"Polska nie jest samotną wyspą. Jeżeli porównamy, w jaki sposób szczepienia są organizowane w krajach Europy Zachodniej, znacznie od niej bogatszej, często w sensie państwowym lepiej zorganizowanej, to naprawdę to porównanie wypada już bardzo pozytywnie dla naszego kraju" – mówił europoseł Adam Bielan z Porozumienia we wtorek 6 marca w "Rozmowie Piaseckiego" w TVN24. Jednym z tematów były problemy Polski w prowadzeniu programu szczepień przeciw COVID-19.

"Jesteśmy niestety poniżej średniej unijnej" – zauważył prowadzący Konrad Piasecki.

Z kolei 4 kwietnia w Niedzielę Wielkanocną prof. Krzysztof Filipiak we wpisie na Facebooku, komentując fakt, że szczepienia prowadzone są nawet w okresie Wielkanocy, napisał: "POLSKA - gorzej, przesunęliśmy się już na 24. pozycję w Europie w % wyszczepionych, poza dziesiątką z rankingu, wyprzedzają nas jeszcze: Austria, Finlandia, Słowenia, Litwa, Słowacja, Hiszpania, Włochy, Norwegia, Francja, Szwajcaria, Belgia, Grecja oraz Irlandia. Wszystkie te 23 kraje europejskie mają większy procent wyszczepionych obywateli. A to ważniejszy ranking niż liczba zaszczepionych" (pisownia posta oryginalna).

Profesor Filipiak oparł się na danych portalu Our World in Data prowadzonego przez badaczy z Uniwersytetu Oksfordzkiego, które przedstawiały stan na 4 kwietnia. Jedna z jego grafik miała pokazywać 10 krajów Europy z najwyższym procentem zaszczepionych przeciw COVID-19 - ale, jak sprawdziliśmy, nie są to dane o odsetku wyszczepionej populacji, tylko o wskaźniku zaszczepienia dla 10 państw w Europie i na świecie z pierwszych dni kwietnia. A wskaźnik zaszczepienia to liczba wykorzystanych do tej pory wszystkich dawek szczepionki przypadająca na 100 mieszkańców danego państwa.

Na którym miejscu jest więc teraz Polska w Europie i na świecie, jeśli chodzi o szczepienia na COVID-19?

Odsetek zaszczepionych mieszkańców na świecie: Polska spada na 33. miejsce

Konkret24 od stycznia 2021 co tydzień sprawdza, jak wygląda stan szczepień przeciw COVID-19 w krajach Unii Europejskiej i na świecie. W analizach przedstawiamy dane z portalu Our World in Data.

Sprawdziliśmy, jak przedstawia się pierwsza trzydziestka państw/terytoriów zależnych z najwyższym odsetkiem mieszkańców zaszczepionych dwoma dawkami szczepionki na COVID-19 (czyli to, co niepoprawnie podał prof. Filipiak) i jak na ich tle wypada Polska. Opieramy się także na zasobach Our World in Data, gdzie dostępne są dane dla 92 państw i terytoriów zależnych, ale na najnowszych danych opublikowanych 5 kwietnia.

Przed tygodniem Polska zajmowała 27. miejsce na świecie pod względem odsetka zaszczepionej populacji (5,3 proc.). Według danych z 4 kwietnia odsetek ten wzrósł do 5,5 proc. Tyle samo miały Czechy. Wspólnie zajęliśmy 33. miejsce. Natomiast jeśli wziąć pod uwagę tylko kraje Unii Europejskiej, Polska 5 kwietnia była na 11. miejscu – a nie na 24., jak pisał prof. Filipiak.

5 kwietnia najwyższy procent w pełni zaszczepionych przeciw COVID-19 miały: Gibraltar - 84,9 proc., Izrael - 56,2 proc. i Seszele - 38,6 proc.

W Europie nieco większy odsetek od Polski miały: Hiszpania (6,1 proc.), Włochy (5,8 proc.), Słowenia i Portugalia (po 5,7 proc.).

W zestawieniu Our World in Data brakuje Zjednoczonych Emiratów Arabskich, które od 23 lutego (22,1 proc.) nie  aktualizowały danych na ten temat.

Tygodniowa średnia krocząca wskaźnika zaszczepienia: spadek na 20. miejsce w UE

Pokazując liczbę dawek szczepionki przypadającą na 100 mieszkańców danego państwa (co określa się wskaźnikiem zaszczepienia), można porównać, jak wygląda tempo szczepień w poszczególnych krajach różniących się populacją. Przy czym liczba ta nie pokazuje, ile osób otrzymało już też drugą dawkę. Natomiast by pokazać, jak wygląda bieżąca sytuacja szczepień w danym kraju, warto przyjrzeć się tygodniowej średniej kroczącej wskaźnika zaszczepienia. Obrazuje, ile wykorzystanych dziennie dawek szczepionki przypadało średnio na 100 mieszkańców w ciągu ostatnich siedmiu dni (bo licząc sam wskaźnik zaszczepienia na 100 mieszkańców, przelicza się wszystkie wykorzystane do tej pory dawki). Tygodniowa średnia, śledzona w dłuższym czasie, pozwala ocenić, czy szczepionek przypadających na 100 mieszkańców przybywa i w jakim tempie.

