Ceny paliw w Polsce "jedne z najniższych w Europie" vs "najwyższe w Europie". Kto ma rację?

Źródło:
Konkret24
Jarosław Sellin o cenach paliwa w Polsce i Europie
Jarosław Sellin o cenach paliwa w Polsce i EuropieTVN24
wideo 2/4
Jarosław Sellin o cenach paliwa w Polsce i EuropieTVN24

Dyskusja o marżach Orlenu spowodowała, że politycy udowadniają swoje tezy na temat wysokości cen benzyny w Polsce, podając różne ceny różnych paliw z różnych źródeł. Raz słyszymy, że w Polsce ceny były najniższe w Europie, innym razem, że były najwyższe. Oto jak politycy dobierają dane pod swoje tezy.

Mimo wzrostu stawki VAT na paliwa z 8 do 23 proc. od stycznia 2023 roku ceny paliw na polskich stacjach znacząco nie wzrosły. Z tego powodu ekonomiści zaczęli domniemywać, czy kierowcy nie przepłacali wcześniej za paliwo, skoro ceny hurtowe obniżono akurat w czasie, gdy wyceny ropy i złotego się nie zmieniły. Dyskutowane publicznie "cuda na Orlenie" spowodowały, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zapowiedział, iż przyjrzy się działaniom koncernu i "nie wyklucza interwencji w tej sprawie". Natomiast politycy różnych opcji przerzucali się zestawieniami cen paliw w Europie - albo pokazując, że "mamy jedne z najniższych cen w UE" (jak np. rzecznik rządu Piotr Mueller na Twitterze 4 stycznia), albo przecząc tej tezie (jak np. Jan Grabiec na Twitterze również 4 stycznia).

Ceny paliw były też w miniony weekend tematem głównych programów publicystycznych, m.in. w Radiu Zet i TVN24. Politycy przyszli przygotowani, każdy ze swoimi liczbami. Kiedy więc Konrad Piasecki w "Kawie na ławę" w TVN24 zapytał, czy kierowcy pod koniec 2022 roku nie przepłacali za paliwo, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin z PiS zaczął wymieniać ceny w Polsce i innych krajach tego regionu Europy. "Na samym końcu Polaków przede wszystkim interesuje to, jaka jest cena, kiedy wlewają do baku. I skupmy się na benzynie 95. Otóż w końcówce ubiegłego roku w Polsce benzyna 95 kosztowała 6,53 - i porównajmy to z krajami sąsiednimi, dlatego że siła nabywcza krajów sąsiednich jest porównywalna do Polski" - mówił Sellin. "Na Litwie - 6,94; na Słowacji - 7,04; w Czechach - 7,21; na Węgrzech - 7,40. Porównajmy też z Niemcami, bo sąsiad, choć siła nabywcza dużo większa - 7,93, czyli półtora złotego więcej. I nie przypadkiem Czesi, Słowacy, Litwini przyjeżdżali w zeszłym roku do Polski, żeby tankować, bo cena benzyny była tańsza. I utrzymaliśmy tą niską cenę benzyny także na początku tego roku" - dodał.

Na te słowa zareagowała posłanka Koalicji Obywatelskiej Izabela Leszczyna: "Nie wiem, na jakich danych pan minister się opiera. Ja mam przed sobą dane Komisji Europejskiej, z których wynika wprost, że 1000 litrów paliwa - mówimy o cenach hurtowych - w Polsce w listopadzie, grudniu, kosztowało 1219 euro, a w Czechach 940 euro. Drożej niż w Polsce było tylko w Szwecji i dotyczyło to tylko diesla".

Izabela Leszczyna o cenach paliw w Polsce, Czechach i Szwecji
Izabela Leszczyna o cenach paliw w Polsce, Czechach i SzwecjiTVN24

Ponadto wiceminister Sellin stwierdził w TVN24, że "w Polsce paliwo w regionie całym, w naszej części Europy, było najtańsze w zeszłym roku" - podczas gdy europoseł Lewicy Robert Biedroń dzień wcześniej w programie "6. dzień tygodnia w Radiu Zet" mówił, że "w grudniu mieliśmy w Polsce najdroższe paliwo w Europie".

