"Kowidowe szczepionki rozwalają odporność"? Nie, wyjaśniamy, skąd błędne wnioski

"Kowidowe szczepionki rozwalają odporność"? Nie, wyjaśniamy, skąd te błędne wnioski

Dyskusja o tym, że szczepionki na COVID-19 "rozwalają odporność" i zwiększają śmiertelność, znowu rozgorzała w sieci - tym razem dowodem mają być dane z Izraela i Wielkiej Brytanii. Tylko że one nie potwierdzają tej fałszywej tezy.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Przekaz o rzekomej utracie odporności po przyjęciu szczepionki na COVID-19 wciąż pojawia się w polskich mediach społecznościowych - za każdym razem z jakimiś nowymi "dowodami". Jedna z użytkowniczek Twittera zamieściła 6 lutego post treści: "A jeśli okaże się, że kowidowe szczepionki rozwalają odporność i zaszczepieni padają jak muchy, to co wtedy? Bo w Izraelu już umiera więcej zaszczepionych niż niezaszczepionych. I w UK też. A nie tak miało być" (pisownia oryginalna). Profil ma należeć do Katarzyny Treter-Sierpińskiej, która w opisie przedstawia się jako publicystka portalu wPrawo.pl. Tweet polubiło ponad 2 tys. użytkowników, a ponad 400 udostępniło.

Wprowadzający w błąd tweet z 6 lutego 2022 rokuKonkret24 | Twitter.com

"Dane niemieckiego rządu", "oficjalne dane z Izraela"...

Pod tweetem rozgorzała dyskusja. "To już wiadomo. Są oficjalne dane niemieckiego min.zdrowia i @rki_de potwierdzające wcześniejsze przypuszczenia" - napisała w odpowiedzi jedna z użytkowniczek Twittera (pisownia wszystkich postów oryginalna). Udostępniła swój tweet, również z 6 lutego, z podobnym twierdzeniem: "U osób zaszczepionych spada ogólna odporność - wynika z danych niemieckiego rządu. Wśród odnotowanych w RFN przypadków #Omikron zdecydowana większość wystąpiła u osób, które przyjęły preparat". W tym poście był link do artykułu na stronie dailyexpose.uk. Twitter oznaczył ten post informacją: "Ten tweet kieruje użytkowników do strony, która może zawierać nieprawdziwe informacje na temat Covid-19".

"Proszę nie kłamać. 12% niezaszczepionych żydów generuje prawie połowę zgonów. Mówimy o fali Omikron. Przy zbliżonej populacji od początku pandemii Izrael ma 4x mniej zgonów niż Czechy" - napisał w odpowiedzi jeden z twitterowiczów, podając link do artykułu opublikowanego na stronie izraelskiej gazety haaretz.com.

Coraz więcej dzieci cierpi na PIMS. Lekarze ostrzegają i apelują o szczepienia
Coraz więcej dzieci cierpi na PIMS. Lekarze ostrzegają i apelują o szczepieniaFakty TVN

"O paradoksie wyszczepialności Pani słyszała? Oficjalne dane z Izraela mówią o ponad 11 razy większym ryzyku hospitalizacji i zgonów" - stwierdził inny użytkownik Twittera. Inni komentowali: "Mógłby ktoś ktoś podać źródła tych danych o zgonach zaszczepionych?"; "to nic. Selekcja naturalna. Dla nich i tak nie byłoby ratunku"; "Ja powtarzam od jakiegoś czasu, ten Izrael wygląda podejrzanie. Wyszczep na maksa i umieralność jeszcze większą. Chcą się pozbyć Żydów czy jak?"; "Będzie jak w filmie 'Epoka Lodowcowa' wielkie wymieranie.!".

Szczepionki "rozwalają oporność"? Nie, one ją wzmacniają

Twierdzenie, że szczepienie przeciw COVID-19 obniża odporność organizmu, w polskich mediach społecznościowych krążyło już na początku stycznia tego roku. Zbudowano je na fałszywych doniesieniach o 87-proc. niższej odporności u zaszczepionych - wówczas zweryfikowaliśmy to jako nieprawdę. A właśnie ten przekaz przywołała cytowana wyżej użytkowniczka Twittera.

