Według najnowszych danych Eurostatu maj był kolejnym miesiącem, w którym w Polsce było mniej nadmiarowych zgonów. Od kwietnia pogarsza się jednak nasza pozycja w zestawieniu badanych krajów.
W maju odsetek nadmiarowych zgonów w Polsce był niższy niż w poprzednich miesiącach - wynika z najnowszych danych opublikowanych przez Eurostat. Zbierane dane dotyczą 27 państw Unii Europejskiej i czterech krajów Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA). W kwietniu i w maju Polska była jednak na coraz wyższym miejscu europejskiego zestawienia.
Nadmiarowe zgony - czym są
Przypomnijmy: nadmiarowe zgony to różnica między liczbą zgonów w danym okresie a średnią liczbą zgonów z analogicznych okresów w ostatnich kilku latach - zwaną poziomem odniesienia. Nadmiarowe zgony lepiej podawać jako odsetek, czyli średnią wzrostów zgonów. Wyraża on zmianę liczby zgonów (dynamikę) wobec poziomu odniesienia. Wszystko przez ograniczenia związane z porównywaniem sytuacji w różnych regionach czy krajach: czym innym jest np. 100 tys. nadmiarowych zgonów w niewielkim Luksemburgu, a czym innym w Chinach. Stąd lepiej podawać wartości procentowe. Eurostat publikuje dane o odsetku nadmiarowych zgonów w każdym miesiącu pandemii w porównaniu do średniej z czterech lat (2016-2019).
Do czego wykorzystuje się obserwację nadmiarowych zgonów w epidemiologii? Dzięki nim ustala się, czy sytuacja zdrowotna ludności jest stabilna i czy występują zjawiska, które wpływają na umieralność. Statystyki umieralności to najbardziej wiarygodne dane demograficzne i dobra miara oceny sytuacji zdrowotnej w krajach, gdzie prowadzona jest kompletna rejestracja zgonów.
Nadmiarowe zgony w maju: Polska jedenasta w Europie
W maju odsetek nadmiarowych zgonów w Polsce wyniósł 6,7 proc. - było ich o tyle więcej w stosunku do średniej z lat 2016-19. Był to jedenasty wynik wśród państw Unii Europejskiej i EFTA. Był zbliżony do średniej dla państw Unii Europejskiej, która wyniosła 6,6 proc. (nie są jeszcze dostępne dane za maj dla Czech i Hiszpanii). Maj był kolejnym miesiącem, w którym zmniejszał się odsetek nadmiarowych zgonów notowanych w Polsce. W styczniu wyniósł 24,5 proc., w lutym - 15 proc., w marcu - 7,7 proc. Tylko w kwietniu wzrósł do 11,3 proc.
Największy odsetek nadmiarowych zgonów w maju stwierdzono w Portugalii (19 proc.), Islandii (18,3 proc.) i Grecji (17,4 proc.). Wysokie wskaźniki odnotowano w krajach Europy Zachodniej i Północnej: w Irlandii (13,4 proc.), Finlandii (12,5), Holandii (10,6 proc.). W siedmiu krajach odsetek był ujemny - czyli zmarło tam mniej osób niż w okresie bazowym. W Liechtensteinie wyniósł -8,9 proc., a w Bułgarii -2,3 proc. Ujemne wskaźniki zanotowano również na Litwie, Węgrzech, Słowacji, w Chorwacji i Rumunii.
W maju w Polsce i w większości krajów Europy odsetek nadmiarowych zgonów był niższy niż w poprzednim miesiącu. Więcej nadmiarowych zgonów było tylko w Portugalii, Szwecji, Islandii, Liechtensteinie i w Szwajcarii.
Jak zmieniała się pozycja Polski
Po tym, jak w grudniu 2021 roku w Polsce stwierdzono największy odsetek nadmiarowych zgonów wśród wszystkich krajów UE i EFTA (69,1 proc.), od stycznia do marca statystyki były coraz korzystniejsze: w styczniu Polska była na 4. miejscu; w lutym - na 10.; w marcu - na 19.
W kwietniu z odsetkiem 11,3 proc. nadmiarowych zgonów Polska była jednak już na 17. miejscu. Jedenaste miejsce Polski w maju to kolejny miesiąc, w którym statystyki były mniej korzystne.
Od początku roku statystyki nadmiarowych zgonów notowanych w Polsce systematycznie poprawiały się względem średniej dla krajów UE. W styczniu w Polsce odsetek był o 16,9 punktu procentowego wyższy niż w całej UE; w lutym ta różnica zmalała do 7,4 p.p.; w marcu - do 1,7 p.p.; w kwietniu - do 0,6 p.p.; w maju - do 0,1 p.p.
Średnia z trzech ostatnich miesięcy
Jeśli chodzi o uśrednione dane za trzy ostatnie miesiące tego roku, Polska z odsetkiem 8,6 proc. nadmiarowych zgonów była na trzynastym miejscu wśród państw UE i EFTA. Tymczasem szacowany przez Eurostat odsetek dla wszystkich krajów UE wyniósł w tych miesiącach 7,8 proc. (bez uwzględniania danych z Czech i Hiszpanii za maj).
Od marca do maja najwyższe odsetki nadmiarowych zgonów notowano na Islandii (28,2 proc.), na Cyprze (21,7 proc.) i w Grecji (21,3 proc.). W dwóch krajach średnia wartość odsetka była ujemna: Liechtensteinie (-3,2 proc.) i Szwecji (-2,7 proc.). Kraje z niską wartością tego wskaźnika w okresie od marca do maja to Szwajcaria (2,4 proc.), Węgry (3,8 proc.), Łotwa (4,1 proc.).
Dla porównania: średnia z pierwszych trzech miesięcy tego roku (od stycznia do marca) wyniosła w Polsce 15,7 proc., co dawało ósme miejsce wśród analizowanych krajów. Średni odsetek od lutego do kwietnia wyniósł 11,3 proc., co stawiało Polskę na tym samym, ósmym miejscu zestawienia Eurostatu.
Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24; zdjęcie: tvn24
Źródło zdjęcia głównego: TVN24