Kto ma rację? Otóż... wszyscy. Tłumaczymy, jak politycy wybierają dane zależnie od narracji, którą chcą przedstawić.

Różne źródła, różne paliwa, różne podatki

Politycy korzystają z różnych źródeł statystyk, podają ceny różnych typów paliwa oraz uwzględniają dane z wliczonym podatkiem lub bez. I tak: Jarosław Sellin podał ceny z portalu E-petrol.pl według stanu na 28 grudnia 2022 roku. Tego dnia benzyna Pb95 z podatkami kosztowała (według danych tej strony przeliczonych na PLN) średnio w Polsce 6,53 zł, na Litwie - 6,94 zł; na Słowacji - 7,04 zł; w Czechach - 7,21 zł; na Węgrzech 7,40 zł, a w Niemczech - 7,94 zł. Cena w Polsce była jedną z najniższych, choć nie najniższa w Unii Europejskiej. Taniej tego dnia było m.in. w Słowenii (6,04 zł) czy Bułgarii (6,33 zł). Kwoty na portalu E-petrol.pl zawierają podatek, czyli jest to cena, jaką kierowcy płacą na stacjach.

Izabela Leszczyna podała natomiast ceny publikowane w biuletynie Komisji Europejskiej według stanu na 26 grudnia 2022 roku. Nie wymieniała jednak cen benzyny Pb95 z podatkami, lecz oleju napędowego, czyli diesla, bez podatków. Ponieważ KE podaje cenę za 1000 litrów danego paliwa, to wtedy 1000 litrów diesla bez podatków kosztowało w Polsce 1219 euro (według przyjętego przez KE kursu euro do złotego 4,64), a w Czechach 940 euro. Zgodnie z tym, co powiedziała posłanka KO, diesel bez podatków droższy niż w Polsce był tego dnia jedynie w Szwecji (1297 euro).

Również na danych Komisji Europejskiej bazował Robert Biedroń, mówiąc, że "w grudniu mieliśmy w Polsce najdroższe paliwo w Europie". Rzeczywiście, w czterech tygodniach grudnia cena benzyny Pb95 podawana przez KE była w Polsce najwyższa spośród wszystkich krajów UE - chodzi jednak o cenę bez podatków.

Tego samego dnia, tylko z podatkiem albo bez

Politycy podają ceny różnych paliw z podatkami i bez podatków właśnie po to, by udowodnić, że są one wyższe lub niższe w Polsce niż w innych krajach europejskich. Zobaczmy na przykładach:

28 grudnia 2022 roku - kiedy podawane przez Jarosława Sellina ceny benzyny Pb95 na stacjach były jednymi z najniższych w Unii Europejskiej (tańsze tylko w Bułgarii, Chorwacji, Rumunii i Słowenii), ceny benzyny bez uwzględniania podatków były najwyższe w Unii. Co więcej, wiceminister skupił się na cenach benzyny Pb95, bo tego dnia według E-petrol.pl cena diesla była w Polsce wyższa (7,67 zł) niż w 10 krajach unijnych, również niektórych z naszego regionu (na Słowacji - 7,65 zł; na Litwie - 7,64 zł; w Czechach - 7,38 zł).

26 grudnia 2022 roku - kiedy podana przez Izabelę Leszczynę cena diesla bez podatków była w Polsce drugą najwyższą w Unii Europejskiej (5,66 zł / 1,22 euro), cena diesla z podatkami plasowała Polskę na 16. miejscu na 27 krajów unijnych (7,67 zł / 1,65 euro).

Porównanie cen paliw z podatkami i bez podatków pokazuje, jak zmienia się pozycja PolskiKomisja Europejska / Konkret24

Również Robert Biedroń, mówiąc, że "w grudniu mieliśmy w Polsce najdroższe paliwo w Europie", miał rację, ale tylko biorąc pod uwagę ceny benzyny Pb95 bez podatków. Patrząc mianowicie na podawane przez Komisję Europejską, ceny benzyny z podatkami, Polska była kolejno na 24. miejscu na 27 krajów (5 grudnia, 12 grudnia), 23. miejscu (19 grudnia) i 22. miejscu (26 grudnia).