I tak: według wciąż rozsyłanego artykułu ze strony dailyexpose.uk. dane o 87-proc. niższej odporności u zaszczepionych mają pochodzić z raportu Instytutu Roberta Kocha (RKI). Tylko że w raporcie wcale nie ma takiej informacji - ona powstała w wyniku błędnych wyliczeń anonimowego autora owego tekstu. Tak powstał rozsyłany teraz fejk (więcej czytaj w Konkret24).

Szczepionka nie wywołuje też AIDS, czyli zespołu nabytego niedoboru odporności. Wbrew krążącym w sieci twierdzeniom nie istnieje poszczepionkowa wersja AIDS nazywana VAIDS (słowo "vaccine" dodano do pełnej nazwy AIDS i powstała fałszywa nazwa: vaccine acquired immunodeficiency syndrome).

Bo prawa jest taka, że dopuszczone do użycia w Polsce szczepionki pomagają wzmocnić odpowiedź immunologiczną organizmu na COVID-19. Ich przyjęcie przygotowuje organizm na kontakt z wirusem SARS-CoV-2, zwiększa szanse na uniknięcie ciężkiego zachorowania na COVID-19, powikłań wynikających z przechorowania i zgonu. Szczepionki mRNA lub te oparte na wektorze wirusowym zawierają "instrukcje" dla organizmu, jak wytworzyć odpowiedni antygen z niewielką i nieszkodliwą częścią wirusa. Układ odpornościowy rozpoznaje następnie antygen jako "obcy" i zaczyna wytwarzać odpowiednie przeciwciała. Jeśli później zaszczepiona osoba zetknie się z wirusem SARS-CoV-2, jej układ odpornościowy będzie już "pamiętać", jak ma na niego zareagować - szybko wytworzy odpowiednie przeciwciała, które zniszczą wirusa. W ten sposób szczepienie może uchronić nas przed chorobą COVID-19 - wyjaśnia Europejski Portal Informacji o Szczepieniach vaccination-info.eu.

Izrael i Wielka Brytania: wskaźnik zgonów wśród zaszczepionych niższy niż wśród niezaszczepionych

Autorka cytowanego na początku posta podała, jakoby w Izraelu i Wielkiej Brytanii z powodu COVID-19 miało umierać więcej zaszczepionych niż niezaszczepionych. Statystyki tego nie potwierdzają.

Dane o zgonach z COVID-19 w podziale na zaszczepionych i niezaszczepionych dla Izraela dostępne są na stronie tamtejszego ministerstwa zdrowia. Te same dane przytoczono w artykule na stronie haaretz.com. Obejmują okres od 11 stycznia do 9 lutego 2022 roku i są podane w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców z podziałem na status szczepienia (takie przeliczenie nazywamy wskaźnikiem zgonów z COVID-19) dla całej populacji oraz w podziale na osoby przed i od 60. roku życia (poniżej pokazujemy te dane dla całej populacji).

W Izraelu wskaźnik zgonów z COVID-19 wśród osób zaszczepionych w styczniu i lutym tego roku był przeważnie niższy niż wśród niezaszczepionych. Dla niezaszczepionych wahał się między 0 a 0,9; dla zaszczepionych był na niższym poziomie - od 0,1 do 0,5. Według danych z 8 lutego dla niezaszczepionych wynosił 0,4, a dla zaszczepionych 0,1.

Zgony z COVID-19 w Izraelu na 100 tysięcy mieszkańców (dane od 11 stycznia do 8 lutego 2022)Konkret24 | health.gov.il

Zauważmy, że 8 lutego w pełni zaszczepionych na COVID-19 było 65,75 proc. mieszkańców Izraela (według Our World in Data).

