawet nie potrafią nosić broni, a sam poszukiwany rzekomo zamieszcza w sieci nagranie obozowiska; na dodatek miał też sfilmować policyjny śmigłowiec, a nagranie zamieścił w sieci. Akcja w okolicach Limanowej stała się pretekstem do drwienia z policjantów biorących w niej udział lub zwiększania zasięgów i popularności w sieci. Pokazujemy przykłady krążących wokół niej fake newsów.

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

"Vlogi Tadeusza Dudy" i zdjęcie policjantki. Fałszywki o obławie w Starej Wsi

Źródło:
Konkret24

Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, stwierdziła, że dla jej partii istotna jest objęcie funkcji wicepremiera w planowanej rekonstrukcji rządu, bo "wicepremier może więcej niż minister". A co na to akty prawne?

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Pełczyńska-Nałęcz: "wicepremier może więcej niż minister". Ekspert: "nieco ryzykowne stwierdzenie"

Źródło:
Konkret24

Komentując "patrole obywatelskie" na granicy polsko-niemieckiej, politycy opozycji mówią po raz kolejny o "tysiącach migrantów przerzucanych przez Niemców". Dane o rzeczywistych przekazaniach są jednak dużo niższe. Wyjaśniamy.

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

"Kilka tysięcy nielegalnych migrantów dziennie" z Niemiec? Dane pokazują coś innego

Źródło:
Konkret24

Mateusz Morawiecki zamieścił wykres, który miał pokazywać, jak bardzo za rządów PiS rosły dochody budżetu państwa, gdy podczas rządów PO-PSL i obecnej koalicji wzrosty nie są tak znaczące. Ekonomiści tłumaczą, co były premier pomija.

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Mateusz Morawiecki o dochodach państwa. Jak wprowadza w błąd

Źródło:
Konkret24

Po tragedii w Starej Wsi, podczas policyjnej obławy pojawiło się zdjęcie, które ma pokazywać ulicę przed domem, gdzie dokonano zbrodni. Jest rozpowszechniane z twierdzeniem, że podejrzany Tadeusz Duda uciekł stamtąd na motocyklu. Oba przekazy są nieprawdziwe.

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

"Tak wygląda ulica", morderca na motocyklu? Nic tu się nie zgadza

Źródło:
Konkret24

W sieci pojawił się fragment kodu, który ma świadczyć o tym, że tak zwana aplikacja Mateckiego miała być podłączona do serwerów PKW. Nieznających się na programowaniu może wprowadzać w błąd. Tłumaczymy.

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

"Aplikacja Mateckiego" podpięta pod PKW? Fałszywy "niezbity dowód"

Źródło:
Konkret24

Nagranie z kilkudziesięcioma bocianimi gniazdami na słupie wysokiego napięcia przyciągnęło uwagę tysięcy internautów. Jedni twierdzą, że to Polska, inni wskazują na zagranicę. Sprawdziliśmy, co wiadomo o tym materiale.

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

"Blokowisko bocianów" w Polsce? Sprawdzamy popularne nagranie

Źródło:
Konkret24

Były wicepremier Jacek Sasin pytał w wywiadzie radiowym, gdzie są pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i czy "ktoś odczuł jakąś poprawę z tego względu". Pokazujemy więc, na co do tej pory przeznaczono te środki: od pracowni AI, przez żłobki, po oczyszczalnie ścieków i modernizacje linii kolejowych.

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Sasin: gdzie są mityczne pieniądze z KPO? Odpowiadamy

Źródło:
Konkret24

Mimo zawieszenia przyjmowania wniosków o azyl na granicy polsko-białoruskiej, polskie służby wciąż przyjmują ich ponad tysiąc miesięcznie. Internauci komentują, że "Donald Tusk okłamał Polaków", bo "granica jest nieszczelna". Wyjaśniamy, dlaczego te dane o tym nie świadczą.

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Wnioski o azyl w Polsce mimo zawieszenia. Kto i gdzie je składa

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji i internauci komentują, że wyborcy masowo wysyłali do Sądu Najwyższego protesty wyborcze według wzoru przygotowanego przez posła Romana Giertycha i z jego numerem PESEL. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska dolała oliwy do ognia, mówiąc, że takich protestów jest kilka tysięcy. Inne zdanie ma jednak rzecznik prasowy instytucji. Wyjaśniamy, co wiemy.

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

"Giertychówki", PESEL posła i dwugłos w Sądzie Najwyższym. Co wiemy

Źródło:
Konkret24