Ceny paliw w Polsce "jedne z najniższych w Europie" vs "najwyższe w Europie". Kto ma rację?

Źródło:
Konkret24
Jarosław Sellin o cenach paliwa w Polsce i Europie
Jarosław Sellin o cenach paliwa w Polsce i EuropieTVN24
wideo 2/4
Jarosław Sellin o cenach paliwa w Polsce i EuropieTVN24

Dyskusja o marżach Orlenu spowodowała, że politycy udowadniają swoje tezy na temat wysokości cen benzyny w Polsce, podając różne ceny różnych paliw z różnych źródeł. Raz słyszymy, że w Polsce ceny były najniższe w Europie, innym razem, że były najwyższe. Oto jak politycy dobierają dane pod swoje tezy.

Mimo wzrostu stawki VAT na paliwa z 8 do 23 proc. od stycznia 2023 roku ceny paliw na polskich stacjach znacząco nie wzrosły. Z tego powodu ekonomiści zaczęli domniemywać, czy kierowcy nie przepłacali wcześniej za paliwo, skoro ceny hurtowe obniżono akurat w czasie, gdy wyceny ropy i złotego się nie zmieniły. Dyskutowane publicznie "cuda na Orlenie" spowodowały, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zapowiedział, iż przyjrzy się działaniom koncernu i "nie wyklucza interwencji w tej sprawie". Natomiast politycy różnych opcji przerzucali się zestawieniami cen paliw w Europie - albo pokazując, że "mamy jedne z najniższych cen w UE" (jak np. rzecznik rządu Piotr Mueller na Twitterze 4 stycznia), albo przecząc tej tezie (jak np. Jan Grabiec na Twitterze również 4 stycznia).

Ceny paliw były też w miniony weekend tematem głównych programów publicystycznych, m.in. w Radiu Zet i TVN24. Politycy przyszli przygotowani, każdy ze swoimi liczbami. Kiedy więc Konrad Piasecki w "Kawie na ławę" w TVN24 zapytał, czy kierowcy pod koniec 2022 roku nie przepłacali za paliwo, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin z PiS zaczął wymieniać ceny w Polsce i innych krajach tego regionu Europy. "Na samym końcu Polaków przede wszystkim interesuje to, jaka jest cena, kiedy wlewają do baku. I skupmy się na benzynie 95. Otóż w końcówce ubiegłego roku w Polsce benzyna 95 kosztowała 6,53 - i porównajmy to z krajami sąsiednimi, dlatego że siła nabywcza krajów sąsiednich jest porównywalna do Polski" - mówił Sellin. "Na Litwie - 6,94; na Słowacji - 7,04; w Czechach - 7,21; na Węgrzech - 7,40. Porównajmy też z Niemcami, bo sąsiad, choć siła nabywcza dużo większa - 7,93, czyli półtora złotego więcej. I nie przypadkiem Czesi, Słowacy, Litwini przyjeżdżali w zeszłym roku do Polski, żeby tankować, bo cena benzyny była tańsza. I utrzymaliśmy tą niską cenę benzyny także na początku tego roku" - dodał.

Na te słowa zareagowała posłanka Koalicji Obywatelskiej Izabela Leszczyna: "Nie wiem, na jakich danych pan minister się opiera. Ja mam przed sobą dane Komisji Europejskiej, z których wynika wprost, że 1000 litrów paliwa - mówimy o cenach hurtowych - w Polsce w listopadzie, grudniu, kosztowało 1219 euro, a w Czechach 940 euro. Drożej niż w Polsce było tylko w Szwecji i dotyczyło to tylko diesla".

Izabela Leszczyna o cenach paliw w Polsce, Czechach i Szwecji
Izabela Leszczyna o cenach paliw w Polsce, Czechach i SzwecjiTVN24

Ponadto wiceminister Sellin stwierdził w TVN24, że "w Polsce paliwo w regionie całym, w naszej części Europy, było najtańsze w zeszłym roku" - podczas gdy europoseł Lewicy Robert Biedroń dzień wcześniej w programie "6. dzień tygodnia w Radiu Zet" mówił, że "w grudniu mieliśmy w Polsce najdroższe paliwo w Europie".