W Wielkiej Brytanii również niezaszczepieni częściej niż zaszczepieni umierają na COVID-19. Częściej też są hospitalizowani - wynika z danych brytyjskiego resortu zdrowia. Poniższa tabela pochodzi z cotygodniowego raportu o pandemii na Wyspach z 3 lutego tego roku (tabela 13., strona 47). Przedstawia dane o przypadkach, hospitalizacjach i zgonach z COVID-19 z podziałem na grupy wiekowe i osoby zaszczepione (trzema dawkami) oraz niezaszczepione. Jak widać, wskaźnik zgonów z COVID-19 w każdej z grup wiekowych był wyższy wśród niezaszczepionych niż wśród zaszczepionych.

Wskaźnik zgonów w Wielkiej Brytanii w poszczególnych grupach wiekowych z podziałem na zaszczepionych i niezaszczepionychKonkret24 | UK Health Security Agency

I tak wskaźnik zgonów z COVID-19 (przeliczany na 100 tys. mieszkańców) w poszczególnych grupach wiekowych w Wielkiej Brytanii przedstawiał się następująco:

do 18 lat - brak zgonów zaszczepionych; 0,1 niezaszczepionych

18-29 lat - 0,2 zaszczepionych i 0,8 niezaszczepionych

30-39 lat - 0,3 zaszczepionych i 1,6 niezaszczepionych

40-49 lat - 0,6 zaszczepionych i 3,9 niezaszczepionych

50-59 lat - 1,4 zaszczepionych i 14 niezaszczepionych

60-69 lat - 4,3 zaszczepionych i 44,4 niezaszczepionych

70-79 lat - 14 zaszczepionych i 111,8 niezaszczepionych

80+ - 78 zaszczepionych i 325,5 niezaszczepionych.

W Wielkiej Brytanii odsetek zaszczepionych wynosił 8 lutego 71,32 proc.

Autor: Gabriela Sieczkowska / Źródło: Konkret24; zdjęcie: Shutterstock/Twitter

Pozostałe wiadomości

Najpierw za spłatę przez Polskę ukraińskich odsetek oberwało się premierowi Donaldowi Tuskowi. Potem tłumaczyć się z tego musiał były premier Mateusz Morawiecki. Zamieszanie - i jednocześnie akcję dezinformacyjną w internecie - wywołał jeden z posłów Konfederacji, ukrywając istotny szczegół w swoim przekazie.

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

"Polska spłaca ukraińskie odsetki". Poseł Konfederacji uderzył w Tuska, tłumaczy się Morawiecki

Źródło:
TVN24+

Niemiecki czarnoskóry europoseł miał skrytykować Polskę i stwierdzić, że wybory prezydenckie zostały sfałszowane. Taka informacja, okraszona zdjęciem rzekomego polityka, wywołała w sieci antyunijne i rasistowskie komentarze. Tylko że na zdjęciu jest ktoś inny, przekaz miał być żartem - ale za prawdziwy wziął go nawet poseł PiS.

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

"Niemiecki europoseł" i "sfałszowane wybory". Miał być żart, jest hejt

Źródło:
Konkret24

Rząd przygotowuje rzekomo ustawę, dzięki której nielegalni migranci będą przejmować mieszkania komunalne - tak twierdzą politycy PiS. Ministerstwo rozwoju ocenia ten przekaz dosadnie: jako "oderwany od rzeczywistości", nastawiony na "wzbudzanie niepokoju Polaków".

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Mieszkania komunalne "dla nielegalnych migrantów"? "Kompletna bzdura"

Źródło:
Konkret24

Ukraiński rzekomo ma zostać wprowadzony jako drugi język obcy do szkół podstawowych. Miałby zastąpić hiszpański, niemiecki czy francuski. Byłby przedmiotem obowiązkowym. W dodatku stałby się częścią egzaminu ósmoklasisty.... Takie nieprawdziwe twierdzenia rozpowszechniają politycy i internauci. Przestrzegamy przed ich powielaniem, bo to fake newsy.

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Ukraiński obowiązkowy? Zamiast niemieckiego czy francuskiego? Trzy nieprawdy

Źródło:
Konkret24

Z informacji Sądu Najwyższego przekazanych we wtorek po południu wynika, że wówczas zarejestrowano już ponad pięć tysięcy protestów wyborczych i wciąż były "worki do otwarcia". Politycy PO przekonują, że liczba protestów wskazuje na konieczność dokładnego sprawdzenia przebiegu głosowania. A europoseł PiS na to, że teraz "jest mniej protestów niż w poprzednich wyborach". Sprawdziliśmy.

