FAŁSZ

Wybudzony wulkan emituje do atmosfery potężne ilości dwutlenku węgla? "Znacznie przesadzone"


Jeden z internautów twierdzi, że wulkan na wyspie La Palma emituje dziennie tyle dwutlenku węgla, "co cała Europa emituje przez rok". A zdaniem posła PiS ten wulkan emituje do atmosfery "potężne ilości" dwutlenku węgla. Wyjaśniamy, dlaczego ani jeden, ani drugi nie mają racji.

Pokazujemy, co jest prawdą, a co fałszem
Weryfikujemy fake newsy, sprawdzamy dane, analizujemy informacje z sieci

Erupcja wulkanu Cumbre Vieja na kanaryjskiej wyspie La Palma wywołała dyskusje w internecie na temat tego, jaki wpływ ma takie wydarzenie na środowisko naturalne. 26 września jeden z twitterowiczów napisał: "Aktualnie wybudzony wulkan na Wyspach Kanaryjskich, dziennie emituje tyle dwutlenku węgla, co cała Europa emituje przez rok" (pisownia wszystkich postów oryginalna). Wpis zebrał ponad 300 polubień, niemal 150 razy podano go dalej. Internauci, którzy w komentarzach zgadzali się z autorem, sugerowali ponadto, że w ogóle emisja dwutlenku węgla przez człowieka nie ma znacząco negatywnego wpływu na zmiany klimatu.

fałsz

Wcześniejszy tweet o dwutlenku węgla emitowanym przez wybuchający wulkan
Tweet o dwutlenku węgla emitowanym przez wybuchający wulkanWcześniejszy tweet o dwutlenku węgla emitowanym przez wybuchający wulkanTwitter

Pod postem były więc komentarze tego typu: "Dwutlenek węgla jest gazem życia podobnie jak tlen"; "To normalne zjawiska sa; tylko zlodzieje wpadli na pomysl, zeby 'sprzedawac idiotomCO2' pod plaszczykiem dbalosci o klimat, co jest idiotyzmem, gdyz klimat nie od nas zalezy".

Lecz inni internauci nie szczędzili krytyki autorom tych wpisów: "Ile można powtarzać te brednie bez weryfikacji podstawowych faktów?", "Bzdura" - pisali. "Wszystkie wulkany na świecie rocznie to ciut mniej niż Polska" - brzmiał komentarz na profilu strony meteoprognoza.pl.

Dzienne kary na wulkan?

Natomiast 27 września inny post na Twitterze nawiązujący do wulkanu z Wysp Kanaryjskich i emisji dwutlenku węgla wzbudził zainteresowanie. "Wybudzony wulkan na wyspach kanaryjskich emituje do atmosfery potężne ilości m. in. CO2. Co zrobi KE? Nakaże zamknąć wulkan? Nakaże zmienić na wulkan elektryczny? Nałoży dzienne kary na wulkan?" - napisał poseł Prawa i Sprawiedliwości Kazimierz Smoliński.

Poseł Kazimierz Smoliński tweetuje o wulkanie na Wyspach Kanaryjskich
Poseł Kazimierz Smoliński tweetuje o wulkanie na Wyspach KanaryjskichPoseł Kazimierz Smoliński tweetuje o wulkanie na Wyspach KanaryjskichTwitter

Komentarz posła to nawiązanie do decyzji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 20 września. Ze względu na niezaprzestanie wydobycia węgla brunatnego w kopalni Turów Polska została zobowiązana do zapłaty na rzecz Komisji Europejskiej 500 tys. euro kary dziennie.

Wśród komentarzy do wpisu posła dominowały głosy krytyczne. Internauci przekonywali, że Smoliński przesadza, nazywając "potężnymi" ilości dwutlenku węgla emitowane przez wulkan do atmosfery. "Wybudzony wulkan na wyspach kanaryjskich nie emituje do atmosfery potężnych ilości CO2. Wszystkie wulkaniczne emisje CO2 łącznie nie przekraczają 1 proc. emisji generowanych przez ludzi" - napisał jeden z internautów. W podobnym tonie wypowiadało się wielu innych.

Sprawdziliśmy więc, jak to jest z erupcją wulkanu i emisją dwutlenku węgla. Okazuje się, że w świetle dostępnych danych erupcja wulkanu Cumbre Vieja nie ma znaczącego wpływu na światową emisję dwutlenku węgla. Co więcej, nawet kilkadziesiąt notowanych rocznie erupcji wulkanów nie stanowi znaczącego odsetka całej emisji CO2 do atmosfery.

0,6 mld vs 5,5 miliardów ton

Do wybuchu wulkanu Cumbre Vieja na wyspie La Palma doszło 19 września. Z wnętrza wulkanu wciąż wydobywa się lawa, a na południu wyspy zaobserwowano zwiększenie liczby trzęsień ziemi. Erupcji towarzyszy emisja gazów wulkanicznych. - Głównym składnikiem gazów wulkanicznych z reguły jest para wodna, na drugim-trzecim miejscu lokują się dwutlenek węgla i dwutlenek siarki - tłumaczy dr hab. Marek Awdankiewicz, profesor z Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego.