Kto ma rację? Otóż... wszyscy. Tłumaczymy, jak politycy wybierają dane zależnie od narracji, którą chcą przedstawić.

Różne źródła, różne paliwa, różne podatki

Politycy korzystają z różnych źródeł statystyk, podają ceny różnych typów paliwa oraz uwzględniają dane z wliczonym podatkiem lub bez. I tak: Jarosław Sellin podał ceny z portalu E-petrol.pl według stanu na 28 grudnia 2022 roku. Tego dnia benzyna Pb95 z podatkami kosztowała (według danych tej strony przeliczonych na PLN) średnio w Polsce 6,53 zł, na Litwie - 6,94 zł; na Słowacji - 7,04 zł; w Czechach - 7,21 zł; na Węgrzech 7,40 zł, a w Niemczech - 7,94 zł. Cena w Polsce była jedną z najniższych, choć nie najniższa w Unii Europejskiej. Taniej tego dnia było m.in. w Słowenii (6,04 zł) czy Bułgarii (6,33 zł). Kwoty na portalu E-petrol.pl zawierają podatek, czyli jest to cena, jaką kierowcy płacą na stacjach.

Izabela Leszczyna podała natomiast ceny publikowane w biuletynie Komisji Europejskiej według stanu na 26 grudnia 2022 roku. Nie wymieniała jednak cen benzyny Pb95 z podatkami, lecz oleju napędowego, czyli diesla, bez podatków. Ponieważ KE podaje cenę za 1000 litrów danego paliwa, to wtedy 1000 litrów diesla bez podatków kosztowało w Polsce 1219 euro (według przyjętego przez KE kursu euro do złotego 4,64), a w Czechach 940 euro. Zgodnie z tym, co powiedziała posłanka KO, diesel bez podatków droższy niż w Polsce był tego dnia jedynie w Szwecji (1297 euro).

Również na danych Komisji Europejskiej bazował Robert Biedroń, mówiąc, że "w grudniu mieliśmy w Polsce najdroższe paliwo w Europie". Rzeczywiście, w czterech tygodniach grudnia cena benzyny Pb95 podawana przez KE była w Polsce najwyższa spośród wszystkich krajów UE - chodzi jednak o cenę bez podatków.

Tego samego dnia, tylko z podatkiem albo bez

Politycy podają ceny różnych paliw z podatkami i bez podatków właśnie po to, by udowodnić, że są one wyższe lub niższe w Polsce niż w innych krajach europejskich. Zobaczmy na przykładach:

28 grudnia 2022 roku - kiedy podawane przez Jarosława Sellina ceny benzyny Pb95 na stacjach były jednymi z najniższych w Unii Europejskiej (tańsze tylko w Bułgarii, Chorwacji, Rumunii i Słowenii), ceny benzyny bez uwzględniania podatków były najwyższe w Unii. Co więcej, wiceminister skupił się na cenach benzyny Pb95, bo tego dnia według E-petrol.pl cena diesla była w Polsce wyższa (7,67 zł) niż w 10 krajach unijnych, również niektórych z naszego regionu (na Słowacji - 7,65 zł; na Litwie - 7,64 zł; w Czechach - 7,38 zł).

26 grudnia 2022 roku - kiedy podana przez Izabelę Leszczynę cena diesla bez podatków była w Polsce drugą najwyższą w Unii Europejskiej (5,66 zł / 1,22 euro), cena diesla z podatkami plasowała Polskę na 16. miejscu na 27 krajów unijnych (7,67 zł / 1,65 euro).

Porównanie cen paliw z podatkami i bez podatków pokazuje, jak zmienia się pozycja PolskiKomisja Europejska / Konkret24

Również Robert Biedroń, mówiąc, że "w grudniu mieliśmy w Polsce najdroższe paliwo w Europie", miał rację, ale tylko biorąc pod uwagę ceny benzyny Pb95 bez podatków. Patrząc mianowicie na podawane przez Komisję Europejską, ceny benzyny z podatkami, Polska była kolejno na 24. miejscu na 27 krajów (5 grudnia, 12 grudnia), 23. miejscu (19 grudnia) i 22. miejscu (26 grudnia).