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Protesty wyborcze. Mniej czy więcej niż dawniej? Jeden rok się wybija

Źródło:
Konkret24

"Obrzydliwe"; "hajs od sponsorów"; "sprzedaliście się" - tak internauci komentują wpis, który jakoby napisali organizatorzy Parady Równości. W poście mieli oni wyrazić swoją sympatię do deweloperów i zachęcać do ich wspierania. Ale jedna rzecz się nie zgadza.

Parada Równości przychylnie o deweloperach? To już nie ich konto

Parada Równości przychylnie o deweloperach? To już nie ich konto

Źródło:
Konkret24

Według europosłanki KO Marty Wcisło możemy się pochwalić najniższą inflacją w Europie. Ale według europosła PiS Michała Dworczyka Polska ma jeden z najgorszych wyników w UE. Kto ma rację? Dane pokazują, jak narracje polityków z dwóch obozów rozjeżdżają się z rzeczywistością.

Inflacja w Polsce. "Najniższa w Europie" czy jedna z najwyższych?

Inflacja w Polsce. "Najniższa w Europie" czy jedna z najwyższych?

Źródło:
Konkret24

Ataki Izraela na Iran oraz te odwetowe spowodowały, że w mediach społecznościowych pojawiło się mnóstwo zdjęć i nagrań mających dokumentować ten konflikt. Są prawdziwym poligonem dla ludzkiej inteligencji - bo wiele z nich zostało wygenerowanych przez tę sztuczną. Która wygra w tej wojnie na fake newsy?

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

"Zestrzelony" F-35 czy "duży samolot"? Nasila się wojenna dezinformacja

Źródło:
Konkret24

Europoseł Michał Szczerba przekonuje, że protest wyborczy sztabu Rafała Trzaskowskiego jest zasadny. Między innymi dlatego, że na ponad stu tysiącach kart do głosowania postawiono dwa znaki "x". Według Szczerby to "gigantyczna liczba".

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

"Gigantyczna liczba" kart z dwoma krzyżykami? Jak było wcześniej

Źródło:
Konkret24

Polska inwestuje w rozwój odnawialnych źródeł energii, a mimo to ceny prądu nie spadają. Ministra klimatu nie potrafiła podać powodów takiej sytuacji, dlatego zamiast niej zrobili to eksperci.

Mamy więcej energii z OZE, a cena prądu nie spada. Dlaczego?

Mamy więcej energii z OZE, a cena prądu nie spada. Dlaczego?

Źródło:
TVN24+

Trzy raporty wskazują na poważne problemy TikToka podczas kampanii prezydenckiej w Polsce: od stronniczości algorytmu, po niedostateczne oznaczanie wprowadzających w błąd treści. Prezentujemy kluczowe ustalenia, opinię eksperta oraz stanowisko samej platformy.

TikTok a wybory: trzy raporty o dezinformacji i wpływie na kampanię

TikTok a wybory: trzy raporty o dezinformacji i wpływie na kampanię

Źródło:
Konkret24

Cena prądu ma się jakoby zwiększyć aż o 100 zł miesięcznie - twierdzą niektórzy internauci. Zestawiają to z rzekomą podwyżką płacy minimalnej o 3,70 zł albo 4,70 zł. Ale żadna z tych kwot nie jest prawdziwa. Wyjaśniamy.

"Podwyżka cen prądu o 100 zł, podwyżka płacy minimalnej o 4,70 zł". Dwie nieprawdy

"Podwyżka cen prądu o 100 zł, podwyżka płacy minimalnej o 4,70 zł". Dwie nieprawdy

Źródło:
Konkret24

"Kalifat w Polsce Tuska"; "zaczyna się" - tak wzburzeni internauci komentują wideo rzekomo nakręcone w Łodzi. Widać na nim modlący się tłum muzułmanów. Mieli do Polski przyjechać w ramach paktu migracyjnego. To nieprawda.