Co ujawniają ceny bez podatków? Zobaczyliśmy w grudniu

Jarosław Sellin mówił, że "Polaków przede wszystkim interesuje to, jaka jest cena, kiedy wlewają do baku", czyli ta z podatkami. Tylko że w grudniu 2022 roku Polacy przekonali się, jak ważne może być podawanie cen bez podatków. Mianowicie gdy okazało się, że Polska ma najwyższe w Unii Europejskiej ceny hurtowe (czyli bez podatków), branżowe portale, np. Business Insider, zaczęły ostrzegać, że "Orlen względnie niską ceną na stacjach może się chwalić już tylko dzięki niższemu polskiemu opodatkowaniu, a w rzeczywistości słono za paliwa przepłacamy".

To właśnie dzięki informacji o cenie paliwa bez podatków eksperci mogli przewidzieć - a jak pisaliśmy w Konkret24, niektórzy przewidzieli - przyszłe ruchy Orlenu, który w ostatni weekend 2022 roku z dnia na dzień obniżył hurtowe ceny paliw, żeby uniknąć podwyżki na stacjach po wzroście stawki VAT z 8 na 23 proc.

Autorka/Autor:Michał Istel

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: PAP/Marcin Obara

Pozostałe wiadomości

Nowa ustawa spowoduje, że polski gaz będzie magazynowany w Niemczech - alarmują politycy opozycji i prawicowe media. To fałszywa narracja zbudowana na wielostopniowej manipulacji. W jej przypadku szczególnie istotne jest, jak powstała.

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

"Polski gaz u Niemca"? Tekst Obajtka i ustawa z czasów PiS

Źródło:
Konkret24

Wizualizacje remontowanych kamienic we Wrocławiu wywołały poruszenie w sieci. Na budynkach widać bowiem szyldy w językach polskim i niemieckim. Czy rzeczywiście tam wiszą? My sprawdziliśmy, a inwestor wyjaśnia.

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Niemieckie szyldy na kamienicach we Wrocławiu? "Charakter ilustracyjny"

Źródło:
Konkret24

Po rocznicy rzezi wołyńskiej w sieci pojawiło się zdjęcie, które rzekomo przedstawia szczątki ofiar w zbiorowej mogile. Drastyczny opis informuje o "10 000 czaszkach małych dzieci". Fotografia nie ma jednak nic wspólnego z ludobójstwem na Wołyniu. Wyjaśniamy, co wiadomo o grobie i ofiarach, które się w nim znajdują.

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

"10 000 czaszek małych dzieci" zabitych podczas rzezi wołyńskiej? Co widać na zdjęciu

Źródło:
Konkret24

"To jest mocne" - napisał rzecznik rządu Adam Szłapka, publikując w mediach społecznościowych "wyciąg z systemu wizowego", który miał udowadniać, że za rządów Zjednoczonej Prawicy nie kontrolowano migracji do Polski. Tylko że akurat nie te dane to pokazują.

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Adam Szłapka pokazuje dane o "niekontrolowanej migracji". Manipuluje

Źródło:
Konkret24

"Biurokratyczny zamordyzm w plastikowym wydaniu" - grzmiał w Sejmie poseł Konfederacji Witold Tumanowicz, twierdząc, że szwedzka fundacja wykazała wzrost liczby wyrzucanych nakrętek po tym, jak Unia Europejska nakazała przytwierdzać je do butelek. Tylko że to nieprawda.

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

"Unijne nakrętki". Konfederacja cytuje szwedzki raport. Oto jak zmyśla

Źródło:
Konkret24

Podczas gdy polski polityk wprost podważa zbrodnie popełnione w Auschwitz-Birkenau, w sieci rozpowszechniane są grafiki AI, które mają imitować autentyczne obrazy pokazujące sceny z tego obozu zagłady. Powstają często na bazie prawdziwych, zachowanych zdjęć. "Manipulowanie takim obrazem dla rozrywki bezcześci go" - przestrzega muzeum. Apeluje o niepodawanie dalej takich postów.

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Nieautentyczne obrazy o Auschwitz. Muzeum apeluje do internautów

Źródło:
Konkret24

Iga Świątek pokonała Amandę Anisimovą w finale Wimbledonu, przechodząc do historii tenisa. Jej zwycięstwo skomentował premier Donald Tusk, lecz nie ustrzegł się przy tym wpadki.

