Kto na głowę mieszkańca emituje więcej ton CO2? Sprawdzamy słowa premiera

Sobotnia konwencja wyborcza Prawa i Sprawiedliwości zorganizowana w Katowicach była kolejnym spotkaniem, na którym najważniejsi przedstawiciele partii rządzącej mówili o swojej dotychczasowej działalności i programie na nadchodzące wybory do europarlamentu. Głos oprócz prezesa Jarosława Kaczyńskiego i byłej premier Beaty Szydło zabrał także obecny Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki. Mówił m.in. o działaniach wokół ochrony środowiska.

W części swojej wypowiedzi nawiązał do emisji dwutlenku węgla "per capita" w kilku europejskich krajach, które "czasami wytykają nas palcami". - Otóż szanowni państwo, kto na głowę mieszkańca emituje więcej ton CO2, Polska czy na przykład Finlandia? - pytał premier i od razu odpowiadał. - No Finlandia, tak. Polska czy Holandia? Holandia. Polska czy Niemcy? Niemcy. Polska czy Belgia, czy Luksemburg, czy Irlandia? Tak, szanowni państwo, te wszystkie kraje, które czasami wytykają nas palcami niesłusznie, emitują cały czas więcej CO2 na głowę jednego mieszkańca niż Polska, która dokonała ogromnego wysiłku, zresztą wysiłku bardzo docenionego - dodał.

Co mówią na ten temat statystyki emisji?

W opublikowanym w zeszłym roku raporcie Komisji Europejskiej "Fossil CO2 emissions of all world countries" przedstawiono dane o emisji dwutlenku węgla ze spalania paliw kopalnych do atmosfery przez wszystkie kraje świata. Przedstawione tam liczby dotyczą roku 2017. Na dane za rok 2018 będzie trzeba jeszcze poczekać, podobnie jak na dane Eurostatu, dotyczące całościowej emisji CO2, nie tylko ze spalania paliw kopalnianych (czyli uwzględniające np. także skutki deforestacji) - ostatnie dostępne są w tym przypadku za 2016 r., za 2017 r. dostępne są jedynie szacunki, pokazujące podobne trendy jak w przypadku danych dotyczących wyłącznie spalania paliw kopalnych, co jest głównym źródłem CO2 w atmosferze.

Wyszczególnione w raporcie liczby nie informują tylko o ogólnej wielkości emisji CO2 w danym kraju, ale także zawierają wyliczenia dotyczące statystyk z podziałem opartym na różne jednostki, w tym liczbę mieszkańców. To właśnie takie dane zostały wspomniane przez premiera. W raporcie podaje się je w tonach "per capita", czyli na mieszkańca. Dla Polski w 2017 roku ten wskaźnik wyniósł 8,36 t.

Dla pozostałych państw wymienionych przez premiera były to:

Irlandia: 8,17 t

Finlandia: 8,48 t

Belgia: 9,12 t

Niemcy: 9,70 t

Holandia: 10,26 t

Luksemburg: 16,35 t

Średnia UE: 6,972 t

Liczby zebrane przez Komisję Europejską pokazują więc, że premier miał rację w przypadku emisji w pięciu z sześciu wymienionych państw Unii Europejskiej. Jedynym państwem, które zgodnie z europejskimi danymi wypada na tym tle lepiej niż Polska, jest Irlandia.

Spośród wszystkich państw wspólnoty jeszcze dwa mają wyższy wskaźnik emisji CO2 per capita od Polski: Estonia (13,66) i Czechy (10,34). Polska w tym zestawieniu zajmuje więc ósme miejsce od końca.

Najlepsza pod kątem tego wskaźnika jest Rumunia, w której na jednego mieszkańca przypada "tylko" 4,12 t wyemitowanego dwutlenku węgla.

Jak wynika z danych EDGAR (Emissions Database for Global Atmospheric Research), agendy przy Komisji Europejskiej, od 2015 r. zauważalny jest w Polsce trend wzrostowy w przypadku wspominanego przez premiera wskaźnika emisji "per capita". O ile w 2017 r. wynosił on 8,36 t, tak rok wcześniej było to 8,24 t, a w 2015 r. - 7,92 t wyemitowanego CO2.