"Beneficjenci paktu migracyjnego Tuska" w Łodzi? Nieprawda

"Beneficjenci paktu migracyjnego Tuska" w Łodzi? Nieprawda

Źródło:
Konkret24

"Komuna atakuje!"; "cyfrowy kaganiec"; "inwigilacja" - tak internauci komentują doniesienia o aplikacji opracowywanej przez Komisję Europejską. Według nich już od 1 lipca nie będzie można bez niej używać mediów społecznościowych. Podobnie podały też niektóre media, co tylko wzmogło chaos informacyjny. Wyjaśniamy więc.

Od lipca "weryfikacja wieku" na platformach obowiązkowa? Dezinformacja o aplikacji

Od lipca "weryfikacja wieku" na platformach obowiązkowa? Dezinformacja o aplikacji

Źródło:
Konkret24

Oburzenie w sieci. "To jest kpina i nieszanowanie wyborców"; "wyjątkowo szybkie orzekanie" - komentują internauci przekazywaną informację, jakoby posiedzenia izby Sądu Najwyższego rozstrzygającej protesty wyborcze miały trwać zaledwie minutę. Wyjaśniamy.

Sąd Najwyższy i plany posiedzeń. "Minuta na protest wyborczy"?

Sąd Najwyższy i plany posiedzeń. "Minuta na protest wyborczy"?

Źródło:
Konkret24

Przez ostatnie lata to Polska spośród krajów UE wydawała najwięcej pierwszych zezwoleń na pobyt dla cudzoziemców. Najnowsze dane Eurostatu - za 2024 rok - pokazują duży spadek takich pozwoleń wydanych przez nasz kraj. Było ich najmniej od dziesięciu lat. Widać też zmianę, jeśli chodzi o narodowość obcokrajowców, którzy je najczęściej otrzymywali.

Pozwolenia dla cudzoziemców na pobyt w Polsce. Znaczący spadek

Pozwolenia dla cudzoziemców na pobyt w Polsce. Znaczący spadek

Źródło:
Konkret24

Przed głosowaniem nad wotum zaufania dla rządu premier Donald Tusk wygłosił w Sejmie godzinne exposé. Sprawdziliśmy istotne tezy i dane z tego wystąpienia - nie wszystkie się potwierdzają, niekiedy brak kontekstu powodował, że premier wprowadzał w błąd.

Exposé Donalda Tuska. Nie wszystko się zgadza

Exposé Donalda Tuska. Nie wszystko się zgadza

Źródło:
Konkret24

Internauci prześcigają się w domysłach, dlaczego podczas drugiej tury przybyło ponad pół miliona wyborców. Pretekstem są nagrania sprzed głosowania i już po nim, gdy przewodniczący PKW podał znacząco różniące się liczby wyborców. Dla części komentujących to dowód na "skręcenie wyborów". Poprosiliśmy PKW o wyjaśnienia.

Zmiany liczby wyborców "w trakcie głosowania". Mamy wyjaśnienie PKW

Zmiany liczby wyborców "w trakcie głosowania". Mamy wyjaśnienie PKW

Źródło:
Konkret24

W środę, 11 czerwca, głosowanie nad wotum zaufania, które zdecyduje o przyszłości rządu Donalda Tuska. Niektórzy posłowie Koalicji Obywatelskiej chcieli pokazać, że krytykowany za opieszałość rząd ma sukcesy i opublikowali ich listę. Problem w tym, że zawiera ona liczne nieścisłości i nie wszystko, co na niej jest, to wyłączna zasługa obecnego rządu.

Oto "co rząd zrobił w tej kadencji"? Sprawdzamy

Oto "co rząd zrobił w tej kadencji"? Sprawdzamy

Źródło:
Konkret24

O "anomaliach wyborczych" i "cudach nad urną" dyskutują od kilku dni internauci, komentując różne publikowane w sieci "analizy przepływów" elektoratów między pierwszą a drugą turą wyborów prezydenckich. Przestrzegamy przed ich powielaniem, bo mają błędy metodologiczne. Specjalnie dla Konkret24 ekspert sporządził analizę fachową - na tyle, na ile pozwalają dostępne dane.