Co ujawniają ceny bez podatków? Zobaczyliśmy w grudniu

Jarosław Sellin mówił, że "Polaków przede wszystkim interesuje to, jaka jest cena, kiedy wlewają do baku", czyli ta z podatkami. Tylko że w grudniu 2022 roku Polacy przekonali się, jak ważne może być podawanie cen bez podatków. Mianowicie gdy okazało się, że Polska ma najwyższe w Unii Europejskiej ceny hurtowe (czyli bez podatków), branżowe portale, np. Business Insider, zaczęły ostrzegać, że "Orlen względnie niską ceną na stacjach może się chwalić już tylko dzięki niższemu polskiemu opodatkowaniu, a w rzeczywistości słono za paliwa przepłacamy".

To właśnie dzięki informacji o cenie paliwa bez podatków eksperci mogli przewidzieć - a jak pisaliśmy w Konkret24, niektórzy przewidzieli - przyszłe ruchy Orlenu, który w ostatni weekend 2022 roku z dnia na dzień obniżył hurtowe ceny paliw, żeby uniknąć podwyżki na stacjach po wzroście stawki VAT z 8 na 23 proc.

Autorka/Autor:Michał Istel

Źródło: Konkret24

Źródło zdjęcia głównego: PAP/Marcin Obara

Pozostałe wiadomości

Zdjęcia z pogrzebu ofiar zbrodni wołyńskiej w Puźnikach wzbudzają pytania i komentarze internautów. Chodzi o "rozmiary trumien" - według niektórych są one "zastanawiające", budzą podejrzenia i domysły. Niesłusznie.

Pogrzeb w Puźnikach i pytania o rozmiary trumien. "Małe dzieci tam leżą"?  

Pogrzeb w Puźnikach i pytania o rozmiary trumien. "Małe dzieci tam leżą"?  

Źródło:
Konkret24

Wpis posła Michała Wosia z PiS o zamianie polskiego napisu na niemiecki wywołał burzę w sieci. Część internautów grzmiała o "germanizacji" Gdańska, inni zarzucali posłowi wprowadzanie w błąd. O co chodzi ze zmianą i kiedy do niej doszło.

"Germanizacja wróciła" w Gdańsku? Burza o napis po niemiecku

"Germanizacja wróciła" w Gdańsku? Burza o napis po niemiecku

Źródło:
Konkret24

"Sami Ukraińcy na egzaminie", "nawet jednego Polaka" - utyskuje były kandydat na prezydenta, opowiadając o egzaminach do Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Lista przyjętych dowodzi, że mówi nieprawdę. A wyjaśnienie, gdzie on zobaczył "całe sale Ukraińców", jest proste.

Egzaminy do SGH. "Całe sale Ukraińców"? Uczelnia wyjaśnia

Egzaminy do SGH. "Całe sale Ukraińców"? Uczelnia wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Czy przywrócenie przez Polskę kontroli na zachodniej granicy spowodowało, że maleją liczby przekazywanych nam z Niemiec cudzoziemców? Prezentujemy najświeższe statystyki strony polskiej i niemieckiej.

"Proceder trwa nadal"? Ilu migrantów przekazano ostatnio z Niemiec do Polski

"Proceder trwa nadal"? Ilu migrantów przekazano ostatnio z Niemiec do Polski

Źródło:
Konkret24

"Nawet Namibia wytargała od nich odszkodowanie, ale Polakom nic się nie należy" - takie głosy padają w dyskusji na temat reparacji od Niemiec dla Polski za drugą wojnę światową. Europoseł PiS twierdzi, że afrykański kraj dostał już od Niemiec ponad miliard euro. Tylko że to fałsz. Nie jedyny w tej narracji.

"Nawet Namibia wytargała" od Niemiec odszkodowanie? Mamy odpowiedź

"Nawet Namibia wytargała" od Niemiec odszkodowanie? Mamy odpowiedź

Źródło:
Konkret24

Prawo i Sprawiedliwość alarmuje o podwyżce składek ZUS dla przedsiębiorców od 2026 roku. Składki faktycznie mają wzrosnąć, ale mechanizm ich wyliczania nie jest żadną nowością. Działa od lat, a wcześniej korzystała z niego także Zjednoczona Prawica.