Jaka jest ta średnia w poszczególnych państwach Unii Europejskiej? Najnowsze dane pochodzą z 5 kwietnia br. (dla niektórych państw są starsze, w przypadku Cypru z 20 marca, Holandii – 21 marca). Według nich średnia krocząca wskaźnika zaszczepienia dla Polski wynosi 0,29 (stan na 4 kwietnia), co daje nam 20. miejsce. Dzielimy je z Rumunią, gdzie wskaźnik wyniósł tyle samo. Był mniejszy niż dla całej Unii Europejskiej (0,31).

To spadek o sześć pozycji. Tydzień wcześniej, 29 marca, Polska zajmowała 14. miejsce (0,34). Oznacza to, że tempo szczepień u nas nie tylko nieco spadło w porównaniu do poprzedniego tygodnia, ale też, że wzrosło w pozostałych krajach UE. Wyprzedziły nas m.in. Grecja (0,34), Szwecja (0,32) i Estonia (0,44) – które przed tygodniem były za nami. Należy jednak pamiętać, że ostatni tydzień był już u nas okresem Świąt Wielkanocnych.

Na czele zestawienia jest tu ponownie Malta, gdzie średnia krocząca wynosi 1,14 (stan na 4 kwietnia). Za nią plasują się kolejno: Węgry (0,99), Litwa (0,44), Francja (0,41) i Irlandia (0,4 – stan na 2 kwietnia).

Wskaźnik zaszczepienia w Unii: spadek Polski z 14. na 18. miejsce

Sprawdziliśmy też, jak zmienił się sam wskaźnik zaszczepienia, czyli liczba wykorzystanych do tej pory wszystkich dawek szczepionki przypadająca na 100 mieszkańców danego dnia.

Dane z poniedziałku 5 kwietnia porównaliśmy ze stanem sprzed tygodnia, 29 marca. Pod względem wskaźnika zaszczepienia Polska także spadła w zestawieniu państw UE. Na świecie wypadliśmy z pierwszej 50. W Unii pierwsze miejsce zajmuje po raz kolejny Malta, za to na świecie – Gibraltar, który jednak nie jest państwem, lecz brytyjskim terytorium zamorskim.

Tydzień temu, 29 marca Polska była na 14. miejscu wśród państw UE, a wskaźnik zaszczepienia wynosił tego dnia 16,07. Był nieco u nas wyższy niż dla całej Unii (16).

Dane z 5 kwietnia pokazują, że wskaźnik zaszczepienia dla Polski wynosił 17,59 (stan na 4 kwietnia). Dało nam to 18. miejsce. To spadek o cztery pozycje w porównaniu do stanu sprzed tygodnia. Wyprzedziły nas: Włochy (18,61), Francja (18,2), Grecja (18,1) i Belgia (17,89).

Wskaźnik dla całej UE (18,14) był tego dnia wyższy niż dla Polski (17,59).

Na pierwszym miejscu w Unii jest ciągle Malta - ze wskaźnikiem 48,85 (stan na 4 kwietnia). Na drugim są Węgry - 34,73, na trzecim Estonia - 20,32. Przypomnijmy, w lutym br. węgierski rząd kupił szczepionkę chińskiej firmy Sinopharm oraz rosyjską szczepionkę Sputnik V. Ponadto kraj nadal otrzymuje preparaty zamówione w ramach umowy negocjowanej z producentami przez Komisję Europejską.

Jak zmieniły się w ciągu tygodnia pozycje innych państw w zestawieniu? Wyżej niż przed tygodniem były m.in. Słowenia (awans z 10. na 7.), Belgia (z 20. na 17.) i Francja (z 18. na 15.).

W zestawieniu spadły: Cypr (z 5. na 14. - Our World in Data podaje dla obu dat dane za 3 kwietnia), Szwecja (z 17. na 22.), Słowacja (z 8. na 12.), Niemcy (z 16. na 20.).

Wskaźnik zaszczepienia na świecie: spadek Polski na 54. miejsce

Jak Polska wypadała na tle wszystkich państw na świecie pod względem wskaźnika zaszczepienia? Dane na ten temat Our World in Data podaje dla 153 państw, są wśród nich małe terytoria zależne.

29 marca Polska była na 50. miejscu. 5 kwietnia spadła na 54. miejsce. Liderem zestawienia pozostał Gibraltar ze wskaźnikiem zaszczepienia 180,78. Za nim kolejno, bez zmian, były: Izrael (117,14), Seszele (103,8) i Zjednoczone Emiraty Arabskie (86,92). Na 10. miejscu znalazło się Chile (51,82), na 12. miejscu pozostała Wielka Brytania (50,26), na 16. z 15. spadły Stany Zjednoczone (43,6).

5 kwietnia pod względem liczby wszystkich wykonanych szczepień w światowej czołówce były:

Do tego czasu w Polsce wykonano ponad 6,66 mln szczepień. Dało nam to trzeci tydzień z rzędu 18. miejsce na świecie.

Przypominamy, że niektóre dane i pozycje krajów przedstawione w artykule mogą się zmieniać już po prezentacji, ponieważ dane na portalu Our World in Data są bieżąco aktualizowane w miarę pojawiania się oficjalnych komunikatów o przeprowadzonych szczepieniach w poszczególnych krajach.