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Tusk o Świątek: "jeszcze nikt nigdy" nie wygrał tak finału Wimbledonu. Wygrał

Źródło:
Konkret24

W gorącej dyskusji na temat migrantów "przerzucanych" przez niemiecką granicę politycy opozycji stawiają za wzór Danię i Luksemburg. Według nich te dwa kraje mają nie przyjmować żadnych migrantów z Niemiec. Sprawdziliśmy więc, jak to jest. Publikujemy najnowsze niemieckie statystyki.

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Nie tylko do Polski. Do których krajów Niemcy zawracają migrantów. Mamy dane

Źródło:
Konkret24

Te historie poruszają. Szczególnie tych rodziców, którzy stracili dzieci, a teraz widzą zdjęcia nastolatków i czytają, że zginęli w wypadkach, lecz ich organy posłużyły do przeszczepów. Autorzy takich wpisów "błagają o udostępnienia" - a my ostrzegamy: to fake newsy.

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

"Odszedł z tego świata". Fałszywe zdjęcia i prawdziwe żerowanie na uczuciach

Źródło:
Konkret24

Poseł PiS postanowił zaalarmować o wzroście bezrobocia wśród młodych ludzi w Polsce. Choć posłużył się wiarygodnymi danymi, to przedstawił je w taki sposób, że czytelnik może wyciągać błędne wnioski. Wyjaśniamy.

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Poseł PiS zrobił wykres wzrostu bezrobocia. Co policzył, a czego nie?

Źródło:
Konkret24

Opozycja krytykuje rząd za wprowadzenie zakazu lotów dronami nad zachodnią granicą. Według niej ten zakaz ułatwi "przerzucanie" migrantów z Niemiec. A ponadto politycy opozycji twierdzą, że nie ma podstawy prawnej tej decyzji. Wyjaśniamy.

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Zakaz dronów na zachodniej granicy. Jest, czy go nie ma

Źródło:
Konkret24

Posłowie Konfederacji grzmią, że prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski postanowił przeznaczyć 700 tysięcy złotych na postawienie na Placu Zbawiciela tęczy. Instalacja ma być symbolem społeczności LGBTQ+. Politycy - a za nimi internauci - zarzucają prezydentowi Warszawy marnowanie pieniędzy. Tylko że on nie ma z tym nic wspólnego.

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

"Tęcza Trzaskowskiego za 700 tysięcy"? Kto zadecydował

Źródło:
Konkret24

"Grok zerwał się z łańcucha", "Grok zwariował" – przestrzegają użytkownicy platformy X należącej do Elona Muska. Rzeczywiście, chatbot oparty na sztucznej inteligencji obraża Tuska i Giertycha, a pozytywnie pisze o Braunie czy Hitlerze. O co chodzi z tym Grokiem? 

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Obraża Tuska i Giertycha, chwali Brauna. Co się stało z Grokiem?

Źródło:
TVN24+

"Germanizacja w pełni" - tak internauci i niektóre media komentują rzekomą zmianę nazwy mostu Grunwaldzkiego we Wrocławiu z polskiej na niemiecką. Konserwator zabytków i urząd miasta zaprzeczają, a my tłumaczymy, skąd wziął się ten fałszywy przekaz.

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

"Chcą zmienić nazwę Mostu Grunwaldzkiego na niemiecką"? O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Wygląda jak lokalny serwis, ale nim nie jest. Zamiast informować, strona ta szerzy antymigrancki hejt. W rzekomej trosce o bezpieczeństwo mieszkańców karmi ich strachem. Promują ją politycy, a firmuje człowiek z komitetu poparcia Karola Nawrockiego. Portal Gazeta Zielonogórska to modelowe źródło dezinformacji niemedialnej. Na czym polega to zjawisko? 

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Redakcja widmo i niewidzialni migranci. Kto gra strachem w Zielonej Górze

Źródło:
TVN24+

Prawica rozpowszechnia przekaz o tysiącach "nielegalnych imigrantów" z Afryki, czy Bliskiego Wschodu zawróconych z Niemiec do Polski. Dane - także te najnowsze - pokazują coś zupełnie innego.