"ZUS w górę!" straszy PiS. Według tych samych zasad rośnie od lat

"ZUS w górę!" straszy PiS. Według tych samych zasad rośnie od lat

Źródło:
Konkret24

Widok wygłodzonego skrzypka w Auschwitz, kobiety uratowanej z rzezi wołyńskiej czy pielęgniarki na plaży Omaha porusza. "Historia jak żywa" - myślisz. Tymczasem ktoś przy innym komputerze liczy zyski. Bo w tych obrazach nie chodzi ani o sentyment, ani o historyczną pamięć. Historycy ostrzegają i mówią o metahistorii.

Wyglądają jak żywi. Nigdy nie istnieli. Metahistoria to groźne zjawisko

Wyglądają jak żywi. Nigdy nie istnieli. Metahistoria to groźne zjawisko

Źródło:
TVN24+

Historia osady z epoki odkrytej na szkockich wyspach zaciekawiła wielu internautów. Tym większe oburzenie wywołało jednak zdjęcie, które wcale nie przedstawia tego miejsca. Wyjaśniamy, co pokazuje.

Osada w Szkocji "starsza niż piramidy w Egipcie". Tak, ale coś tu nie pasuje

Osada w Szkocji "starsza niż piramidy w Egipcie". Tak, ale coś tu nie pasuje

Źródło:
Konkret24

Tylko prąd z węgla jest prawdziwy, a ten z wiatru "to gorsze, słabsze elektrony" - przekonuje autor filmu na TikToku. Dowodem według niego jest "niedoprane pranie". Internauci nie dowierzają, a eksperci wyjaśniają.

Z wiatru jest "gorszy prąd"? Nie od tego zależy energia w gniazdku

Z wiatru jest "gorszy prąd"? Nie od tego zależy energia w gniazdku

Źródło:
Konkret24

Włosi finansują ze środków KPO wypłaty reparacji za straty spowodowane przez Niemców w czasie drugiej wojny - taki przekaz pojawił się zaraz po tym, gdy prezydent Nawrocki wrócił do tematu wypłaty reparacji dla Polski. Niektórzy twierdzą nawet, że na te wypłaty dla Włochów składają się Polacy - w ramach unijnych składek. Punktujemy główne trzy kłamstwa tej narracji.

Włosi, reparacje od Niemiec i wypłaty z KPO. "My Polacy to finansujemy"?

Włosi, reparacje od Niemiec i wypłaty z KPO. "My Polacy to finansujemy"?

Źródło:
Konkret24

Czy zawetowanie przez prezydenta Karola Nawrockiego ustawy o środkach ochrony roślin spowoduje, że wszyscy będą musieli już od 2026 roku obsługiwać elektroniczny system rejestru? Powstał spór, zapytaliśmy więc Komisję Europejską.

Prezydent zawetował ustawę. Pomógł rolnikom czy nie? Mamy odpowiedź Komisji Europejskiej

Prezydent zawetował ustawę. Pomógł rolnikom czy nie? Mamy odpowiedź Komisji Europejskiej

Źródło:
Konkret24

Jedni przekonują: im dajemy pieniądze, a nasz deficyt rośnie. Inni straszą: tysiące kolejnych forsują granice. Kolejni alarmują: to taki sam wróg jak Niemcy czy Putin. W ostatnich tygodniach migranci z Ukrainy są w Polsce znowu na celowniku. Jak to się stało, że antyukraińskie przekazy znane głównie w kręgach skrajnej prawicy wdarły się ostatnio do mainstreamu? Powodów jest kilka.

Będą "destabilizować Polskę". Ukraińcy znowu na celowniku

Będą "destabilizować Polskę". Ukraińcy znowu na celowniku

Źródło:
TVN24+

Członek organizacji paramilitarnej związanej z Grzegorzem Braunem alarmuje w sieci, że rząd Donalda Tuska zakazał policjantom noszenia na mundurach naszywek z polską flagą. Nagranie jest szeroko komentowane Wyjaśniamy, czego jego autor nie wie.