Czy emisje wulkaniczne dwutlenku węgla są znaczące? Czy dzienne emisje CO2 wulkanu z Wysp Kanaryjskich przewyższają roczne emisje tego gazu z terytorium całej Europy? Nie.

Według danych portalu Our World in Data Europa wyemitowała w 2019 roku 5,46 mld ton dwutlenku węgla. Tymczasem wszystkie czynne wulkany wyrzucają z siebie, według różnych obliczeń, od ok. 0,3 do ok. 0,6 mld ton dwutlenku węgla na rok. O tym, jak różne to ilości, pisaliśmy w Konkret24 w grudniu 2018 roku, omawiając wypowiedź posła powielającą mit, że wulkany emitują więcej dwutlenku węgla niż ludzie.

Całkowite roczne emisje CO2 według regionów świata
Całkowite roczne emisje CO2 według regionów świataCałkowite roczne emisje CO2 według regionów świataOur World In Data

Zobacz interaktywną wersję wykresu, by poznać szczegółowe dane.

Nie znaleźliśmy danych o ilości dwutlenku węgla wyemitowanej w czasie trwającej erupcji wulkanu Cumbre Vieja. Profesor Marek Awdankiewicz twierdzi jednak, że porównanie emisji z tego wulkanu z emisjami dwutlenku węgla z całej Europy "wydaje się znacznie przesadzone". - Gospodarcza działalność człowieka jest dominującym czynnikiem, a emisje naturalne są jednak na niższym poziomie. Po stronie naturalnych emisji mamy zresztą nie tylko wulkany - tłumaczy prof. Awdankiewicz.

Szacuje, że emisja dwutlenku siarki mierzona na Cumbre Vieja sięga tysięcy ton dziennie. Podobnie można szacować emisję dwutlenku węgla. - Nie wydaje mi się, żeby dane dla Cumbre Vieja odbiegały od standardowych wartości, typowych dla wulkanów bazaltowych - tłumaczy profesor. Erupcję wulkanu na Wyspach Kanaryjskich nazywa charakterystyczną dla wulkanicznych wysp oceanicznych. - Zjawisko wygląda bardzo efektownie, bo widać fontannę i potoki rozżarzonej lawy, ale w realiach geologicznych to stosunkowo niewielkie wydarzenie - stwierdza.

"Użyty przez posła przymiotnik 'potężne' jest uznaniowy"

Czy więc prawdą jest twierdzenie jednego z twitterowiczów, że "wszystkie wulkaniczne emisje CO2 łącznie nie przekraczają 1 proc. emisji generowanych przez ludzi"? Według danych portalu Our World in Data łączne emisje dwutlenku węgla dla świata to 36,45 mld ton rocznie. Jeden procent z tego to 0,36 mld ton. Jest więc to wartość mieszcząca się w przedziale od 0,3 do 0,6 mld ton szacowanych dla emisji wulkanicznych.

A czy prawdą jest, że "wszystkie wulkany na świecie [emitują - red.] rocznie ciut mniej niż Polska"? Według danych z 2019 roku Polska produkowała rocznie ok. 0,3 mld ton dwutlenku węgla. Wszystkie aktywne wulkany razem wzięte wyrzucały rocznie do atmosfery ilości podobne lub maksymalnie dwukrotnie większe.

Jak w tym kontekście ocenić post posła Kazimierza Smolińskiego, że za potężne emisje dwutlenku węgla należałoby nakładać kary na wulkan? Profesor Marek Awdankiewicz traktuje go jako żart i podkreśla, że użyty przez posła przymiotnik "potężne" jest uznaniowy. - Jak się popatrzy na dane o tysiącach czy milionach ton, jest to dużo. Z kolei jeśli zauważymy, że w bilansie rocznym cała ludzkość produkuje miliardy ton CO2, a wulkany dziesiątki czy setki milionów ton, no to jest różnica nawet dwóch-trzech rzędów wielkości - zauważa profesor.

Dodaje, że w historii zdarzały się erupcje wulkaniczne, które w krótkim czasie powodowały dramatyczny wzrost stężeń groźnych gazów w górnych warstwach atmosfery. W 1991 roku doszło do erupcji wulkanu Pinatubo na Filipinach. Była to druga pod względem wielkości erupcja w XX wieku. Do stratosfery został wyemitowany dwutlenek siarki, który rozprzestrzenił się globalnie - najpierw wzdłuż równika, a później ku biegunom. - W literaturze naukowej podaje się, że zahamowane zostało na krótko globalne ocieplenie - opowiada prof. Awdankiewicz. Zaznacza jednak, że tego wydarzenia nie można zestawiać z aktualną erupcją wulkanu na Wyspach Kanaryjskich. - Objętość wyrzuconej magmy była wówczas tysiące razy większa - tłumaczy.

Autor: Krzysztof Jabłonowski / Źródło: Konkret24, Tvn24.pl; zdjęcie: ANGEL MEDINA/EPA/PAP

Pozostałe wiadomości

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24