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Kogo Niemcy zawracają do Polski? Jedna narodowość dominuje

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji grzmią w mediach społecznościowych, że "ludzie Bodnara chcieli zapewnić sobie bezkarność". Jako dowód rozsyłają rzekomy zapis, który miał się znaleźć w ustawie przygotowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Resort już się do tego odniósł, a my wyjaśniamy, co dało początek tej narracji.

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

"Ustawa bezkarnościowa". Skąd się wziął wirtualny paragraf 

Źródło:
Konkret24

Zdjęcie wykonane nocą niedaleko granicy z Niemcami przez umieszczoną w lesie fotopułapkę wywołało oburzenie w sieci. Polityczka Konfederacji uznała bowiem, że kamera pokazała niemiecki patrol po polskiej stronie granicy. Wyjaśniamy, kogo naprawdę widać na fotografii.

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Czy to "niemieccy żołnierze po polskiej stronie granicy"? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Po głośnym pożarze budynku w podwarszawskich Ząbkach w mediach społecznościowych pojawiły się teorie, że jego przyczyną były panele fotowoltaiczne. Jako potwierdzenie tej tezy publikowano nawet zdjęcia satelitarne. Straż pożarna dementuje ten przekaz.

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Pożar w Ząbkach. Fotowoltaika jako "podajnik ognia"? Nie wierzcie w to

Źródło:
Konkret24

"Wszyscy powinni bić na alarm", "dlaczego zbiorniki retencyjne są pełne", "nie spuszczają wody"... - takie komentarze pojawiły się w sieci po informacjach o zbliżających się ulewach. Internauci alarmują, że zbiorniki retencyjne są już zapełnione, a Wody Polskie na to nie reagują. Przedsiębiorstwo zarządzające zbiornikami odpowiada, że "tworzący alternatywne teorie" internauci nie mają racji.

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Zbiorniki retencyjne "pełne po brzegi"? Internauci alarmują, Wody Polskie odpowiadają

Źródło:
Konkret24

Internauci dyskutują, czy na nagraniu z płonącym samochodem, które krąży w sieci, rzeczywiście płonie auto elektryczne. Sprawdzamy, więc co o całym zajściu wiadomo.

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

"Płonie elektryk" w Koszalinie? Co to za auto

Źródło:
Konkret24

Kolejne państwa strefy Schengen przywracają kontrole graniczne, dlatego coraz częściej można usłyszeć głosy o "końcu" czy nawet "zabiciu Schengen". Eksperci wymieniają jednak zaskakujące powody, dla których ich zdaniem strefa nie tylko przetrwa, ale będzie się rozszerzać.

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Koniec strefy Schengen? "Składanie do grobu jest przedwczesne"

Źródło:
TVN24+

Internauci, ale też poseł Marek Jakubiak oburzają się na zdjęcie polskiego policjanta, który na ramieniu ma naszywkę z flagą unijną. Wyjaśniamy, co to za naszywka.

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

"Europejska policja"? Co oznacza naszywka na mundurze

Źródło:
Konkret24

Politycy opozycji utrzymują, że polski rząd nie przedstawia prawdziwych danych o liczbie migrantów "przerzucanych" z Niemiec do Polski, podczas gdy według władz niemieckich są to "duże liczby, tysiące w skali jednego miesiąca". Publikujemy więc najnowsze statystyki otrzymane z niemieckiej policji - nie potwierdzają takich twierdzeń.

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Ilu migrantów odesłano do Polski? Nowe dane z Niemiec

Źródło:
Konkret24

Szef MSZ oferuje Karolowi Nawrockiemu "możliwość zbriefowania" go, jeśli chodzi o politykę zagraniczną rządu. W odpowiedzi przyszły rzecznik kancelarii prezydenta poucza, co należy do prerogatyw głowy państwa. Tak więc w nowej politycznej rzeczywistości wróci stary spór, a konstytucja się przecież nie zmieniła. Wyjaśniamy.

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

"Gest kurtuazji" kontra "rząd ma obowiązek". Nowy prezydent, stary spór

Źródło:
Konkret24