W raporcie KE podano jednak również drugi sposób przeliczania wielkości emisji w oparciu o wysokość PKB. Ten wskaźnik podaje się w odniesieniu do jednoznacznie ustalonej wartości tysiąca dolarów amerykańskich. W 2017 roku dla Polski wyniósł on 0,31 t.

W przypadku innych krajów, o których mówił premier Morawiecki w trakcie sobotniej konwencji, te liczby są niższe:

Irlandia: 0,12 t

Luksemburg: 0,17 t

Finlandia: 0,21 t

Holandia: 0,21 t

Niemcy: 0,21 t

Belgia: 0,22 t

Średnia UE: 0,19 t

W tej statystyce Polska nie wypada dobrze na tle całej Unii Europejskiej. Zajmuje czwarte od końca miejsce wyprzedzając kolejno jedynie Czechów, Bułgarów i Estończyków. Najlepszy stosunek emisji CO2 do wysokości PKB ma skandynawskie państwo - Szwecja - gdzie wynosi on 0,108 t.

W porównaniu do 2016 r. wskaźnik ten w Polsce minimalnie spadł - w 2016 r. wynosił 0,32 t (utrzymywał się na tym samym poziomie od 2014 r.).

W trakcie konwencji premier mówił też o "ogromnym wysiłku, zresztą bardzo docenionym", jaki Polska czyni obecnie w kwestii polepszania sytuacji klimatycznej w kraju. Wspomniał m.in. o "Katowice Rulebook", czyli dokumencie końcowym zeszłorocznej konferencji, "podręczniku do realizacji zaleceń paryskich", jak dodawał premier.

Wysiłki to jedno, jednak liczby to drugie. W maju 2018 roku Eurostat opublikował szacunki odnoszące się do procentowych zmian w ogólnej emisji CO2 w 28 krajach członkowskich Unii. W porównaniu do danych z roku 2016, polska emisja w 2017 roku była o 3,8 proc. wyższa i stanowiła 9,8 proc. emisji w całej Unii Europejskiej (bez Szwecji). W czterech z sześciu wymienionych przez premiera krajów w tym okresie nastąpiły jednak spadki emisji:

Niemcy: -0,2 proc.

Belgia: -2,4 proc.

Irlandia: -2,9 proc.

Finlandia: -5,9 proc.

Pozostałe dwa kraje - Holandia i Luksemburg - w odniesieniu do lat 2016/2017 zanotowały wzrosty ogólnej emisji, jednak niższe niż w przypadku Polski: kolejno 2,3 proc. i 1,8 proc.

Największym "udziałowcem" w emisji dwutlenku węgla w Unii Europejskiej w 2017 r. były Niemcy, które odpowiadały za jej 23 proc. Kolejne kraje to Wielka Brytania (11,2 proc.), Włochy (10,7 proc.), Francja (10 proc.) i Polska (9,8 proc.).

Na początku maja 2019 Eurostat opublikował dane o emisji CO2 w krajach członkowskich Unii za 2018 rok. W skali ogólnej można obserwować pozytywną tendencję spadkową - średnio emisja tego gazu cieplarnianego spadała o 2,5 proc. Na 28 krajów aż dwadzieścia obniżyło swoją produkcję CO2 do atmosfery. Liderami są Portugalia, w której spadek wyniósł aż 9 proc. oraz Bułgaria, gdzie było to 8,1 proc.

Niestety wśród ośmiu pozostałych państw, które zwiększyły swoją emisję, znalazła się Polska. Nasz kraj zanotował piąty najwyższy wzrost emisji CO2, który wyniósł 3,5 proc. Ten niechlubny wynik spowodował też spadek Polski w ogólnym rankingu emitentów, w którym w porównaniu do zeszłego roku "wyprzedziła" ona Francję oraz Włochy i obecnie jest trzecim największym emitentem CO2 w Unii Europejskiej.

Taki wzrost podważa słowa premiera Mateusza Morawieckiego, który podczas zeszłorocznego szczytu klimatycznego COP24 w Katowicach mówił, że "Polska jednym z liderów powstrzymywania globalnego ocieplenia". Emisja dwutlenku węgla jest jedną z głównych przyczyn jego powstawania.

Tekst został zaktualizowany 10 maja o najnowsze dane Eurostatu dotyczące emisji.

Autor: Michał Istel / Źródło: Konkret24; EU Science Hub, Zdjęcie tytułowe: Youtube