Na spotkaniu z mieszkańcami Sianowa premier Mateusz Morawiecki pokazywał pismo mające być dowodem na to, że Platforma Obywatelska "zgadzała się na nielegalną imigrację". Sprawdziliśmy, co jest w tym dokumencie i o co w nim chodziło.
14 lipca premier Mateusz Morawiecki mówił w radiowej Trójce o piśmie ministra administracji i cyfryzacji z września 2015 roku przekazanym wszystkim ówczesnym wojewodom. Według Morawieckiego minister miał się wtedy domagać, by wojewodowie "tworzyli dodatkowe miejsca dla nielegalnych imigrantów". Premier twierdził, że pismo jest dowodem na to, iż Platforma Obywatelska "otworzyła wrota i powiedziała: dawajcie rzeczywiście tutaj wszystkich nielegalnych imigrantów".
Tego samego dnia Morawiecki pokazał wspomniany dokument na spotkaniu z mieszkańcami Sianowa w województwie zachodniopomorskim. "Nasi przeciwnicy polityczni, Platforma Obywatelska, i w tamtych latach zgadzała się na nielegalną imigrację, zgadzała się na nielegalną imigrację i mam tego dowody. Jeden nawet dowód tutaj przywiozłem ze sobą" - mówił. I dalej:
Szanowni Państwo, to jest specjalne pismo ministra Platformy Obywatelskiej, ministra administracji, który 5 września 2015 roku pisze do wszystkich wojewodów, żeby zarezerwowali miejsca pracy dla uchodźców, dla nielegalnych imigrantów. Żeby każdy wojewoda, każdy wojewoda szukał miejsc w całym województwie, minimum 50 osób w jednym miejscu.
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów przesłała nam 18 lipca skan tego dokumentu. Pismo nie dowodzi zgody rządu PO-PSL bądź samej PO na nielegalną imigrację czy wymaga od wojewodów, by "tworzyli dodatkowe miejsca dla nielegalnych imigrantów".
Arkadiusz Mularczyk i sejmowa debata z 2015 roku
Kwestia dokumentu Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji wypływa po blisko ośmiu latach. Pod koniec rządów koalicji PO-PSL, w szczytowym okresie kryzysu migracyjnego i masowego napływu uchodźców i imigrantów na południe Europy, zwrócili na niego uwagę posłowie PiS. 8 października 2015 roku poseł Arkadiusz Mularczyk mówił w Sejmie o decyzji ministrów spraw wewnętrznych Unii Europejskiej z 22 września. Ministrowie zdecydowali wówczas o rozdysponowaniu pomiędzy kraje członkowskie 120 tys. uchodźców, z czego ok. 6,5 tys. miało trafić do Polski.
Mularczyk powoływał się na doniesienia medialne, z których miało wynikać, że imigranci zostaną relokowani i przesiedleni do ośrodków dla cudzoziemców w Polsce, a także do mieszkań komunalnych czy noclegowni w gminach, których wójtowie wyrazili wolę ich przyjęcia. W tym kontekście poseł pytał o pismo z Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji do wojewodów, którzy z kolei mieli rozesłać własne pisma do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Mularczyk mówił, że w pismach tych "zażądano informacji o możliwości przyjęcia obcokrajowców oraz podania ich konkretnej liczby" (wszystkie cytaty za sejmowym stenogramem).
Co było w piśmie resortu do wojewodów
Odpowiadając, minister Andrzej Halicki podkreślił, że jego resort wysłał jedno pismo w tej sprawie. Zaznaczył, że nie zostało podpisane przez niego - zostało wydane na szczeblu urzędniczym. Powiedział, że pismo nie było wynikiem posiedzenia rządowego zespołu 5 września (taką datę ma dokument), lecz wysłano je 10 dni później, 15 września. Dokument nazwał rutynowym i zacytował jego fragment. Wyróżnił fragment sugerujący, że pismo inspirował również szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Informacji w Sejmie udzielił też Rafał Rogala, ówczesny szef tego urzędu. Wyjaśniał, że wspomniana przez ministra inicjatywa była reakcją na kryzys związany z napływem cudzoziemców na Bałkany Zachodnie i na Węgry. Wyjaśniał, że w 2014 roku, w związku z sytuacją na Ukrainie, stworzono bazę danych dotycząca potencjalnych miejsc zakwaterowania uchodźców. Według Rogali we wrześniu 2015 roku urząd chciał ją zaktualizować, stąd takie pismo.
Co więc jest w tym piśmie? Po pierwsze, nie podpisał go minister administracji i cyfryzacji Andrzej Halicki - jest na nim nazwisko wiceministra Stanisława Huskowskiego. W dokumencie czytamy:
W nawiązaniu do ustaleń z posiedzenia Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego, które odbyło się w dniu 5 września 2015 r. poświęconego, m.in. omówieniu sytuacji migracyjnej w Europie oraz przygotowaniu Polski do przyjęcia uchodźców w ramach relokacji, a także w przypadku nagłego, zwiększonego ich napływu, oraz w związku z wystąpieniem Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców, zwracam się o dokonanie weryfikacji zgłoszonych przez Państwa w 2014 roku obiektów z potencjalnym przeznaczeniem na zakwaterowanie cudzoziemców ubiegających się o ochronę międzynarodową w Polsce. Kluczowe kryteria wskazane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców, które powinny spełniać obiekty, to: możliwość zakwaterowania powyżej 50 osób w systemie całorocznym, dobry stan techniczny, możliwość zapewnienia wyżywienia (własna kuchnia lub przez firmę cateringową).