"Cuda przy urnach", "anomalie"? Co pokazują wyniki głosowania

"Cuda przy urnach", "anomalie"? Co pokazują wyniki głosowania

Źródło:
TVN24+

Były minister obrony przekonuje, że potencjał chętnych do armii "jest marnowany". Mariusz Błaszczak mówi już wręcz o "zapaści" wśród ochotników. Sprawdziliśmy. Dane Ministerstwa Obrony Narodowej nie potwierdzają żadnej z tych tez.

"Zapaść" wśród chętnych do armii? Mamy najnowsze dane

"Zapaść" wśród chętnych do armii? Mamy najnowsze dane

Źródło:
Konkret24

Przestrzegamy: w mediach społecznościowych rozpowszechniane jest pismo nakazujące zatrudniać Ukraińców jako tłumaczy w warszawskich komisariatach policji. Rzekomy dokument opublikował między innymi poseł Marek Jakubiak. To fałszywka. Sprawę dementują zarówno warszawski ratusz, jak też sama policja.

Warszawa "nakazuje komisariatom policji" zatrudniać Ukraińców? To fałszywka

Warszawa "nakazuje komisariatom policji" zatrudniać Ukraińców? To fałszywka

Źródło:
Konkret24

Dyskusja o aplikacji do sprawdzania numerów zaświadczeń o prawie do głosowania rozgrzała internet w dniu drugiej tury wyborów prezydenckich. Politycy PiS alarmowali, że korzystanie z niej przez członków komisji wyborczych pozwoli uniknąć sfałszowania wyborów. Cała ta akcja wygląda jednak na wyborczą dezinformację.

Aplikacja do "sprawdzania zaświadczeń". Wyborcza dezinformacja PiS

Aplikacja do "sprawdzania zaświadczeń". Wyborcza dezinformacja PiS

Źródło:
Konkret24

Rozpowszechniany w sieci przekaz głosi, jakoby Niemcy spowodowały, że Polska "nie została dopuszczona" do nowego europejskiego projektu rakietowego. Tłumaczymy: ani nas nie zablokowano, ani Niemcy nie podejmowały decyzji w tej sprawie.

Niemcy "zablokowały wejście Polski" do programu rakietowego? Dwa razy fałsz

Niemcy "zablokowały wejście Polski" do programu rakietowego? Dwa razy fałsz

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS Dariusz Stefaniuk zamieścił wpis z rzekomą wypowiedzią szwedzkiej polityczki. Ta miała stwierdzić, że Polska i Węgry powinny zostać wykluczone z Unii Europejskiej, bo do niej nie pasują. Polityk manipuluje.

Ciemnoskóra szwedzka polityczka o wykluczeniu Polski z UE? Manipulacja posła PiS

Ciemnoskóra szwedzka polityczka o wykluczeniu Polski z UE? Manipulacja posła PiS

Źródło:
Konkret24

Przemysław Czarnek twierdzi, że Karol Nawrocki w obu turach wyborów prezydenckich miał duże poparcie wyborców i członków Polskiego Stronnictwa Ludowego. Według niego oddali na kandydata PiS więcej głosów niż na kandydata KO. Jednak żadne dostępne ogólnopolskie sondaże tego nie potwierdzają. Mamy też reakcję samego PSL.

Czarnek: "większość PSL głosowała na Nawrockiego". Brak dowodów

Czarnek: "większość PSL głosowała na Nawrockiego". Brak dowodów

Źródło:
Konkret24

Miały być ważne ustawy w ramach "100 konkretów" obiecanych przez Koalicję Obywatelską, miało być ponad 100 ustaw deregulacyjnych "do końca maja". Jednak teraz przedstawiciel rządu przekonuje, że "liczby nie są takie ważne", a koalicjanci obiecują "wrzucić szósty bieg". Przeanalizowaliśmy, na jakim jechali dotychczas.

"Gdzie ta ustawa?" Co rząd zapowiadał, co już uchwalono, co wciąż czeka

"Gdzie ta ustawa?" Co rząd zapowiadał, co już uchwalono, co wciąż czeka

Źródło:
TVN24+