"Tuskoland" zakazał flagi na mundurze? Policja wyjaśnia

"Tuskoland" zakazał flagi na mundurze? Policja wyjaśnia

Źródło:
Konkret24

Po tym, jak w nagraniu opublikowanym w mediach społecznościowych Donald Tusk pokazał dane o "tym, co zostaje w portfelu każdego dnia", w sieci pojawiły się głosy, że przedstawił stare statystyki. Według europosła PiS Tusk "sam się zaorał", bo przypisał sobie osiągnięcia rządu Zjednoczonej Prawicy. Skąd więc pochodzą liczby zaprezentowane przez premiera?

"Tusk sam się zaorał"? Jakie dane pokazał

"Tusk sam się zaorał"? Jakie dane pokazał

Źródło:
Konkret24

Podwyżki pensji nauczycieli pozostają kością niezgody między Ministerstwem Edukacji Narodowej a Związkiem Nauczycielstwa Polskiego. W tej sprawie głos zabrał były minister edukacji Przemysław Czarnek. Utrzymuje, że za czasów Zjednoczonej Prawicy wynagrodzenie początkującego nauczyciela wzrosło o 100 procent. Rzeczywistość jest inna.

"100 procent więcej dla młodych nauczycieli"? Jak rosły ich pensje

"100 procent więcej dla młodych nauczycieli"? Jak rosły ich pensje

Źródło:
Konkret24

"Jawna prowokacja" - grzmi opozycja, pokazując, jak rzekomo w Berlinie rząd Niemiec upamiętnił rocznicę napaści na Polskę. Tylko że politycy posługują się manipulacyjnym kadrem prawicowej telewizji i powielają jej przekaz. Fałszywy.

Rząd Niemiec "w krótkich spodniach upamiętnił" rocznicę? Tak to wyglądało  

Rząd Niemiec "w krótkich spodniach upamiętnił" rocznicę? Tak to wyglądało  

Źródło:
Konkret24

Zaostrza się spór kompetencyjny o prowadzenie polityki zagranicznej między rządem a prezydentem. Tym razem chodzi nie tylko o osobne wizyty szefa MSZ i prezydenta w USA, ale także o "stanowisko rządu RP", które otrzymał Karol Nawrocki. O co tu chodzi? Wyjaśniamy.

"Notatka" czy "instrukcja" MSZ dla prezydenta? Kwestia "dogadania się dwóch ośrodków"

"Notatka" czy "instrukcja" MSZ dla prezydenta? Kwestia "dogadania się dwóch ośrodków"

Źródło:
Konkret24

Tysiące stron akt rzekomo dowodzą, że ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski wraz ze współpracownikami stworzył sieć służącą do prania pieniędzy, by kupować luksusowe domy w Europie. Jednak nikt nie pokazał ani jednej z tych stron. Oto jak zbudowano tę nieprawdopodobną historię.

"Imperium Zełenskiego", pranie pieniędzy, luksusowe domy. Co to za historia

"Imperium Zełenskiego", pranie pieniędzy, luksusowe domy. Co to za historia

Źródło:
Konkret24

Niespodziewanie bohaterem dyskusji o cenach prądu została... limuzyna Karola Nawrockiego. Rządzący utrzymują, że prezydent wybrał sobie nowe luksusowe auto. Opozycja, że ten samochód kupiono dla Rafała Trzaskowskiego. W tle jest maybach Andrzeja Dudy i - jakby chaosu było mało - limuzyna Donalda Tuska. Ile w tym wszystkim jest prawdy?

"Bestia" Nawrockiego i maybach Dudy. A może jednak odwrotnie?

"Bestia" Nawrockiego i maybach Dudy. A może jednak odwrotnie?

Źródło:
Konkret24

Wśród przywilejów dla górników jest ponoć i taki, że po ślubie mogą dostać 100 tysięcy złotych pożyczki "na start", a po pięciu latach pracy w kopalni dług ten zostaje umorzony. Sprawdziliśmy - taki przepis istnieje. Ale nie obowiązuje, choć wyjaśnienia powodów są różne.

100 tysięcy złotych pożyczki dla górnika, której nie musi zwracać? Wyjaśniamy

100 tysięcy złotych pożyczki dla górnika, której nie musi zwracać? Wyjaśniamy

Źródło:
Konkret24

"Pomimo że są tak daleko, to miga. Dziadostwo" - mówi kobieta na nagraniu mającym pokazywać, jakie problemy mają właściciele domów stojących niedaleko wiatraków. Film notuje miliony wyświetleń w sieci i budzi skrajne komentarze. Uspokajamy: to efekt bardzo rzadki i nie wpływa negatywnie na zdrowie.