Tak więc chodziło o "weryfikację zgłoszonych w 2014 roku obiektów". Dalej resort prosił o przesłanie aktualizacji bazy obiektów i zobowiązał wojewodów do "bieżącego monitorowania sytuacji związanej z kryzysem migracyjnym". Resort przestrzegał też jednak, że w związku z wydarzeniami (np. na Węgrzech) migranci są zdeterminowani, by dotrzeć do krajów docelowych i raczej nie będą chcieli zostać w Polsce. Pismo kończy się ostrzeżeniem przed nagłym, niekontrolowanym napływem cudzoziemców - wbrew słowom Morawieckiego bynajmniej nie wspomina o "zgodzie na nielegalną imigrację" czy rezerwowaniu miejsc pracy dla "nielegalnych imigrantów".
MSW w 2015 roku o weryfikacji przybyszów
- Morawiecki kłamie, że było jakieś moje pismo. Korespondencja, o której mówi, została wysłana na szczeblu urzędniczym bez uzgodnienia ze mną - tłumaczy europoseł Andrzej Halicki w rozmowie z Konkret24. Wspomina, że wówczas różne samorządy dopytywały o możliwość zapewnienia uchodźcom wsparcia. - Zaczęli wysyłać informacje, że mogą przyjąć na przykład kilka osób. Ale ja wówczas odpowiadałem, że nie będziemy zbierać tego rodzaju ofert, a na pewno nie przez ministerstwo - relacjonuje.
Halicki przedstawia własną interpretację ówczesnej polityki migracyjnej. Zaznacza, że w grę wchodziło udzielenie wsparcia konkretnej grupie kobiet i dzieci. - Chodziło o osoby z terytorium głodu i wojny: z Syrii, Erytrei, Somalii, które znajdowały się na terenie obozów przejściowych na granicy Syrii z Turcją i ewentualnie po tureckiej stronie. Nie chcieliśmy wówczas organizować ruchu dla tej fali migracyjnej, która szła z Bałkanów przez Węgry czy przez Serbię i była głównym tematem - mówi Halicki. Według niego osoby, które miały trafić do Polski, byłyby kwaterowane w ośrodkach dla uchodźców zgodnie z obowiązującymi procedurami przyjęcia. - To nie byliby nielegalni imigranci - podkreśla.
Przypomnijmy: premier Morawiecki mówił w Sianowie, że PO "zgadzała się na nielegalną imigrację". O nielegalnej migracji mówi się w przypadku podjęcia próby nielegalnego przekroczenia granicy i próby celowego omijania procedur wymaganych przez służby graniczne. W omawianym piśmie podkreślono natomiast, że chodzi o weryfikację bazy danych obiektów potencjalnego zakwaterowania "cudzoziemców ubiegających się o ochronę międzynarodową w Polsce".
Komunikaty Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 2015 roku dowodzą, że zakładano wówczas dokładną weryfikację przybyszów już w kraju pierwszego przejazdu. Przed przyjęciem danego migranta najpierw cała dokumentacja, wraz z odciskami palców tej osoby, miała trafić do Polski. "Polska przyjmie tylko uchodźców, czyli osoby, które posiadają uzasadnioną obawę przed prześladowaniem w kraju z którego pochodzą" - napisano w poradniku wydanym we wrześniu 2015 roku przez MSW. "W krajach, w których znajdują się uchodźcy, którzy mają przyjechać do Polski, będą oficerowie łącznikowi polskiej Straży Granicznej. Będą oni mieli bezpośredni kontakt z tymi, którzy tę procedurę prowadzą, a także samymi kandydatami do relokacji" - informowało MSW.
Z doniesień prasowych z 2015 roku, które prześledziliśmy, wyłania się obraz raczej chłodnej i pragmatycznej reakcji ówczesnego polskiego rządu na kryzys migracyjny - co stoi w sprzeczności z twierdzeniami Mateusza Morawieckiego. 10 września 2015 roku podczas XXV Forum Ekonomicznego w Krynicy-Zdroju premier Ewa Kopacz podkreślała wprawdzie, że sprawa uchodźców "to test na przyzwoitość", ale zaznaczała, że "Polski nie stać dzisiaj na przyjmowanie imigrantów ekonomicznych". Mówiła też, że w negocjacjach z innymi krajami Unii Europejskiej w sprawie rozdzielania imigrantów Polska stawia warunki, między innymi pełnej kontroli polskich służb nad osobami, które zamierzano przyjąć.
Źródło: Konkret24