Zarobki w bankach centralnych w Europie – jawne czy niejawne?

Podczas ostatniej konferencji prasowej prezes NBP odniósł się do apeli o ujawnienie zarobków w kierowanej przez siebie instytucji. - Wszystko ujawnijmy, w Szwecji jest wszystko – mówił Glapiński. - Nie jest to normalne, powiedzmy sobie, w żadnym banku centralnym tego nie ma, w Europie, a może nawet na świecie.

Jeśli prezes NBP odnosił się do ujawnienia pełnej listy płac wszystkich pracowników, z konkretnymi wysokościami wynagrodzeń, to jego wypowiedź można uznać za prawdziwą. Wystarczy jednak zajrzeć do raportów rocznych kilku europejskich banków centralnych, by odkryć, że prowadzą one o wiele bardziej transparentną politykę płacową w porównaniu z NBP.

Zarobki prezesa Glapińskiego zostały ujawnione dopiero w środę na konferencji prasowej banku. Do tej pory nieznane opinii publicznej pozostają wysokości wynagrodzeń choćby wiceprezesów czy członków zarządu NBP. Inną politykę w zakresie jawności płac prowadzą m.in. banki centralne Niemiec, Wielkiej Brytanii, Rumunii, Czech, Szwajcarii czy Europejski Bank Centralny.

Szef Narodowego Banku Rumunii Mugur Isărescu, jak można przeczytać na stronie internetowej instytucji, otrzymuje miesięcznie równowartość ok. 8640 euro tytułem wynagrodzenia i 3670 euro za udział w posiedzeniach rady banku (kwoty netto). Bank centralny ujawnia też informacje o zarobkach wiceprezesów - wymienionych z nazwiska, a także dyrektorów, zastępców dyrektorów i szefów departamentów - w tym przypadku określane są widełki zarobków. Na stronie banku są również informacje o przysługujących dodatkach z tytułu wyjazdów wakacyjnych czy o nagrodach.

Dostępna jest jednak na stronie także zakładka poświęcona oświadczeniom majątkowym pracowników NBR, w tym dyrektorów i wicedyrektorów departamentów, dyrektorów regionalnych czy szefów działów. Można znaleźć na niej nie tylko ich aktualne oświadczenia, ale także nawet te sprzed dziesięciu lat. Wymieniają w nich m.in. posiadane środki finansowe i nieruchomości, a także źródła i kwoty dochodów.

Rumuński bank centralny zdecydował o ujawnieniu zarobków w 2016 r. - Wielu przedstawicieli sektora publicznego jest zobowiązanych do ujawniania rocznego sprawozdania o posiadanym majątku, dotyczy to również kadry zarządzającej banku centralnego - mówi Elena Calistru z rumuńskiej organizacji watchdogowej Funky Citizens. - To ogólna zasada, zgodnie z obowiązującym prawem jesteśmy uprawnieni do wglądu w tabelę wysokości zarobków niemal wszystkich funkcjonariuszy publicznych, szczególnie tych wysokiej rangi - dodaje Calistru.

Zgodnie z przepisami, obowiązek ujawniania majątku obejmuje m.in. prezesa, wiceprezesów, członków zarządu i pracowników "na wiodących stanowiskach w Narodowym Banku Rumunii". Ich oświadczenia można znaleźć także na specjalnej stronie internetowej.

Aż do 2016 r. zarobki w Narodowym Banku Rumunii nie były jednak upubliczniane, choć pracownicy mieli obowiązek składania oświadczeń. - Nie powiedziałabym, żeby kwestie zarobków w banku powodowały szczególne kontrowersje - mówi Konkretowi24 Elena Calistru. - Także decyzja o ujawnieniu informacji o wysokości wynagrodzeń w 2016 r. nie była wynikiem presji opinii publicznej, ale autonomiczną decyzją banku, wynikającą z dążenia do transparentności - kwituje Calistru.

Informacja o zarobkach prezesa Banku Anglii, banku centralnego Wielkiej Brytanii, publikowana jest w raporcie rocznym banku, dostępnym na jego stronie internetowej. Zgodnie z danymi zawartymi w opracowaniu za okres rozliczeniowy 2017/2018 r., roczne dochody prezesa Marka Carneya, z uwzględnieniem dodatków, wyniosły 881 574 funtów. Suma ta obejmuje również 250 000 funtów rekompensaty za pracę poza krajem pochodzenia - Carney jest Kanadyjczykiem.

Raport roczny Banku Anglii podaje również informacje o wynagrodzeniach członków zarządu i dyrektorów (wymienianych w raporcie z nazwiska). Zarobki na pozostałych kierowniczych stanowiskach podane są w widełkach. Raport zawiera też precyzyjne informacje o zasadach polityki płacowej, w tym podejmowania aktywności zarobkowej poza bankiem.