"Życie 500 metrów od wiatraka". Co to za efekt?

"Życie 500 metrów od wiatraka". Co to za efekt?

Źródło:
Konkret24

Polscy pogranicznicy mają rzekomo zmuszać Ukraińców na granicy do rozbierania się aż do bielizny, bo szukają banderowskich tatuaży. To dezinformacja generowana przez rosyjską propagandę, ale wykorzystująca bieżące wydarzenia w Polsce.

Polacy "rozbierają Ukraińców do bielizny"? Kreml gra nastrojami w Polsce

Polacy "rozbierają Ukraińców do bielizny"? Kreml gra nastrojami w Polsce

Źródło:
Konkret24

Przeciwnicy farm wiatrowych triumfują: oto rolnik wziął sprawy w swoje ręce i zwalił wiatrak postawiony na jego terenie. Nagranie robi furorę w sieci, a rolnik opisywany jest jako bohater. Nieważne, że nie zgadzają się ani wskazywany kraj, ani podawane powody zdarzenia. Gdy obraz odpowiada emocjom i pasuje do przekazu - szczególnie politycznego - prawda przegrywa.

Rolnik się wkurzył i wiatrak zburzył. Dlaczego? Nieważne, ale pasuje do tezy

Rolnik się wkurzył i wiatrak zburzył. Dlaczego? Nieważne, ale pasuje do tezy

Źródło:
TVN24+

"Najtańsza ze wszystkich" jest energia produkowana z węgla z kopalni "Bogdanka" - uważa poseł Radosław Fogiel. Jedną sprawą jest jednak koszt wydobycia surowca, a zupełnie inną - koszt wytworzenia z niego energii.

Energia z "Bogdanki" jest "najtańsza ze wszystkich"? Co myli poseł PiS

Energia z "Bogdanki" jest "najtańsza ze wszystkich"? Co myli poseł PiS

Źródło:
Konkret24

Po zawetowaniu przez prezydenta ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy niektórzy zwracają uwagę na fakt, że Ukraińcy nie tylko korzystają z naszej pomocy, ale też zasilają polski budżet. Według dostępnych danych w 2024 roku tylko z podatków i składek przez nich płaconych wpłynęło ponad 18 miliardów złotych.

Miliardy złotych. Jak Ukraińcy zasilają polski budżet

Miliardy złotych. Jak Ukraińcy zasilają polski budżet

Źródło:
Konkret24

Rzekomy zakaz wywieszania flag Wielkiej Brytanii i Anglii na Wyspach Brytyjskich zainteresował wielu polskich internautów. Szczególnie że miał o nim informować brytyjski premier. W rzeczywistości mówił jednak o zupełnie innej sprawie.

W Wielkiej Brytanii już nie można wieszać flag? Co powiedział premier

W Wielkiej Brytanii już nie można wieszać flag? Co powiedział premier

Źródło:
Konkret24

Tam, gdzie stoi najwięcej wiatraków, tam jest najdroższy prąd - przekonują ci, którzy popierają zawetowanie nowelizacji ustawy wiatrakowej przez prezydenta. Jako dowód na swoją tezę wskazują ceny energii w Niemczech i Danii. Wyjaśniamy, dlaczego ta teza jest jednak fałszywa.

Im więcej wiatraków, tym droższy prąd? Nie. Inny "cichy bohater" kształtuje ceny

Im więcej wiatraków, tym droższy prąd? Nie. Inny "cichy bohater" kształtuje ceny

Źródło:
Konkret24

Jarosław Kaczyński na spotkaniach z elektoratem krytykuje rząd Donalda Tuska - między innymi za politykę obronną. Twierdzi, że kupujemy mniej czołgów, niż planowano, że wyłączono instalację antydronową, a Fundusz Wspierania Sił Zbrojnych "ma już nie funkcjonować". Jak jest naprawdę?

Kaczyński opowiada o "obcinaniu i ograniczaniu" armii. Trzy razy nieprawda

Kaczyński opowiada o "obcinaniu i ograniczaniu" armii. Trzy razy nieprawda

Źródło:
Konkret24