Kodeks wewnętrzny Niemieckiego Banku Federalnego zakłada publikację wynagrodzeń członków zarządu w sprawozdaniu rocznym. Zgodnie z danymi za 2017 r. prezes Deutsche Bundesbanku Jens Weidmann zarobił ok. 453 tys. euro. W sprawozdaniu wyszczególniono wysokość zasadniczej pensji i dodatków. Zamieszczono też odpowiednie dane o zarobkach wiceprezesów i członków rady nadzorczej. Raport roczny nie informuje jednak o wynagrodzeniach na stanowiskach dyrektorskich.

Kodeks wewnętrzny Deutsche Bundesbanku w precyzyjny sposób określa zasady, na jakich członkowie zarządu mogą podejmować dodatkowe aktywności związane z uzyskaniem przychodu. Chodzi zarówno o podejmowanie dodatkowych aktywności zawodowych, jak i o dochód związany z przyjmowaniem podarunków, wygłaszaniem wykładów, czy przyjmowaniem zaproszeń na zewnętrzne imprezy.

Raport roczny Narodowego Banku Czeskiego zawiera tabelę zarobków członków zarządu z uwzględnieniem premii i dodatków. Z dokumentu nie dowiadujemy się jednak o wysokości składowych tych wynagrodzeń, a jedynie o kwocie brutto i netto.

W 2017 r. prezes banku Jiří Rusnok zarobił brutto równowartość ok. 214 tys euro. Wynagrodzenia pozostałych, aktywnych członków rady kształtowały się w przedziale od ok. 129 tys. do 171 tys. euro.

Szwedzki Bank Narodowy, na którego przykład powołał się prezes NBP, informuje o zarobkach kadry kierowniczej w sprawozdaniu rocznym. W najnowszy dostępnym podsumowaniu za 2017 r. podano informację o zarobkach prezesa Stefana Ingvesa, które wyniosły 2,9 mln koron szwedzkich, czyli równowartość ok. 283 tys. euro. Sprawozdanie uwzględnia także dane o wynagrodzeniach wiceprezesów banku.

Bank informuje również o bardziej szczegółowych decyzjach związanych z polityką wynagrodzeń, np. o decyzji o obniżeniu pensji prezesa w związku z wynagrodzeniem za sprawowanie funkcji w Banku Rozrachunków Międzynarodowych. Bank Centralny Szwecji udostępnia też informacje o zasadach wynagradzania członków zarządów kończących współpracę z bankiem.

Szwedzkie prawo pozwala każdemu obywatelowi poznać szczegóły zeznania podatkowego innej osoby - informacje te można uzyskać od urzędów skarbowych nawet telefonicznie. Podobne przepisy obowiązują w Norwegii, Finlandii i Islandii.

Zarobki w Europejskim Banku Centralnym można sprawdzić w dostępnym w internecie sprawozdaniu rocznym. W 2017 r. prezes tej instytucji Mario Draghi zarobił 396 900 euro, wiceprezes Vítor Constâncio – 340 200 euro, a czworo członków zarządu po 283 488 euro. Sprawozdanie roczne EBC podaje też ogólne informacje o wynagrodzeniach członków rady nadzorczej banku, a także o dodatkach przysługujących władzom banku.

Zarówno w opracowaniu rocznym, jak i na stronie internetowej, bank nie udostępnia precyzyjnych informacji o zarobkach konkretnych dyrektorów. Można natomiast zapoznać się z wysokością pensji pracowników od najniższego szczebla, po szczeble dyrektorskie, ale ujętymi w widełki.

W liczącym 254 strony raporcie rocznym NBP za 2017 r. nie ma informacji o wysokości zarobków jego władz czy innych osób zajmujących wyższe stanowiska. W zakresie wynagrodzeń, przedstawione są jedynie ogólne informacje, m.in.: "Koszty wynagrodzeń pracowników wraz z narzutami na wynagrodzenia w 2017 r. były o 2,4% wyższe niż w 2016 r., natomiast łącznie z kosztami rezerw na przyszłe zobowiązania wobec pracowników wzrosły o 2%". Koszt wynagrodzeń pracowników NBP wraz z narzutami na wynagrodzenia wyniósł w 2017 r. 486 mln zł.

Do momentu środowej konferencji, nie były znane zarobki prezesa NBP. Zgodnie z przepisem ustawy o NBP, "wynagrodzenie Prezesa i wiceprezesów NBP ustalane jest na podstawie przepisów o wynagradzaniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe".

Na pytanie o wysokość wynagrodzenia Adama Glapińskiego, Konkret24 otrzymał 31 grudnia 2018 r. z biura prasowego NBP odpowiedź brzmiącą: "Miesięczne wynagrodzenie Prezesa NBP prof. Adama Glapińskiego jest od 01 stycznia 2017 r. wyższe o 1,3 proc. w stosunku do wynagrodzenia Prezesa poprzedniej kadencji prof. Marka Belki. Wzrost o 1,3 proc. dotyczy również miesięcznego wynagrodzenia Pierwszego Zastępcy Prezesa i Wiceprezesa i wynika wprost z podwyższenia kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowisko państwowe".

Autor: Krzysztof Jabłonowski, bb / Źródło: Konkret24; zdjęcie tytułowe: Piotr Guzik/Forum